Ηλιοστασιακά μεζεδάκια

Οι αστρονομούντες θα μας πουν πότε ακριβώς, πάντως ή σήμερα ή αύριο ή μεθαύριο έχουμε το θερινό ηλιοστάσιο, τη μεγαλύτερη μέρα της χρονιάς, που από τα πανάρχαια χρόνια είχε ιδιαίτερη σημασία για τους ανθρώπους, οπότε είπα να αποκαλέσω έτσι τα μεζεδάκια μας. Και για να προλάβω σχόλια, η λέξη «ηλιοστασιακός» φαίνεται να υπάρχει, αφού την καταγράφει τουλάχιστον το ηλελεξικό της live-pedia, ενώ τη βρίσκω επίσης σε αστρολογικά συμφραζόμενα. [Με ειδοποίησαν ότι το ηλιοστάσιο θα είναι αύριο 21/6 στις 19.38 ώρα Ελλάδος -δηλαδή την ώρα της συγκέντρωσης στο Σύνταγμα].

Αρκετά μεζεδάκια θα μπορούσε να ψαρέψει κανείς από τα ομοιόμορφης κατασκευής μικρά πλακάτ που κρατούσαν αρκετοί από τους διαδηλωτές της συγκέντρωσης των φιλοευρωπαϊστών την περασμένη Πέμπτη (λες κι εμείς είμαστε αντιευρωπαϊστές, αλλά τέλος πάντων).

Το καλυτερότερο πάντως είναι αυτό που βλέπετε αριστερά, που καταφέρνει να στριμώξει αρκετά λάθη σε έξι λέξεις. Υποθέτω πως ήθελε να πει reddish αντί για redish, κοκκινωπό δηλαδή (και όχι κόκκινο -θυμίζει λίγο εκείνο το κοκκινομπορντοροδί της κυρίας που πουλάει χαλιά) αλλά το cliantel είναι πολλαπλό λάθος διότι δεν είναι σαφές ποια λέξη ήθελε να βάλει ο αστοιχείωτος που το έγραψε. Πελατειακό κράτος, αλλά τότε είναι clientelist, διότι το client state είναι άλλο πράγμα.

Δύσκολες λέξεις, κίνδυνος για λάθη. Καλά έκανε ο άλλος που διάλεξε το πλακάτ No to Stalinism.

.

* Και πόσοι τάχα πήραν μέρος στη συγκέντρωση εκείνη; Εδώ η Lifo είχε την απάντηση που πάει με όλα, αφού στην αρχική μορφή του άρθρου της μίλησε για «Ευάριθμο πλήθος στην πλατεία Συντάγματος». Ύστερα, κάποιος άνοιξε το λεξικό, είδε ότι «ευάριθμος» σημαίνει «ολιγάριθμος», και το διόρθωσαν. Για του λόγου το αληθές:

* Συνεχίζουμε με άλλα θέματα και με ένα εισαγόμενο μαργαριτάρι. Γιατί εισαγόμενο; Διότι στην αγγλική έκδοση του Πρώτου Θέματος γράφτηκε κάτι για το σουβλάκι που φτιάχνεται με εισαγόμενο (σε μεγάλο βαθμό) κρέας, και εκεί διαβάζουμε ότι A large portion of souvlaki meet is imported. Πέρα από αυτό, το άρθρο μιλάει, αν κατάλαβα καλά, για γύρο, ενώ η φωτογραφία έχει καλαμάκια (με την αθηναϊκή έννοια του όρου).

* O βουλευτής Χάρης Θεοχάρης έγραψε άρθρο στον Γκάρντιαν. Ο ελληνικός τίτλος του άρθρου του, όπως τον δημοσιεύει ο επίσημος ιστότοπος του Ποταμιού, είναι: Η λιτότητα έχει αποδειχθεί ο αποδιοπομπαίος τράγος για τους εθνικιστές και τους λαϊκιστές.

Καταλαβαίνετε τι εννοεί; Εγώ χρειάστηκε να το διαβάσω δεύτερη φορά, και πάλι δεν ήμουν βέβαιος. Βρήκα όμως το αγγλικό άρθρο και τότε έβγαλα νόημα. Στο αγγλικό άρθρο ο τίτλος είναι άλλος, αλλά η επίμαχη φράση υπάρχει ως εξής: Austerity has provided a useful scapegoat for the many populists and nationalists… Τη ζημιά την κάνει το «έχει αποδειχτεί» αντί για «έχει μετατραπεί σε βολικό αποδιοπομπαίο τράγο». Τελικά, στα αγγλικά είναι πιο κατανοητό.

* Μια και μιλάμε για Ποτάμι. Τις προάλλες που επισκέφτηκε τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας, ο αρχηγός του Ποταμιού Σταύρος Θεοδωράκης είπε: «Επιτρέψτε μου μια πρόσθεση…» Δεν συνέχισε όμως λέγοντας «ένα κι ένα κάνουν δύο» ή κάτι παρόμοιο, διότι εννοούσε «επιτρέψτε μου μια προσθήκη» ή «επιτρέψτε μου να προσθέσω κάτι». Η ονοματική σύνταξη, τελικά, έχει κάνει μεγάλη ζημιά.

* Τις προάλλες παίνεψα το Quizdom, το παιχνίδι κουίζ για σμαρτόφωνα και ταμπλέτες, αλλά το μάτιαξα φαίνεται διότι στο μεταξύ βρήκα δύο σοβαρά λάθη.

– Το πρώτο. Ερώτηση: Ποιον όρο επινόησε ο Βίλχελμ Κάιζερ για τους Κινέζους το 1895;

Η σωστή απάντηση είναι «Κίτρινη απειλή», αλλά ο Βίλχελμ Κάιζερ είναι… αρχηγός της Στρατιάς των Αγνώριστων, αφού δεν είναι άλλος από τον Κάιζερ Γουλιέλμο (τον 2ο, της Γερμανίας) ή, αν θέλετε πολύ, τον Κάιζερ Βίλχελμ -ποτέ όμως τον Βίλχελμ Κάιζερ, διότι τότε θα πρόκειται για κάποιον κοινό θνητό που έχει το επώνυμο Κάιζερ (ξέρω μερικούς).

– Το δεύτερο. Ερώτηση: Ουδείς … του ευεργετηθέντος, αναφέρει ο Θουκυδίδης στον Επιτάφιο του Περικλή.

Η «σωστή» απάντηση, ή μάλλον η λάθος σωστή απάντηση είναι «ασφαλέστερος». Λάθος σωστή, επειδή τέτοια φράση δεν υπάρχει στον Επιτάφιο του Περικλή, δεν υπάρχει στον Θουκυδίδη γενικώς, δεν υπάρχει σε κανένα κείμενο της αρχαίας ελληνικής γραμματείας! Περισσότερα, στο ειδικό άρθρο που έχουμε αφιερώσει σε αυτό το απόφευγμα, το οποίο συνήθως αποδίδεται στον Ηράκλειτο ή τον Καλλίμαχο. Ούτε αυτοί το είπαν, βέβαια.

* Μια απροσδόκητη ακλισιά χώρεσε στο (μεταφρασμένο) κείμενο του άρθρου του Αλέξη Τσίπρα στο γερμανικό περιοδικό Tagesspiegel: Συμφωνήσαμε στην άμεση κατάργηση του καθεστώς των πρόωρων συνταξιοδοτήσεων που αυξάνουν τη μέση ηλικία συνταξιοδότησης...

* Και κάτι πιο ενδιαφέρον από το ίδιο άρθρο. Η κατακλείδα του πρωθυπουργού ξεκινάει ως εξής: Ο Ντισραέλι έλεγε ότι υπάρχουν τριών ειδών ψεύδη: τα συνήθη, τα καταστρεπτικά και η στατιστική. Πρόκειται ολοφάνερα για το γνωστό ρητό περί lies, damned lies and statistics, αλλά έχει μεσολαβήσει η γερμανική βερσιόν: Wie Benjamin Disraeli sagte, gibt es drei Arten von Lügen: gewöhnliche, katastrophale und statistische.

Όμως, το είπε πράγματι ο Ντισραέλι; Ο πολύς κόσμος το έμαθε από τον Μαρκ Τουέιν, ο οποίος πράγματι έγραψε ότι αποδίδεται στον Ντισραέλι: Figures often beguile me, particularly when I have the arranging of them myself; in which case the remark attributed to Disraeli would often apply with justice and force: “There are three kinds of lies: lies, damned lies, and statistics.”

Ωστόσο, στα γραπτά του Ντισραέλι δεν έχει βρεθεί το ρητό, οπότε έχουμε περίπτωση ανάλογη με το ρητό περί σοσιαλισμού και βαρβαρότητας, που η Ρόζα Λούξεμπουργκ το απέδιδε στον Ένγκελς αλλά δεν βρέθηκε στα κείμενά του. (Τελικά, όπως διαβάσατε εδώ, το είχε πει ο Κάουτσκι). Περισσότερα για το απόφθεγμα ή απόφευγμα του Ντισραέλι, στο μεστό άρθρο του Νίκου Λίγγρη στη Λεξιλογία.

* Γράφει η Μοντ: Πιθανό «Βατερλό» για τη Βρετανία ένα Μπρέξιτ. Αλλά στο Βατερλό η Βρετανία κατήγαγε θρίαμβο -οπότε;

* Δεν ήξερα ότι έχει έρθει η Uber στην Ελλάδα -βλέπω όμως στη Lifo ότι ήδη από τον Δεκέμβριο κυκλοφορούν στην Αθήνα «τα Uber TAXI» (και όχι τα Ταξί Uber; ). Αν είναι κανονικά ταξί ή όχι δεν το ξέρω, ίσως θα πρέπει να εγκαταστήσω την «Uber εφαρμογή». Κανονικά ελληνικά πάντως, δεν είναι αυτά.

* Το κακό με το ακρώνυμο LGBT είναι ότι ακόμα να κατασταλάξει η απόδοσή του. Το λέγαμε ΛΟΑΤ (Λεσβίες, ομοφυλόφιλοι, αμφιφυλόφιλοι και τρανσεξουαλικοί), μετά το είπαν ΛΟΑΔ (διεμφυλικοί ο τελευταίος όρος) και τώρα ΛεΓκΑΔ (Λεσβίες, Γκέι….). (Ναι, υπάρχουν και άλλες αποδόσεις).

* Και μια ερώτηση κρίσεως. Σε ρεπορτάζ του in.gr για το Γιούρογκρουπ που τελείωσε, ο τίτλος είναι: Συναίνεση ζητά ο Βαρουφάκης, απαισιόδοξοι Σόιμπλε και Ντάισελμπλουμ. Μέσα στο άρθρο, διαβάζουμε πως ο Σόιμπλε είπε: «Είμαστε αισιόδοξοι ότι θα δούμε νέες προτάσεις». Υπάρχει ή όχι αντίφαση;

* Κι ενώ κοντεύω να κλείσω, προσέχω τον πρώην (θέλω να το ακούω) πρωθυπουργό να μιλάει σε συγκέντρωση πολιτικών φίλων του και να εξαπολύει δριμεία επίθεση κατά της Προέδρου της Βουλής (εδώ και το βιντεάκι), την οποία αποκαλεί «εκκολαπτόμενη τύραννο σε ρόλο αυτοκράτειρας πασών των συριζαίων» Κι επειδή προφανώς δεν εννοεί μόνο τις συριζαίες, αυτό το «πασών» μένει ξεκρέμαστο -αν και ένας καλός δικηγόρος θα έλεγε ότι ο Σαμαράς κάνει λογοπαίγνιο με το «πασών των Ρωσιών» Πάντως, ο δημοσιογράφος που το μετέγραφε δεν κατάλαβε τίποτα κι έγραψε «πασόντων Συριζαίων», ενώ το σουπεράκι στο βίντεο διορθώνει καλού-κακού: πασών των συνιστωσών του ΣΥΡΙΖΑ. Η ιταμότητα και το χυδαίο ύφος είναι δώρο.

* Και κλείνω με μια περίεργη ορθογραφική και όχι μόνο διάκριση που την επισήμανε ο φίλος μας ο Σπύρος χτες. Λίγες μέρες μετά την αποτυχία του στις εσωκομματικές εκλογές του ΠΑΣΟΚ, ο Ανδρέας Λοβέρδος φέρεται να δήλωσε: «Η πτώχευση είναι οδυνηρή, αλλά μην το αποτολμήσετε. Διότι υπάρχει και το Γουδί, όχι το Γουδί του Ζορμπά, όχι το Γουδή του κινήματος του 1909 αλλά το άλλο το Γουδή».

Προσέχω την ορθογραφική διάκριση ανάμεσα στο ένα και στο άλλο Γουδί, όπως επίσης ότι η διατύπωση φαίνεται να ξεχωρίζει τον Ζορμπά από το κίνημα του 1909. Επί της ουσίας, βέβαια, είναι σαφές ότι εννοεί την εκτέλεση των Έξι μετά τη Μικρασιατική Καταστροφή. Οπότε, βλέπουμε τη διαφορά ανάμεσα σε ευρωπαϊστές και σε ψεκασμένους. Οι ψεκασμένοι μιλούσαν για κρεμάλες, οι ευρωπαϊστές λένε για εκτελεστικό απόσπασμα. Είναι θέμα παιδείας, που λέμε.