Η προσευχή που ενόχλησε

Μουσουλμάνοι ενώ διαβαίνουν τον Ρουβίκωνα

Πολλοί ενοχλήθηκαν ή έκαναν ότι ενοχλήθηκαν με τη δημόσια προσευχή των μουσουλμάνων σε διάφορες πλατείες της Αθήνας. Γράφτηκαν πολλές υπερβολές. Δεν θα σταθώ στις κραυγές των κάθε λογής ακροδεξιών (παρένθεση: τώρα με την εκλογή χρυσαυγίτη στο δημοτικό συμβούλιο της Αθήνας, υπάρχει πολύς ανταγωνισμός, οπότε πρέπει να φωνάξει κανείς περισσότερο αν θέλει να ακουστεί, οπότε δεν είναι τυχαίο ότι οι «αριστερογενείς» ακροδεξιοί του Ρεσάλτου έβγαλαν τους πιο στριγγούς κρωγμούς), αλλά θα σημειώσω ότι προβληματίστηκα πολύ διαβάζοντας π.χ. στην Καθημερινή ότι η δημόσια προσευχή ήταν «επίδειξη δύναμης» των μουσουλμάνων ή ότι «οι μουσουλμάνοι διέβησαν τον Ρουβίκωνα» επειδή έκαναν δημόσια προσευχή στα Προπύλαια, σε έναν χώρο που κατά τον αρθρογράφο, συμβολίζει τον νεοελληνικό διαφωτισμό. Ας ελπίσω ότι το άρθρο επιδέχεται κι άλλη ανάγνωση πέρα από τη δική μου.

Βέβαια, όπως κι ο ίδιος ο αρθρογράφος μισοπαραδέχεται, τα Προπύλαια του πανεπιστημίου είναι ο κατεξοχήν χώρος που «καταλαμβάνεται» εδώ και δεκαετίες για κάθε λογής πολιτικές εκδηλώσεις, χωρίς μέχρι σήμερα να επικαλεστεί κανείς την προσβολή του συμβολισμού του νεοελληνικού διαφωτισμού -προφανώς, μόνο οι μουσουλμάνοι ενοχλούν. Βέβαια, δεν είναι η πρώτη φορά που γίνεται στην Αθήνα δημόσια προσευχή μουσουλμάνων (κάμποσες φορές στο παρελθόν είχε γίνει στην πλατεία Κοτζιά). Βέβαια, τέτοιοι γιορτασμοί γίνονται σε όλες τις μεγάλες πόλεις του κόσμου όπου υπάρχουν μουσουλμάνοι, και όχι μόνο σε χώρες μουσουλμανικές, αλλά και παντού στην Ευρώπη και στη Βόρεια Αμερική, σε πάρκα, σε πνευματικά κέντρα, σε πλατείες, σε δρόμους. Η φωτογραφία που έβαλα είναι από τη Μόσχα φέτος (αν τη μεγεθύνετε θα δείτε ότι η μεγάλη μπλε κατακόρυφη επιγραφή στο κτίριο της αριστερής πλευράς γράφει πάρκινγκ με κυριλλικά). Σε μια εφημερίδα είδα φωτογραφία από μαζική προσευχή στο Όσλο, αν έχει κανείς κι από άλλες χριστιανικές χώρες ας δώσει λινκ.

Αλλά εδώ είναι ιστολόγιο που κυρίως λεξιλογεί, οπότε δεν θα γράψω περισσότερα επί της ουσίας . Περιμένω δικά σας σχόλια, αν έχετε διάθεση και θα ήθελα να σας ρωτήσω: αν σας ενόχλησε η προσευχή στα Προπύλαια, γιατί σας ενόχλησε; Σε άλλες πλατείες, λιγότερο κεντρικές, ενοχλεί εξίσου; (Ας μην ξεχνάμε πως έγινε προσευχή σε 14 σημεία στην Αθήνα και πως ο μεγάλος όγκος πιστών μαζεύτηκε σε σημεία εκτός του κέντρου, στο Μοσχάτο ας πούμε ή στο Αιγάλεω -4.000  άτομα!).

Λοιπόν, σε κάμποσες εφημερίδες διάβασα ότι η προσευχή έγινε για το Μπαϊράμι -μάλιστα, σε κάμποσους ιστότοπους διάβασα ότι έγινε «εορτασμός του Μπαϊράμι», άκλιτο, όπως το Μαϊάμι ίσως. Δεν είμαι βέβαιος ότι οι ίδιοι οι μουσουλμάνοι που προσευχήθηκαν το λένε μπαϊράμι -αν δεν κάνω λάθος, το λένε Εΐντ-αλ-αντά (δεν είμαι πολύ βέβαιος για την προφορά). Είναι η δεύτερη από τις δίδυμες μουσουλμανικές γιορτές που απέχουν μεταξύ τους εβδομήντα μέρες: η πρώτη είναι το Εΐντ-ουλ-Φιτρ, που σημαδεύει τη λήξη του ραμαζανιού. Πάντως, είναι γιορτή σε ανάμνηση της θυσίας του Αβραάμ (Ιμπραήμ), και στις μουσουλμανικές χώρες σφάζουν και αρνιά, όπως εμείς το Πάσχα, αλλά δεν τα σουβλίζουν.

Επειδή οι μουσουλμάνοι έχουν (όπως και οι εβραίοι) σεληνιακό ημερολόγιο, οι γιορτές αυτές είναι κινητές στο δικό μας το ημερολόγιο. Δηλαδή, το Εΐντ-αλ-αντά πέφτει τη δέκατη μέρα του δωδέκατου μήνα τους, αλλά αυτή η μέρα δεν είναι σταθερή στο δικό μας σύστημα. Φέτος έπεσε 16 Νοεμβρίου, του χρόνου θα πέσει 6 Νοεμβρίου, το 2012 στις 26 Οκτωβρίου, και ούτω καθεξής διατρέχοντας προς τα πίσω το δικό μας ημερολόγιο (το 2000 είχε πέσει Μάρτιο, το 2020 θα έχει φτάσει Ιούλιο).

Στα τούρκικα, bayram θα πει γιορτή και τις δυο αυτές γιορτές τις λένε σεκέρ μπαϊράμ την πρώτη (επειδή μοιράζουν γλυκίσματα) και κουρμπάν μπαϊράμ τη δεύτερη, παναπεί γιορτή της θυσίας. Κουρμπάνι είναι λέξη που την έχουμε δανειστεί στα ελληνικά, θα πει λοιπόν θυσία, και αν γκουγκλίσετε θα δείτε δεκάδες πανηγύρια σε όλη την Ελλάδα που λέγονται Κουρμπάνι επειδή θυσιάζουν κάποιο ζώο, αρνί συνήθως, αν και στο ονομαστό πανηγύρι του Ταύρου στην Αγία Παρασκευή της Λέσβου το κουρμπάνι είναι ταύρος, ασφαλώς και αλλού. Οπότε, δεν είναι λάθος να λέμε εμείς μπαϊράμι τη γιορτή αυτή, αλλά δεν είναι και απόλυτα ακριβές. Επειδή όμως όταν μιλάμε δεν γράφουμε εγκυκλοπαίδεια, περισσότερο βολεύει το μπαϊράμι παρά το Εΐντ αλ Αντά, που δεν ξέρουμε καν πώς προφέρεται.

Η συχωρεμένη η πεθερά μου, θεσσαλονικιά, συνήθιζε να λέει «με το νου του μπαϊράμι κάνει», όταν κάποιος κάνει σχέδια ανέφικτα, που δεν έχουν καμιά ελπίδα πραγματοποίησης. Βλέπω στο γκουγκλ ότι την ίδια έκφραση τη συνηθούσε και η μητέρα του Χριστιανόπουλου, ενώ συχνά τη βρίσκω να χρησιμοποιείται σήμερα και στην Κύπρο  όπου ο ένας πολιτικός κατηγορεί τον άλλον ότι κάνει με τον νουν του μπαϊράμι. Στο σλανγκρ βρίσκω την έκφραση «έχει μπαϊράμι στο μυαλό», που ομολογώ ότι δεν την ήξερα.

Τα λεξιλογικά τελείωσαν, να επιστρέψω στην προσευχή που ενόχλησε. Ειπώθηκε ότι, αφού δεν υπάρχει κεντρικό τζαμί στην Αθήνα, επόμενο είναι να κάνουν οι μουσουλμάνοι τη μεγάλη τους προσευχή δημόσια. Νομίζω ότι το ένα δεν έχει απόλυτη σχέση με το άλλο -στις ευρωπαϊκές χώρες υπάρχουν τζαμιά, αλλά γίνονται και προσευχές σε ανοιχτούς δημόσιους χώρους όπως πάρκα και πλατείες. Βέβαια, αν υπήρχε ένα μεγάλο τζαμί με άφθονο περιβάλλοντα χώρο, όπως αυτό που ελπίζω να χτιστεί πολύ γρήγορα στον Βοτανικό, ο μεγάλος όγκος των πιστών θα μαζευόταν εκεί, οπότε, πράγματι, όποιος ενοχλείται από τη δημόσια προσευχή στα Προπύλαια πρέπει να πιέσει να χτιστεί πιο γρήγορα το τζαμί στον Βοτανικό.