Αφροδεξιά μεζεδάκια

Θα παραδεχτώ πως μου αρέσει, όταν προσφέρεται η ευκαιρία, να βάζω στον τίτλο του σαββατιάτικου πολυσυλλεκτικού μας άρθρου λέξεις καινοφανείς, κι αυτό κάνω και σήμερα -αλλά νομίζω πως θα καταλάβατε πού αναφέρεται ο νεολογισμός του τίτλου και πώς πλάστηκε.

Αν όχι, θα σας το εξηγήσω αμέσως. Πρόκειται για μια ξεκαρδιστική ιστορία, που διαδραματίστηκε σε μεγάλο βαθμό στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και που είναι μια ακόμα επιβεβαίωση της αρχής που λέει πως η ζωή μπορεί να γεννήσει καταστάσεις παράλογες και σουρεαλιστικές, που ξεπερνούν και τα έργα μυθοπλασίας.

Στο συλλαλητήριο της περασμένης Κυριακής εναντίον της συμφωνίας των Πρεσπών, μια ομάδα διαδηλωτών, κραδαίνοντας ρόπαλα και ντυμένοι σημαίες, προσπάθησαν να σπάσουν τον αστυνομικό κλοιό και να εισβάλουν στη Βουλή -με αποτέλεσμα η αστυνομία να χρησιμοποιήσει «χημικά».

Πολλοί υποστήριξαν ότι οι διαδηλωτές αυτοί δεν ήταν γνήσιοι εθνικιστές, όπως φαίνονταν, αλλά βαλτοί, παρακρατικοί, εγκάθετοι της κυβέρνησης, για να δοθεί το πρόσχημα στην αστυνομία να ρίξει δακρυγόνα σε δικαίους και αδίκους και να διαλύσει τη μεγάλη συγκέντρωση.

Βέβαια, εκεί κοντά εθεάθησαν και χρυσαβγίτες, ακόμα και βουλευτές, να κατευθύνουν τις ομάδες εφόδου. Όμως, στα επεισόδια πρωτοστάτησε ένας μάλλον μελαψός διαδηλωτής που κράδαινε ένα κοντάρι -και αυτό χρησιμοποιήθηκε από πολλούς σαν επιχείρημα ότι «το καθεστώς» επιστράτευσε μετανάστες για να στήσει προβοκάτσια.

Ο γκαφατζής δημοσιογράφος Γιάννης Λοβέρδος ήταν ένας από τους αρκετούς που το υποστήριξαν αυτό, υποστηρίζοντας ότι «λόγω χρώματος» ο διαδηλωτής δεν θα μπορούσε να είναι εθνικιστής και ότι αυτό αποδεικνύει ξεκάθαρα τη συνωμοσία της αριστερής χούντας.

Η ιστορία θα έμενε εδώ, αλλά, καθώς στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης και στις ιστοσελίδες του εθνικιστικού χώρου έδιναν κι έπαιρναν οι καταγγελίες για τον αφρικανό προβοκάτορα, τον λαθρομετανάστη παρακρατικό, τον πακιστανό του καθεστώτος, ο άνθρωπος που όντως είχε πρωτοστατήσει στα επεισόδια δεν άντεξε να τον βγάζουν αφρικανό κι ασιάτη.

Κι έτσι, αυτοξεσκεπάστηκε, δηλώνοντας ευθαρσώς την ταυτότητά του, κι ας διακινδυνεύει έτσι να διωχθεί ποινικά για τις συμπλοκές με τα όργανα της τάξης:

Kι έτσι, παρενέβη σε δημοσίευμα της οργανωσης ( ; ) «Μέτωπο Εθνικό» (είδατε σκύλο μου μικρό; ) και δήλωσε περήφανα το όνομά του, γέννημα θρέμμα Ναουσαίος όπως είπε, Δημήτρης Ανθρακέας.

Κι έτσι, μετά την Ιταλίδα από την Κυψέλη αποκτήσαμε και τον Αφρικανό από τη Νάουσα. Και κάπως έτσι πλάστηκε, στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης αλλά και λίγο παραέξω, η αστεία εφήμερη λέξη «αφροδεξιός», ενώ το ανώνυμο διαδικτυακό χιούμορ έδωσε και πήρε, με αστεία όπως ότι έρχονται οι Αφρικανοί και μας παίρνουν τους Ναουσαίους ή ότι «Ανθρακέας ο θησαυρός».

Όταν ο Ανθρακέας αποκάλυψε την ταυτότητά του, κάποιοι δεν θέλησαν να παραδεχτουν την αλήθεια και έβγαλαν σενάρια ότι πρόκειται για ανδρείκελο. Άλλοι πάλι τον κατηγόρησαν για πολλά και διάφορα. Γέλασα πολύ με το «μνημόνιο του άγνωστου στρατιώτη».

Και σαν να μην έφτανε αυτό,  κάποιοι που αναζήτησαν τη σελίδα του στο Φέισμπουκ, είδαν ότι σε ανύποπτο χρόνο ο Ανθρακέας αντάλλασσε μηνύματα με συγγενείς και φίλους σε… άπταιστα σλαβομακεδόνικα -ε, αυτή την ανατροπή της πλοκής ούτε οι Μόντι Πάιθον δεν θα είχαν φανταστεί!

Οπότε, προς τιμήν αυτής της παράλογης ιστορίας, τα σημερινά μας μεζεδάκια τιτλοφορήθηκαν «αφροδεξιά».

* Εγω πάντως γέλασα και με την εξής ατάκα: – Και τον Πόπλιο Σκιπίωνα τον λέγανε Αφρικανό μερικοί, αλλά δεν αντέδρασε έτσι!

* Μια και ξεκινήσαμε με το συλλαλητήριο, να αναφέρουμε και μιαν ακλισιά σε σχετικό τίτλο είδησης: Το μήνυμα της Αφροδίτη Μάνου για τη συμφωνία των Πρεσπών.

Το έχουν τα γυναικεία ονόματα να μένουν άκλιτα, για κάποιο λόγο. Δυσκολεύομαι να δεχτώ ότι θα έγραφαν «το μήνυμα του Θανάσης Παπακωνσταντίνου».

* Κι άλλη μια ανάλογη ακλισιά αν και σε ελαφρώς διαφορετικές συνθήκες.

Σε άρθρο για τις μεγάλες διακρίσεις της καινούργιας ταινίας του Γιώργου Λάνθιμου, διαβάζω:

Η πρώτη ταινία εποχής του Γιώργου Λάνθιμου βασίζεται στην αληθινή ιστορία της Βασίλισσας Άννα (Ολίβια Κόλμαν), την τελευταία της δυναστείας των Στιούαρτ που, αν και ασθενής, ντροπαλή και υποτιμημένη, στέφθηκε βασίλισσα τον καιρό που η Μεγάλη Βρετανία έγινε μια παγκόσμια δύναμη.

Μέσα από τη σχέση της Άννα με δύο άλλες γυναίκες…..

Αν δεχτούμε ότι η Queen Anne είναι ξένη, τότε θα την πούμε Βασίλισσα Ανν (ή Αν). Όμως αν το αποδώσουμε στα ελληνικά, τότε ασφαλώς πρέπει να κλίνουμε το όνομα: της Βασίλισσας Άννας.

Ή, όπως σχολίασε ο Νίκος Λίγγρης στη Λεξιλογία:

Αν το βλέπετε σαν ξένη λέξη, το πρόβλημα είναι πώς το γράφεις: «της Ανν» ή «της Αν»; Αλλά το ελληνικό είναι «της Άννας» όπως και «της μάνας». (Και κάποτε ήταν και «της Άννης».) Και, με την ευκαιρία: «της Ολίβιας» ή «της Ολίβια»; «Της Έμμας» ή «της Έμμα»; Ή «της Έμα»; Αυτά είναι προβλήματα, όχι η Άννα!

* Θα προσέξατε ότι χτες, που ψηφιζόταν η συμφωνία των Πρεσπών στη Βουλή, έβρεχε συνεχώς στην Αθήνα. Κάποιοι έγραψαν ότι είναι τα δακρυα της Μακεδονίας ή της Παναγίας ή και του… Θεού.

Yπάρχουν όμως και επιστημονικές εξηγήσεις για τις συνεχείς βροχοπτώσεις. Όπως γράφτηκε σε έγκυρες πηγές, και δεν διαψεύστηκε, «ΗΠΑ και Σόρος έφεραν ειδικά λέιζερ στην Αθήνα για να δημιουργήσουν καταιγίδα για το συλλαλητήριο».

Τι τα θέλετε, η τεχνολογία των ειδικών λέιζερ δεν έχει τελειοποιηθεί ακόμα. Ενώ τα λέιζερ τα είχαν ρυθμίσει για να βρέχει την Κυριακή και να χαλάσει το συλλαλητήριο, τελικά αποδείχτηκαν βραδυφλεγή και άρχισε να βρέχει μόλις χτες…

* Στο μεταξύ, στις ΗΠΑ ανακοινώθηκε ότι βρέθηκε λύση στη διένεξη Προέδρου – Γερουσίας.

Όπως γράφτηκε στην πάλαι ποτέ έγκυρη Καθημερινή, ο πρόεδρος Τραμπ «θα ζητήσει από τον επικεφαλής των Ρεπουμπλικανών στη Γερουσία να εισάγει αμέσως την πρόταση προς ψήφιση».

Να την εισάγει διαρκώς την πρόταση; Προφανώς όχι -δεν ταιριάζει η διάρκεια εδώ και θα το καταλάβουμε αυτό αν αλλάξουμε το ρήμα με κάποιο που να δείχνει καθαρά τη διαφορά των συνοπτικών τύπων, π.χ. το «παρουσιάζω». Θα πούμε «να παρουσιάσει αμέσως την πρόταση» και όχι «να παρουσιάζει αμέσως την πρόταση».

Άρα, εδώ θα έπρεπε να μπει ο τύπος «να εισαγάγει» ή, ακόμα καλύτερα, «να εισάξει αμέσως την πρόταση». Αν είχαν καθιερωθεί αυτοί οι τύποι, δεν θα μπερδευόταν κανείς.

* Παρακολούθησα αρκετές αγορεύσεις από τη συζήτηση για την κύρωση της Συμφωνίας των Πρεσπών στη Βουλή, αλλά δεν σημείωνα επιμελώς όσα άκουγα.

Πρόσεξα πάντως τα εξής.

• Ο Γ. Κουμουτσάκος ανέφερε ότι η τάδε ενέργεια «πρέπει να τύχει πλήρης απαξίας». Η πλήρη, της πλήρης δηλαδή. Βλέπουμε ότι ακόμα και σε μια καθαρά λόγια διατύπωση, η εξομάλυνση κάνει αισθητή την παρουσία της. Βέβαια, το «τυγχάνω απαξίας» είναι λίγο παράξενο, θα περίμενα μάλλον «απαξίωσης».
• Σε χειμαρρώδη αγόρευσή της, η Λιάνα Κανέλλη είπε «τους παίρνουμε, τους εθνοκαθάρουμε»….. Όμως, ο ενεστώτας είναι «εθνοκαθαίρω». Άρα, θα έπρεπε να είναι «τους εθνοκαθαίρουμε». Να το αποδώσουμε στον προφορικό λόγο, θα έλεγα.
• Ο Αλέξης Τσίπρας είπε κάπου ένα «από ιδίον όφελος». Ίδιον, βέβαια.
• Ο Κυριάκος Μητσοτάκης, κάνοντας λόγο για Macedonian language, είπε «Μακεντόνιαν λάνγκουετζ». Δεν ήξερα ότι στο Κολάμπια προφέρουν έτσι τη Μακεντόνια.
• Ένα αστείο σαρδάμ του Αντώνη Σαμαρά ήταν που είπε για «υποδόπιο» στην ομιλία του, αντί για υποπόδιο.

* Ωστόσο, ο Σαμαράς είπε και κάτι άλλο που αξίζει προσοχή μια και περιλαμβάνει και λαθροχειρία και μεταφραστικό πρόβλημα.

Συγκεκριμένα, ισχυρίστηκε ότι ο Φρανσουά Μιτεράν περί το 1991 είχε πει: «Δεν πρόκειται να γίνει αποδεκτό από την Ευρώπη όνομα «Μακεδονία» για τα Σκόπια. Γιατί αυτό θίγει τις εθνικές ευαισθησίες των Ελλήνων. Κι αυτό είναι λογική απόφαση. Και είναι τελειωτικό…».

Όμως ο Μιτεράν δεν είχε πει αυτό. Οποιος ξέρει γαλλικά, μπορεί να τον ακούσει να μιλάει στο βίντεο που ακολουθεί (ευχαριστώ τον Νικο Σταμπάκη), το οποίο όμως έχει εθνοπρεπώς παραποιημένους υποτίτλους, στο πνεύμα της εποχής.

Ο Έλληνας δημοσιογράφος (του Αντενα) ρωτάει τον Μιτεράν πώς πρέπει να αναγνωριστεί η πρώην ομόσπονδη γιουγκοσλαβική δημοκρατία της Μακεδονίας και στο 0.25-0.30 του βίντεο ο Μιτεράν απαντάει:

Sous un nom qu’il appartient de choisir, mais qu’il ne peut pas être tout simplement République de Macédoine

δηλαδή:
Με μια ονομασία που θα επιλέξουν, αλλά η οποία δεν μπορεί να είναι απλώς και μόνο Δημοκρατία της Μακεδονίας.

Στα ελληνικά δελτία ειδήσεων (στον Αντένα, τουλάχιστον) αυτό υποτιτλίστηκε εθνοπρεπώς ως εξής:

Θα πρέπει να αναγνωριστεί με μια ονομασία που θα αποφασίσουν οι ίδιοι, στην οποία όμως δεν θα αναφέρεται η λέξη «Μακεδονία»

Θα προσέξατε ότι παραλείπεται στη μετάφραση το tout simplement, κάτι που αλλάζει το νόημα!

Με άλλα λόγια, ο Μιτεράν τάχθηκε υπέρ σύνθετης ονομασίας ή τέλος πάντων απέκλεισε το σκέτο Μακεδονία για τη γειτονική χώρα, οι δε Έλληνες δημοσιογράφοι το διαστρέβλωσαν εθνοπρεπώς σε «καμιά αναφορά της λέξης Μακεδονία»! Και ο Αντώνης Σαμαράς επανέλαβε αυτό το ψέμα αν και κατά πάσα πιθανότητα, από τη θέση του, ήξερε τι είχε πει στ’ αλήθεια ο Μιτεράν.

* Αταύτιστο, προς το παρόν, παραμένει το ρητό που ο Αλέξης Τσίπρας απέδωσε στον Καζαντζάκη «Οι κομμουνιστές αγαπούν την ευθύνη». Δεν έχω πρόχειρο το Ταξιδεύοντας – Ρουσία όπου θα μπορούσε να υπάρχει κάτι ανάλογο (ή το Τόντα Ράμπα). Όποιος ξέρει, ας πει.

* Για τον θάνατο του Θέμου Αναστασιάδη, είπαμε μερικά πράγματα στα σχόλια εκείνης της μέρας. Συνηθίζεται όταν πεθαίνει κάποιος να θυμόμαστε τα θετικά του, πάντως παρατήρησα ορισμένες αξιοσημείωτες υπερβολές. Για παράδειγμα, η Εύα Καϊλή έγραψε, μεταξύ άλλων: Μερικοί άνθρωποι είναι αναντικατάστατοι. Έφυγε ένας Έλληνας που διακρίθηκε για το ήθος, το θάρρος και την τόλμη του. Στεναχωριέμαι που σε αυτή την χώρα, οι άριστοι στοχοποιούνται αντί να γίνονται πρότυπα. Ομολογώ πως δεν περίμενα να εξάρει κανείς τον εκλιπόντα για το ήθος του. Για το ταλέντο του, για το χιούμορ του, για άλλα πράγματα, ναι -αλλά για το ήθος του…;

Επίσης, ο Κ. Μπογδάνος, στο τέλος του αποχαιρετιστήριου μηνύματός του, σημείωσε: Ουκ ελάττω την πατρίδα παραδώσω, λες και ήταν κανένας διακεκριμένος στρατιωτικός ο κομιστής -ο οποίος, παρεμπιπτόντως, πρέπει να τη φέσωσε κάμποσο την πατρίδα.

Και τέλος ο Άδωνης Γεωργιάδης, μιλώντας από το βήμα της Βουλής, είπε: Και είναι λίγο οξύμωρο, σχεδόν μεταφυσικό, ότι ενώ οδεύουμε προς την ψήφιση αυτής της καταστροφικής συμφωνίας, δύο σπουδαίες προσωπικότητες που έδωσαν μάχη για τη Μακεδονία ο Σαράντος Καργάκος και ο Θέμος Αναστασιάδης πέθαναν λίγο πριν την ψήφισή της. Σαν να μην είναι τυχαίο, ήρθαν για να επιδεινώσουν το εθνικό πένθος –που το αφήνω ασχολίαστο.

Αλλά είπαμε, όταν φεύγει κάποιος από τη ζωή, θυμόμαστε τα θετικά του. Ή, κατασκευάζουμε.

* Πάντως, σχολιάζοντας σε εκπομπή τον θάνατο του Αναστασιάδη, ο Δήμος Βερύκιος φαίνεται να είπε κάτι περίεργο. Αναφερόμενος στη σύζυγο του Θέμου, είπε: Ο Θέμος είχε δίπλα του μια ύαινα, μια πραγματική ηρωίδα, τη Βασιλική. Δικό μας παιδί, του Alpha. Η Βασιλική έμεινε δίπλα στον Θέμο μέχρι την τελευταία στιγμή.

Τέτοια ώρα τέτοια λόγια, αλλά δεν μπορεί να το εννοούσε στα σοβαρά -λέαινα θα ήθελε να πει. Δεν νομίζω πως λέμε ποτέ το «ύαινα» επαινετικά. Πολύ άτυχη γκάφα.

* Μέσα στη βδομάδα είχαμε και τις εξαιρετικές εμφανίσεις του Στέφανου Τσιτσιπά στο τουρνουά τένις της Μελβούρνης. Μάλιστα, την περασμένη Κυριακή, την ώρα του συλλαλητηρίου, ο Τσιτσιπάς νικούσε τον μέγιστο Ρότζερ Φέντερερ, με αποτέλεσμα να γραφτεί στο Φέισμπουκ ότι «Όλα πάνω-κάτω τα έφερε ο ΣΥΡΙΖΑ: οι δεξιοί κατεβαίνουν στη διαδήλωση και οι αριστεροί μένουν σπίτι και βλέπουν τένις».

Ο Τσιτσιπάς, λοιπόν, ύστερα απο κάθε νικη του, ανέβαζε στο Τουίτερ αρχαιοελληνικά ρητά. Το ρητό που βλέπετε αριστερά, προκάλεσε αρκετή συζήτηση.

Σύμφωνα με αρκετούς ιστότοπους (παράδειγμα) πρόκειται για ρήση του… Ιουλίου Καίσαρα: Η φράση αυτή ανήκει στον Ρωμαίο αυτοκράτορα, Ιούλιο Καίσαρα και σημαίνει από τη φύση του ο άνθρωπος, αυτό που θέλει, αυτό νομίζει.

O Καίσαρας ήξερε βεβαίως ελληνικά, αφού σύμφωνα με την παράδοση (και τον Πλούταρχο) τα τελευταία του λόγια τα είπε στα ελληνικά (Και συ τέκνον; ) ενώ στα ελληνικά είπε και τη διάσημη φράση, Ανερρίφθω κύβος, που οι περισσότεροι την ξέρουμε λατινικά, Alea jacta est ή ξαναμεταφρασμένη στα ελληνικά, «Ο κύβος ερρίφθη» (ίσως γράψουμε κάποτε άρθρο).

Όμως, δεν ξέρω να εγραψε κάτι στα ελληνικά ο Καίσαρας, οπότε απορώ πώς του απέδωσαν το ρητό.

Υποψιάζομαι, βέβαια. Φάνηκε φιλοσοφικό, σκέφτηκε κάποιος τον Μάρκο Αυρήλιο και τα Εις εαυτόν, οποτε με το σπασμένο τηλέφωνο φτάσαμε σε άλλον αυτοκράτορα, τον Καίσαρα.

Πάντως, όπως είπαμε και στο ιστολόγιο, η φράση του Τσιτσιπά απαντά αυτούσια στο ελληνιστικό μυθιστόρημα του Χαρίτωνος «Τα περί Χαιρέαν και Καλλιρόην», ενώ πολύ παρόμοια την είχε διατυπώσει νωρίτερα ο Δημοσθένης στον Γ’ Ολυνθιακό: ὃ γὰρ βούλεται, τοῦθ’ ἕκαστος καὶ οἴεται, που θα το αποδίδαμε «ο καθένας νομίζει πως όλα είναι οπως τα θέλει» (ο Χαρίτων έχει και αυτή τη φράση στο έργο του). Κάπως παρόμοιο και αυτό που έγραψε ο Γαληνός «ὃ γὰρ ἕκαστος βούλεται δηλονότι, τοῦτο καὶ οἴεται γενήσεσθαι«, ενώ και ο Αριστοτελης έχει ανάλογες σκέψεις.

Ο Καίσαρας, όμως, δεν είπε τίποτα τέτοιο.

* Και κλείνουμε με κάτι αυτοαναφορικό.

Τη φωτογραφία τη στέλνει φίλη, από περιοδικό σταυρολέξων της μητέρας της. Δεν ήξερα ότι έχει φτάσει η αφεντιά μου και στα σταυρόλεξα, ιδίως μάλιστα με τον τίτλο βιβλίου που είναι και ο τίτλος του ιστολογίου μας!

Δυνατή πάντως λύτρια η μητέρα της φίλης, όλα τα βρήκε!