Εσείς ξέρετε την τσουρέπνικα;

Προχτές είχα πάει σε μια εκδήλωση, που είχε και μπουφέ με πολύ ωραίες λιχουδιές, κι όπως συζητούσα με έναν φίλο, μού λέει «να πάρω κι απ’ αυτό», και του λέω χαριτολογώντας «πάρε, που είσαι αγοράκι, μην πάθεις τσουρέπνικα!», οπότε είδα την απορία να ζωγραφίζεται στο πρόσωπό του. Βέβαια, κατάλαβε τι ήθελα να πω, αλλά πρώτη του φορά άκουγε τη λέξη «τσουρέπνικα».

Ο φίλος μου ήξερε βέβαια το μαμάδικο έθιμο σύμφωνα με το οποίο τα αγοράκια, αν τους αρνηθείς τη λιχουδιά που ζητάνε, κινδυνεύουν να πάθουν κάτι σοβαρό (καταλαβαίνετε τι εννοώ), αλλά στην οικογένειά του δεν είχαν κάποιο συγκεκριμένο όνομα για την «αρρώστια» αυτή.

Εδώ που τα λέμε, ούτε και στη δικιά μου. Κι εγώ όταν ήμουν μικρός, θυμάμαι που έλεγαν «πάρε, γιατί είσαι αγόρι» ή κάτι τέτοιο τέλος πάντων. Την τσουρέπνικα την έμαθα αργά, από την συχωρεμένη την πεθερά μου, μια γλυκύτατη γυναίκα που είχε γεννηθεί στον Λαγκαδά, χωρίς καταγωγή από πρόσφυγες. Σε επίσης μεγάλη ηλικία έμαθα τη λέξη «ντουβρουτζάς», από τις κουτσομπολίστικες στήλες των εφημερίδων, που δεν αποκλείεται να σήμαινε ή να σημαίνει το ίδιο με την τσουρέπνικα, αν και είχα την εντύπωση -και βρίσκω στο γκουγκλ- ότι σημαίνει «εγκεφαλικό, σκοτοδίνη, ίλιγγος». Όμως, ένας τρίτος φίλος που τον ρωτήσαμε, δεν ήξερε την τσουρέπνικα αλλά ήξερε τον ντουβρουτζά, με τη σημασία αυτού  που παθαίνουν τα αγοράκια όταν τους αρνηθείς τη λιχουδιά.

Όπως το μισοπερίμενα, η τσουρέπνικα δεν γκουγκλίζεται -ή, τέλος πάντων, δεν γκουγκλιζόταν χτες. Οπότε, μια και σας έχω πρόχειρους, θα ήθελα να απευθυνθώ στη συλλογική σοφία σας με ένα τριπλό ερώτημα:

α) Έχετε ακούσει τη λέξη τσουρέπνικα;

β) Έχετε υπόψη σας κάποια λέξη για εκείνο που παθαίνουν τα αγοράκια αν τους αρνηθείς τη λιχουδιά;

γ) Η λέξη αυτή είναι ο ντουβρουτζάς; Αν όχι, τι σημαίνει για σας ντουβρουτζάς; Εγκεφαλικό-σκοτοδίνη;

Και με την ευκαιρία, να πω κι άλλη μια λέξη της μακαρίτισσας της πεθεράς μου, λέξη που γκουγκλίζεται αλλά μόνο και μόνο επειδή την έχω ξαναναφέρει. Όταν ήθελε π.χ. να μας παροτρύνει να συνοδέψουμε με κάτι το φαγητό μας, μας έλεγε, «τι, έτσι ξερό και ρέκαλο θα το φάτε;» Ήταν δηλαδή το ρέκαλο μια επίταση του ξερού (σκέτου), όπως λέμε «μαύρος κι άραχνος», «φωτιά και λαύρα», «χαΐρι και προκοπή».

Κι αυτή τη λέξη δεν την έχω συναντήσει ξανά και μου είναι εντελώς αδιάφανη η ετυμολογία της. Οπότε,

δ) Ξέρει κανείς τίποτε περισσότερο για το ρέκαλο;