Μηδέν παρεξήγηση… (χρονογράφημα του Βριάρεω)

Εδώ και περίπου έναν χρόνο, από τον Φεβρουάριο του 2023, έχω αρχίσει να δημοσιεύω χρονογραφήματα του παππού μου, που δημοσιεύτηκαν το 1928-29 στην εφημερίδα Δημοκράτης της Μυτιλήνης, με το ψευδώνυμο Βριάρεως. Το προηγούμενο άρθρο της σειράς αυτής είναι εδώ.

Ο Βριάρεως ήταν ένας από τους τρεις Εκατόγχειρες της Τιτανομαχίας. Το όνομα του Βριάρεω συνδέεται με το επίθ. βριαρός = ισχυρός, ενώ στην Ιλιάδα μαθαίνουμε οτι οι θεοί τον έλεγαν έτσι αλλά στους ανθρώπους ήταν γνωστός ως Αιγαίων. Στην αγγλική Βικιπαίδεια βρίσκω μια γελοιογραφία που παρουσιάζει το εργατικό κίνημα ως Εκατόγχειρα Βριάρεω, οπότε ίσως δεν είναι τυχαία η επιλογή του ψευδωνύμου από τον παππού μου. 

Τα περισσότερα από τα χρονογραφήματα αυτά τα εντόπισε και τα κατέγραψε ο φίλος ερευνητής Αριστείδης Καλάργαλης στο αρχείο του Δημοκράτη -συνολικά κατέγραψε, με επιτόπια αποδελτίωση στα γραφεία της εφημερίδας, σχεδόν 40 χρονογραφήματα για την περίοδο από Αύγουστο 1928 έως Μάιο 1929 και μου έστειλε τις φωτογραφίες, ενώ κάποια άλλα περιέχονται σε ένα τετράδιο που είχε ο παππούς μου, με κολλημένα αποκόμματα, που το είχε τιτλοφορήσει «Περισωθέντα νεανικά αμαρτήματα». 

Το σημερινό χρονογράφημα δημοσιεύτηκε στις 22 Μαρτίου 1929 με τον υπέρτιτλο «Μυτιληναϊκοί περίπατοι», όπως τα περισσότερα. Αποτελεί κατά κάποιον τρόπο συνέχεια του χρονογραφήματος Βάσανα, που το είχαμε δημοσιεύσει πριν 4 εβδομάδες εδώ, κι αν ήμουν πιο προσεχτικός θα το έβαζα αμέσως μετά από εκείνο, αλλά μου ξέφυγε. Όλο σχεδόν σε διάλογο, με θέμα τις αναπάντεχες συνέπειες του προηγούμενου χρονογραφήματος στο οποίο, θυμίζω, ο Βριάρεως είχε βάλει έναν  οικογενειάρχη φίλο του να διεκτραγωδεί τα βάσανα που περνούσε στις Απόκριες όταν ο γιος του, οι τρεις κόρες του αλλά και η γυναίκα του πήγαιναν καθημερινά σε χορούς και σε φιλικές συγκεντρώσεις. Φαίνεται όμως πως πολλοί αναγνώρισαν τον  εαυτό τους σε εκείνη την περιγραφή.

ΜΗΔΕΝ  ΠΑΡΕΞΗΓΗΣΗ…

Έγραφα προ ημερών για τον συνετό oικογενειάρχην που η συμβία του, ο διάδοχός του και αι τρεις χαριτόβρυτοι θυγατέρες του επήγαιναν κάθε βράδυ στους χορούς, εξαντλούσαι τον γηραιόν οργανισμόν του διά της οίκοι ακαταστασίας και το  θυλάκιόν του διά των εξόδων.

Εθεώρησα —αλίμονον— περιττόν να προσθέσω ότι ο ήρως μου είναι πρόσωπον φανταστικόν, η οικογένεια ανύπαρκτος και η διήγησις όλη ψευδής. Ενόμιζα ότι όλα αυτά εννοούνται ευκόλως από τους αναγνώστας και κατά συνέπειαν ημπορούν να παραλειφθούν. Είχα υπόψη μου τον συνήθη διάλογον των απίστων Ελλήνων.

— Στην εφημερίδα το διάβασες είπες;

— Ναι.

– Αμ είναι ψέματα, χριστιανέ μου….

Και γι’ αυτό την έπαθα. Την επομένη της δημοσιεύσεως του σκαλαθύρμα­τος εκείνου συνελήφθην από μίαν κυρίαν η οποία με τιμά διά της φιλίας της.

— Καλημέρα οας.

—   Καλημέρα σας μαντάμ.

— Πολύ ωραία τα λέτε στο σημερινό σας χρονογράφημα.

— Με κολακεύετε υπέρ το δέον κυρία.

– Ξέρετε ότι δεν κολακεύω ποτέ. Αλήθεια, ποιαν οικογένεια υπαινίττεσθε;

— Καμίαν φυσικά.

– Ελάτε δα. Δεν είχατε υπόψη σας την οικογένειαν Άλφα; Γράφετε με το νι και με το σίγμα όλα τα συμβαίνοντα σ’ αυτήν.

— Γράφω κυρία μου με το νι και με το σίγμα διότι αυτά τα γράμματα είναι τα αρχικά του ονόματός μου. Αλλά οικογένειαν δεν είχα καμίαν υπόψη μου, της δε οικογενείας Άλφα ηγνόουν την ύπαρξιν μέχρι της στιγμής που την ανεφέρατε. Από σας μαθαίνω πως υπάρχει τέτοια οικογένεια.

– Σοβαρά;

– Σοβαρότατα. Αλλωστε πάντοτε τα γραφόμενά μου πηγάζουν από τη φαντασία μου ή από παρατηρήσεις ανακατεμένες και ποτέ αμέσως από την πραγματικότητα. Και τούτο γιατί τρέμω τας παρεξηγήσεις και τη σχετική σκοτούρα που επακολουθεί. Αν κάποτε συμβαίνει το κατασκεύασμά μου να μοιάζει κάπως την πραγματικότητα, όπως π.χ. το χθεσινό, αυτό προέρχεται από απλήν σύμπτωσιν.

Η φίλη κυρία κατεπείσθη. Αλλά σε λίγο με τσακώνει κάποιος φίλος.

— Σε γράπωσα.

— Καλά έκανες.

— Του τα ’ψαλες βλέπω του Κάππα…

— Ποιανού Κάππα;

— Έλα καημένε, άσε τις τσιριμόνιες και καταλάβαμε. Τι διάβολο, στη Μυτιλήνη ζούμε και ξέρουμε τον κόσμο.

— Μα φίλε μου σε βεβαιώ…

— Να μη με βεβαιοίς τίποτα, παρά φυλάξου γιατί ο κύριος αυτός θα σου τινάξει την κάπα.

— Ποιος κύριος.

– Ο Κάππα.

– Ώρες είναι να βρω το μπελά μου. Μα σε βεβαιώ πώς ο κύριος αυτός μού είναι τελείως άγνωστος.

— Όπως καταλαβαίνεις. Εγώ είχα χρέος να σε ειδοποιήσω.

Είχα την αφέλεια να πιστέψω ότι ετελείωσαν τα σχόλια του αθλίου εκείνου δημοσιεύματος. Αλλά την επομένην εβγήκα από την πλάνην μου. Πενηντάρης γνωστός ευηρεστήθη να με βρίσει εις πρώτην συνάντησιν.

— Δεν ντρέπεσαι λιγάκι καημένε; Εμάς εβρήκες να βγάλεις στη δημοσιότητα; Ποιος σου το ’βγαλε το μάτι; Ο φίλος μου. Γι’ αυτό ’ναι έτσι βαθιά βγαλμένο;

— Δε σάς καταλαβαίνω καθόλου.

– Αλλού την κλάρα. Όταν έγραφες μας εκαταλάβαινες καλά καθώς φαίνεται. Μα να μη σου περάσει ιδέα πως θα παίξεις μαζί μας.

— … Εν ου παικτοίς, ε; Μα φίλε μου, σας βεβαιώ πώς δεν έγραψα τίποτε για σας. Είδατε πουθενά τ’ όνομά σας; Ύστερα σεις έχετε δυο γιους και τέσσερες κόρες και γω έγραφα..,

— Έγραφες βέβαια συγκεκαλυμμένα. Μου σκοτώνεις ένα γιο και μια κόρη, σβήνεις και τ’ όνομά μου κι είσαι εντάξει. Κι ο κόσμος θαρρείς πως τρώει άχυρα. Τέσσερες γειτόνοι πρωί πρωί με ρωτούσαν αν εδιάβασα φημερίδα και χαμογελούσαν.

Πηγαίνετε τώρα να τον πείσετε πως ούτε καν τον έβαλα στον νου μου κι ότι δεν είχα ιδέαν του τι γινότανε στο σπίτι του.

Βλέπεις όποιος έχει τη μύγα μυγιάζεται.

ΒΡΙΑΡΕΩΣ

Κι ένα δικό μου φρασεολογικό σχόλιο. Την παροιμία «όποιος έχει τη μύγα μυγιάζεται» τη χρησιμοποιούμε και σήμερα και είναι  ολοζώντανη. Αναρωτιέμαι όμως αν ξέρετε την  έκφραση «Αλλού την κλάρα», που χρησιμοποιεί  ο τελευταίος από τους φίλους του Βριάρεω. Την έκφραση την  έχω βρει σε παλιά κείμενα, είτε ως «Αλλού την  κλάρα» είτε πληρέστερα ως «πού την  πας την  κλάρα;» και λέγεται όταν δεν πιστεύουμε αυτά που μας λέει κάποιος. Ασφαλώς θα κρύβεται πίσω της κάποιος λησμονημένος μύθος. Την ξέρετε την έκφραση;