Κώστας Γκουσγκούνης (1931-2022)

Προχτές το απόγευμα, που μαθεύτηκε η είδηση για τον θάνατο του Κώστα Γκουσγκούνη δεν προλάβαινα να γράψω κάτι, αλλά δεν θα πρέπει να μείνει αμνημόνευτος, οπότε έγραψα το σημερινό μας άρθρο. Mου το ζήτησαν, άλλωστε, δυο τρεις φίλοι.

Ο Κώστας Γκουσγκούνης, επιτομή της καλτ μορφής, πέθανε πλήρης ημερών στις 6 Μαΐου, με κλεισμένα τα 91 του χρόνια. Γεννήθηκε το 1931 στη Λάρισα και, όπως και ο πατέρας του, έγινε φωτογράφος. Είχε φωτογραφείο στον Χολαργό, δίπλα στο (πάλαι ποτέ) Σινέ Αλόμα. Όπως έγραψε ο θείος Θανάσης στο Τουίτερ, Αμέτρητοι πιτσιρικάδες έβγαλαν εκεί φωτογραφίες ταυτότητας (και φυσικά μετά διηγούνταν την σύντομη συνάντησή τους με τον φωτογράφο θρύλο).

Θρύλος βέβαια δεν έγινε ως φωτογράφος, αλλά από την καριέρα του στη μεγάλη οθόνη. Ξεκίνησε με μικρούς ρόλους σε ταινίες της Φίνος Φιλμ, που μερικές φορές δεν τον αναφέρουν καν στο ζενερίκ της ταινίας, όπως τη Θεία απ’ το Σικάγο.

Στην ταινία Μια ζωή την έχουμε (1958) παίζει τον ρόλο του καφετζή και έχει ακόμα μαλλιά (τη φωτογραφία την ανέβασε ο θείος Θανάσης στο Τουίτερ)

Στη δεκαετία του 1960 παίρνει πρωταγωνιστικούς ρόλους σε δυο «αυστηρώς ακατάλληλες» ερωτικές ταινίες που διαφημίζονται ως εξαιρετικά τολμηρές και ο ίδιος ως «ο Έλληνας Γιουλ Μπρίνερ» μια και από τότε καθιερώνει το εντελώς ξυρισμένο κεφάλι, που έγινε σήμα κατατεθέν του. (Ο φίλος Ακίνδυνος βρήκε συνέντευξη του Δημήτρη Νικολαΐδη, όπου σε ερώτηση αν φοβάται τους νεότερους συναδέλφους, εκείνος απάντησε: Βεβαίως, τώρα βγήκε ένας Γκουσγκούνης που έχει φαλάκρα πολύ μεγαλύτερη από τη δική μου),

Εδώ η διαφήμιση της ταινίας «Χωρίς ιδανικά» από την Αυγή, Απρίλιος 1965:

To 1971 συμπρωταγωνιστεί στην ταινία Σεξ 13 Μποφόρ, που βλέπω να χαρακτηρίζεται πορνό ενώ είναι απλώς ερωτική ταινία, softcore αν προτιμάτε -πρωταγωνιστής είναι άλλωστε ο Λυκούργος Καλλέργης, ενώ η ταινία έχει μουσική του Βασίλη Δημητρίου και τραγούδια. Για την ταινία αυτή έγραψε προχτές ο φίλος Βάσος Γεώργας στη Lifo.

Το 1976 παίζει τον ρόλο του σεΐζη στο σίριαλ Ο Χριστός ξανασταυρώνεται του Βασίλη Γεωργιάδη (φωτογραφία πάλι από τον θείο Θανάση:

Eιπώθηκε ότι η εμφάνισή του αυτή έκανε τον Άλαν Πάρκερ να τον θέλει στο Εξπρές του μεσονυκτίου, αλλά δεν είμαι βέβαιος κατά πόσον ισχύει αυτό.

Το 1982 εμφανίστηκε στο εξώφυλλο του παρθενικού δίσκου του συγκροτήματος Mουσικές Ταξιαρχίες -άλλωστε η φωτογράφιση έγινε στο φωτογραφείο του.

Το 1984 πρωταγωνιστεί στον Ηδονοβλεψία, που είναι μάλλον η μοναδική του ταινία που μπορεί να χαρακτηριστεί πορνό ή, αν προτιμάτε, χάρντκορ. Ακολουθούν στη δεκαετία του 1990 πρωταγωνιστικοί ρόλοι στις ταινίες του Νίκου Τριανταφυλλίδη (Ράδιο Μόσχα, Μαύρο Γάλα) ενώ το 2010 εμφανίστηκε και σε ένα πορνό του Σειρηνάκη, ως κριτής σε διαγωνισμό τύπου Νεξτ τοπ μόντελ. Είχε εκφραστεί επαινετικά για τον Ανδρέα Παπανδρέου και το 2015 για τον Αλέξη Τσίπρα και τον ΣΥΡΙΖΑ (θυμάμαι μάλιστα ότι είχε φωτογραφηθεί στην προεκλογική συγκέντρωση του ΣΥΡΙΖΑ στη γειτονιά μου, στο Φαληρο).

Σε κάποιες νεκρολογίες που δημοσιεύτηκαν χτες και προχτές, αλλά και σε διάφορα σάιτ ανεκδότων σε ανύποπτο χρόνο, διαβάζει κανείς μερικές περίφημες ατάκες από ταινίες του Γκουζγκούνη (παράδειγμα εδώ) υποτίθεται εκτός σεναρίου. Τις ατάκες αυτές τις έχω διαβάσει και τις έχω ακούσει πολλές φορές να τις διηγούνται, αλλά ομολογώ πως δεν τις έχω δει και απορώ από ποια ταινία προέρχονται.

Δεν υπάρχουν ούτε στο Σεξ 13 μποφόρ, όπου ο σεναριογράφος έχει δώσει στον Γκουσγκούνη μερικές μακροσκελείς αμπελοφιλοσοφικές ή στομφώδεις φράσεις, ούτε στον Ηδονοβλεψία, όπου η μοναδική αστεία ατακα λέγεται από μια κοπέλα (Ευκαιρία να εγκαινιάσουμε τη φλοκάτη). Στην ταινία «Στην παγίδα του σεξ και του εγκλήματος» υπάρχει η ατάκα «Να’τα τα πουλάκια μου» και σκοτώνεται ο Γκουσγκούνης οπότε ήταν έθιμο να ανάβουν κεριά στο σινεμά και να θρηνούν το «φαλακρό παιδί», αλλά και πάλι δεν ακούγονται οι ατάκες του πιο πάνω «αφιερώματος»

Μπορεί οι ατάκες αυτές να προέρχονται από τις άλλες ταινίες, που δεν τις έχω δει, μπορεί πάλι να εμφανίζονται σε τσόντες.

Διότι, επειδή εδώ λεξιλογούμε, πρέπει να πούμε ότι ενώ τις ταινίες πορνό έχει επικρατήσει να τις λέμε τσόντες, κανονικά τσόντα ήταν σύντομη πορνογραφική σκηνή που παρεμβαλλόταν σε κόπια ταινίας που είχε περάσει τη λογοκρισία και είχε εγκριθεί. Το ΛΚΝ λέει «τσόντα: σκηνές πορνογραφικής ταινίας, που προβάλλονται τελείως ασύνδετα ανάμεσα σε σκηνές άλλης ταινίας, σε λαϊκούς συνήθ. κινηματογράφους» Αυτή ήταν η αρχική σημασία, αλλά επεκτάθηκε να σημαίνει γενικώς τις πορνογραφικές ταινίες (η δεύτερη σημασία που δίνει το ΛΚΝ).

Η λέξη είναι δάνειο από το βενετικό zonta «προσθήκη», που ανάγεται στο λατινικό jungere (συνδέω, αλλά και ζεύω). Το αντίστοιχο ιταλικό είναι giunta, και το αντίστοιχο ισπανικό junta -παναπεί η τσόντα είναι ξαδέρφι της χούντας. Η λέξη στα ελληνικά έχει βέβαια και αθώες σημασίες, όπως το κομμάτι ύφασμα που το ράβουμε μαζί με άλλο όμοιο για να συμπληρωθεί η διάσταση, ή γενικά οποιαδήποτε προσθήκη, καθώς και το συμπληρωματικό χρηματικό ποσό -και το ρήμα «τσοντάρω» π.χ. Έχω τόσα, έχεις να τσοντάρεις ένα τάλιρο για το σινεμά;

Σήμερα λέμε «τσόντες» και τη διαδικτυακή πορνογραφία -που, από μια άποψη, πλησιάζει περισσότερο στην αρχική σημασία αφού αποτελείται από σχετικά σύντομες αυτοτελείς σκηνές και όχι από ταινίες με υπόθεση ή με υποτυπώδη υπόθεση.

Και θα κλείσουμε με την ετυμολογία του ονόματος Γκουσγκούνης, που είχε αναφερθεί παλιότερα στο ιστολόγιο και που δεν έχω δει να αναφέρεται πουθενά αλλού. Λοιπόν, όπως μας είχε πληροφορήσει ο Γρηγόρης Κοτορτσινός σε σχόλιο στο μνημειώδες άρθρο του Σπιριντιόνε «Μόρτηδες και απόλοιμοι», στη Θεσσαλία τους απόλοιμους, τους μόρτηδες, που περισυνέλεγαν τους νεκρούς από επιδημίες, τους έλεγαν γκουζγκούνηδες, , το οποίο πιθανότατα ετυμολογείται από το τουρκικό kuzgun που σημαίνει το κοράκι (http://www.nisanyansozluk.com/?k=kuzgun&x=0&y=0).

Ήταν μόρτης ο Κώστας Γκουσγκούνης!