Φεϊσμπουκικό κλισεδολόγιο

Πριν από ενάμιση μήνα είχαμε συζητήσει στο ιστολόγιο για τους «χιονοκλώνους«, όπως είχα αποδώσει τον αγγλικό όρο snowclone, δηλαδή φραστικά μοτίβα που έχουν έναν σταθερό πυρήνα και ενα μεταβλητό κομμάτι που διαμορφώνεται κατά τις ανάγκες της στιγμής, όπως π.χ. τις φράσεις του τύπου «από το Χ στο Υ ένα Ζ δρόμος» (π.χ. από τον Λοβέρδο στον Κατρούγκαλο ένα μνημόνιο δρόμος).

Σε εκείνο το άρθρο προτάθηκαν και μερικές φράσεις που κατά τη γνώμη μου δεν είναι χιονόκλωνοι, είναι σκέτα κλισέ, παγιωμένες φράσεις, παροιμιακές θα μπορούσαμε να τις πούμε, που θα μπορούσαν και να λεξικογραφηθούν. Μερικές τέτοιες φράσεις, που χρησιμοποιούνται κυρίως στο Φέισμπουκ, στο Τουίτερ και στα άλλα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, είχα μαζέψει κι εγώ παλιότερα, αν και καθόλου συστηματικά.

Ένας φίλος, που δεν σχολιάζει στο ιστολόγιο αλλά μάς παρακολουθεί σιωπηρά, με έπεισε να παρουσιάσω το υλικό που έχω μαζέψει, έστω και άψητο. «Θα το συμπληρώσει η συλλογική σοφία του ιστολογίου», είπε.

Οπότε, παρουσιάζω το (ημιτελές) φεϊσμπουκικό κλισεδολόγιο, με καμιά δεκαπενταριά λήμματα μόνο, περιμένοντας να το συμπληρώσετε και σε πλάτος (προσθέτοντας νέα λήμματα) αλλά και σε βάθος (συνεισφέροντας σε υπάρχοντα λήμματα, π.χ. με έναν καλύτερο ορισμό ή με παραδειγματικές φράσεις).

Στη συζήτηση με αυτόν τον φίλο μου είχα εκφράσει τον ενδοιασμό ότι ιδιαίτερη επίδοση στη χρήση τέτοιων κλισέ και παγιωμένων φράσεων έχουν οι κάπως νεότεροι χρήστες του Διαδικτύου. Ελπίζω να με διαψεύσετε.

Φεϊσμπουκικό κλισεδολόγιο

* έλεος κάπου. Αναφώνηση που χρησιμοποιείται για να δηλώσει αγανάκτηση, ειλικρινή ή ειρωνική, για όσα εξωφρενικά προηγήθηκαν. Π.χ. Δηλαδή σοβαρά, ποσοι πιστεύεις ότι θα «πάνε να αλλάξουν το φύλο τους» για πλακα; Έλεος κάπου. Και ειρωνικά: Ναι, πες μας τώρα ότι το FBI ξέρει καλύτερα από τον Σκάι, έλεος κάπου.

Λέγεται και αντεστραμμένο: κάπου έλεος, ενώ γράφεται και με εξεζητημένα γκρίκλις: eleow kapoy.
Κατα το slang.gr, το «κάπου» λειτουργεί υπονομευτικά, αλλά δεν είμαι βέβαιος ότι έχουν δίκιο.

* να τα λέμε κι αυτά. Φράση που θέλει να επισημάνει κάτι ουσιαστικό που δεν έχει αναφερθεί, να αναγνωρίσει ελαφρυντικά σε κάποιον που κατηγορείται ή ένα θετικό σε έναν αντίπαλο, λίγο πολύ σαν του στραβού το δίκιο. Όπως και πολλές άλλες, χρησιμοποιείται και ειρωνικά.
Συγκροτημένη και σωστή η στάση του Σταύρου στο ζήτημα του φύλου, να τα λέμε κι αυτά.

* αυτά ζούμε. Φράση που ακολουθεί την περιγραφή μιας δυσάρεστης κατάστασης. Αφού έχουμε διεκτραγωδήσει, συχνά διά μακρών, τις αναποδιές που μας έτυχαν, προσθέτουμε αυτή την κατακλείδα. Πολλές φορές χρησιμοποιείται σαν συνώνυμο του «έλεος κάπου». Καμιά φορά και ειρωνικά:
Ο Μάντζαρης με κάκωση,το παλεύει με Μάλαγα. Ο Κωνσταντινόπουλος με μηνίσκο,αποσύρθηκε απ’ τη διεκδίκηση της ηγεσίας του ΠΑΣΟΚ. Αυτά ζούμε.

* ορέο! ορέα! Στραβογραψιά που δηλώνει το αντίθετο, «καθόλου ωραία».

* σωραίος! = Είσαι ωραίος. Συνήθως χρησιμοποιείται κυριολεκτικά, ως έπαινος για κάποιον που είπε ή έκανε κάτι σωστό. Αν έχει περισσότερα σίγμα, ακόμα καλύτερα, π.χ. Σσσωραίος!

* από τα Λιντλ. Λέγεται για κάτι ευτελούς ποιότητας, φτηνή απομίμηση του αυθεντικού. Επειδή υποτίθεται ότι τα σουπερμάρκετ Λιντλ προσφέρουν, σε χαμηλότερη τιμή, προϊόντα ευτελούς ποιότητας. Υπουργός από τα Lidl. Δεοντολογία από τα Λιντλ. Επαναστάτης από τα Λιντλ.

* σε άλλα νέα… Το λέμε για να υποδηλώσουμε ότι αυτά που ακολουθούν αξίζουν πολύ μεγαλύτερη προσοχή απ’ οση τους δόθηκε. Σε άλλα νέα, τον Σεπτέμβρη στην Συρία σκοτώθηκαν 3.330 άνθρωποι, από τους οποίους 995 άμαχοι , εκ των οποίων 207 παιδιά.

* τι δεν καταλαβαίνεις; Σχετικά παλιό κλισέ, που χρησιμοποιείται ως κατακλείδα για να υποδηλώσει πως τα όσα προηγήθηκαν ήταν αυτονόητα. Σε άρθρο του 2012 έγραψα σχετικά: Αυτός που χρησιμοποιεί το κλισέ, παραθέτει μερικές προτάσεις, που κατά τη γνώμη του οδηγούν απαρέγκλιτα σε ένα αυτονόητο συμπέρασμα, και στο τέλος προσθέτει τη φράση «Τι δεν καταλαβαίνεις;». Την πρώτη φορά που το είδα το βρήκα πρωτότυπο, την τρίτη άλλαξα γνώμη, την πέμπτη το βαρέθηκα και κατέληξα να το θεωρώ μειονέκτημα ενός άρθρου ή μιας τοποθέτησης, μια και δείχνει περιφρόνηση προς τον δέκτη του μηνύματος, που δεν μπορεί να καταλάβει τα αυτονόητα. Εμ, αν ήταν αυτονόητα και για εκείνον, θα τα καταλάβαινε!

* δώσε πόνο. Προτροπή σε κάποιον να συνεχίσει αμείλικτα π.χ. να παραθέτει αποστομωτικά επιχειρήματα.

* αυτό που… να το δούμε λιγάκι. Χρησιμοποιείται για να επισημάνουμε κάτι οξύμωρο, μια ανακολουθία ή ασυνέπεια. Αυτό που όλοι βρίζουν το Πρώτο Θέμα και δήθεν δεν το αγοράζουν ποτέ και δεν το πιάνουν ποτέ στα χέρια τους, αλλά με την πρώτη ανακριβή είδηση που τους βολεύει τρέχουν να αναρτήσουν στους τοίχους τους συνδέσμους από σάιτ της εφημερίδας να το δούμε λιγάκι, ναι;

* γατάκι, γατάκια. Χιουμοριστική υποτιμητική προσφώνηση, «ρε κακομοίρηδες». Γατάκια, αυτή είναι η διαφορά μας και γι’ αυτό θα είσαστε αιώνια δεύτεροι (από οπαδικό σάιτ). Γατάκια Καταλανοί.

* πάτα το ρε Κιμ! πάτα ρε Κιμ το κουμπί. Αναφώνηση που δηλώνει πως (με βάση τα παράλογα και εξωφρενικά που προηγήθηκαν) δεν υπάρχει καμιά ελπίδα, οπότε ας πατήσει καλύτερα ο Κιμ της Κορέας το κουμπί να τελειώνουμε. Και με πλατειασμό: Πάτα το ρε σύντροφε Κιμ να ησυχάσουμε (το άλλο το καλό, όχι της δοκιμής)…

* βρες το λάθος. Ατάκα που χρησιμοποιείται ως κατακλείδα για να επισημάνει μια παράλογη κατάσταση, π.χ. Κατά του Συμφώνου Συμβίωσης η Λιάνα Κανέλλη. Υπέρ η Όλγα Κεφαλογιάννη. Βρες το λάθος.

* νε τι; Όπως λέει το slang.gr, επιτηδευμένα ανορθόγραφη ιντερνετική φράση (αντί για «ναι, τι;») που σημαίνει «Λοιπόν, τί θέλεις να πεις με αυτό;». Τη χρησιμοποιούμε όταν θέλουμε να δείξουμε ότι δεν καταλαβαίνουμε ή διαφωνούμε με μια τοποθέτηση ή ένα σχόλιο που διαβάσαμε

* διεδώστε! Παλιό κλισέ, που ειρωνεύεται τη φρασεολογία των εντυπωσιοθηρικών και συνωμοσιολογικών σάιτ με τις «ειδήσεις που δεν θέλουν να μάθουμε».

Τέτοιες αποκαλυπτικές ειδήσεις, όπως και διαδικτυακές ανθρωπιστικές εκκλήσεις, συνήθως σπαμαδόρικες, κατέληγαν συχνά στην έκκληση «Διαδώστε!» ή «Διάδωσέ το!» και με τη λαθεμένη αυξηση της προστακτικής «Διέδωσέ το!» απ’ όπου το εντελώς ξεκρέμαστο «Διεδώστε!» που λέγεται σχεδόν μόνο ειρωνικά. Η φράση μπορεί να ειπωθεί από κάποιον που αναφέρει ένα εντελώς πεζό γεγονός ή για να ειρωνευτούμε κάποιον που αντιδρά υστερικά, όπως στο τουήτ της εικόνας. Και με γκρίκλις για έμφαση: diedwste!

* ένα τσιγάρο δρόμος. Το είχαμε αναφέρει και στο άρθρο με τους χιονοκλώνους, αλλά μπορούμε να καταγράψουμε και εδώ τη στερεότυπη έκφραση «ένα τσιγάρο δρόμος», που χρησιμοποιείται για να δείξει ότι δυο πράγματα είναι συγγενικά ή για να καυτηριάσει τη μετάπτωση από το ένα (συνήθως καλό ή ουδέτερο) στο άλλο (συνήθως κακό).

Κάπου είδα και την εύθυμη αντιστροφή της, για δυο πράγματα που δεν είναι και τόσο συγγενικά, «τρία πούρα Αβάνας δρόμος»!

* τι φάση; Ατάκα που επιστεγάζει κάτι το παράλογο ή ανακόλουθο. Αυτό που βγάζετε ημίγυμνες φωτογραφίες και πετάτε και μια βαριά φιλοσοφία από κάτω, τι φάση;