Οι λέξεις έχουν τη δική τους ιστορία

Το ιστολόγιο του Νίκου Σαραντάκου, για τη γλώσσα, τη λογοτεχνία και… όλα τα άλλα

Archive for the ‘Μηνολόγιο’ Category

Μηνολόγιον Μαΐου έτους 2024

Posted by sarant στο 1 Μαΐου, 2024

Το Μηνολόγιο, που το δημοσιεύω εδώ στις αρχές κάθε μήνα (συνήθως την πρώτη του μηνός), ήταν ιδέα του πατέρα μου, του αξέχαστου Δημήτρη Σαραντάκου, ο οποίος αρχικά το δημοσίευε στο περιοδικό Φιστίκι, που έβγαζε επί πολλά χρόνια στην Αίγινα. Στο εδώ ιστολόγιο, το Μηνολόγιο άρχισε να δημοσιεύεται τον Οκτώβρη του 2010 και βέβαια μέσα σε 12 μήνες έκλεισε τον κύκλο. Τότε, αποφάσισα να εξακολουθήσω να το δημοσιεύω στις αρχές κάθε μήνα, επειδή έχει γίνει το σταθερό σημείο αναφοράς για τα γεγονότα του μήνα, που ενημερώνεται συνεχώς με δικά σας σχόλια μέσα στη διάρκεια του μήνα, σχόλια που συνήθως αφορούν επισήμανση ημερομηνιών, αν και κυρίως αγγελτήρια θανάτων.

Οπότε, συνεχίζω τις δημοσιεύσεις όσο θα υπάρχει ενδιαφέρον, προσθέτοντας πάντοτε δικές σας προτάσεις από πέρυσι. Πάντως, σε κάποιες περιπτώσεις η επέτειος έχει εσκεμμένα μετατεθεί κατά μία ημέρα.

 

Τε 1

Τα Ανθεστήρια – Ημέρα των ανθέων και των εργατών. Γενέσιον Ιωάννη Ρίτσου του βάρδου της ρωμιοσύνης και Τελευτή Αλεξάνδρου Παναγούλη του τυραννοκτόνου. Και των 200 της Καισαριανής.  Και του Σπειροειδούς Αρχιτέκτονος.

Πε 2

† Λεονάρδου ντα Βίντσι· αλλά και παγκόσμια ημέρα των ιστολογίων.

Πα 3

Τελευτή Αθανασίου Βέγγου, του καλού ανθρώπου. Και Παγκόσμια Ημέρα της Ελευθεροτυπίας

Σα 4

Αρίονος του κιθαρωδού -και Αλέξη Δαμιανού τελευτή.

Κυ 5

Γενέσιον Καρόλου Μαρξ

Δε 6

Ας είμαστε ρεαλιστές, ας επιδιώξουμε το αδύνατο: γαλλικός Μάης του 1968

Τρ 7

Των εν Αιγίνη εκτελεσθέντων

Τε 8

† Γουσταύου Φλωμπέρ

Πε 9

Αναστασίου Τούση και λοιπών εν Θεσσαλονίκη πεσόντων διαδηλωτών

Πα 10

Καραολή και Δημητρίου απαγχονισμός

Σα 11

Γέννησις Λασκαρίνας Πινότση ή Μπουμπουλίνας

Κυ 12

Της νίκης των επαναστατών εις Βαλτέτσιον Αρκαδίας

Δε 13

Κωνσταντίνου Θεοτόκη του ρεαλιστού πεζογράφου

Τρ 14

Αισχύλου, τραγικού και μαραθωνομάχου

Τε 15

Γενέσιον Πέτρου Κιουρί

Πε 16

† Καρόλου Περό και των δημιουργημάτων του: Σταχτοπούτας, Κοκκινοσκουφίτσας, Ωραίας Κοιμωμένης

Πα 17

Παγκόσμια Ημέρα Τηλεπικοινωνιών

Σα 18

† Γουσταύου Μάλερ και Νικηφόρου Μανδηλαρά αναίρεσις.

Κυ 19

† Χο Τσι Μινχ του απελευθερωτού

Δε 20

† Γρηγορίου Δικαίου Παπαφλέσσα τελευτή -και έναρξη της Μάχης της Κρήτης

Τρ 21

Τα Αναστενάρια

Τε 22

† Βίκτωρος Ουγκώ, του δημιουργού των «Αθλίων»

Πε 23

† Ερρίκου Ίψεν και Γεωργίου του Μετοίκου

Πα 24

† Νικολάου Κοπερνίκου

Σα 25

Αιμιλιανού Ζαπάτα και Άρεως Βελουχιώτου εκκίνησις

Κυ 26

Γενέσιον Αλεξάνδρου Πούσκιν και τελευτή Μιχαήλ Παπαγιαννάκη

Δε 27

Γρηγορίου Λαμπράκη τελευτή· και Ροβέρτου Κωχ

Τρ 28

Πρώτη πρόβλεψις ηλιακής εκλείψεως υπό Θαλού του Μιλησίου

Τε 29

Εάλω η Πόλις – Η Ρωμανία πάρθεν (αποφράς ημέρα)

Πε 30

† Θανή Βολταίρου του διαφωτιστού

Πα 31

Αποκαθήλωσις της ναζιστικής σημαίας υπό Εμμανουήλ Γλέζου και Αποστόλου Σάντα

Ο Μάιος ή Μάης ετυμολογείται, όπως και όλοι οι μήνες του ημερολογίου μας, από τα λατινικά, και συγκεκριμένα από το λατινικό Maius (mensis), δηλ. μήνας της Μαίας, μιας ρωμαϊκής θεότητας. Λαϊκή ονομασία ευρέως γνωστή δεν έχει, αν και βρίσκω το “Κερασάρης” σε κάποιες πηγές, επειδή τότε ωριμάζουν τα κεράσια (με το παλιό ημερολόγιο σκεφτείτε ότι ο Μάιος πιάνει και αρχές Ιουνίου).

Ο Παλαμάς έχει γράψει και ποίημα «Κεράσια»  που ξεκινάει:

Το Μάη έχ’ η άνοιξη, τα χελιδόνια ο Μάρτης,
ο Απρίλης τα τριαντάφυλλα, κι ο Μάης τα κεράσια.

Η πιο γνωστή παροιμία για τον Μάιο είναι μάλλον η «Ζήσε Μάη μου να φας τριφύλλι» (που είχε αρχική μορφή “Ζήσε μαύρε μου να φας τον Μάη τριφύλλι», όπως είχαμε γράψει παλιότερα). Επίσης γνωστή είναι η “Στον καταραμένο τόπο τον Μάη μήνα βρέχει”, που δεν την έβγαλαν βέβαια φίλοι των εκδρομών και των περιηγήσεων, αλλά αγρότες, επειδή οι βροχές του Μάη όχι μόνο δεν ωφελούν, όπως στους προηγούμενους μήνες, αλλά αντίθετα βλάφτουν τη σοδειά, εξού και “Μάης άβροχος, τρύγος άμετρος” ή «Τον καιρό που ‘πρεπε δεν έβρεχε, το Μάη εδροσολόγα».

Ο Μάης είναι μήνας που προσφέρεται για αγροτικές εργασίες (“Τον Μάη βάζε εργάτες κι ας είν’ και ακαμάτες”), όχι όμως και για παντρειές, που θεωρούνται γρουσουζιά (“Απού παντρευτεί το Μάη, κακοποδωμένα πάει” λέει μια κρητική παροιμία από ένα βιβλίο που είχα παρουσιάσει εδώ παλιότερα).

Γιατί θεωρούνται γρουσουζιά οι μαγιάτικες παντρειές; Κατά πάσα πιθανότητα, επειδή  στις αγροτικές κοινωνίες είναι τόσο πολλές οι δουλειές τον Μάη, που η αναστάτωση και η χαλάρωση που μοιραία φέρνει ο γάμος σε όλο το σόι αλλά και στο χωριό είναι αντιπαραγωγική. Μια άλλη εξήγηση είναι πως τον Μάη έχουν οίστρο οι γαϊδάροι (“Νάμουν το Μάη γάιδαρος, τον Αύγουστο κριάρι, όλο το χρόνο πετεινός και γάτος το Γενάρη” λέει η παροιμία) οπότε θεωρείται ανοίκειο να παντρεύονται κι οι ανθρώποι, αλλά νομίζω πως η εξήγηση αυτή επινοήθηκε εξηγητικά, εκ των υστέρων. Εκτός κι αν ισχύει η απάντηση που έδωσε κάποιος ευφυολόγος (ο Μπέρναρ Σόου; ) όταν τον ρώτησαν γιατί είναι γρουσουζιά να παντρεύεται κανείς την Παρασκευή: και γιατί να αποτελεί εξαίρεση η Παρασκευή;

Διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου »

Posted in Δημήτρης Σαραντάκος, Επετειακά, Εθνική αντίσταση, Εις μνήμην, Μηνολόγιο, Παροιμίες | Με ετικέτα: , , , , | 68 Σχόλια »

Μηνολόγιον Απριλίου έτους 2024

Posted by sarant στο 1 Απριλίου, 2024

Το Μηνολόγιο, που το δημοσιεύω εδώ συνήθως την πρώτη του μηνός, ήταν ιδέα του πατέρα μου, του αξέχαστου Δημήτρη Σαραντάκου, ο οποίος αρχικά το δημοσίευε στο περιοδικό Φιστίκι, που το έβγαζε επί πολλά χρόνια στην Αίγινα. Στο εδώ ιστολόγιο, το Μηνολόγιο άρχισε να δημοσιεύεται τον Οκτώβρη του 2010 και βέβαια μέσα σε 12 μήνες έκλεισε τον κύκλο. Τότε, αποφάσισα να εξακολουθήσω να το δημοσιεύω στις αρχές κάθε μήνα, επειδή έχει γίνει το σταθερό σημείο αναφοράς που ενημερώνεται συνεχώς με δικά σας σχόλια μέσα στη διάρκεια του μήνα, σχόλια που συνήθως αφορούν επισήμανση ημερομηνιών, αν και κυρίως αγγελτήρια θανάτων.

Οπότε, συνεχίζω τις δημοσιεύσεις όσο θα υπάρχει ενδιαφέρον, προσθέτοντας πάντοτε δικές σας προτάσεις από πέρυσι. Πάντως, σε κάποιες περιπτώσεις η επέτειος έχει εσκεμμένα μετατεθεί κατά μία ημέρα (όπως εδώ με την Μαρία Πολυδούρη, που πέθανε στις 29/4).

Δε 1 Του βαρώνου Μυγχάουζεν και των ανιδιοτελώς ψευδομένων
Τρ 2 Ιακώβου Καζανόβα του μεγάλου εραστού και Ημέρα του παιδικού βιβλίου
Τε 3 Γενέσιον Θεοδώρου Κολοκοτρώνη του στρατηλάτου
Πε 4 Γενέσιον Ανδρέου Ταρκόφσκη και αυτοκτονία Δημητρίου Χριστούλα
Πα 5 Γεωργίου-Ιακώβου Δαντώνος καρατόμησις
Σα 6 Του ζωγράφου Ραφαήλου
Κυ 7 Παγκόσμια ημέρα υγείας – Ιπποκράτους του Κώου
Δε 8 Γενέσιον Ιακώβου Μπρελ
Τρ 9 † Φραγκίσκου Βάκωνος. Kαι Γς τελευτή
Τε 10 Θρίαμβος Σπυρίδωνος Λούη του ωκύποδος
Πε 11 Γιούρι Γκαγκάριν, του πρώτου ανθρώπου εις το Διάστημα
Πα 12 Τα μεγάλα Διονύσια
Σα 13 Βαρούχ Σπινόζα του προδρόμου του Διαφωτισμού και Σαμουήλ Μπέκετ γενέσιον
Κυ 14 † Βλαδιμήρου Μαγιακόφσκι αυτοχειριασμός
Δε 15 Λεονάρδου ντα Βίντσι
Τρ 16 † Γεωργίου Βιζυηνού, το τελευταίον της ζωής του ταξίδιον
Τε 17 Γενέσιον Κωνσταντίνου Καβάφη και τελευτή Νίκου Παπάζογλου και Δημήτρη Μητροπάνου
Πε 18 † Αλβέρτου Αϊνστάιν τελευτή
Πα 19 † Καρόλου Δαρβίνου
Σα 20 Τελευτή Μανόλη Τριανταφυλλίδη
Κυ 21 Βεβήλωσις του Φοίνικος (αποφράς ημέρα)
Δε 22 † Γουλιέλμου Σαιξπήρου του μεγάλου δραματουργού
Τρ 23 † Τελευτή Γεωργίου Καραϊσκάκη. Και παγκοσμία ημέρα του βιβλίου
Τε 24 Της γενοκτονίας των Αρμενίων
Πε 25 † Μαγελάνου του εξερευνητού. Και τελευτή Σπειροειδούς αρχιτέκτονος.
Πα 26 Γενέσιον Ευγενίου Ντελακρουά
Σα 27 Γενέσιον Αδαμαντίου Κοραή του Διαφωτιστού
Κυ 28 Μιχαήλ Λομονόσωφ
Δε 29 † Κωνσταντίνου Καβάφη του ανεπαναλήπτου
Τρ 30 Μαρίας Πολυδούρη τελευτή.

Επίσης, ο Απρίλης είναι συνήθως ο μήνας του Πάσχα -το οποίο μπορεί να πέσει από 4 Απριλίου έως 8 Μαΐου (τουλάχιστον στον αιωνα μας), άρα τις περισσότερες φορές πέφτει Απρίλη, όχι όμως φέτος που είναι κάπως αργοπορημένο.

Επειδή, σε αντίθεση με τον άστατο Μάρτη, τον Απρίλη η άνοιξη έχει πια εδραιωθεί, πολύ συχνά τους δυο καθαρόαιμους ανοιξιάτικους μήνες τους λέμε μαζί: Απριλομάης ή και Μαγιάπριλο, λέξεις ποιητικότατες. Υπάρχει πάντως και η παροιμία «των καλών ναυτών τα ταίρια, το μαγιάπριλο χηρεύουν», για τις αιφνίδιες ανοιξιάτικες κακοκαιρίες, όπως και η «στον καταραμένο τόπο, το Μαγιάπριλο χιονίζει», που τη λέμε και μόνο για τον Μάη. Βέβαια, οι απριλιάτικες βροχές χρειάζονται: Αν κάνει ο Μάρτης δυο νερά κι ο Απρίλης άλλο ένα, χαρά σ’ εκείνον τον ζευγά που’χει πολλά σπαρμένα, λέει μια γνωστή παροιμία, και «Τ’ Απριλιού κάθε σταλαματιά νερό είναι βαρέλι λάδι», ένα όχι πολύ γνωστό κεφαλονίτικο γνωμικό.

Διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου »

Posted in Αντιδάνεια, Δημήτρης Σαραντάκος, Επετειακά, Μηνολόγιο | Με ετικέτα: , , , , , , | 58 Σχόλια »

Μηνολόγιον Μαρτίου έτους 2024

Posted by sarant στο 1 Μαρτίου, 2024

Το Μηνολόγιο, που το δημοσιεύω εδώ στις αρχές κάθε μήνα (συνήθως, αλλά όχι πάντα, την πρώτη του μηνός), ήταν ιδέα του πατέρα μου, του αξέχαστου Δημήτρη Σαραντάκου, ο οποίος αρχικά το δημοσίευε στο περιοδικό Φιστίκι, που έβγαζε επί πολλά χρόνια στην Αίγινα. Στο εδώ ιστολόγιο, το Μηνολόγιο άρχισε να δημοσιεύεται τον Οκτώβρη του 2010 και βέβαια μέσα σε 12 μήνες έκλεισε τον κύκλο. Τότε, αποφάσισα να εξακολουθήσω να το δημοσιεύω στις αρχές κάθε μήνα, επειδή έχει γίνει το σταθερό σημείο αναφοράς που ενημερώνεται συνεχώς με δικά σας σχόλια μέσα στη διάρκεια του μήνα, σχόλια που συνήθως αφορούν επισήμανση ημερομηνιών, αν και κυρίως αγγελτήρια θανάτων.

Οπότε, συνεχίζω τις δημοσιεύσεις όσο θα υπάρχει ενδιαφέρον, προσθέτοντας πάντοτε δικές σας προτάσεις από πέρυσι. Πάντως, σε κάποιες περιπτώσεις η επέτειος έχει εσκεμμένα μετατεθεί κατά μία ημέρα.

Να επισημάνω ότι δυο από τις μέρες του μήνα (23 και 29 Μαρτίου) τιμούν γεγονότα του οικογενειακού μας μικροκόσμου. (Και για να προλάβω ερωτήσεις, ο Χαράλαμπος Κανόνης ήταν γεωπόνος της Αγροτικής Τράπεζας και αδελφικός φίλος του παππού μου, που μαρτύρησε στη Χίο στις 29 Μαρτίου 1948, στα τριανταεννιά του χρόνια).

Πα  1 Ανακάλυψις της ραδιενεργείας υπό Ερρίκου Μπεκερέλ και γενέσιον Φρειδερίκου Σοπέν
Σα 2 Γενέσιον Αντωνίου Βιβάλντι
Κυ  3 † Νικολάου Γκόγκολ
Δε 4 Γενέσιον Αλεξάνδρου Παπαδιαμάντη
Τρ 5 † Ούγου Τσάβες
Τε 6 Μιχαήλ Αγγέλου γενέσιον. Και του Κιλελέρ.
Πε 7 Αριστοτέλους του Σταγειρίτου θανή
Πα 8 Παγκόσμια ημέρα των δικαιωμάτων της γυναίκας
Σα  9 Αναξαγόρου του φιλοσόφου
Κυ 10 † Γεωργίου Ζαμπέτα και Παγκόσμια ημέρα ασκαύλου
Δε 11 Ρωμαίου και Ιουλιέτας
Τρ 12 Άννας Φρανκ τελευτή εν τω στρατοπέδω και Σταύρου Κουγιουμτζή θανή
Τε 13 † Ίβο Άντριτς. Και λοκντάουν επέτειος.
Πε 14 Κοίμησις Καρόλου Μαρξ και Στεφάνου Χώκινγκ του ηλεκτρόμυθου. Και ημέρα του πι.
Πα 15 Γενέσιον Αγγέλου Σικελιανού, του υψιπετούς
Σα 16 † Μοδέστου Μουσόργκσκι του μουσουργού
Κυ 17 Του Εθνικού Θεάτρου
Δε 18 † Οδυσσέως Ελύτη
Τρ 19 Ταφή Ανδρέου Κάλβου  «είναι γλυκύς ο θάνατος μόνον όταν κοιμώμεθα εις την πατρίδα»
Τε 20 †Κοίμησις Ισαάκ Νεύτωνος
Πε 21 Παγκόσμια ημέρα ποιήσεως αλλά και εαρινή ισημερία.
Πα 22
† Ιωάννη Βόλφγκανγκ Γκαίτε
Σα 23 Άχθου Αρούρη, του αγνώστου ποιητού
Κυ 24 † Αδαμαντίου Κοραή. Και θανή Ιωάννη Ιατρού του Καλόψυχου.
Δε 25 Της Ελληνικής Επαναστάσεως
Τρ 26 † Λουδοβίκου φαν Μπετόβεν
Τε 27 Παγκόσμια ημέρα θεάτρου
Πε 28 Δημώνακτος του φιλοσόφου
Πα 29 Μαρτύριον Χαραλάμπους Κανόνη εν Χίω
Σα 30 Νικολάου Μπελογιάννη και των συν αυτώ τυφεκισθέντων
Κυ 31 Των εν Χίω υπό του Καραλή σφαγιασθέντων μυρίων

Ο Μάρτιος, όπως έχουμε ξαναπεί, ήταν αρχικά ο πρώτος μήνας του παλιού ρωμαϊκού ημερολογίου. Ήταν αφιερωμένος στον θεό Άρη (Mars), κάτι που ταίριαζε αφού τα χρόνια εκείνα οι εκστρατείες ξεκινούσαν την άνοιξη, και μάλιστα την πρώτη του Μάρτη γιόρταζαν το Armillustrum (Αρμιλούστριο) σε τέμενος του Άρη, γιορτή καθαγιασμού των όπλων.

Η ελληνική λοιπόν ονομασία του τρίτου μήνα της χρονιάς είναι δάνειο από τα λατινικά, όπως άλλωστε και όλα τα ονόματα των μηνών. Για να αναφέρουμε την άχρηστη πληροφορία της ημέρας, ο Μάρτιος είναι ένας από τους τρεις μήνες του χρόνου που η τουρκική του ονομασία είναι επίσης δάνειο από τα λατινικά, Mart (οι άλλοι δυο: Mayιs και Ağustos). Στα αγγλικά, το όνομα του μήνα, March, συμπίπτει με τη λέξη march που σημαίνει πορεία/εμβατήριο (μαρς) αλλά πρόκειται για απλή σύμπτωση -δεν υπάρχει ετυμολογική συγγένεια. Σύμφωνα δε με το γνωστό ανέκδοτο, στα λαρσινά ο Μάρτιος είναι επίσης Μαρτς, όπως στα αγγλικά.

Διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου »

Posted in Άχθος Αρούρης, Δημήτρης Σαραντάκος, Λαογραφία, Μηνολόγιο, Παροιμίες | Με ετικέτα: , , , , , , , , | 106 Σχόλια »

Μηνολόγιον Φεβρουαρίου έτους 2024

Posted by sarant στο 1 Φεβρουαρίου, 2024

Το Μηνολόγιο, που το δημοσιεύω εδώ στις αρχές κάθε μήνα (συνήθως, αλλά όχι πάντα, την πρώτη του μηνός), ήταν ιδέα του πατέρα μου, του αξέχαστου Δημήτρη Σαραντάκου, ο οποίος αρχικά το δημοσίευε στο περιοδικό Φιστίκι, που έβγαζε επί πολλά χρόνια στην Αίγινα. Στο εδώ ιστολόγιο, το Μηνολόγιο άρχισε να δημοσιεύεται τον Οκτώβρη του 2010 και βέβαια μέσα σε 12 μήνες έκλεισε τον κύκλο. Τότε, αποφάσισα να εξακολουθήσω να το δημοσιεύω στις αρχές κάθε μήνα, επειδή έχει γίνει το σταθερό σημείο αναφοράς που ενημερώνεται συνεχώς με δικά σας σχόλια μέσα στη διάρκεια του μήνα, σχόλια που συνήθως αφορούν επισήμανση ημερομηνιών, αν και κυρίως αγγελτήρια θανάτων.

Οπότε, συνεχίζω τις δημοσιεύσεις όσο θα υπάρχει ενδιαφέρον, προσθέτοντας πάντοτε δικές σας προτάσεις από πέρυσι. Πάντως, σε κάποιες περιπτώσεις η επέτειος έχει εσκεμμένα μετατεθεί κατά μία ημέρα.

Πε 1 † Ζαχαρίου Παπαντωνίου
Πα 2 Γενέσιον Γεωργίου Σουρή και Θεοδώρου Παπαγιάννη του πλαστουργού· επίσης Δημητρίου Μενδελέγεφ και του Περιοδικού Συστήματος αυτού
Σα 3 Προσεδάφισις επί της Σελήνης του πρώτου γηίνου αντικειμένου
Κυ 4 † Τελευτή Θεοδώρου Κολοκοτρώνη. Και Δύτου Ανάδυσις
Δε 5 † Ιωάννου Γαβριήλ Εϋνάρδου
Τρ 6 Αντίο Λιλιπούπολη
Τε 7 Καρόλου Ντίκενς και Λουκιανού Κηλαηδόνη του μοναχικού καουμπόη τελευτή
Πε 8 Μάρκου Βαμβακάρη και Νικολάου Ξυλούρη, των γνησίων μελωδών
Πα 9 † Κοίμησις Διονυσίου Σολωμού. Και Παγκόσμια Ημέρα Ελληνικής Γλώσσας
Σα 10 † Νικολάου Καββαδία, βάρδου των ναυτικών
Κυ 11 † Καρτεσίου «σκέπτομαι άρα υπάρχω».
Δε 12 Γενέσιον Καρόλου Δαρβίνου
Τρ 13 Εφεύρεσις κινηματογραφίας υπό αδελφών Λυμιέρ και θανή Ιωάννου Καλαϊτζή του δαιμονίου γελοιογράφου
Τε 14 Έρωτος του ανικήτου
Πε 15 Γενέσιον Γαλιλαίου
Πα 16 Ιστολογίου ίδρυσις· και Δημοκρίτου του Αβδηρίτου
Σα 17 † Θανάτωσις Ιορδάνου Μπρούνο επί της πυράς
Κυ 18 Κοίμησις Μιχαήλ Αγγέλου και γενέσιον Νικολάου Καζαντζάκη, Κρητός
Δε 19 Γενέσιον Κοπερνίκου του ανατροπέως
Τρ 20 Εφεύρεσις φωνογράφου υπό Θωμά Έδισων.
Τε 21 Παγκόσμια ημέρα μητρικής γλώσσης
Πε 22 † Αμερίκου Βεσπουκίου
Πα 23 † Ιωάννου Γουτεμβεργίου και της τυπογραφίας εν Ευρώπη. Και ίδρυσις της ΕΠΟΝ
Σα 24 † Τένεση Γουίλιαμς
Κυ 25 Γενέσιον Καρόλου Γολδόνη
Δε 26 Γενέσιον Βίκτωρος Ουγκώ
Τρ 27 Ανακάλυψις της δομής του DNA. Και τελευτή Άλκης Ζέη
Τε 28Πε 29 † Κήδευσις Κωνσταντίνου Παλαμά – «Ηχήστε οι σάλπιγγες!…»Γέννησις Ιωακείμ Ροσσίνι του μελωδού και Γεωργίου Σεφέρη του ποιητού

Στο παλιό ρωμαϊκό ημερολόγιο, που το έχουμε δανειστεί, ο Φλεβάρης ήταν ο τελευταίος μήνας του χρόνου -η χρονιά άρχιζε από τον Μάρτιο. Στο τέλος του χρόνου γίνονταν τελετές εξαγνισμού, και από το februum (= κάθαρση) ο μήνας ονομάστηκε Februarius. Από το Φεβράριος > Φεβράρης > Φεβλάρης προέκυψε η δημώδης ονομασία Φλεβάρης, που παρετυμολογικά συνδέεται με τη φλέβα, δηλ. ο Φλεβάρης ανοίγει τις φλέβες του (φλεβίζει) και βρέχει τον κόσμο -εξού και η παροιμία “Ο Φλεβάρης κι αν φλεβίσει, καλοκαίρι θα μυρίσει”.

Διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου »

Posted in Δημήτρης Σαραντάκος, Ημερολογιακά, Λαογραφία, Μηνολόγιο, Παροιμίες | Με ετικέτα: , , , , , , | 125 Σχόλια »

Μηνολόγιον Ιανουαρίου έτους 2024

Posted by sarant στο 2 Ιανουαρίου, 2024

Χτες είχαμε πρωτοχρονιά αλλά βέβαια και πρωτομηνιά -κι έτσι το πρωτοχρονιάτικο θέμα του χτεσινού άρθρου δεν άφησε χώρο για το καθιερωμένο Μηνολόγιο, οπότε το δημοσιεύω σήμερα.

Θυμίζω ότι το Μηνολόγιο, που δημοσιεύεται συνήθως την πρώτη του μηνός, ήταν ιδέα του πατέρα μου, του αξέχαστου Δημήτρη Σαραντάκου, ο οποίος αρχικά το δημοσίευε στο περιοδικό Φιστίκι, που έβγαζε επί πολλά χρόνια στην Αίγινα. Στο εδώ ιστολόγιο, το Μηνολόγιο άρχισε να δημοσιεύεται τον Οκτώβρη του 2010 και μέσα σε 12 μήνες έκλεισε τον κύκλο. Τότε, αποφάσισα να εξακολουθήσω να το δημοσιεύω στις αρχές κάθε μήνα, επειδή έχει γίνει το σταθερό σημείο αναφοράς για τα γεγονότα του μήνα, που ενημερώνεται συνεχώς με δικά σας σχόλια μέσα στη διάρκεια του μήνα, σχόλια που συνήθως αφορούν επισήμανση ημερομηνιών, αν και κυρίως αγγελτήρια θανάτων.

Οπότε, συνεχίζω τις δημοσιεύσεις όσο θα υπάρχει ενδιαφέρον, προσθέτοντας πάντοτε δικές σας προτάσεις από πέρυσι. Πάντως, σε κάποιες περιπτώσεις η επέτειος έχει εσκεμμένα μετατεθεί κατά μία ημέρα.

Όπως είχα κάνει και προηγούμενες χρονιές, μετά το μηνολόγιο παραθέτω και κάποια περιαυτομπλογκικά, μια ανασκόπηση του ιστολογικού 2023.

Δε   1 Της πρασίνης τσόχας (της σχισθείσης εν Αβάνα). Και Μάρκου Μέσκου τελευτή.
Τρ  2 Έναρξις αγώνος ανυπακοής και μη βίας υπό Μαχάτμα Γκάντι
Τε  3 † Κοίμησις Αλεξάνδρου Παπαδιαμάντη, συγγραφέως των ταπεινών
Πε   4 † Νικολάου Γύζη τελευτή
Πα   5 Γενέσιον Σωκράτους του φιλοσόφου
Σα   6 Εφεύρεσις τηλεγράφου υπό Μορς
Κυ 7 Ανακάλυψις των δορυφόρων του Διός υπό Γαλιλαίου
Δε  8 † Γαλιλαίου τελευτή και Ναπολέοντος Λαπαθιώτη αυτοκτονία και Νικολάου Τεμπονέρα αναίρεσις
Τρ  9 † Θεοφίλου Καΐρη του μεγάλου διδασκάλου τελευτή
Τε 10 Νίκη Θρασυβούλου κατά των τριάκοντα τυράννων
Πε 11 Γενέσιον Νικολάου Καββαδία του μαρκονιστή και αυτοκτονία Ααρών Σβαρτς του διαδικτυομάρτυρος
Πα 12 Γενέσιον Σπυρίδωνος Λούη του μαραθωνοδρόμου
Σα 13 Το «Κατηγορώ» του Αιμιλίου Ζολά
Κυ 14 Της Αλκυόνης· και τελευτή Γρηγορίου Ξενοπούλου του Ζακυνθίου
Δε 15 Γενέσιον Ιωάννου Ποκελέν ή Μολιέρου, ηθοποιού και συγγραφέως
Τρ 16 † Ευστρατίου Αναστασέλλη του σκωπτικού
Τε 17 Γενέσιον Βενιαμίν Φραγκλίνου
Πε 18 Γενέσιον και τελευτή Βασιλείου Τσιτσάνη, λαϊκού μουσουργού
Πα 19 Γενέσιον Εδγάρδου Άλλαν Πόε
Σα 20 † Κοίμησις Χρήστου Καπράλου
Κυ 21 Των τριών Λάμδα
Δε 22 Γενέσιον Λόρδου Βύρωνος, του φιλέλληνος ποιητού
Τρ 23 Γενέσιον Αντωνίου Γκράμσι
Τε 24 † Αμεδαίου Μοντιλιάνι
Πε 25 Γενέσιον Γεωργίου Ζαμπέτα, του μεγάλου διασκεδαστού και θανή Θεοδώρου Αγγελόπουλου επί των επάλξεων
Πα 26 Του Ολοκαυτώματος
Σα 27 † Κοίμησις Ιωσήφ Βέρντι
Κυ 28 † Κοίμησις Θεοδώρου Δοστογέφσκι
Δε 29 † Θανή Αλεξάνδρου Πούσκιν, του ποιητού
Τρ 30 † Μεθοδίου Ανθρακίτου, του διαφωτιστού
Τε 31 † Αλεξάνδρου Υψηλάντου τελευτή

Για να προλάβω την ερώτηση για τα τρία Λ, στις  21 Ιανουαρίου: πρόκειται για τον Λένιν, τη Ρόζα Λούξεμπουργκ και τον Καρλ Λίμπκνεχτ. Για περισσότερα, δείτε κάποια παλιότερα σχόλια.

O Ιανουάριος, Γενάρης πιο λαϊκά, έχει, όπως και όλοι οι μήνες, ρωμαϊκή ετυμολογία. Είναι ο μήνας ο αφιερωμένος στον θεό Ιανό (Janus), που τον είχαν σε μεγάλη εκτίμηση οι Ρωμαίοι. Το παλιο ρωμαϊκό (σεληνιακό) ημερολόγιο άρχιζε τον μήνα Μάρτιο. Ο Ιούλιος Καίσαρας, όταν καθιέρωσε το ιουλιανό ημερολόγιο που φέρει το όνομά του, μετέφερε την αρχη του χρόνου στον Ιανουάριο και από τότε υπάρχει η ανακολουθία με τα ονόματα των μηνών από τον Σεπτέμβριο ως τον Δεκέμβριο, που αντιστοιχούσαν στον έβδομο έως δέκατο μήνα και ξαφνικά βρέθηκαν στην ένατη έως δωδέκατη θέση.

Διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου »

Posted in Απολογισμοί, Δημήτρης Σαραντάκος, Μηνολόγιο, Περιαυτομπλογκίες | Με ετικέτα: , , , , | 159 Σχόλια »

Μηνολόγιον Δεκεμβρίου έτους 2023

Posted by sarant στο 1 Δεκεμβρίου, 2023

Το Μηνολόγιο, που το δημοσιεύω εδώ συνήθως την πρώτη του μηνός, ήταν ιδέα του πατέρα μου, του αξέχαστου Δημήτρη Σαραντάκου, ο οποίος αρχικά το δημοσίευε στο περιοδικό Φιστίκι, που έβγαζε επί πολλά χρόνια στην Αίγινα. Στο εδώ ιστολόγιο, το Μηνολόγιο άρχισε να δημοσιεύεται τον Οκτώβρη του 2010 και βέβαια μέσα σε 12 μήνες έκλεισε τον κύκλο. Τότε, αποφάσισα να εξακολουθήσω να το δημοσιεύω στις αρχές κάθε μήνα, επειδή έχει γίνει το σταθερό σημείο αναφοράς για τα γεγονότα του μήνα, που ενημερώνεται συνεχώς με δικά σας σχόλια μέσα στη διάρκεια του μήνα, σχόλια που συνήθως αφορούν επισήμανση ημερομηνιών, αν και κυρίως αγγελτήρια θανάτων.

Οπότε, συνεχίζω τις δημοσιεύσεις όσο θα υπάρχει ενδιαφέρον, προσθέτοντας πάντοτε δικές σας προτάσεις από πέρυσι. Πάντως, σε κάποιες περιπτώσεις η επέτειος έχει εσκεμμένα μετατεθεί κατά μία ημέρα.

Το μηνολόγιο τούτου του μήνα έχει μιαν ιδιαιτερότητα, μια και στις 17 του Δεκέμβρη κλείνουν 12 χρόνια από τότε που χάσαμε τον πατέρα μου. Δεν θεώρησα άτοπο να μνημονέψω τον πατέρα μου στο μηνολόγιο, που ήταν άλλωστε δικη του ιδέα: ανάμεσα σε έναν ποιητή που αγαπούσε και σ’ έναν επαναστάτη που θαύμαζε πιστεύω πως θα έχει καλή παρέα.

Πα  1 Παγκόσμια ημέρα κατά του AIDS  και γενέσιον Ιωάννου Συκουτρή
Σα 2 Αντιφώντος   του σοφιστού, Μαρίας Καλογεροπούλου της καλλιφώνου και Διονυσίου Σαββόπουλου της νιότης μας
Κυ 3  Αυγούστου Ρενουάρ και γενέσιον Νίνου Ρότα του μουσουργού
Δε 4 Ο Θωμάς Έδισον εφευρίσκει τον ηλεκτρικόν λαμπτήρα
Τρ 5 Θεοφίλου Μόζαρτ τελευτή
Τε  6 Νικολάου Μύρων και των Διοσκούρων, προστατών των πλοϊζομένων και Αλεξάνδρου Γρηγοροπούλου αναίρεσις.
Και Μυλοπέτρου του Χίου γενέθλιον.
Πε 7 Των τριών Χαρίτων
Πα 8 Δάμωνος και Φιντίου· και Ιωάννου Λένον του πολυκλαύστου αναίρεσις
Σα  9 Ιωάννου Βοκκακίου και της Ανθρωπίνης Κωμωδίας του
Κυ 10 Των ανθρωπίνων δικαιωμάτων  και τελευτή Άλκη Αλκαίου του στιχουργού
Δε 11 Γενέσιον Γρηγορίου Μπιθικώτση του αοιδού
Τρ 12 Διογένους του  Κυνός
Τε 13 Μέντη Μποσταντζόγλου τελευτή
Πε 14 Ανάληψις Απολλωνίου του Τυανέως εκ του ιερού της Δικτύννης
Πα 15 Αναξαγόρου του φιλοσόφου
Σα 16  Τελευτή Κωνσταντίνου Βάρναλη, ποιητού των Μοιραίων
Κυ 17  Δημητρίου Σαραντάκου του συγγραφέως και Σίμωνος Μπολιβάρ του ελευθερωτού
Δε 18 Του χορού του Ζαλόγγου
Τρ 19 Προμηθέως καθήλωσις επί του Καυκάσου
Τε 20 Της εν Επιδαύρω πρώτης Εθνοσυνελεύσεως
Πε 21 Χειμερινόν ηλιοστάσιον 
Πα 22 Ησιόδου του Ασκραίου και των Έργων και Ημερών αυτού
Σα 23 Κρυσταλλοτριόδου της θαυματουργού γενέσιον
Κυ 24 Λουδοβίκου Αραγκόν τελευτή
Δε 25 Γέννησις Ιησού του Ναζωραίου, Ορφέως και Μίθρα
Τρ 26 † Ερρίκου Σλήμαν του αρχαιολόγου
Τε 27 Πινδάρου του Θηβαίου
Πε 28 Κινηματογράφου γέννησις και θανή Θάνου Μικρούτσικου του μέγιστου
Πα 29 Γενέσιον Παύλου Καζάλς
Σα 30 Ίδρυσις Σοβιετικής Ενώσεως
Κυ 31 Της παραμονής.  Και της ενιαυσίας λέξεως.

Ο Δεκέμβριος ή Δεκέμβρης είναι ο δωδέκατος και τελευταίος μήνας του ημερολογίου μας, παρόλο που το όνομά του παραπέμπει ολοφάνερα στον αριθμό δέκα, decem. Για την ανακολουθία φταίνε οι Ρωμαίοι -διότι τα ονόματα των μηνών, όλα, είναι δάνειο από τα λατινικά. Το παλιό ρωμαϊκό μηνολόγιο άρχιζε από τον Μάρτιο και ο Decem-ber ήταν ο δέκατος μήνας. Όταν αργότερα μεταρρυθμίστηκε το ημερολόγιο και μπήκαν στις δυο πρώτες θέσεις ο Ιανουάριος και ο Φεβρουάριος, η αντιστοιχία χάλασε και ο Δεκέμβρης είναι πλέον δωδέκατος.

Διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου »

Posted in Δημήτρης Σαραντάκος, Επετειακά, Μηνολόγιο, Παροιμίες | Με ετικέτα: , , , , | 57 Σχόλια »

Μηνολόγιον Νοεμβρίου έτους 2023

Posted by sarant στο 1 Νοεμβρίου, 2023

Το Μηνολόγιο, που το δημοσιεύω εδώ συνήθως την πρώτη του μηνός, ήταν ιδέα του πατέρα μου, του αξέχαστου Δημήτρη Σαραντάκου, ο οποίος αρχικά το δημοσίευε στο περιοδικό Φιστίκι, που έβγαζε επί πολλά χρόνια στην Αίγινα. Στο εδώ ιστολόγιο, το Μηνολόγιο άρχισε να δημοσιεύεται τον Οκτώβρη του 2010 και βέβαια μέσα σε 12 μήνες έκλεισε τον κύκλο. Τότε, αποφάσισα να εξακολουθήσω να το δημοσιεύω στις αρχές κάθε μήνα, επειδή έχει γίνει το σταθερό σημείο αναφοράς για τα γεγονότα του μήνα, που ενημερώνεται συνεχώς με δικά σας σχόλια μέσα στη διάρκεια του μήνα, σχόλια που συνήθως αφορούν επισήμανση ημερομηνιών, αν και κυρίως αγγελτήρια θανάτων.

Οπότε, συνεχίζω τις δημοσιεύσεις όσο θα υπάρχει ενδιαφέρον, προσθέτοντας πάντοτε δικές σας προτάσεις από πέρυσι. Πάντως, σε κάποιες περιπτώσεις η επέτειος έχει εσκεμμένα μετατεθεί κατά μία ημέρα.

Τε 1 Των Αγίων Αναργύρων – Ημέρα  πατάξεως της δωροδοκίας – Διεθνής ημέρα βεγκανισμού
Πε  2 Θαλού, Αναξιμένους και Αναξιμάνδρου των Μιλησίων φιλοσόφων, Οδυσσέως Ελύτη και Νικοκύρη γενέθλια
Πα  3 † Ανδρέου Κάλβου του ασυμβιβάστου
Σα   4 † Κοίμησις Αυγούστου Ροντέν
Κυ  5 † Γεωργίου Πλήθωνος Γεμιστού
Δε   6 Θανή Μαρίας Ιορδανίδου, εγγονής της Λωξάντρας
Τρ  7 Της δευτέρας προς τον ουρανόν εφόδου
Τε   8 Των εν ερημίαις και όρεσιν αγωνισθέντων
Πε   9  † Έκτορος Κακναβάτου
Πα 10 † Αρθούρου Ρεμπώ
Σα 11 Σαπφούς και Αλκαίου των Λεσβίων ποιητών -και Ιωάννη Ρίτσου τελευτή
Κυ 12 † Τελευτή Τέλλου Άγρα
Δε 13 Γενέσιον Ρόμπερτ Λούις Στήβενσον
Τρ 14 Επικούρου του Ελευθερωτού των ανθρώπων εκ του φόβου
Τε 15 Της «Ελληνικής Νομαρχίας»· και Λουκρητίας της στιχουργού γενέσιον.
Πε 16 Διεθνής  ημέρα κατά της μισαλλοδοξίας – Βολταίρου  του φιλοσόφου
Πα 17 Των εν Πολυτεχνείω αναιρεθέντων
Σα 18 Πυθέου του Μασσαλιώτου και θαλασσοπόρου
Κυ 19 Διγενή του Ακρίτα
Δε 20 Παγκόσμια ημέρα των δικαιωμάτων των παιδίων· και Χρόνη Μίσσιου τελευτή
Τρ 21 Πρώτη ανύψωσις επηνδρωμένου αεροστάτου
Τε 22 Μαρτύριον Ιωάννας της Λωρραίνης και τελευτή Αναργύρου Κουνάδη του συνθέτη
Πε 23 Φρίξου και Έλλης
Πα 24 † Εμπεδοκλέους του Ακραγαντίνου εις Αίτναν κατάβασις
Σα 25 Της Εθνικής Αντιστάσεως
Κυ26 Μαρτύριον Υπατίας, του αχράντου άστρου της σοφής παιδεύσεως
Δε 27 †Τεύκρου Ανθία και των συριγμών του αλήτου
Τρ 28 Είσπλους Μαγελάνου εις τον Ειρηνικόν ωκεανόν
Τε 29 Διεθνής ημέρα αλληλεγγύης προς τον  παλαιστινιακόν λαόν
Πε 30 Ανδρέου Λασκαράτου

Ο Νοέμβριος ή Νοέμβρης είναι ο ενδέκατος μήνας του ημερολογίου μας, παρόλο που το όνομά του παραπέμπει ολοφάνερα στον αριθμό εννιά, novem. Για την ανακολουθία φταίνε οι Ρωμαίοι -διότι τα ονόματα των μηνών, όλα, είναι δάνειο από τα λατινικά. Το παλιό ρωμαϊκό μηνολόγιο άρχιζε από τον Μάρτιο και ο November ήταν ο ένατος μήνας. Όταν αργότερα μεταρρυθμίστηκε το ημερολόγιο και μπήκαν στις δυο πρώτες θέσεις ο Ιανουάριος και ο Φεβρουάριος, η αντιστοιχία χάλασε μια και ο Νοέμβρης είναι πια ο ενδέκατος μήνας.

Διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου »

Posted in Δημήτρης Σαραντάκος, Επετειακά, Μηνολόγιο, Παροιμίες | Με ετικέτα: , , , , , , , , , | 203 Σχόλια »

Μηνολόγιον Οκτωβρίου έτους 2023

Posted by sarant στο 1 Οκτωβρίου, 2023

Το Μηνολόγιο, που το δημοσιεύω εδώ στις αρχές κάθε μήνα, ήταν ιδέα του πατέρα μου, του αξέχαστου Δημήτρη Σαραντάκου, ο οποίος αρχικά το δημοσίευε στο περιοδικό Φιστίκι, που έβγαζε επί πολλά χρόνια στην Αίγινα. Στο εδώ ιστολόγιο, το Μηνολόγιο άρχισε να δημοσιεύεται τον Οκτώβρη του 2010 και βέβαια μέσα σε 12 μήνες έκλεισε τον κύκλο. Τότε, αποφάσισα να εξακολουθήσω να το δημοσιεύω στις αρχές κάθε μήνα, επειδή έχει γίνει το σταθερό σημείο αναφοράς για τα γεγονότα του μήνα, που ενημερώνεται συνεχώς με δικά σας σχόλια μέσα στη διάρκεια του μήνα, σχόλια που συνήθως αφορούν επισήμανση ημερομηνιών, αν και κυρίως είναι αγγελτήρια θανάτων.

Οπότε, συνεχίζω τις δημοσιεύσεις όσο θα υπάρχει ενδιαφέρον, προσθέτοντας πάντοτε δικές σας προτάσεις. Να σημειωθεί ότι μερικές φορές η επέτειος έχει εσκεμμένα μετατεθεί κατά μία ημέρα, όπως εδώ ο θάνατος του Καζαντζάκη (που συνέβη 26.10 αλλά τον τιμάμε στις 27).

Bέβαια, κανονικά σήμερα θα δημοσιεύαμε κάτι  λογοτεχνικό, αφού είναι Κυριακή, αλλά προτίμησα να μη μεταθέσω το μηνολόγιο, κι έτσι θα έχουμε κάτι λογοτεχνικό την  άλλη Κυριακή.

Κυ 1 Πρώτη κυκλοφορία του «Κεφαλαίου» υπό Καρόλου Μαρξ. Και η ανεξαρτησία της Κυπριακής Δημοκρατίας, Και θανή Αντωνίου Κοντογεωργίου, του μαέστρου των χορωδιών.
Δε 2 Θανή Αριστοτέλους του Σταγειρίτου και Μαχάτμα Γκάντη γενέσιον.
Τρ 3 Φραγκίσκου της Ασίζης γέννησις. Και θανή Κατερίνας Γώγου.
Τε 4 Θάνατος Τζάνις Τζόπλιν και Γκλεν Γκουλντ
Πε 5 Εκτόξευσις του Σπούτνικ Ι, του πρώτου τεχνητού δορυφόρου της Γης
Πα 6 Εφεύρεσις τηλεφωνίας υπό Αλεξάνδρου Γκράχαμ Μπελ και θάνατος του επανεφευρέτη της, Στιβ Τζομπς
Σα 7 Εδγάρδου Άλαν Πόε θανή
Κυ 8 Πιττακού του Μυτιληναίου
Δε 9 † Ερνέστου Τσε Γκεβάρα τελευτή (και Κορνηλίου του πολυτονιστού στιχοπλόκου γενέσιον)
Τρ 10 Γενέσιον Ιωσήφ Βέρντι
Τε 11 Κάθοδος Εμπεδοκλέους του Ακραγαντίνου εις τον κρατήρα της Αίτνης -Εντίθ Πιαφ και Ζαν Κοκτώ θάνατος
Πε 12 Ανακάλυψις της Αμερικής (αποφράς ημέρα)
Πα 13 Πρώτη έκδοσις του «Καλού στρατιώτου Σβέικ» υπό Γιάροσλαβ Χάσεκ
Σα 14 † Λεονάρδου Μπερνστάιν
Κυ 15 † Ευγενίου Ο΄Νηλ
Δε 16 Γενέσιον Όσκαρ Ουάϊλντ
Τρ 17 † Κοίμησις Φρειδερίκου Σοπέν
Τε 18 Επιμενίδου του Κρητός
Πε 19 Γενέσιον Αυγούστου Λυμιέρ
Πα 20 Γενέσιον Αρθούρου Ρεμπώ
Σα 21 Νικολάου Εγγονοπούλου γενέσιον
Κυ 22 Ξενοφάνους του Κολοφωνίου
Δε 23 Γενέσιον Μάνου Χατζιδάκι του μελωδού
Τρ 24 † Ανδρέου Καρκαβίτσα
Τε 25 Γενέσιον Παύλου Πικάσσο
Πε 26 Δημητρίου του Μυροβλύτου, Πανός του μεγάλου.
Πα 27 † Νικολάου Καζαντζάκη και Λου Ριντ
Σα 28 Επέτειος του ΟΧΙ
Κυ 29 Αναχάρσιος του Σκύθου
Δε 30 Γενέσιον Θεοδώρου Δοστογέφσκι αλλά και Κωνσταντίνου Καρυωτάκη· θάνατος Αναστασίου Λειβαδίτη
Τρ 31 † Φρειδερίκου Φελλίνι· και Ναπολέοντος Λαπαθιώτη γενέσιον

Ο Οκτώβριος ή Οκτώβρης ή Οχτώβρης είναι ο δέκατος μήνας του ημερολογίου μας, όσο κι αν ολοφάνερα το όνομά του παραπέμπει στον αριθμό “οχτώ”. Για την ανακολουθία φταίνε οι Ρωμαίοι -διότι τα ονόματα των μηνών, όλα, είναι δάνειο από τα λατινικά. Το παλιό ρωμαϊκό μηνολόγιο άρχιζε από τον Μάρτιο και ο October ήταν ο όγδοος μήνας. Όταν αργότερα μεταρρυθμίστηκε το ημερολόγιο και μπήκαν στις δυο πρώτες θέσεις ο Ιανουάριος και ο Φεβρουάριος, η αντιστοιχία χάλασε μια και ο Οκτώβριος είναι πια ο δέκατος μήνας.

Διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου »

Posted in Δημήτρης Σαραντάκος, Επετειακά, Μηνολόγιο, Παροιμίες | Με ετικέτα: , , , , , | 112 Σχόλια »

Μηνολόγιον Σεπτεμβρίου έτους 2023

Posted by sarant στο 1 Σεπτεμβρίου, 2023

Το Μηνολόγιο, που το δημοσιεύω εδώ στις αρχές κάθε μήνα (συνήθως, αλλά όχι πάντα, την πρώτη του μηνός), ήταν ιδέα του πατέρα μου, του αξέχαστου Δημήτρη Σαραντάκου, ο οποίος αρχικά το δημοσίευε στο περιοδικό Φιστίκι, που έβγαζε επί πολλά χρόνια στην Αίγινα. Στο εδώ ιστολόγιο, το Μηνολόγιο άρχισε να δημοσιεύεται τον Οκτώβρη του 2010 και βέβαια μέσα σε 12 μήνες έκλεισε τον κύκλο. Τότε, αποφάσισα να εξακολουθήσω να το δημοσιεύω στις αρχές κάθε μήνα, επειδή έχει γίνει το σταθερό σημείο αναφοράς για τα γεγονότα του μήνα, που ενημερώνεται συνεχώς με δικά σας σχόλια μέσα στη διάρκεια του μήνα, σχόλια που συνήθως αφορούν επισήμανση ημερομηνιών, αν και κυρίως είναι αγγελτήρια θανάτων.

Οπότε, συνεχίζω τις δημοσιεύσεις όσο θα υπάρχει ενδιαφέρον, προσθέτοντας πάντοτε δικές σας προτάσεις από πέρυσι. Πάντως, σε κάποιες περιπτώσεις η επέτειος έχει εσκεμμένα μετατεθεί κατά μία ημέρα (για παράδειγμα, η θανή του Φιλύρα ήταν στις 9.9.1942).

Πα 1 Θανή Ασημάκη Πανσέληνου, ποιητού και απομνημονευματογράφου
Σα  2 †  Κωνσταντίνου  Κανάρη του πυρπολητού και γέννησις Ανδρέου Εμπειρίκου του υπερρεαλιστού. Και κοίμησις παπα-Στρατή, της Αγκαλιάς της Λέσβου. Και κοίμησις Μίκη Θεοδωράκη του κοσμαγάπητου. Kαι του ολοκαυτώματος του Χορτιάτη.
Κυ  3 Ιωάννου Μακρυγιάννη συγγραφέως και αγωνιστού
Δε 4 Πρώτη έκδοσις της «Παπίσσης Ιωάννης» υπό Εμμανουήλ Ροΐδου
Τρ  5 Αρχιλόχου του Παρίου και θανή Νίκου Νικολαΐδη του σκηνοθέτη
Τε  6 Τα Σεπτεμβριανά της Πόλης
Πε  7 Αρτέμιδος και Ενυαλίου
Πα 8 † Ρώμου Φιλύρα του κατηραμένου ποιητού
Σα 9 Γενέσιον Μιχαήλ Θερβάντες
Κυ 10 † Κώστα Κάππου του ασυμβίβαστου αγωνιστή
Δε 11 †  Ανατροπή και φόνος Σαλβατόρ Αλλιέντε
Τρ 12 Γενέσιον Μαυρικίου Σεβαλιέ
Τε 13 †  Δάντου Αλιγκέρι
Πε 14 Ίδρυσις της Φιλικής Εταιρείας και θανή Μ. Καραγάτση και Στέλιου Καζαντζίδη
Πα 15 Ανακάλυψις της πενικιλίνης υπό Φλέμιγκ
Σα 16 † Κοίμησις Μαρίας Κάλλας, της αξεπέραστης ντίβας (1977)
Κυ 17 †  Μάνου Λοΐζου του γλυκύτατου μελωδού
Δε 18 Έναρξις Μεγάλων Μυστηρίων εν Ελευσίνι. Και δολοφονία Παύλου Φύσσα υπό των χρυσαβγιτών
Τρ 19 † Κοίμησις Νικολάου Σκαλκώτα του μουσουργού (1949) και αυτοπυρπόλησις Κωνσταντίνου Γεωργάκη, φοιτητού εν Ιταλία (1970)
Τε 20 Γενέσιον Ευριπίδου
Πε 21 Διεθνής Ημέρα Ειρήνης
Πα 22 Γενέσιον Μιχαήλ Φαρανταίη
Σα 23 Της εν Σαλαμίνι ναυμαχίας και της νίκης εν Ιμέρα
Κυ 24 †  Παρακέλσου
Δε 25 Γενέσιον Δημητρίου Σοστακόβιτς. Θανή Αμαλίας Χρονοποιούσας.
Τρ 26 Γενέσιον Αλβέρτου Μοράβια και θανή Λευκαδίου Χερν του ελληνοϊάπωνος
Τε 27 Ίδρυσις του Εθνικού Απελευθερωτικού Μετώπου
Πε 28 †  Θανή Λουδοβίκου Παστέρ
Πα 29 † Κοίμησις Αιμιλίου Ζολά
Σα 30 Καρόλου Δαρβίνου

Ο Σεπτέμβριος είναι ο ένατος μήνας του χρόνου, παρόλο που ετυμολογικά παραπέμπει στον (λατινικό) αριθμό εφτά. Βλέπετε, στο παλιό ρωμαϊκό ημερολόγιο, που είχε πρώτο μήνα του τον Μάρτιο, ήταν όντως ο έβδομος μήνας. Όταν μετά προστέθηκαν ο Ιανουάριος και ο Φεβρουάριος στην αρχή, οι ονομασίες των άλλων μηνών δεν άλλαξαν κι έτσι οι μήνες από τον Σεπτέμβριο ως τον Δεκέμβριο βρίσκονται σε ετυμολογική αναντιστοιχία. Στα βυζαντινά χρόνια, το πολιτικό και το εκκλησιαστικό έτος άρχιζαν τον Σεπτέμβρη και επιβίωση αυτού έχουμε στο ημερολόγιο που τη σημερινή μέρα τη χαρακτηρίζει «αρχή ινδίκτου». Σε παλιότερα μεζεδάκια μας είχαμε δει κι ένα μαργαριτάρι σχετικό με την ινδικτιώνα.

Διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου »

Posted in Δημήτρης Σαραντάκος, Επετειακά, Ημερολογιακά, Μηνολόγιο, Παροιμίες | Με ετικέτα: , , , , , , , | 128 Σχόλια »

Μηνολόγιον Αυγούστου έτους 2023

Posted by sarant στο 1 Αυγούστου, 2023

Το Μηνολόγιο, που το δημοσιεύω εδώ στις αρχές κάθε μήνα (συνήθως την πρώτη του μηνός), ήταν ιδέα του πατέρα μου, του αξέχαστου Δημήτρη Σαραντάκου, ο οποίος αρχικά το δημοσίευε στο περιοδικό Φιστίκι, που έβγαζε επί πολλά χρόνια στην Αίγινα. Στο εδώ ιστολόγιο, το Μηνολόγιο άρχισε να δημοσιεύεται τον Οκτώβρη του 2010 και βέβαια μέσα σε 12 μήνες έκλεισε τον κύκλο. Τότε, αποφάσισα να εξακολουθήσω να το δημοσιεύω στις αρχές κάθε μήνα, επειδή έχει γίνει το σταθερό σημείο αναφοράς για τα γεγονότα του μήνα, που ενημερώνεται συνεχώς με δικά σας σχόλια μέσα στη διάρκεια του μήνα, σχόλια που συνήθως αφορούν επισήμανση ημερομηνιών, αν και κυρίως είναι αγγελτήρια θανάτων.

Οπότε, συνεχίζω τις δημοσιεύσεις όσο θα υπάρχει ενδιαφέρον, προσθέτοντας πάντοτε δικές σας προτάσεις από πέρυσι. Πάντως, σε κάποιες περιπτώσεις η επέτειος έχει εσκεμμένα μετατεθεί κατά μία ημέρα, όπως εδώ,  όπου η δολοφονία του Κ. Βιδάλη τιμάται στις 12 του μήνα ενώ συνέβη στις 13.

Τρ  1

Αυτοκτονία Νικολάου Ζαχαριάδη στο Σουργκούτ της Σιβηρίας

Τε  2

† Ερρίκου Καρούζο

Πε  3

Κοίμησις Ιωάννου Παπαϊωάννου του μελωδού και Ανδρέου Εμπειρίκου του υπερρεαλιστού

Πα 4

† Ιωάννου Χριστιανού Άντερσεν, του μυθοποιού

Σα 5

 Κοίμησις Μέριλυν Μονρόε, Ρίτσαρντ Μπάρτον, σερ Άλεκ Γκίνες. Και γενέσιον Άννης-Σίλιας της διαδικτυακής φίλης. Και του ενός εκ των δύο αριστουργημάτων που εποίησε ο Νικοκύρης.

Κυ 6

Γενέσιον Αλεξάνδρου Φλέμιγκ, του ευεργέτου της ανθρωπότητος. Και των εν Χιροσίμα αμάχων.

Δε 7

Ηρακλείτου, του Εφεσίου φιλοσόφου. Και του μπλόκου του Βύρωνα.

Τρ 8

Του Ινδού διανοητού Ραμπιντρανάθ Ταγκόρ

Τε 9

Ανάληψις Απολλωνίου του Τυανέως εκ του ιερού της Δικτύννης. Και των νεκρών στο Ναγκασάκι.

Πε 10

Γενέσιον Ίαν Άντερσον, στυλοβάτου των Τζέθρο Ταλ

Πα 11

† Θανή Ιωάννου Ουνιάδου

Σα 12

Κωνσταντίνου Βιδάλη, του ερευνητού δημοσιογράφου αναίρεσις, υπό των συμμοριτών του Σούρλα

Κυ 13

Των εν Μαραθώνι, Ελλήνων προμαχούντων Αθηναίων και Παγκόσμια Ημέρα των Αριστεροχείρων. Και γενέσιον Φιδέλ του Κουβανού επαναστάτη.

Δε 14

Κοίμησις Βερτόλδου Μπρεχτ, του δραματοποιού και Νικολάου Φέρμα, του μαγκίτη. Και Νικολάου Πλουμπίδη εκτέλεσις.

Τρ 15

Θουκυδίδου Ολόρου Αλιμουσίου

Τε 16

Πρώτη εγγραφή εις δίσκον της ανθρωπίνης φωνής υπό Θωμά Έδισον

Πε 17

Γενέσιον Πέτρου Φερμά, του μαθηματικού

Πα 18

† Θανή Ονωρίου Μπαλζακ

Σα 19

Εκτέλεσις του ποιητού Φρειδερίκου Γκαρθία Λόρκα

Κυ 20

Των εν Θερμοπύλαις πεσόντων Σπαρτιατών και Θεσπιέων

Δε 21

Ιωάννου Κωνσταντινίδη-Κώστα Γιαννίδη, του γλυκυτάτου μουσουργού

Τρ 22

Γενέσιον Δημητρίου Γληνού, του μεγάλου διδασκάλου

Τε 23

Διεθνής ημέρα κατά του δουλεμπορίου

Πε 24

Μαρτύριον Κοσμά του Αιτωλού και γενέσιον Λέο Φερρέ

Πα 25

Ταχτσή Κωνσταντίνου αναίρεσις

Σα 26

Κομφουκίου του φιλοσόφου
Κυ 27 Διακήρυξις των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και του Πολίτη. Και κοίμησις Σωτηρίας Μπέλλου.
Δε 28 Γενέσιον Ιωάννου Γκαίτε
Τρ 29 † Κοίμησις Αττίκ (κατά κόσμον Κλέωνος Τριανταφύλλου) και Γεωργίου Κοτζιούλα, του κατατρεγμένου ποιητού.
Τε 30 Ρογήρου Βάκωνος

Πε 31

Πλινίου του πρεσβυτέρου

Ο Αύγουστος είναι ο δεύτερος μήνας του χρόνου που πήρε τ΄όνομά του από ιστορικό πρόσωπο -ο άλλος είναι ο Ιούλιος. Προηγουμένως ονομαζόταν Sextilis, έκτος μήνας δηλαδή στο παλιό ρωμαϊκό ημερολόγιο. Η ονομασία δεν άλλαξε όταν προστέθηκαν ο Ιανουάριος και ο Φεβρουάριος στην αρχή, κι έτσι ο Sextilis ήταν πια όγδοος μήνας. Αρχικά ο Σεξτίλις είχε 29 μέρες, όταν όμως ο Ιούλιος Καίσαρας έκανε τη μεταρρύθμιση του ημερολογίου (που από τότε ονομάστηκε Ιουλιανό), του πρόσθεσε δυο μέρες. Ο Σεξτίλις ονομάστηκε Αύγουστος (Augustus) προς τιμή του αυτοκράτορα Αύγουστου, πράγμα που έγινε το 8 π.Χ. δηλαδή ενώ ζούσε ο αυτοκράτορας. Ωστόσο, δεν είναι αλήθεια αυτό που λέγεται, ότι τότε ο αυτοκράτορας Αύγουστος πρόσθεσε μια μέρα στον μήνα “του”, που την πήρε από τον Φλεβάρη, για να μην υστερεί ο μήνας “του” από τον Ιούλιο. Όπως είπα, την επιμήκυνση του μήνα την είχε κάνει ο Ιούλιος Καίσαρας.

Να θυμηθούμε, με την ευκαιρία, το ιστορικό μυθιστόρημα Αύγουστος του John Wiliams, εκδόσεις Gutenberg,  που αναφέρεται στον  αυτοκράτορα, όχι στον  μήνα.

Διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου »

Posted in Δημήτρης Σαραντάκος, Λαογραφία, Μηνολόγιο, Ονόματα, Παροιμίες | Με ετικέτα: , , , , , , , , , | 106 Σχόλια »

Μηνολόγιον Ιουλίου έτους 2023

Posted by sarant στο 1 Ιουλίου, 2023

Το Μηνολόγιο, που το δημοσιεύω εδώ στις αρχές κάθε μήνα (συνήθως την πρώτη του μηνός), ήταν ιδέα του πατέρα μου, του αξέχαστου Δημήτρη Σαραντάκου, ο οποίος αρχικά το δημοσίευε στο περιοδικό Φιστίκι, που έβγαζε επί πολλά χρόνια στην Αίγινα. Στο εδώ ιστολόγιο, το Μηνολόγιο άρχισε να δημοσιεύεται τον Οκτώβρη του 2010 και βέβαια μέσα σε 12 μήνες έκλεισε τον κύκλο. Τότε, αποφάσισα να εξακολουθήσω να το δημοσιεύω στις αρχές κάθε μήνα, επειδή έχει γίνει το σταθερό σημείο αναφοράς για τα γεγονότα του μήνα, που ενημερώνεται συνεχώς με δικά σας σχόλια μέσα στη διάρκεια του μήνα, σχόλια που συνήθως αφορούν επισήμανση ημερομηνιών, αν και κυρίως αγγελτήρια θανάτων.

Οπότε, συνεχίζω τις δημοσιεύσεις όσο θα υπάρχει ενδιαφέρον, προσθέτοντας πάντοτε δικές σας προτάσεις από πέρυσι. Πάντως, σε κάποιες περιπτώσεις η επέτειος έχει εσκεμμένα μετατεθεί κατά μία ημέρα.

Σα  1

Ανακοίνωσις της θεωρίας της εξελίξεως των ειδών υπό Καρόλου Δαρβίνου -και θανή Νικολάου Γουίντωνος, σωτήρα των εβραιόπουλων

Κυ  2

† Άρεως Αλεξάνδρου

Δε 3

Γενέσιον Φραγκίσκου Κάφκα -και Ιακώβου Μόρρισων τελευτή κατά τον δαίμονα εαυτού

Τρ 4

Διακήρυξις της Ανεξαρτησίας υπό Θωμά Τζέφφερσων. Και του τιμημένου η ανύψωσις.

Τε  5

Δημοσίευσις των Μαθηματικών Αρχών της Φυσικής Φιλοσοφίας υπό Ισαάκ Νεύτωνος. Και του ογδόου ελληνικού δημοψηφίσματος.

Πε  6

Πρώτον αντιλυσσικόν εμβόλιον υπό Λουδοβίκου Παστέρ

Πα 7

Γενέσιον Βλαδιμήρου Μαγιακόφσκι και Νικολάου Ξυλούρη του Κρητός

Σα 8

Γενέσιον Αρθούρου Έβανς του αρχαιολόγου

Κυ 9

Θανάτωσις επισκόπων και προκρίτων εν Λευκωσία Κύπρου

Δε 10

Γενέσιον Ιωάννου Χατζηανδρέου (κατά κόσμον Στρατή Τσίρκα) και Νικολάου Τέσλα

Τρ 11

Έναρξις της εξοντώσεως των Ισραηλιτών της Θεσσαλονίκης υπό των χιτλερικών δημίων

Τε 12

† Κωνσταντίνου Ουράνη

Πε 13

† Φωτίου Κόντογλου (και γενέσιον Νεοκιδίου της Ερήμου)

Πα 14

Της πτώσεως της Βαστίλης

Σα 15

Της Ιουλιανής εκτροπής και του κυπριακού πραξικοπήματος

Κυ 16

Της Εγίρας

Δε 17

Πρωταγόρου του Αβδηρίτου

Τρ 18

Γενέσιον Νέλσονος Μαντέλα

Τε 19

† Στρατη Μυριβήλη τελευτή

Πε 20

Νιλ Άρμστρογκ και των πρώτων επί της Σελήνης βαδισάντων

Πα 21

+ Κωνσταντίνου Καρυωτάκη τελευτή και Σωτηρίου Πέτρουλα δολοφονία

Σα 22

Γενέσιον Ερνέστου Χεμινγουαίη

Κυ 23

Της πρώτης κατά την Αρχαιότητα Ολυμπιάδος

Δε 24

Γενέσιον Σίμωνος Μπολιβάρ του ελευθερωτού

Τρ 25

Γενέσιον Γεωργίου Βερνάρδου Σω

Τε 26

Της νίκης των Ελλήνων επαναστατών εις Δερβενάκια

Πε 27

Τελεσίλλης της Αργείας

Πα 28

Γενέσιον Εμμανουήλ Ροΐδου

Σα 29

† Βικεντίου Βαν Γκογκ και γενέσιον Μιχαήλ Θεοδωράκη του επιμήκους μουσουργού

Κυ 30

† Κοίμησις Διονυσίου Ντιντερό

Δε 31

† Θανή Νικολάου Σκουφά

Ο Ιούλιος είναι ο πρώτος μήνας από το δεύτερο εξάμηνο του χρόνου. Βέβαια, επειδή το πρώτο εξάμηνο έχει τον Φλεβάρη, είναι κάπως πιο κοντό από το δεύτερο.

Διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου »

Posted in Δημήτρης Σαραντάκος, Επετειακά, Μηνολόγιο, Πρόσφατη ιστορία, Παροιμίες, Ποίηση | Με ετικέτα: , , , , , , , | 75 Σχόλια »

Μηνολόγιον Ιουνίου έτους 2023

Posted by sarant στο 1 Ιουνίου, 2023

Το Μηνολόγιο, που το δημοσιεύω εδώ στις αρχές κάθε μήνα (συνήθως την πρώτη του μηνός), ήταν ιδέα του πατέρα μου, του αξέχαστου Δημήτρη Σαραντάκου, ο οποίος αρχικά το δημοσίευε στο περιοδικό Φιστίκι, που έβγαζε επί πολλά χρόνια στην Αίγινα. Στο εδώ ιστολόγιο, το Μηνολόγιο άρχισε να δημοσιεύεται τον Οκτώβρη του 2010 και βέβαια μέσα σε 12 μήνες έκλεισε τον κύκλο. Τότε, αποφάσισα να εξακολουθήσω να το δημοσιεύω στις αρχές κάθε μήνα, επειδή έχει γίνει το σταθερό σημείο αναφοράς για τα γεγονότα του μήνα, που ενημερώνεται συνεχώς με δικά σας σχόλια μέσα στη διάρκεια του μήνα, σχόλια που συνήθως αφορούν επισήμανση ημερομηνιών, αν και κυρίως αγγελτήρια θανάτων.

Οπότε, συνεχίζω τις δημοσιεύσεις όσο θα υπάρχει ενδιαφέρον, προσθέτοντας πάντοτε δικές σας προτάσεις από πέρυσι. Πάντως, σε κάποιες περιπτώσεις η επέτειος έχει εσκεμμένα μετατεθεί κατά μία ημέρα.

  Πε 1 Εφεύρεσις ραδιοφώνου υπό Μαρκόνι και γενέσιον Αικατερίνης Γώγου

Πα 2

Τα ιερά Θαργήλια. Και στο Γουέμπλεϊ δόξης έμπλεοι.

Σα 3

Γεωργίου Μπιζέ και Ιωάννου Στράους του νεωτέρου

Κυ 4

Διεθνής Ημέρα των δικαιωμάτων των παιδίων

Δε 5

Παγκόσμια Ημέρα Περιβάλλοντος και γενέσιον Φεντερίκο Γκαρθία Λόρκα

Τρ 6

Πυρπόλησις ναυαρχίδος Καραλή υπό Κωνσταντίνου Κανάρη εν Χίω. Και αναχώρησις Ρέη Μπράντμπερη προς τα δίδυμα φεγγάρια του Άρη

Τε  7

Γενέσιον Παύλου Γκωγκέν

Πε  8

Γενέσιον Ροβέρτου Σούμαν, του συνθέτου

Πα 9

† Καρόλου Ντίκενς

Σα 10

Των εν Διστόμω υπό των χιτλερικών σφαγιασθέντων αθώων

Κυ 11

† Ανδρέου Μιαούλη

Δε 12

† Ρήγα Φεραίου, του εθνομάρτυρος, στραγγαλισμός

Τρ 13

† Νικηφόρου Λύτρα

Τε 14

 Γενέσιον Ερνέστου Τσε Γκεβάρα. Και του σαμποτάζ στο αεροδρόμιο Ηρακλείου.

Πε 15

† Κοίμησις Μάνου Χατζιδάκι

Πα 16

† Μάρκου Αυγέρη· αυτοκτονία Άρη Βελουχιώτη στη Μεσούντα

Σα 17

Δίωξις Ιωάννου Συκουτρή επί αθεϊα

Κυ 18

Διεθνής Ημέρα Διακηρύξεως των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου

Δε 19

Ακριβής υπολογισμός της περιμέτρου της Γης υπό Ερατοσθένους

Τρ 20

Παγκόσμια ημέρα προσφύγων

Τε 21

Ευρωπαϊκή Ημέρα Μουσικής

Πε 22

Γαλιλαίου ταπείνωσις προ της Ιεράς Εξετάσεως

Πα 23

Ολυμπιακή ημέρα – Μνήμη βαρώνου Κουμπερτέν

Σα 24

Σύλληψις της ιδέας του Ερυθρού Σταυρού, υπό Ερρίκου Ντυνάν

Κυ 25

Γενέσιον Αντωνίου Γκαουντί, του εκκεντρικού αρχιτέκτονος

Δε 26

Παγκόσμια ημέρα κατά των ναρκωτικών

Τρ 27

Αρίωνος του κιθαρωδού διάσωσις υπό δελφίνων

Τε 28

Γενέσιον Λουδοβίκου Πιραντέλο

Πε 29

† Αιμιλίου Βεάκη

Πα 30

Θάνατος των τριών κοσμοναυτών του διαστημοπλοίου Σογιούζ ΧΙ

Ο Ιούνιος ετυμολογείται μάλλον από τη θεά Juno των Ρωμαίων, που είναι το αντίστοιχο της Ήρας. Η λαϊκή του ονομασία είναι κυρίως Θεριστής, αλλά και Κερασάρης -ευεξήγητη και στις δυο περιπτώσεις η προέλευση του ονόματος.

Διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου »

Posted in Β' Παγκόσμιος Πόλεμος, Δημήτρης Σαραντάκος, Επετειακά, Μηνολόγιο, Παροιμίες | Με ετικέτα: , , , , , , , , | 109 Σχόλια »

Μηνολόγιον Μαΐου έτους 2023

Posted by sarant στο 1 Μαΐου, 2023

Το Μηνολόγιο, που το δημοσιεύω εδώ στις αρχές κάθε μήνα (συνήθως την πρώτη του μηνός), ήταν ιδέα του πατέρα μου, του αξέχαστου Δημήτρη Σαραντάκου, ο οποίος αρχικά το δημοσίευε στο περιοδικό Φιστίκι, που έβγαζε επί πολλά χρόνια στην Αίγινα. Στο εδώ ιστολόγιο, το Μηνολόγιο άρχισε να δημοσιεύεται τον Οκτώβρη του 2010 και βέβαια μέσα σε 12 μήνες έκλεισε τον κύκλο. Τότε, αποφάσισα να εξακολουθήσω να το δημοσιεύω στις αρχές κάθε μήνα, επειδή έχει γίνει το σταθερό σημείο αναφοράς για τα γεγονότα του μήνα, που ενημερώνεται συνεχώς με δικά σας σχόλια μέσα στη διάρκεια του μήνα, σχόλια που συνήθως αφορούν επισήμανση ημερομηνιών, αν και κυρίως αγγελτήρια θανάτων.

Οπότε, συνεχίζω τις δημοσιεύσεις όσο θα υπάρχει ενδιαφέρον, προσθέτοντας πάντοτε δικές σας προτάσεις από πέρυσι. Πάντως, σε κάποιες περιπτώσεις η επέτειος έχει εσκεμμένα μετατεθεί κατά μία ημέρα.

 

Δε 1

Τα Ανθεστήρια – Ημέρα των ανθέων και των εργατών. Γενέσιον Ιωάννη Ρίτσου του βάρδου της ρωμιοσύνης και Τελευτή Αλεξάνδρου Παναγούλη του τυραννοκτόνου. Και των 200 της Καισαριανής.

Τρ 2

† Λεονάρδου ντα Βίντσι· αλλά και παγκόσμια ημέρα των ιστολογίων.

Τε 3

Τελευτή Αθανασίου Βέγγου, του καλού ανθρώπου. Και Παγκόσμια Ημέρα της Ελευθεροτυπίας

Πε 4

Αρίονος του κιθαρωδού -και Αλέξη Δαμιανού τελευτή.

Πα 5

Γενέσιον Καρόλου Μαρξ

Σα 6

Ας είμαστε ρεαλιστές, ας επιδιώξουμε το αδύνατο: γαλλικός Μάης του 1968

Κυ 7

Των εν Αιγίνη εκτελεσθέντων

Δε 8

† Γουσταύου Φλωμπέρ

Τρ 9

Αναστασίου Τούση και λοιπών εν Θεσσαλονίκη πεσόντων διαδηλωτών

Τε 10

Καραολή και Δημητρίου απαγχονισμός

Πε 11

Γέννησις Λασκαρίνας Πινότση ή Μπουμπουλίνας

Πα 12

Της νίκης των επαναστατών εις Βαλτέτσιον Αρκαδίας

Σα 13

Κωνσταντίνου Θεοτόκη του ρεαλιστού πεζογράφου

Κυ 14

Αισχύλου, τραγικού και μαραθωνομάχου

Δε 15

Γενέσιον Πέτρου Κιουρί

Τρ 16

† Καρόλου Περό και των δημιουργημάτων του: Σταχτοπούτας, Κοκκινοσκουφίτσας, Ωραίας Κοιμωμένης

Τε 17

Παγκόσμια Ημέρα Τηλεπικοινωνιών

Πε 18

† Γουσταύου Μάλερ και Νικηφόρου Μανδηλαρά αναίρεσις.

Πα 19

† Χο Τσι Μινχ του απελευθερωτού

Σα 20

† Γρηγορίου Δικαίου Παπαφλέσσα τελευτή -και έναρξη της Μάχης της Κρήτης

Κυ 21

Τα Αναστενάρια

Δε 22

† Βίκτωρος Ουγκώ, του δημιουργού των «Αθλίων»

Τρ 23

† Ερρίκου Ίψεν και Γεωργίου του Μετοίκου

Τε 24

† Νικολάου Κοπερνίκου

Πε 25

Αιμιλιανού Ζαπάτα και Άρεως Βελουχιώτου εκκίνησις

Πα 26

Γενέσιον Αλεξάνδρου Πούσκιν και τελευτή Μιχαήλ Παπαγιαννάκη

Σα 27

Γρηγορίου Λαμπράκη τελευτή· και Ροβέρτου Κωχ

Κυ 28

Πρώτη πρόβλεψις ηλιακής εκλείψεως υπό Θαλού του Μιλησίου

Δε 29

Εάλω η Πόλις – Η Ρωμανία πάρθεν (αποφράς ημέρα)

Τρ 30

† Θανή Βολταίρου του διαφωτιστού

Τε 31

Αποκαθήλωσις της ναζιστικής σημαίας υπό Εμμανουήλ Γλέζου και Αποστόλου Σάντα

 

Ο Μάιος ή Μάης ετυμολογείται, όπως και όλοι οι μήνες του ημερολογίου μας, από τα λατινικά, και συγκεκριμένα από το λατινικό Maius (mensis), δηλ. μήνας της Μαίας, μιας ρωμαϊκής θεότητας. Λαϊκή ονομασία ευρέως γνωστή δεν έχει, αν και βρίσκω το “Κερασάρης” σε κάποιες πηγές, επειδή τότε ωριμάζουν τα κεράσια (με το παλιό ημερολόγιο σκεφτείτε ότι ο Μάιος πιάνει και αρχές Ιουνίου).

Ο Παλαμάς έχει γράψει και ποίημα «Κεράσια»  που ξεκινάει:

Το Μάη έχ’ η άνοιξη, τα χελιδόνια ο Μάρτης,
ο Απρίλης τα τριαντάφυλλα, κι ο Μάης τα κεράσια.

Η πιο γνωστή παροιμία για τον Μάιο είναι μάλλον η «Ζήσε Μάη μου να φας τριφύλλι» (που είχε αρχική μορφή “Ζήσε μαύρε μου να φας τον Μάη τριφύλλι», όπως είχαμε γράψει παλιότερα). Επίσης γνωστή είναι η “Στον καταραμένο τόπο τον Μάη μήνα βρέχει”, που δεν την έβγαλαν βέβαια φίλοι των εκδρομών και των περιηγήσεων, αλλά αγρότες, επειδή οι βροχές του Μάη όχι μόνο δεν ωφελούν, όπως στους προηγούμενους μήνες, αλλά αντίθετα βλάφτουν τη σοδειά, εξού και “Μάης άβροχος, τρύγος άμετρος” ή «Τον καιρό που ‘πρεπε δεν έβρεχε, το Μάη εδροσολόγα».

Ο Μάης είναι μήνας που προσφέρεται για αγροτικές εργασίες (“Τον Μάη βάζε εργάτες κι ας είν’ και ακαμάτες”), όχι όμως και για παντρειές, που θεωρούνται γρουσουζιά (“Απού παντρευτεί το Μάη, κακοποδωμένα πάει” λέει μια κρητική παροιμία από ένα βιβλίο που είχα παρουσιάσει εδώ παλιότερα).

Γιατί θεωρούνται γρουσουζιά οι μαγιάτικες παντρειές; Κατά πάσα πιθανότητα, επειδή  στις αγροτικές κοινωνίες είναι τόσο πολλές οι δουλειές τον Μάη, που η αναστάτωση και η χαλάρωση που μοιραία φέρνει ο γάμος σε όλο το σόι αλλά και στο χωριό είναι αντιπαραγωγική. Μια άλλη εξήγηση είναι πως τον Μάη έχουν οίστρο οι γαϊδάροι (“Νάμουν το Μάη γάιδαρος, τον Αύγουστο κριάρι, όλο το χρόνο πετεινός και γάτος το Γενάρη” λέει η παροιμία) οπότε θεωρείται ανοίκειο να παντρεύονται κι οι ανθρώποι, αλλά νομίζω πως η εξήγηση αυτή επινοήθηκε εξηγητικά, εκ των υστέρων. Εκτός κι αν ισχύει η απάντηση που έδωσε κάποιος ευφυολόγος (ο Μπέρναρ Σόου; ) όταν τον ρώτησαν γιατί είναι γρουσουζιά να παντρεύεται κανείς την Παρασκευή: και γιατί να αποτελεί εξαίρεση η Παρασκευή;

Διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου »

Posted in Δημήτρης Σαραντάκος, Επετειακά, Εθνική αντίσταση, Εις μνήμην, Μηνολόγιο, Παροιμίες | Με ετικέτα: , , , , | 110 Σχόλια »

Μηνολόγιον Απριλίου έτους 2023

Posted by sarant στο 1 Απριλίου, 2023

Το Μηνολόγιο, που το δημοσιεύω εδώ συνήθως την πρώτη του μηνός, ήταν ιδέα του πατέρα μου, του αξέχαστου Δημήτρη Σαραντάκου, ο οποίος αρχικά το δημοσίευε στο περιοδικό Φιστίκι, που το έβγαζε επί πολλά χρόνια στην Αίγινα. Στο εδώ ιστολόγιο, το Μηνολόγιο άρχισε να δημοσιεύεται τον Οκτώβρη του 2010 και βέβαια μέσα σε 12 μήνες έκλεισε τον κύκλο. Τότε, αποφάσισα να εξακολουθήσω να το δημοσιεύω στις αρχές κάθε μήνα, επειδή έχει γίνει το σταθερό σημείο αναφοράς που ενημερώνεται συνεχώς με δικά σας σχόλια μέσα στη διάρκεια του μήνα, σχόλια που συνήθως αφορούν επισήμανση ημερομηνιών, αν και κυρίως αγγελτήρια θανάτων.

Οπότε, συνεχίζω τις δημοσιεύσεις όσο θα υπάρχει ενδιαφέρον, προσθέτοντας πάντοτε δικές σας προτάσεις από πέρυσι. Πάντως, σε κάποιες περιπτώσεις η επέτειος έχει εσκεμμένα μετατεθεί κατά μία ημέρα (όπως εδώ με την Μαρία Πολυδούρη, που πέθανε στις 29/4).

Σημειώνω τέλος ότι επειδή αυτή τη φορά η πρώτη του μηνός πέφτει Σάββατο, τα μεζεδάκια παίρνουν μετάθεση για αύριο ενώ το λογοτεχνικό μας θέμα αναβάλλεται -βέβαια, και χτες λογοτεχνικό άρθρο είχαμε.

Σα 1 Του βαρώνου Μυγχάουζεν και των ανιδιοτελώς ψευδομένων
Κυ 2 Ιακώβου Καζανόβα του μεγάλου εραστού
Δε 3 Γενέσιον Θεοδώρου Κολοκοτρώνη του στρατηλάτου
Τρ 4 Γενέσιον Ανδρέου Ταρκόφσκη και αυτοκτονία Δημητρίου Χριστούλα
Τε 5 Γεωργίου-Ιακώβου Δαντώνος καρατόμησις
Πε 6 Του ζωγράφου Ραφαήλου
Πα 7 Παγκόσμια ημέρα υγείας – Ιπποκράτους του Κώου
Σα 8 Γενέσιον Ιακώβου Μπρελ
Κυ 9 † Φραγκίσκου Βάκωνος. Kαι Γς τελευτή
Δε 10 Θρίαμβος Σπυρίδωνος Λούη του ωκύποδος
Τρ 11 Γιούρι Γκαγκάριν, του πρώτου ανθρώπου εις το Διάστημα
Τε 12 Τα μεγάλα Διονύσια
Πε 13 Βαρούχ Σπινόζα του προδρόμου του Διαφωτισμού και Σαμουήλ Μπέκετ γενέσιον
Πα 14 † Βλαδιμήρου Μαγιακόφσκι αυτοχειριασμός
Σα 15 Λεονάρδου ντα Βίντσι
Κυ 16 † Γεωργίου Βιζυηνού, το τελευταίον της ζωής του ταξίδιον
Δε 17 Γενέσιον Κωνσταντίνου Καβάφη και τελευτή Νίκου Παπάζογλου και Δημήτρη Μητροπάνου
Τρ 18 † Αλβέρτου Αϊνστάιν τελευτή
Τε 19 † Καρόλου Δαρβίνου
Πε 20 Τελευτή Μανόλη Τριανταφυλλίδη
Πα 21 Βεβήλωσις του Φοίνικος (αποφράς ημέρα)
Σα 22 † Γουλιέλμου Σαιξπήρου του μεγάλου δραματουργού
Κυ 23 † Τελευτή Γεωργίου Καραϊσκάκη. Και παγκοσμία ημέρα του βιβλίου
Δε 24 Της γενοκτονίας των Αρμενίων
Τρ 25 † Μαγελάνου του εξερευνητού. Και τελευτή Σπειροειδούς αρχιτέκτονος.
Τε 26 Γενέσιον Ευγενίου Ντελακρουά
Πε 27 Γενέσιον Αδαμαντίου Κοραή του Διαφωτιστού
Πα 28 Μιχαήλ Λομονόσωφ
Σα 29 † Κωνσταντίνου Καβάφη του ανεπαναλήπτου
Κυ 30 Μαρίας Πολυδούρη τελευτή.

Επίσης, ο Απρίλης είναι συνήθως ο μήνας του Πάσχα -το οποίο μπορεί να πέσει από 4 Απριλίου έως 8 Μαΐου (τουλάχιστον στον αιωνα μας), άρα τις περισσότερες φορές πέφτει Απρίλη, όπως και φέτος.

Επειδή, σε αντίθεση με τον άστατο Μάρτη, τον Απρίλη η άνοιξη έχει πια εδραιωθεί, πολύ συχνά τους δυο καθαρόαιμους ανοιξιάτικους μήνες τους λέμε μαζί: Απριλομάης ή και Μαγιάπριλο, λέξεις ποιητικότατες. Υπάρχει πάντως και η παροιμία «των καλών ναυτών τα ταίρια, το μαγιάπριλο χηρεύουν», για τις αιφνίδιες ανοιξιάτικες κακοκαιρίες, όπως και η «στον καταραμένο τόπο, το Μαγιάπριλο χιονίζει», που τη λέμε και μόνο για τον Μάη. Βέβαια, οι απριλιάτικες βροχές χρειάζονται: Αν κάνει ο Μάρτης δυο νερά κι ο Απρίλης άλλο ένα, χαρά σ’ εκείνον τον ζευγά που’χει πολλά σπαρμένα, λέει μια γνωστή παροιμία, και «Τ’ Απριλιού κάθε σταλαματιά νερό είναι βαρέλι λάδι», ένα όχι πολύ γνωστό κεφαλονίτικο γνωμικό.

Διαβάστε τη συνέχεια του άρθρου »

Posted in Αντιδάνεια, Δημήτρης Σαραντάκος, Επετειακά, Μηνολόγιο | Με ετικέτα: , , , , , , | 59 Σχόλια »