Μουντιαλόφσκι

Μπήκαμε πια στην τελική ευθεία για το φετινό Μουντιάλ, καιρός λοιπον να βάλει το ιστολόγιο ένα μουντιαλικό άρθρο, για να εκφραστούν νομίμως τα φίλαθλα αισθήματα του φιλοθεάμονος κοινού.

Το Μουντιάλ του 2018 είναι το τρίτο Παγκόσμιο Κύπελλο που διοργανώνεται όσο υπάρχει το ιστολόγιο και είχαμε και στο παρελθόν ασχοληθεί, με περισσότερα από ένα άρθρα μαλιστα, πολύ περισσότερο που το 2010 και το 2014 είχαμε και ελληνική συμμετοχή. Μοιραία, θα επαναλάβω σήμερα υλικό από ένα άρθρο που είχα βάλει και το 2010 και το 2014, φυσικά με τις απαραίτητες προσαρμογές. Γκάλοπ για το Μουντιάλ δεν θα κάνω τώρα, ίσως όμως βάλω ένα πριν αρχίσει η φάση των 16. Πρέπει πάντως να ομολογήσω ότι τον τελευταίο καιρό δεν παρακολουθώ και πολύ ποδόσφαιρο και μάλιστα τώρα συνειδητοποιησα ότι για τη μέρα του τελικού (που γίνεται και νωρίς, στις 6 το απόγευμα) έχω κανονίσει εκδρομή.

Το φετινό Μουντιάλ γίνεται στη Ρωσία, πρώτη φορά σε χώρα του πρωην υπαρκτού σοσιαλισμού -που, όσο υπήρξε, πρόφτασε να φιλοξενήσει μόνο την Ολυμπιάδα του 1980. Ο επίσημος τίτλος της διοργανωσης είναι 2018 FIFA World Cup και σε κάποιες ραδιοφωνικές διαφημισεις για κληρώσεις με βραβείο εισιτηρια για κάποιο παιχνιδι της διοργάνωσης άκουσα να χρησιμοποιείται αυτό το άκρως δυσκολοπρόφερτο μακρινάρι (το «2018» στα ελληνικά, το υπολοιπο αγγλιστί).

Ο ρώσικος τίτλος είναι Чемпиона́т ми́ра по футбо́лу 2018, και αναγνωρίζετε την πρώτη λέξη, τσεμπιόνατ, εδώ (που μοιαζει με γαλλικό δάνειο, αλλά μάλλον είναι αγγλικό, από το champion) και την τελευταία, φουτμπόλ. Η δεύτερη λέξη, μιρ, ειναι ο κόσμος -και η ειρήνη, мир: μιρ μίρου που το λέγαμε παλιότερα θα πει «ειρήνη στον κόσμο». Οι Ρώσοι, δηλαδή, μιλούν για παγκόσμιο πρωτάθλημα, όπως και οι Γερμανοί (Fußball-Weltmeisterschaft) ενώ στις περισσότερες άλλες γλώσσες μιλάνε για Κύπελλο. Παρεμπιπτόντως, στα τούρκικα η επίσημη ονομασία του παγκοσμίου κυπέλλου θυμίζει εκείνα τα ανέκδοτα με τις ψευτοτουρκικές λέξεις, αφού είναι ΦΙΦΑ Ντουνιά Κουπασί (ντουνιάς ο κόσμος, κούπα το κύπελλο, βέβαια).

Μουντιάλ θα πει «παγκόσμιος» στα ισπανικά (mundo είναι ο κόσμος, λατινικής αρχής, θα θυμάστε το σικ τράνζιτ γκλόρια μούντι). Η πλήρης ονομασία του Παγκοσμίου Κυπέλλου είναι στα ισπανικά Copa Mundial de la FIFA. Επειδή η ισπανική ονομασία χρησιμοποιείται και στις λατινοαμερικανικές χώρες (πλην Βραζιλίας, αν και το mundial υπάρχει και στα πορτογαλικά), που έχουν τόσο μεγάλη παράδοση στο άθλημα, η λέξη Mundial χρησιμοποιείται και σε άλλες γλώσσες πλην της ισπανικής για να δηλώσει το παγκόσμιο κύπελλο ποδοσφαίρου. (Όχι βέβαια σε όλες τις γλώσσες: ελάχιστα στα αγγλικά και καθόλου στα γερμανικά, οπου στην καθομιλουμένη το λένε «Βε Εμ», από τα αρχικά των συνθετικών της σύνθετης λέξης Weltmeisterschaft). Στα ελληνικά, πάντως, η λέξη «μουντιάλ» ακούγεται πολύ.

Από πότε χρησιμοποιείται η λέξη Μουντιάλ στα ελληνικά; Ψάχνοντας στις εφημερίδες, βρήκα ότι η λέξη Μουντιάλ πρωτοεμφανίστηκε, δειλά, με την ευκαιρία του παγκοσμίου κυπέλλου του 1962 που έγινε στη Χιλή, στα ρεπορτάζ ενός νεαρού τότε συντάκτη της Αθλητικής Ηχώς, του Γιάννη Διακογιάννη. Αν έκανα σωστά την έρευνά μου, ο Διακογιάννης είναι ο πατέρας της λέξης, πράγμα που το βρίσκω πολύ ταιριαστό. Βέβαια, περιέργως στα πρώτα ρεπορτάζ τη γράφει «Μούντιαλ», διευκρινίζοντας ότι έτσι τη λένε οι ντόπιοι. Για παράδειγμα, στο ρεπορτάζ πριν από τον τελικό: Μετά από σκληρές, αμφίρροπες και πεισματώδεις συναντήσεις το «Μούντιαλ», όπως αποκαλούν οι Χιλιανοί το Παγκόσμιο Κύπελλο, έφθασε στην τελική του φάση. Αξίζει όμως να ξεσηκώσω και τον τίτλο του άρθρου, χαρακτηριστικό δείγμα του διακογιάννειου στυλ που κατάφερνε να χρησιμοποιεί μεγαλόστομες λέξεις χωρίς να ενοχλεί ή να γίνεται αστείος: Σήμερα η Βραζιλία με την θυελλώδη πεντάδα της εξορμά ακάθεκτος κατά της γρανιτώδους αμύνης των Τσέχων στον τελικό του Παγκοσμίου Κυπέλλου.

Η επόμενη διοργάνωση (1966) έγινε στην Αγγλία, οπότε η λέξη Μουντιάλ δεν πολυακούστηκε. Επανήλθε όμως στο Μουντιάλ του Μεξικού το 1970. Και μετά το διάλειμμα του 1974, ακολουθεί μια αρμαθιά από ισπανόφωνες ή έστω «λατινόφωνες» χώρες: 1978 Αργεντινή, 1982 Ισπανία, 1986 Μεξικό, 1990 Ιταλία, οπότε, χάρη και στις τηλεοπτικές περιγραφές, το Μουντιάλ ριζώνει και μάλιστα μπαίνει και στα λεξικά, τόσο του Μπαμπινιώτη και το ΛΚΝ, όσο και στο νεότερο Χρηστικό, οπότε μπορούμε ασφαλως να τη θεωρήσουμε ελληνική λέξη, που μάλιστα έχει δώσει και παράγωγα, όπως το «μουντιαλικός», που βέβαια σημαίνει αυτόν που αναφέρεται στο μουντιάλ (π.χ. μουντιαλική χρονιά η φετινή ή περάσαμε σε μουντιαλικους ρυθμούς) και ειδικότερα έχει πάρει τη σημασια του παίκτη ενός συλλόγου που συμμετέχει στο Μουντιάλ με την εθνική του ομάδα.

Μια και η Ελλάδα δεν προκρίθηκε, οι μουντιαλικοι παίχτες των ελληνικών συλλόγων είναι μετρημενοι στα δάχτυλα. Ο Ολυμπιακός έχει τους Ιρανούς Χατζισαφί και Ανσαριφάρντ, η ΑΕΚ τον επίσης Ιρανό Μασούντ Σοτζέι, ο δε ΠΑΟΚ τον Πρίγιοβιτς της Σερβίας και τον Αιγύπτιο Ουάρντα (που έπαιζε δανεικός στον Ατρόμητο). Αν ξεχνάω κάποιον άλλον, διορθώστε με στα σχολια -πάντως, για να έχουμε ενα μέτρο σύγκρισης, η Μάντσεστερ Σίτι έχει 16 μουντιαλικούς και η Ρεάλ 15.

Για να αναφέρουμε και μερικά μουντιαλικά τριβιδάκια, απο τις 32 ομάδες που συμμετέχουν στη διοργάνωση, δύο κάνουν φέτος το ντεμπούτο τους σε τελική φάση: ο Παναμάς και η Ισλανδία -η οποία παιρνει και το ρεκόρ της χώρας με τον μικρότερο πληθυσμό που φτάνει σε τελική φάση. Η φετινή διοργάνωση ξεκινάει την Πέμπτη με τον αγώνα Ρωσίας-Σαουδικης Αραβίας, είναι δε περίεργο ότι αυτές οι δύο ομάδες έχουν τη χαμηλότερη κατάταξη στον πίνακα «δυναμικότητας» της ΦΙΦΑ από τις 32 της τελικής φάσης: η Σαουδαραβία είναι 67η, η δε Ρωσία 70ή, αγνοώ γιατί έχει πέσει τόσο χαμηλά. Προφανώς η αξία αυτου του πίνακα είναι πολύ σχετική (για παράδειγμα, το Βέλγιο είναι τρίτο στον κόσμο πίσω από Γερμανία και Βραζιλία).

Από τις τρανταχτές απουσίες της φετινής διοργάνωσης, πέρα από την Ελλάδα, η Ιταλία φυσικά (στο προηγούμενο Μουντιάλ χωρίς τη Σκουάντρα Ατζούρα ήμουν αγέννητος) και η Ολλανδία.

Όπως είπα, δεν παρακολουθώ πια ποδόσφαιρο τόσο πολύ, και δεν έχω ιδιαίτερη αγάπη για κάποια ομάδα. Συμπαθώ τη Σερβία, τη Ρωσία και την Πορτογαλία που, να μην ξεχνάμε, κατεβαίνει ως πρωταθλήτρια Ευρώπης. Και τη Γαλλία βέβαια. Υπάρχει κι ένας κανόνας, που τον είχα μάθει από τον Ρογήρο, ότι το Μουντιάλ το κερδίζει ομάδα που το… έχει ξανακερδίσει -αλλά όσοι ακολούθησαν πιστά τον κανόνα αυτό το 2010 απογοητεύτηκαν, αφού το πήρε η πρωτάρα (σε μουντιαλικούς τίτλους) Ισπανία. Με την ευκαιρία να πω ότι ο φίλος Ρογήρος άνοιξε και φέτος το μουντιαλικό του ιστολόγιο, αν και προς το παρον μονάχα ένα άρθρο έχει δημοσιεύσει -έχει όμως αναγγείλει κι άλλα, οπότε καλά θα κάνετε να τον επισκεφτείτε.

Ίσως πριν από τη φάση των 16 (ή πριν απο τα προημιτελικά) να κάνουμε και ένα γκάλοπ, να δούμε ποιοι θα προβλέψουν σωστά την ομάδα που θα πάρει το φετινό… Μουντιαλόφσκι (λέξη η οποία, προς το παρόν, δεν γκουγκλίζεται). Αλλά ως τότε ας έχουμε τουτο εδω το αρθρο για κάθε λογης μουντιαλικά σχόλια, δηλώσεις υποστήριξης και πρώτες προβλέψεις.