Αστυνομικά μεζεδάκια

…που λέγονται έτσι επειδή από προχτές συζητάμε για την υπόθεση της αποτρόπαιης δολοφονίας στα Γλυκά Νερά, που φαίνεται πως βρήκε τη λύση της, καθώς ο σύζυγος της Καρολάιν, ο 32χρονος πιλότος, ομολόγησε ότι αυτός τη στραγγάλισε -και ότι όλα όσα είχε πει στην αρχή, για τους τρεις ληστές που μιλούσαν σπαστά ελληνικά ήταν ψέμα. Κι έτσι βρεθήκαμε σαν να διαβάζουμε αστυνομικό μυθιστόρημα.

Με μισόλογα εδώ και πολλές μέρες το έλεγαν σχεδόν όλοι σε διάφορες συζητήσεις, ότι η υπόθεση είχε πολλά κενά, ότι κάτι δεν πάει καλά στην εκδοχή του συζύγου.

Όχι όλοι. Κάποιοι από τις πρώτες μέρες είχαν ξεσπαθώσει προσπαθώντας να αντλήσουν πολιτική υπεραξία από το τραγικό συμβάν και σκορπώντας κηρύγματα μίσους, όπως η θεσσαλονικιά πολιτεύτρια της εικόνας.

Άλλοι έκαναν κήρυγμα υπέρ της νομιμοποίησης της οπλοχρησίας, που υποτίθεται πως θα απέτρεπε το αποτρόπαιο έγκλημα.

Άλλοι επέμεναν να ενοχοποιούν ξένους (και συλλήβδην τους ξένους). Ακόμα και το πρωί της ομολογίας του πιλότου, προχτές δηλαδή, στο δελτίο ειδήσεων του Αντένα κάποιος δημοσιογράφος υποστήριξε ότι «στο στόχαστρο των αρχών βρίσκονται τρία άτομα αλβανικής καταγωγής».

* Τέλος πάντων, προχωράμε στα καθαυτό μεζεδάκια μας.

Η βδομάδα που μας πέρασε ήταν επίσης η εβδομάδα που ξεκίνησαν οι πανελλαδικές εξετάσεις. Στις εξετάσεις αυτές οι περισσότεροι «ουδέτεροι παρατηρητές» προσέχουμε μονάχα (και αν) τα θέματα της Γλώσσας, που είναι και λογικό. Κι εμείς σαν ιστολόγιο γλωσσικού ενδιαφέροντος, εκεί εστιαζόμαστε.

Φέτος, έπεσε ένα τραγούδι του Νίκου Γκάτσου, «Στο Σείριο υπάρχουνε παιδιά». Πάνω στη βιασύνη, κάποιος συνέδεσε το τραγούδι αυτό με το ποίημα «Αμοργός» του Γκάτσου. Κι έτσι διαβάσαμε στο in.gr και αλλού:

Το ποίημα του Νίκου Γκάτσου «Στον Σείριο υπάρχουνε παιδιά» από τη συλλογή «Αμοργός» ήταν το κείμενο στο οποίο διαγωνίστηκαν οι υποψήφιοι των Πανελλαδικών στην Νεολληνική γλώσσα … H «Αμοργός» κυκλοφόρησε το 1943 και προκάλεσε έντονο ενδιαφέρον καθώς του χάρισε και περίοπτη θέση στο Πάνθεον των ελλήνων ποιητών. Λέγεται ότι το μακρύ αυτό ποίημα γράφτηκε μέσα σε μια νύχτα με το σύστημα της «αυτόματης γραφής», που χρησιμοποιούν οι σουρεαλιστές δημιουργοί.

Αλλά στην Αμοργό που κυκλοφόρησε το 1943 δεν υπάρχει Σείριος, όπως εύστοχα έγραψε η Ναταλί Χατζηαντωνίου, οι στίχοι για τον Σείριο γράφτηκαν πολλές δεκαετίες αργότερα.

* Παραμένοντας στις Πανελλήνιες και στο θέμα της γλώσσας, πρόσεξα ότι δόθηκαν στους υποψηφίους επεξηγήσεις για δύο λέξεις του κειμένου, τις εξής:

εκκόλαψη: (μτφ) η πλήρης διαμόρφωση και εμφάνιση υπό την επίδραση ορισμένου περιβάλλοντος

απαντοχή: το να περιμένει κανείς να συμβεί κάτι, η ελπίδα, η προσδοκία ευνοϊκής εξέλιξης

Συμφωνείτε με τις εξηγήσεις;

* Στην ομάδα Υπογλώσσια του Φέισμπουκ κάποιος φίλος δημοσίευσε την οθονιά που βλέπετε, από την αγγλική έκδοση του ιστότοπου iefimerida, σε σχέση με το έγκλημα στα Γλυκά Νερά.

Δεν μπόρεσα να το ταυτοποιήσω, ίσως το έχουν τροποποιήσει.

Πάντως, πέρα από το trisha στην αρχή (που μάλλον είναι το trisagion αφού πέρασε από τον κορέκτορα), δεν μπόρεσα να μη χαμογελάσω, όσο κι αν είναι τραγικά τα συμφραζόμενα, με το he is the only martyr (όλα από μας τα πήρανε!) -αλλά και με το «robbery after murder» (ληστεία μετά φόνου!).

* Όμως, εκτός από τις Πανελλήνιες εξετάσεις και την εξιχνίαση του εγκλήματος, μέσα στη βδομάδα είχαμε και τα ματς του Ευρωπαϊκού πρωταθλήματος ποδοσφαίρου.

Ξεσηκώνω δυο σχόλια του φίλου Γιώργου Κεντρωτή για τις μεταδόσεις των αγώνων.

1. «Η μπάλα δεν έφτασε ποτέ στον Τζόρντι Άλμπα». Για συγκεκριμένη φάση, για κάτι στιγμιαίο μιλάμε – όχι για όλο τον αγώνα. Πρόκειται για την αθλητικοδημοσιογραφική χρήση του χρονικού επιρρήματος «ποτέ»! Παρ’ όλο που χρησιμοποιείται ανελλιπώς και με βαρβαροσόλοικο φανατισμό τουλάχιστον επί 4 δεκαετίες, δεν έχει (ευτυχώς) περάσει στην καθημερινή ομιλία.
2. «Η άγρια ομορφιά του ποδοσφαίρου»: εννέα (9) φορές μέτρησα να λέγεται στο δεύτερο ημίχρονο του αγώνα Πολωνία-Σλοβακία. Φριχτό στερεότυπο, που δεν σημαίνει απολύτως τίποτα.

Βρίσκω ότι έχει γενικότερο ενδιαφέρον η εύστοχη παρατήρηση για το «δεν έφτασε *ποτέ* η μπάλα».

* Και κάτι από το περιβόητο «συνέδριο γονιμότητας» που ματαιώθηκε, ένα πολύ γουστόζικο ορθογραφικό λάθος από τον κατάλογο των ομιλητών του συνεδρίου.

Εννοώ βέβαια το «Αρχιεπίσκοπος Τυράννων», που αν ήταν λογοπαίγνιο θα το βρίσκαμε έξοχο. Ή αλλιώς, όταν ο κορέκτορας έχει κέφια.

* Μου γράφει φίλος:

Διαβάζουμε σε άρθρο στον Οικονομικό Ταχυδρόμο σχετικά με το χρέος των χωρών της Ευρωζώνης:

«Ανάμεσά τους ξεχωρίζει φυσικά η Ιταλία, όπου το σχετικό ποσοστό θα αγγίξει φέτος το 160%. Παρά δε το ότι έρχεται δεύτερη πίσω από την Ελλάδα, στην ουσία αποτελεί την κορυφή του παγόβουνου, καθώς το μέγεθός της είναι τέτοιο που μπορεί να παρασύρει όλη την Ευρώπη – προς τη μία ή την άλλη κατεύθυνση. Αυτός, εξάλλου, είναι και ο λόγος που ο Σόιμπλε ασχολείται σε αυτή τη φάση μαζί της και όχι με τους μικρούς»

Και συνεχίζει ο φίλος:

Από ό,τι ξέρω η «κορυφή του παγόβουνου» χρησιμοποιείται για κάτι μικρό που κρύβει κάτι πολύ μεγάλο και όχι για κάτι πολύ μεγάλο που μπορεί να μας παρασύρει. Όσο για τον Σόιμπλε που δεν ασχολείται «σε αυτή τη φάση» με τους μικρούς (σαν την «πρωταθλήτρια» Ελλάδα, με 207%) δεν το σχολιάζω για να μην μας κοπεί κάθε όρεξη για μεζεδάκια.

Για να παίξω τον συνήγορο υπεράσπισης του συντάκτη, υπάρχει στη μεταφορά του κάτι αν όχι μικρό πάντως μικρότερο -με την έννοια ότι η Ιταλία έχει χρέος μικρότερο (σε ποσοστό) από το ελληνικό. Αλλά συμφωνώ ότι η μεταφορά είναι προβληματική.

* Κι ένα γουστόζικο λαθάκι σε τίτλο (από το Βήμα):

Ο προσοφοδόρος.

Εδώ που τα λέμε, με τόσα συνεχόμενα όμικρον μπερδεύεται κανείς (και βέβαια, έχουμε άρθρο για τα πολλά ο, όπου φιγουράρει και ο προσοφοδ… ο προσοδοφόρος.

* Ένα γουστόζικο λάθος υπερδιόρθωσης στο οποίο έπεσε ο Σάκης Μουμτζής, φιλοκυβερνητική περσόνα, σε άρθρο του στην Καθημερινή:

Ρίχνοντας μια ματιά στη βιβλιοθήκη μου, είδα πόσοι Ελληνες πολιτικοί ήταν εφοδιασμένοι με την κλασική παιδεία. Αρχίζοντας από τον Ελευθέριο Βενιζέλο, που μετέγγραψε τον Θουκυδίδη στην καθομιλουμένη, περνώντας μέσα από τα έργα του Κωνσταντίνου Τσάτσου, του Γρηγόρη Κασιμάτη, του Ηλία Ηλιού, του Ευάγγελου Παπανούτσου, του Λουκή Ακρίτα και καταλήγοντας στον πολυγραφότατο διανοούμενο Παναγιώτη Κανελλόπουλο με το μνημειώδες έργο του «Η Ιστορία του ευρωπαϊκού πνεύματος».

Η υπερδιόρθωση είναι, φυσικά, το «μετέγγραψε». Αλλά αξίζει να φανταστούμε τι συνέβη:

Ο Μουμτζής προφανώς δεν ήθελε να γράψει ότι ο Βενιζέλος «μετέφρασε» Θουκυδίδη (παρόλο που το εξώφυλλο του βιβλίου γράφει «Μετάφραση») επειδή σύμφωνα με το ιδεολόγημα, αφού η ελληνική γλώσσα είναι «μία και ενιαία» δεν νοείται μετάφραση. Το αν είναι «μία και ενιαία» ας το αφήσουμε στην άκρη, αλλά σε κάθε περίπτωση έχουμε και τις ενδογλωσσικές μεταφράσεις. Αλλά για να μην του τραβήξουν το αυτί, ο Μουμτζής θέλησε ν’ αποφύγει το ρήμα «μεταφράζω».

Οπότε, μεταγράφω. Και εδώ βάζει την ουρίτσα της η υπερδιόρθωση, διότι σε όλα τα καλά λαθολόγια υπάρχει με κόκκινα γράμματα η ρετσέτα ότι απαγορεύεται να πεις «μεταγραφή» ποδοσφαιριστή και πρέπει, τάχα, να πεις «μετεγγραφή».

Οπότε, αφού το «μεταγράφω» είναι αφορεσμένο (σε άλλα βεβαίως συμφραζόμενα), ενστικτωδώς ο Μουμτζής το αντικατέστησε με το «μετεγγράφω». Κι έτσι ο Θουκυδίδης «μετεγγράφηκε» και δεν μάθαμε ακόμα σε ποια θέση παίζει!

(Παρεμπιπτόντως, το «μετέγγραψε», χωρίς εσωτερική αύξηση, λιγάκι προχώ το βρισκω).

* Κι ένα μεταφραστικό από συσκευασία μαρκαδόρων.

Ο κατασκευαστής παινεύει τους μαρκαδόρους του, ότι έχουν thick and permanent stroke, δηλαδή παχύ και ανεξίτηλο γράψιμο, αλλά βέβαια stroke είναι και η αποπληξία, το εγκεφαλικό κτλ. οπότε στα πορτογαλικά ισπανικά μεταφράζεται acidente vascular cerebral permanente -που θα καταλαβαίνετε περίπου τι σημαίνει!

Παρεμπιπτόντως, στο google translate η φράση thick and permanent stroke αποδίδεται μεν σωστά στα πορτογαλικά (traço…) αλλά στα ελληνικά «παχύ και μόνιμο εγκεφαλικό επεισόδιο». Μακριά από εμάς!

* Τσαπατσουλιά, αλλά με γούστο, σε άρθρο για τη συζήτηση του νομοσχεδίου Χατζηδάκη στη Βουλή.

Καταρχάς, ο δημοσιογράφος παντού αναφέρει «Βούτση» τον κοινοβ. εκπρόσωπο της ΝΔ κ. Γιάννη Βρούτση, ένα λαθάκι που φαντάζομαι φέρνει σε αμηχανία και τον κ. Βρούτση και τον Νίκο Βούτση του ΣΥΡΙΖΑ.

Κατά δεύτερο λόγο, διαβάζω ότι » δεν μπορεί να υπάρξει βελτίωση του βοιωτικού επιπέδου αν δεν υπάρξουν επενδύσεις», που κι αυτό θα ήταν ωραίο λογοπαίγνιο αν η ανορθογραφία ήταν θελημένη.

Ίσως όμως δεν είναι ανορθογραφία αλλά λάθος του κορέκτορα. Μπορεί ο συντάκτης να είχε γράψει «βιωτικό» (όπως το γράφουν μερικοί) και ο κορέκτορας να το διόρθωσε σε «βοιωτικό». Αν και, στο word τουλάχιστον, δεν μου κοκκινίζει το «βιωτικό».

* Η ακλισιά της εβδομάδας, σε άρθρο για τις εξετάσεις, που λέγαμε πιο πάνω:

Ο Πρωταγόρας του Πλάτωνα και η Απολογία Σωκράτους του Ξενοφών τα θέματα αρχαίων

Του Ξενοφών;

* Παρετυμολογία σελεμπριτική. Η κ. Ηλέκτρα Αστέρη, παρτενέρ του Ευτύχη Μπλέτσα (του αναπληρωτή του Κ. Μητσοτάκη στην εκπομπή Happy Traveller), που είναι ετοιμόγεννη (καλή λευτεριά, ευχόμαστε) ανέβασε στο Ίνσταγκραμ μια φωτογραφία της συνοδευόμενη από… ενδειαφέρουσα ετυμολογική ανάλυση:

Μπορεί οι μανούλες σε δράση να θέλγονται από αυτή την ετυμολογία, αλλά δεν έχει καμιά βάση. Είναι, φυσικά, η πρόθεση «διά».

Αλλιώς, η διαφωνία θα ήταν η φωνή του Δία και όποιος διάβαζε θα την έβαζε στον Δία.

* Mε την ευκαιρία, να πούμε ότι ο ευφημισμός «είναι σε ενδιαφέρουσα» πρέπει να είναι δάνειο από το γαλλικό dans une position intéressante, που επίσης χρησιμοποιείται για να δηλώσει ευφημιστικά την εγκυμοσύνη -αν και στα σημερινά γαλλικά είναι παρωχημένο.

* Πολλά και δυσοίωνα προβλέπει ο Στάθης Σταυρόπουλος για τον κόσμο μας, παίρνοντας αφορμή από την υποτιθέμενη απόφαση του πανεπιστημίου Πρίνστον να «καταργήσει τα αρχαία και τα λατινικά». Για το συγκεκριμένο θέμα έχουμε γράψει. Σήμερα μεζεδολογούμε.

Οπότε, φίλε Στάθη, αν θες να γράψεις στα αγγλικά το Πρίνστον, καλό είναι να το γράφεις όπως το γράφουν, Princeton, όχι Prinston που το έγραψες.

* Και κλείνουμε με μια υποψηφιότητα για νέο ρεκόρ εισαγωγικών. Το απόσπασμα προέρχεται από κείμενο του Προκόπη Παυλόπουλου και το ψάρεψε ο φίλος μας ο Θρασύμαχος προχτές. Το μεταφέρω εδώ για να βρίσκεται πιο εύκολα.

Τα «καταιγιδοφόρα νέφη» αμφισβήτησης της υπεροχής του Ευρωπαϊκού Δικαίου όχι μόνο δεν φαίνεται να «διαλύονται» αλλά, όλως αντιθέτως, «πυκνώνουν» επικίνδυνα στο θεσμικό «στερέωμα» της Ευρωπαϊκής Ένωσης, απειλώντας την κανονιστική «στατική και δυναμική ευστάθεια» του όλου οικοδομήματος της Ευρωπαϊκής Έννομης Τάξης, αρχής γενομένης από αυτό τούτο το «θεμέλιό» της: ήτοι την κανονιστική «στατική και δυναμική ευστάθεια» της δικαιοδοσίας του
Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης ….