Επικούρεια πολιτικότητα (ο Δημοσθένης Κούρτοβικ γράφει για τον Δημήτρη Σαραντάκο)
Posted by sarant στο 31 Μαρτίου, 2013
Το κείμενο που ακολουθεί δημοσιεύτηκε χτες στα σαββατιάτικα Νέα, στο ένθετο Βιβλιοδρόμιο. Ο Δημοσθένης Κούρτοβικ παρουσιάζει το τελευταίο βιβλίο του πατέρα μου (Ο βενετσιάνικος καθρέφτης) και κάνει μια αναδρομή στο σύνολο του έργου του. (Στο ιστολόγιο της Λένας μπορείτε να δείτε και την εικόνα της σελίδας της εφημερίδας).
Ο Δημήτρης Σαραντάκος ανήκει στην κατηγορία των συγγραφέων που είθισται ν’ αποκαλούνται «αυτοδίδακτοι». Πρόκειται για έναν όρο που ήταν ανέκαθεν αστείος, αλλά τώρα έχει γίνει και οξύμωρος, γιατί στις μέρες μας οι «αυτοδίδακτοι» συγγραφείς είναι οι μόνοι που διδάσκονται από άλλους πώς να γράφουν, στα σεμινάρια «δημιουργικής γραφής». Εν πάση περιπτώσει, ο Δημήτρης Σαραντάκος αποτελεί μια εντελώς ιδιαίτερη μορφή συγγραφέα, από τους λίγους εκείνους που σε κερδίζουν όχι με τη λόγια εκλέπτυνση της γραφής τους ούτε, από την άλλη, με τον «απελέκητο» λαϊκό λόγο τους ή τα συγκλονιστικά προσωπικά βιώματα που καταθέτουν αλλά με την πληθωρική και ωστόσο σεμνή, καλλιεργημένη και ωστόσο ανεπιτήδευτη προσωπικότητά τους, που την απλώνουν στο χαρτί με κάθε αθωότητα, χωρίς καμιά πρόθεση εντυπωσιασμού.
Μέσα από τα βιβλία του των τελευταίων δεκαοκτώ χρόνων προβάλλει ένας άνθρωπος που μπορούμε ανενδοίαστα να τον χαρακτηρίσουμε επικούρειο: εύχαρις, πλήρως δεκτικός στις μικρές απολαύσεις της ζωής, αλλά και στοχαστικός. Συγχρόνως ένας άνθρωπος πολιτικός, παρατηρητικός, φιλομαθής, ανοιχτόμυαλος, ανεξίκακα είρων, συχνά με λυρική ή ελεγειακή διάθεση και πάντα με άγρυπνη συνείδηση. Το σατιρικό (και όχι μόνο) περιοδικό «Το φιστίκι», που εξέδιδε ώς πρόσφατα στην Αίγινα, ήταν πολύ αντιπροσωπευτικό της ιδιοσυγκρασίας του.
Το παράξενο είναι ότι το βιογραφικό αυτού του ανθρώπου δεν θα σε προδιέθετε για έναν τέτοιο χαρακτήρα. Χημικός μηχανικός με θητεία στη βιομηχανία, στην τεχνική εκπαίδευση, στον ΕΟΤ και τέλος στην Αγροτική Τράπεζα, από την άλλη ενταγμένος στην Αριστερά σε ταραχώδεις φάσεις της διαδρομής της, θα περίμενε κανείς να είναι ένας από εκείνους τους συνταξιούχους του Δημοσίου που, όταν πιάνουν τη γραφίδα, παίρνουν πόζα γυμνασιάρχη ή από εκείνους τους στυφούς, εμμονικούς παλιούς αριστερούς, που αποπνέουν ισχυρογνωμοσύνη, γραφειοκρατική αγκύλωση και μνησικακία. Θα φανταζόταν κανείς, δηλαδή, το εντελώς αντίθετο του πραγματικού Δημήτρη Σαραντάκου.
Τον πρωτογνώρισα και τον πρόσεξα με το ημιαυτοβιογραφικό ή ψευδοαυτοβιογραφικό μυθιστόρημά του «Ο άγνωστος ποιητής Αχθος Αρούρης» (1995), ένα απολαυστικό βιβλίο, όπου μέσα από ένα πλήθος σπαρταριστών επεισοδίων (ο Σαραντάκος ειδικευόταν σ’ αυτό) δίνεται μια ζωηρή εικόνα της ελληνικής πραγματικότητας στα μέσα του εικοστού αιώνα και αργότερα, όπως την έζησε ένας πολύπλαγκτος, αλλά από τη φύση του σθεναρός όσο και αλέγρος άνθρωπος, ευτυχής συνάντηση της Μάνης και της Μυτιλήνης, των δύο τόπων απ’ όπου κατάγονταν οι γονείς του.
Χρόνια αργότερα διάβασα το μικρό μυθιστόρημά του «Τα έπη των Αριμασπών» (2004), ευφάνταστη, αλλά κι εγκυκλοπαιδικά πλούσια ανάπτυξη του θρύλου για τον ποιητή και θαυματοποιό του 6ου π.Χ. αιώνα Αριστέα τον Προκοννήσιο, για τον οποίο παραδίδεται ότι ταξίδεψε ώς τη χώρα του λαού των Αριμασπών, τη σημερινή Μογγολία. Το βιβλίο αυτό προαναγγέλλει τη ζωηρή ενασχόληση του Σαραντάκου, στα επόμενα γραφτά του, με τον αρχαίο ελληνικό πολιτισμό, τον οποίο είναι φανερό ότι μελέτησε σε έκταση και με πνεύμα που ερχόταν σε κυριολεκτικά πολεμική αντίθεση με την αρχαιόπληκτη εξαΰλωσή του και την εθνικιστική εκμετάλλευσή του. Δύο χαρακτηριστικά βιβλία του αυτής της περιόδου είναι το «Οι αρχαίοι είχαν την πλάκα τους» (2008), που προβάλλει την ιλαρότητα και φιλοπαιγμοσύνη της αρχαιοελληνικής στάσης ζωής, και το «Τι μας έμαθαν επιτέλους οι αρχαίοι Ελληνες;» (2010), που αντιπαραθέτει την αρχαιοελληνική σκέψη στον φανατισμό, τον δογματισμό και τη μισαλλοδοξία. Και τα δύο βιβλία είναι γραμμένα με τρόπο εύληπτο, χαριτωμένο και μ’ αίσθηση του κοινού νου, όταν αυτός συνοδεύεται από καλλιέργεια.
Ο «Βενετσιάνικος καθρέφτης» είναι ένα βιβλίο που κινείται ομολογημένα ανάμεσα στη μαρτυρία και τη μυθοπλασία. Αποτελείται από τρεις ιστορίες, που έχουν κοινό θέμα τον Εμφύλιο και ο συγγραφέας λέει ότι τις άκουσε (τις δύο από αυτές τις έζησε επίσης, κατά κάποιον τρόπο) το 1975, 1985 και 1995, αντίστοιχα. Η πρώτη περιγράφει την περιπλάνηση δύο ανταρτών σ’ ένα απέραντο σύστημα σπηλαίων της Λακωνίας, όπου καταφεύγουν διωκόμενοι μετά την κατάρρευση του Δημοκρατικού Στρατού. Η δεύτερη περιστρέφεται γύρω από ένα παλιό, έρημο αρχοντικό σ’ ένα ορεινό χωριό της Αρκαδίας όπου βρίσκονται αποκλεισμένοι μια νύχτα τρεις μηχανικοί της Αγροτικής Τράπεζας, ανάμεσά τους ο συγγραφέας. Η τρίτη ιστορία αφορά την ανακάλυψη, σ’ ένα άλλο χωριό της Αρκαδίας, ενός αρχείου του Δημοκρατικού Στρατού, η ανάγνωση του οποίου επιφυλάσσει σε μια παλιά αγωνίστρια της Αριστεράς μια τραγική έκπληξη, σχετική με την προσωπική ζωή της.
Η πρώτη νουβέλα φέρνει αμέσως στον νου την «Κάθοδο των εννιά» του Βαλτινού. Αλλά ο τόνος είναι διαφορετικός. Η φαντασία του Σαραντάκου δίνει στο εφιαλτικό υπόγειο οδοιπορικό των δύο ανταρτών διαστάσεις μιας συναρπαστικής, σχεδόν ονειρικά γοητευτικής περιπέτειας, που θυμίζει κάπως Ιούλιο Βερν. Η δεύτερη νουβέλα παίρνει μια υπερβατική τροπή, που συγκρούεται με τον ορθολογισμό του συγγραφέα και προκύπτει έτσι μια αφήγηση που ο χαρακτήρας της συγγενεύει με αυτόν των κλασικών αγγλοσαξονικών ιστοριών με φαντάσματα. Η τρίτη νουβέλα έχει στοιχεία θρίλερ, το οποίο καταλήγει όμως στην αποκάλυψη μιας αλήθειας αβάσταχτης για το κεντρικό πρόσωπο.
Αξίζει να επισημανθεί ότι και οι τρεις νουβέλες, σε αντίθεση με τα περισσότερα άλλα ελληνικά αφηγήματα που έχουν παρόμοιο θέμα, προσεγγίζουν τον Εμφύλιο από την υπαρξιακή σκοπιά μιας μεταγενέστερης εποχής, παρακολουθώντας τον τεταμένο διάλογο ανάμεσα σ’ ένα παρελθόν που έχει αποκτήσει το στιλιζάρισμα ενός μύθου κι ένα παρόν που διεκδικεί την επαναδιαπραγμάτευσή του, χωρίς όμως να μπορεί να ξεφύγει από τη σκιά του.
Ο Δημήτρης Σαραντάκος, ένας συγγραφέας που είχε βαθύτατη ιστορική συνείδηση, αλλ’ αγκάλιαζε τη ζωή χωρίς να αισθάνεται πως πρέπει να λογοδοτεί διαρκώς στο ιστορικό παρελθόν, έφυγε ξαφνικά από τ’ αγαπημένα του εγκόσμια τον Δεκέμβριο του 2011, σε ηλικία 82 ετών.
Αντιφασίστας said
Καλημέρα σε όλες και σε όλους!
Μπράβο στον Κούρτοβικ, που ασχολήθηκε με έναν συγγραφέα που δεν ζει πια και που όσο ζούσε ήταν εκτός των γνωστών »λογοτεχνικών κύκλων», και μια δικαίωση για τον Δημήτρη Σαραντάκο.
Η πρώτη νουβέλα του »Βενετσιάνικου καθρέφτη» είναι θαυμάσια και πολύ καλές οι άλλες δύο. Αξίζει να τις διαβάσετε όσοι δεν το έχετε κάνει ακόμα. 😉
Γς said
Καλημέρα
>άνθρωπος πολιτικός, παρατηρητικός, φιλομαθής, ανοιχτόμυαλος, ανεξίκακα είρων, συχνά με λυρική ή ελεγειακή διάθεση και πάντα με άγρυπνη συνείδηση
Ορεσίβιος said
Καλημέρα Νίκο. Το άρθρο του Κούρτοβικ, είναι μια πρώτη αναγνώριση από την κριτική, της καθαρά προσωπικής γραφής του πατέρα σου. Ο αρθρογράφος επίσης περιγράφει εύστοχα και τα ιδιαίτερα προσόντα του Μίμη Σαραντάκου, όπως την ευρυμάθειά του, την ανεπιτήδευτη προσωπικότητά του και υπογραμμίζει πως ήταν «μια πάντα άγρυπνη συνείδηση». Επιβεβαιώνει έτσι ότι είναι ένας από τους λίγους κριτικούς λογοτεχνίας με διεισδυτική ματιά στα λογοτεχνικά κείμενα και δεν κάνει κριτική διαβάζοντας μόνο τα οπισθόφυλλα των βιβλίων. .
Νέο Kid Στο Block said
Καλημέρα!
Ωραίο κείμενο και κριτική με διεισδυτική αξιοπρέπεια νομίζω.
«Τα έπη των Αριμασπών» (2004)» δεν τα είχα υπόψι μου (κόκκινη πάλλουσα φατσούλα)
Κυκλοφορεί ακόμη Νίκο; Αν όχι,υπάρχει κανα αντίτυπο να το στείλεις ένεκα ανθρωπ. βοηθείας στις Κουρεμένες νήσους (Leftovers islands αγγλιστί)
Για τους Αριμασπούς (από τα σκυθικά :άριμα=ένα , σπού=μάτι) μας πληροφορεί ο Ηρόδοτος. Για το χρυσάφι όλου του κόσμου το οποίο ο Πλούτωνας έκρυψε υπερβόρεια στη Σκυθία . Έβαλε τους φοβερούς Γρύπες να το φυλάνε. Οι γρύπες υπήρχαν -πέραν πάσης αμφιβολίας- φοβερά πουλιά με σώμα λιονταριού και απεικονίζονται σε π.χ Ελλάδα (Μυκήνες, Χαλκίδα..) ,Αίγυπτο, Μεγγιδώ, Μογγολία και αλλού. Τα αναφέρει και ο έγκριτος ζωολόγος Μπόρχες.
Οι μόνοι που τόλμησαν να πλησιάσουν το χρυσάφι ήταν οι τρομεροί μονόφθαλμοι Αριμασποί.
Ο τελευταίος Αριμασπός ήταν ο Μογγόλος αρχηγός Duva Shokor (12ος αιών). Είχε ένα μάτι ,αλλά έβλεπε είκοσι μίλια μακριά!
Οι απόγονοί του ,η φυλή Dorbet είχαν πλέον όλοι δύο μάτια και έβλεπαν όσο μακριά βλέπουμε και μείς. Μέχρι τη μύτη μας δηλαδή.
spiral architect said
Καλημέρα. 🙂
(η ώρα της γουόρντπρες δεν έχει αλλάξει ακόμα …)
Διάβασα τη καλή βιβλιοκριτική στο ένθετο των Νέων, που κάποιος είχε παρατήσει στην καρέκλα της καφετέριας χτες.
Δύτης των νιπτήρων said
Νεοκίντ, θέλω να μου πεις την πηγή σου διότι ως μπορχεσιανός που είμαι μ’ αρέσουν αυτά! Εγώ βρήκα μόνο αυτό: http://dimitristsokakis.blogspot.gr/2011/08/blog-post_894.html
sarant said
Καλημέρα, ευχαριστώ πολύ για τα πρώτα σχόλια!
Με την αλλαγή της ώρας δεν έχω ασχοληθεί, έγινε (ή δεν έγινε) μόνη της 🙂
4: Νεοκίντ, για δες εδώ, αν και λέει «περιορισμένη διάθεση». Πάντως αντίτυπα έχουμε:
http://www.protoporia.gr/ta-epi-ton-arimaspon-p-223241.html
Γς said
4:
>στις Κουρεμένες νήσους
Κουρ(σ)εμένες
>Οι γρύπες υπήρχαν -πέραν πάσης αμφιβολίας- φοβερά πουλιά με σώμα λιονταριού
Ξέρουμε. Εχουμε κι εδώ μέσα έναν τέτοιον.
Τον Gryphon
Αντιφασίστας said
Εγώ δεν ήξερα ότι υπάρχει αυτό το βιβλίο του Δημήτρη Σαραντάκου:
http://www.protoporia.gr/giati-i-theia-moy-mporei-kai-na-pige-ston-paradeiso-p-288635.html
Φαίνεται πολύ ενδιαφέρον, μια που οι καθημερινές ιστορίες »απλών» ανθρώπων μάλλον είναι το φόρτε του συγγραφέα μας.
gpointofview said
Οντως αυτά τα σεμινάρια δημιουργικής γραφής έχουν κάνει σχεδόν όλα τα γραπτά των νέων συγγραφέων να μοιάζουν σαν σταγόνες από λάδι και μάλιστα μετά από ανακάτεμα στο δοχείο, περιμένοντας πως η θολούρα τους θα προβληματίσει τον νου του αναγνώστη τον οποίον θεωρούν ανίκανον να κρίνει με διαφορετικό τρόπο από αυτόν που αρμόζει στο ύφος της γραφής τους.
Ανεκτίμητη η απλότητα και το αβίαστο της γραφής του πατέρα σου, ένας τρόπο γραφής που πρώτα κοίταζε να ικανοποιήσει τον ίδιο τον συγγραφέα και μετά τον αναγνώστη γι αυτό και πετύχαινε το δεύτερο περισσότερο από όσους το επιδιώκουν συνειδητά.
sarant said
10, τέλος: Τι ωραίο αυτό!
Αντιφασίστας said
10: Όλο το σχόλιο είναι πολύ δυνατό, Τζι. Έτσι ακριβώς είναι τα πράγματα και αυτό κατάλαβε και ο Κούρτοβικ διαβάζοντας Σαραντάκο: ότι γράφει κυρίως για πάρτη του και συνεπώς δεν έχει κανένα λόγο να χρησιμοποιεί συνταγές και αυτόματους πιλότους.
ΛΑΜΠΡΟΣ said
Εγώ τον συγγραφέα Δημήτρη Σαραντάκο δεν τον γνώριζα, εδώ τον έμαθα απο τις δημοσιεύσεις που κάνεις κάθε δεύτερη Τρίτη. Κρίνοντάς τον απο την εδώ λιγοστή γραφή του, και απο κάποια δικά σου σχόλια, εχω βγάλει το συμπέρασμα οτι ήταν ενας άνθρωπος που κατάφερε να φτάσει στον προορισμό του πλήρης. Κάθε φορά που διαβάζω τα κείμενα που δημοσιεύεις, φέρνω στο μυαλό μου τον δικό μου πατέρα, που ουσιαστικά δεν γνώρισα, και τον παρομοιάζω με τον Σαραντάκο, θα ήθελα να τον είχα πατέρα. Απο την άλλη, κοιτάζοντας τις όποιες φωτογραφίες του, βλέπω στην στάση του σώματος και στην έκφραση του προσώπου, παρ΄όλη την ηρεμία, έναν πολύ δυνατό και ακτινοβόλο χαρακτήρα. Αυτό είναι και καλό και κακό για την οικογένεια, γιατι μπορεί να επισκιάσει τους άλλους (με οτι μπορεί να σημαίνει αυτό), η να μοιράσει την ακτινοβολία του προς όφελος τους, εξαρτάται απο το γνώθει σ΄αυτόν, εσυ το γνωρίζεις καλύτερα. Το σίγουρο είναι, αυτο που σου είχα γράψει και πριν κανα μήνα, η Ιθάκη δεν τον πρόδωσε, κι αυτός σίγουρα έμαθε οι Ιθάκες τι σημαίνουν.
attikanet said
Μου άρεσαν πολύ και οι τρεις νουβέλλες. Διαβάζονται απνευστί!
Η γνωστή απλότητα της γραφής του Δημήτρη Σαραντάκου βοηθάει να διαβάζεται πολύ ευχάριστα το βιβλίο από όσους δεν τους είναι οικεία τα συμβάντα του εμφυλίου αλλά και από όσους θεωρούν «βαρύ» ή τυχόν παρωχημένο το θέμα.
Ίσως το αδιάπτωτο ενδιαφέρον προκαλείται και εξαιτίας μιας καλής τεχνικής στην αφήγηση της πλοκής, της ισορροπίας των συναισθημάτων, του φαντασιακού στοιχείου της μιας ιστορίας, του αγωνιώδους των άλλων δυο…
Γενικά ένοιωσα μια αίσθηση ότι διάβαζα για πολύ σοβαρά και τραγικά πράγματα δοσμένα με ένα σύγχρονο, σχεδόν ανάλαφρο τρόπο.
Δεν ξέρω αν σας φώτισα!
EΦΗ ΕΦΗ said
Ωραιότατο και το σημερινό.
4. Γρύπας, το σύμβολο της πόλης του Ηρακλείου, του Μεγάλου Κάστρου, της Χώρας. Ιμμορ, σήκωσε το γάντι. 🙂
Καλημέρα.Με γέλασε μια χαραυγή (και μια αλλαγή ώρας) και γλακώ πάλι. Αργότερα
spiral architect said
Εκλεισε το βιβλιοπωλείο της Εστίας
ΛΑΜΠΡΟΣ said
16 – Το διάβασα το πρωϊ στην Lifo, στην αρχή στενοχωρήθηκα, αλλα μετά σκέφτηκα οτι τα πάντα υπόκεινται στον φυσικό νόμο της προσαρμογής στο περιβάλλον.
sarant said
Eυχαριστώ πολύ για τα νεότερα και για τα καλά λόγια σας!
Immortalité said
Ωραία κριτική από κείνες που σε στέλνουν στο βιβλιοπωλείο. (Βέβαια εγώ έχω πάει άσχετα αν δεν το έχω διαβάσει ακόμα 🙂 )
Κορνήλιος said
Διάβασα χθὲς τὸν Κούρτοβικ (ξεφυλλίζοντας ΤΑ ΝΕΑ μετὰ ἀπὸ πολὺ καιρὸ κι ἀνοίγοντάς τα τυχαῖα σὲ κάποια σελίδα ἔπεσα ἀκριβῶς πάνω σὲ αὐτό -τί σύμπτωσι!). Μετὰ σκέφτηκα ὅτι δὲν θέλω νὰ διαβάσω κἀμμία ἄλλη εἴδησι ποὺ θὰ μοῦ χαλοῦσε τὴν διάθεσι κι ἔκλεισα τὴν ἐφημερίδα κρατῶντας μόνο αύτό. Τὸν βενετσιάνικο καθρέφτη δὲν ἐχω διαβάσει, σκοπεύω ὅμως νὰ τὸ κάνω, πόσο σύντομα δὲν ξέρω βέβαια.
Ηλεφούφουτος said
Αγαπητέ Νικοκύρη, συγχαρητήρια! Είναι μια ηθική ικανοποίηση, αυτό το άρθρο, όχι μόνο επειδή ο Δ. Κούρτοβικ είναι ονομαστός κριτικός αλλά και επειδή μέσα από το άρθρο του μοιάζει να ζωντανεύει ο πατέρας σου με όλες τις αρετές του.
Είχε ασχοληθεί μαζί του απ ό,τι θυμάμαι, εκτενώς και με αφορμή τα Έπη των Αριμασπών -ξαναλέω ότι το είχα ρουφήξει μέσα σε μια ημέρα, και δεν είμαι της γρήγορης ανάγνωσης.
Ρέων ο λόγος του Δ.Κ., στις καλές του στιγμές ήταν, (μακάρι να έλειπε βέβαια αυτό για το «παρόν που διεκδικεί την επαναδιαπραγμάτευσή του, χωρίς όμως να μπορεί να ξεφύγει από τη σκιά του») και διεισδυτικές οι παρατηρήσεις του.
sarant said
Kαι πάλι σας ευχαριστώ πολύ!
Λεώνικος Καλαχώρας said
Yπέροχα πρἀγματα γραφτηκαν και σήμερα, μολονότι είχαμε εντοπίσει προ πολλού τις αρετές του ανδρός
Ilias said
#4 Υπάρχει και αυτό: http://www.lesvosbooks.gr/357__-
Δεν ξέρω αν βολεύει.
munich said
πολύ ενδιαφέρουσα κριτική, ομολογουμένως ό,τι έχω διαβάσει από Δ.Σ. είναι από τις αναδημοσιεύσεις εδώ ή αλλού στο δίκτυο. πρέπει τώρα, που ελπίζουμε ότι θα ανοίξει ο καιρός, κι όλο και κάποιος θα ανηφορίσει προς τα δω να μου φέρει κανά βιβλίο του γιατι τα «καλοκαίρια» μου άρεσαν πολύ.
Να παρατηρήσω πάντως χαριτολογώντας ότι είναι ενδιαφέρον πως κάποιοι φίλτατοι συσχολιαστές δικαιολογούνται που διάβασαν τα Νεα (κάποιος την ξέχασε σε ενα παγκάκι, την είχε αφήσει ο προηγούμενος στην τουαλέτα και δεν είχα τπτ άλλο να διαβάσω κτλκτλ)
ΕΦΗ ΕΦΗ said
Χάρηκα με την κριτική γιατί στο Βενετσιάνικο καθρέφτη, την περιπέτεια μέσα στη δαιδαλώδη σπηλιά τη διάβασα κι εγώ με ευφρόσυνο συναίσθημα, όπως το ανέφερα κι εδώ , αλλά με το λόγο του Κούρτοβικ έγινε εναργέστερη η εξήγηση και σ εμένα. Το ευγενές «χρέος» στην αναγνώριση της ζωής ως δώρου, αναδείχθηκε με τη μαστοριά της φυσικότητας από τον καλλιεργημένο άνθρωπο και συνειδητό ιδεολόγο, Δημήτρη Σαραντάκο γιατί είχε το μεράκι στη γραφίδα αλλά και τον ενθουσιασμό στην καρδιά. Οι συνέχειες των ευτυχισμένων καλοκαιριών, ξέχειλες απ όλες τις χαρές της ύπαρξης ακόμη κι όταν εκτυλίσσονται σε δυσκολίες και κινδύνους, μας κάνουν να περνάμε καλά μαζί του.Υπέροχα.
Λεώνικος Καλαχώρας said
έφη έφη, τα είπες πιο καλά απ’ όλους μας
Νέο Kid Στο Block said
Δύτη, τώρα σε είδα. Παρντόν
«El libro de los seres imaginarios»
Αποστέλλεται εντός ολίγου ηλαρμοδίως..:-)
(ακόμα να μάθω αυτό το ριξοκούτι (dropbox).. Aν το ξέρεις εσύ, λίνκαρέ το να μορφώσουμε και τους μη Μπορχεσομαθείς!) 🙂
Δύτης των νιπτήρων said
Α, από κει είναι ο Μογγόλος; Πρέπει να το ξαναδώ (το έχω κάπου ηλεκτρονικά νομίζω, είχα και το βιβλίο αλλά το έχασα γμτ)
Νέο Kid Στο Block said
29. Kαλά, μισά διαβάζεις; σου το στείλαμε ηλαρμοδίως κύριος,λέμε! 🙂
Δύτης των νιπτήρων said
Λοιπόν Κιντ: βλέπω ότι ο Μπόρχες λέει μόνο για τους Αριμασπούς του Ηρόδοτου, άντε και του Πλίνιου (εδώ ο Πλίνιος για τους Αριμασπούς, και εδώ για τους γρύπες –στο X 70 όπως λέει το ισπανικό πρωτότυπο του Μπ., όχι στο Χ 49 όπως για ακατανόητους λόγους -μαζί μ’ άλλα λάθη- η ελληνική μετάφραση).
Αλλά ξαναλέω ότι αυτά που γράφεις τα βρήκα μόνο στο μπλογκ που παραπέμπεις, γιαυτό σε ρωτούσα:
Νέο Kid Στο Block said
31. E ναι. Στον Τσοκάκη τα βρήκα και γώ. Αλλά ανάφερα και τον γρύφωνα του μπάρμπα-μπόρχες (El Grifo) για να βρίσκεται.
Δύτης των νιπτήρων said
Λοιπόν η μόνη (πραγματικά η μόνη) αναφορά που βρήκα (εκτός Τσοκάκη) για τον Duwa Sohor (και όχι Duva Shokor) και τη φυλή του, τους Dörbet, είναι αυτή. Δεν λέει τίποτα για μονόφθαλμους και Αριμασπούς όμως 😦
Παρεμπιπτόντως ανακάλυψα και το εξής: Wikipeetia, the mispelled Encyclopedia. 🙂
Νέο Kid Στο Block said
Δύτη, το πήρες σοβαρά το θέμα του Ντούβα (πώς λεγόταν τεσπά..) μού φαίνεται! 🙂
Λογοτεχνική «παρέκκλιση» το θεώρησα εγώ εξαρχής, και με αυτό το πνεύμα το αναπάραξα με την δικιά μου σάλτσα. 🙂
(δηλαδή ,μπορεί να υπήρχαν στ’αλήθεια μονόφθαλμοι τρομεροί Αριμασποί; Θα είχε βρεθεί κανα σκαλπ μ’ενα βαθούλωμα αντί για δυο νομίζω. Πολύ ακριβολόγοι είστε εσείς οι Ιστορικοί ρε παιδάκι μου.. 🙂 )
Δύτης των νιπτήρων said
Ναι αλλά κοίτα:
Μ’ ενδιαφέρει πάντα η Κεντρική Ασία και οι Μογγόλοι!
Και μια πλήρης συλλογή των πηγών με εικόνες: http://www.theoi.com/Phylos/Arimaspoi.html
Νέο Kid Στο Block said
Mπάι δε μίλκυ γουέη, ο Ηρόδοτος (μήπως και ο Όμηρος με τους Κύκλωπες; (αν κι αυτοί ήταν round-shaped ATIA που λέει και ο έγκριτος Ιστορικοφυσικός Λιακόπουλώ «βιβλία»..) ΄και γενικά οι αρχαίοι μπορεί να είχαν την εντύπωση ότι η μονοφθαλμία δίνει κάποιο πλεονέκτημα. Σήμερα (εδώ και πολύ καιρό δηλαδή) ξέρουμε ότι όχι μόνο τρομεροί πολεμιστές δεν μπορεί να ήταν οι Άριμα- σπού , αλλά θα έπασχαν πέρα από μειωμένη (όχι απούσα εντελώς όπως νομίζουν κάποιοι) αντίληψη βάθους και από πολύ επικίνδυνα -ειδικά για πολεμιστές- blind spots.
Δύτης των νιπτήρων said
Θα πω μια βλακεία, αλλά έχεις άποψη για ενδεχόμενα τρία μάτια; Πάντα σε σχέση με στόχευση και τυφλά σημεία. 🙂
Νέο Kid Στο Block said
Δύτα μου, ενδιαφέρουσα ερώτηξις! (καθόλου βλακεία! άλλωστε δεν υπάρχουν βλακώδεις ερωτήσεις, μόνο βλακώδεις απαντήσεις! 🙂 )
Κοίτα, τα δύο τσακίρικά μας μάτια μάς δίνουν ακριβώς ό,τι χρειαζόμαστε για τον 3-διάστατο κόσμο μας. Με ένα μάτι μια απόσταση δεν «μετριέται»-εκτιμάται σωστά. Είναι πιστεύω κάτι ανάλογο με μας τσι γεωδαίτες που χρησιμοποιούμε τον τριγωνισμο (triangularism) για να εξασφαλίσουμε (=φιξάρουμε ως πρός τη θέση του) ένα σημείο. Τα 2 μάτια, μας δίνουν αυτό που λέγεται binocular vision που ουσιαστικά παράγει μια αντίληψη βάθους ακριβώς με την μαθηματική αρχή που λειτουργεί ο τριγωνισμός. Μαθηματικώς, 2 ανεξάρτητες (από 2 μάτια δηλαδή) μετρήσεις ΑΡΚΟΥΝ για να προσδιορίσουν το τρισδιάστατο στίγμα -θέση οποιουδήποτε αντικειμένου! Ένα έξτρα τρίτο μάτι θα έκανε το θέμα νομίζω «υπερστατικό». Θα δημιουργούσε δηλαδή έξτρα περιττούς περιορισμούς.
Από την άλλη, μπορεί να ήταν χρήσιμο σε περιπτώσεις ξέρω γω κακού φωτισμού, δεν είμαι σίγουρος…και επίσης τωρα που το σκέφτομαι ουσιαστικά βλέπουμε σε δύο διαστάσεις .Η εικόνα αποτυπώνεται σε 2-D στον αμφιβληστροειδή χιτώνα του ματιού και είναι ο εγκέφαλος που κάνει την επεξεργασία και τον μετασχηματισμό παραμετρικά (συγκρίνοντας και σουμάροντας ουσιαστικά τα data του κάθε ματιού). Ίσως με τρίτο ματι να είχαμε καλύτερη αίσθηση του βάθους ,αλλά θα θέλαμε σίγουρα ποιο «δυνατό» εγκέφαλο.
Ας πει και κανας άλλος.
Δύτης των νιπτήρων said
Οι αράχνες, πάντως, ξέρω ότι έχουν πολλά. Οι μύγες ακόμα περισσότερα!
Νέο Kid Στο Block said
Ως προς τα «τυφλά σημεία» πιθανότατα θα ήταν καλύτερα. Αν ζωγραφίσεις σ’ενα χαρτί δύο κυκλάκια(κατά προτίμηση,για καλύτερο εφέ ,ένα πράσινο κι ένα κόκκινο) σε οριζόντια απόσταση μεταξύ τους περίπου 10 εκατοστά, κλείσεις το δεξί ας πούμε μάτι και πλησιάσεις το δεξί κυκλάκι , θα δεις σε κάποια στιγμη να εξαφανίζεται το αριστερό (και να αντικαθίσταται από ασπρίλα , η φύση μισεί το «κενό») .Με τρία σπού μπορεί να μην υπήρχαν blind spots (αλλά μπορεί να υπήρχαν άλλα κακά.)
Νέο Kid Στο Block said
39. Στα έντομα είναι άλλος εντελώς ο μηχανισμός όρασης .Στα («σύνθετα» λέγονται; έχω ξεχάσει και τα ρωμέικα γμτ..) compound eyes δεν υπάρχει το ενδιάμεσο στάδιο-μηχανισμός του αμφιβληστροειδή με την λειτουργία που έχει σε εμάς.
Ηλεφούφουτος said
Σημειωτέον πάντως ότι ο Όμηρος δε λέει τίποτα για μονόφθαλμους κύκλωπες.
Νέο Kid Στο Block said
42. ?? Δηλαδή ο Ουλήσης που μαθαίναμε, δεν τύφλωσε τον βουτυρομπεμπέ του Ποσάιντον -γιδοβοσκό στη σπηλιά;;
(ή είναι από άλλη πηγή και πήγε φυτευτό στην Ουλησιάδα; Για ξήγα ρε Ηλεφού ,γιατί είμαι σοκαρισμένος τώρα! 🙂 )
Νέο Kid Στο Block said
Ηλεφού, αν ετοιμάζεσαι να με κράξεις , σού υπενθυμίζω το «δεν υπάρχουν βλακώδεις ερωτήσεις, μόνο βλακώδεις απαντήσεις!» 🙂
Δύτης των νιπτήρων said
Και μένα με μπέρδεψες, Ηλεφού. ΟΚ, δεν το λέει ρητά, αλλά ο Οδυσσέας ένα μάτι του βγάζει του Πολύφημου.
Εδώ όλες οι πηγές περί Κυκλώπων: http://www.theoi.com/Titan/Kyklopes.html Για τους ομηρικούς, λέει: Homer does not distinctly state that all of the Cyclopes were one-eyed, but Polyphemus, the principal among them, is described as having only one eye on his forehead. (Od. i. 69, ix. 383, &c.; comp. Polyphemus.)
Δύτης των νιπτήρων said
(τώρα, είμαι σίγουρος, θα εμφανιστεί ο Νικοκύρης και θα γράψει, κλασικά: «Ωραία συζήτηση πιάσατε!») 🙂 🙂
Immortalité said
Παρακολουθώ με εξαιρετικό ενδιαφέρον την ωραία συζήτηση που πιάσατε! 😀
Ηλεφού κι εγώ έχω μπερδευτεί και περιμένω.
Ηλεφούφουτος said
Εξηγούμαι.
Στην περιγραφή των κυκλώπων δεν αναφέρει τίποτε περί μονοφθαλμίας. Τους παρουσιάζει μόνο υπερβολικά μεγαλόσωμους και αγροίκους.
Η μόνη έμμεση αναφορά σε μονοφθαλμία είναι ακριβώς η σκηνή της τύφλωσης. Είναι δηλαδή σα να θεωρεί αυτονόητο ότι ο Πολύφημος είχε μόνο ένα μάτι. Μπορείς φυσικά απ την άλλη να πεις ότι αυτό αφορούσε μόνο τον Πολύφημο κι όχι τα κυκλωπάκια συνολικά. Σε κάθε περίπτωση δεν γίνεται λόγος για την τερατομορφία του ενός ματιού στο μέτωπο. Θα μπορούσε να το είχε πάθει κι από ατύχημα δηλαδή.
Προφανώς η παράδοση που ήθλε τους κύκλωπες μονόφθαλμους ήταν αρκετά ισχυρή και πριν απ τον Όμηρο. Υπάρχει όμως η αρκετά πειστική άποψη φιλολόγων, που μπορεί να στηριχθεί από συνολικότερη ανάγνωση της Οδύσσειας, ότι είναι ηθελημένη αυτή η παράλειψη στην περιγραφή και δείχνει προσπάθεια χαλιναγώγησης της φαντασίας που χαρακτήριζε τη λαϊκή παράδοση και τάση προς εξορθολογισμό.
Καινοτομίες της έντεχνης ποίησης αν θες.
Ηλεφούφουτος said
Δύτα 45, το on his forehead δεν προκύπτει από τους στίχους που αναφέρει η πηγή σου.
Νέο Kid Στο Block said
48. Πειστικό αρκετά (για μένα! 🙂 ) αυτό που γράφεις, και πολύ μ’αρέσει η Ομηρική (ή γενικά της έντεχνης ποίησης) προσπάθεια /τάση προς εξορθολογισμό!
Αλλά, αν το σκέπτομαι σωστά, δεν μπείνει κι ένα θέμα-προβληματισμός ετυμολογικής φύσης για την λέξη καθαυτή; Το «Κύκλωψ» ,δεν συνδέεται λογικά με το ένα μάτι;
Ηλεφούφουτος said
Συμπληρώνω/διορθώνω το 48: Προφανώς η παράδοση που ήθελε τους κύκλωπες μονόφθαλμους ΚΑΙ ΜΕ ΤΟ ΜΑΤΙ ΣΤΟ ΜΕΤΩΠΟ ήταν αρκετά ισχυρή πριν απ τον Όμηρο
και τελικά επικράτησε και μετά τον Όμηρο (ή παρά τον Όμηρο).
Αυτό που ήθελα να πω είναι ότι, αντίθετα με ό,τι φανταζόμαστε, η εικόνα που έχουμε για τους κύκλωπες δεν προέρχεται από τον Όμηρο.
Δύτης των νιπτήρων said
49 Ε και πού θα το είχε; Μόνο στα δεξιά ή στ’ αριστερά; Λίγη συμμετρία πρέπει να έχει ακόμα και ένα τέρας, διάολε!
50 Κάπου διάβασα (στη βίκι μάλλον) ότι υπάρχει και η άποψη ότι στα πρωτοϊνδοευρωπαϊκά σήμαινε κάτι σαν «κατσικοκλέφτης», και το κυκλικό μάτι είναι κατά κάποιο τρόπο λαϊκή παρετυμολογία.
spiral architect said
ο Κύκλωψ, του Κύκλωπος
Εξ άλλου η λέξη κύκλωπας προέρχεται από τη σύνθεση των δυο λέξεων κύκλος και οφθαλμός και προσδιορίζει κάποιο ον με ένα μόνο μάτι στο κούτελο.
Δύτης των νιπτήρων said
Ναι, από δω: As with many Greek mythic names, however, this might be a folk etymology. Another proposal holds that the word is derived from PIE pḱu-klōps «sheep thief». See: Paul Thieme, «Etymologische Vexierbilder», Zeitschrift für vergleichende Sprachforschung 69 (1951): 177-78; Burkert (1982), p. 157; J.P.S. Beekes, Indo-European Etymological Project, s.v. Cyclops.[1] Note that this would mean that the Cyclopes were regular giants, and the depictions with a singular eye, secondarily motivated by the folk etymology.
Ηλεφούφουτος said
52α Στα δεξιά. Το αριστερό το είχε χάσει μικρός από βαρελότο το Πάσχα (τερατώδη έθιμα!).
Νέο Kid Στο Block said
Nα αλαφρύνω λίγο την κουβέντα (πολύ σπαστικός ο Νικοκύρης, Δύτη! Επειδή το είπες, κάνει την πάπια πεκίνου. 🙂 ). Θυμήθηκα τον αποτέτειο της Πρωσίας (Φριτς πρέπει να ήτανε στο όνομα,δεν θυμάμαι σίγουρα) που για να κοροϊδέψει τον παμμέγιστο Όϋλερ τον αποκάλεσε «ο μέγας Κύκλωψ της Γεωμετρίας» (είχε σοβαρά προβλήματα όρασης, αρχικά αχρηστεύτηκε το ένα του μάτι και τελικά τυφλώθηκε ολοσχερώς, αλλά συνέχισε να παράγει εξαιρετικά Μαθηματικά ο άτιμος!)
Βέβαια η Ιστορία ,που ενίοτε δεν έιναι μαλάκω, θα μνημονεύει εσαεί τον γκαϊδό, ενώ τον «γαλαζοαίματο» ποιος τον θυμάται;.. 🙂 (το πολύ-πολύ κανας χρυσαυγίτης ιστορικός)
Δύτης των νιπτήρων said
Ο Φρειδερίκος ο Μέγας (δεν τόξερα!).
Immortalité said
@48 Μας λες ότι σε ένα έπος όπου διαδραματίζονται σημεία και τέρατα, έγινε προσπάθεια χαλιναγώγησης της φαντασίας στο μάτι του Κύκλωπα;
Πραγματικά εντυπωσιακή θεώρηση!
@57 Ούτε εγώ!
spiral architect said
…γι’ αυτό προφανώς απεικονιζόταν και προφίλ. 😉
Νέο Kid Στο Block said
Xωρίς να θέλω να σιγοντάρω πιθανούς διαξιφισμούς (κοινώς:να βάλω μαναφούκια 🙂 ) oφείλω να πω ότι έχει ένα πουάν ντυ βυ (τώρα σωστό είναι αυτό όπως τόπα; τεσπά ένα άνζιχτσπούνκτ) λογικότατο η Ιμμόρ στο 58.α 🙂
Immortalité said
@60 Σιγά βρε μην διαξιφιστούμε με τον Ηλεφού!
Ένα πουάν έχω, αλλά σκέτο 🙂
π2 said
56: To (γ)καϊδός από πού βγαίνει;
Νέο Kid Στο Block said
62.Aπό τα παιδικάτα μου. Το λεγε η γιαγιά μου όταν ,πριν βάλω γυαλιά, «μίκραινα» τα μάτια μου λόγω αναπτυσόμενης μυωπίας ,για να εστιάσω καλύτερα. «Μη κάνεις σαν γκαϊδός!» .Παραφθορά του «γκαβός» υποθέτω,εσύ τι λες;
Ηλεφούφουτος said
56 Για την ακρίβεια, γερο-Φριτς (der alte Fritz). Πολύ σκληρός είσαι μαζί του Νεοκίδη. Ασφαλώς και θα τον μνημονεύει η Ιστορία για την τρυφερότητα που έδειξε για το σκυλάκι του. Παρεπιφτού ο Χίτλερ προσπάθησε να το σβήσει αυτό.
Κατά τ’ άλλα, εντάξει, μας φαίνονται σημεία και τέρατα, γιατί δεν έχουμε κανένα δείγμα από το τι αφηγούνταν οι άνθρωποι προ Ομήρου.
Και τα παραμύθια των αδελφών Γκριμ δεν είναι ρεαλιστικές ιστορίες ή οποιαδήποτε άλλα παραμύθια που γράφονταν από επωνύμους και απευθύνονταν σε αστικό κοινό, αλλά σε σύγκριση με το ακατέργαστο υλικό των λαϊκών μύθων από τους οποίους εμπνέονται είναι πιο εκλεπτυσμένα και πιο μαζεμένα.
Έτσι κι αλλιώς δεν ακολουθούν μηχανισμούς του υποσυνειδήτου, όπως οι λαϊκοί μύθοι.
Και τέλος πάντων δεν τα λέω εγώ (Ιμορ 58α), τα λένε άλλοι σοφότεροι από μένα, που δεν λέγονται Ηλεφούφουτοι.
Εγώ αυτό που είπα και το ξαναλέω είναι ότι η εικόνα που έχουμε για τους κύκλωπες δεν προέρχεται από τον Όμηρο.
Immortalité said
@64 Ηλεφού π.Θ., δεν αμφισβήτησα την σοφία σου, το σχόλιό μου ήταν απόρροια ειλικρινούς εκπλήξεως!
Ηλεφούφουτος said
65 Δεν το πήρα προσωπικά, σε διαβεβαιώ, και η ίδια ακριβώς σκέψη μού είχε έρθει και σε μένα όταν πρωτοάκουσα αυτή την άποψη αλλά μετά σκέφτηκα και τα άλλα.
Αλάς, η σοφία δεν είναι δικιά μου. Μετέφερα σοφίες αλλωνών, που έχουν και αξιοπρεπή ονόματα (δυστυχώς δεν τα θυμάμαι).
π2 said
63: Δεν νομίζω, τύπος του καϊδός βλέπω σε κάτι σκόρπιες αναφορές. Το καϊδός δεν ξέρω από πού βγαίνει, γι’ αυτό ρώτησα.
π2 said
Το έχει ο Ζαμπέλιος, βλέπω, αν τον έχει κανείς εύκαιρο.
Immortalité said
@66 Δεν πειράζει που δεν τα θυμάσαι, σε πιστεύουμε 🙂
sarant said
Πράγματι ωραία συζήτηση πιάκατε!
Γκαϊδός ή σγκαϊδός είναι στα ηπειρώτικα και όχι μόνο ο αλλοίθωρος.
Μάλλον από το γκαβός, αλλά δεν είμαι βέβαιος.
physicist said
#70. — Συγγενεύει και με τον γκάλιουρα ή είναι άσχετο;
π2 said
70: Ο Δημητράκος λέει ότι το γκαϊδός είναι παραλλαγή του γκα(ϊ)βός (που έχει βλάχικη ρίζα). Αλλά το γκαβός είναι πάντοτε με γκ- και ο τύπος γκαϊβός πρέπει να είναι σπανιότατος (εγώ πρώτη φορά τον ακούω), ενώ το γκαϊδός έχει και τύπο καϊδός.
Δεν μοιάζει να είναι μόνο ηπειρώτικο πάντως. Ευρυτανία, Ήπειρος, Επτάνησα, δυτική Μακεδονία, αν πιστέψει κανείς τον θείο γούγλη, οπότε δυτικοελλαδικό θα το έλεγα.
Μαρία said
72 Στα συνώνυμα του αγγελής βλέπω το ακιδός. Με αναγραμματισμό γίνεται εύκολα καϊδός αλλά πού λέγεται και πώς ετυμολογείται θα σας γελάσω 🙂
http://lithoksou.net/print/lexikon_agg.html
π2 said
Μαρία, έχει και το καϊδός ο Λιθοξόου. Για τυπογραφικό των κιταπιών του μου μοιάζει το ακιδός.
Μαρία said
74 Ναι, όλα τα έχει. Μπορεί ο αναγραμματισμός να είναι δικό του λάθος. Έτσι κι αλλιώς και το ένα και το άλλο δεν τα έχω ξανακούσει. Είμαι της κατηγορίας γιανγκιόζης.