Ματωμένα μεζεδάκια

Μια βδομάδα που ξεκίνησε με το μακελειό στο Ορλάντο και τελειώνει με τη δολοφονία της Τζο Κοξ, βουλευτίνας του Εργατικού Κόμματος, από έναν σαλεμένο ακροδεξιό, δεν θα μπορούσε να έχει άλλον τίτλο -θα μπορούσα βέβαια να βάλω τίτλο που να αναφέρεται στο επικείμενο βρετανικό δημοψήφισμα, αφού το σημερινό Σάββατο είναι το τελευταίο πριν από την ημέρα διεξαγωγής του (είναι τρελοί αυτοί οι Βρετανοί και ψηφίζουν τις Πέμπτες, ως γνωστόν) αλλά τελικά αποφάσισα να συζητήσουμε για το ενδεχόμενο Μπρέξιτ τη Δευτέρα, οπότε κατά το δυνατόν κρατήστε τα σχετικά σχόλιά σας για τότε.

* Όσοι από εμάς είναι ή ήταν σκακιστές, πριν από καμιά δεκαριά μέρες πέρασε πένθησαν και μιαν από τις μεγάλες μορφές του σκακιού, τον Βίκτωρα Κορτσνόι. Φίλος μού έστειλε θυμωμένος ένα άρθρο του antenna.gr με εξοργιστικά λάθη για τον Κορτσνόι, λάθη που δεν είναι απλώς μεταφραστικά. Αλλά τον αφήνω να τα πει ο ίδιος:

Αντιγράφω από άρθρο του antenna.gr για τον θάνατο του θρυλικού Κορτσνόι:

«Η σπουδαία μάχη για τον τίτλο του παγκόσμιου πρωταθλητή διεξήχθη στις Φιλιππίνες, με τον Καρπόφ να εκπροσωπεί την ανίκητη Σοβιετική σχολή και να αποκτά προβάδισμα 5-2.

Οι σχολιαστές της εποχής είχαν «ξεγράψει» τον Κορτσνόι, ο οποίος όμως με μία επική αντεπίθεση ισοφάρισε 5-5, εξάντλησε τον αντίπαλό του και πήρε τη νίκη στο τελευταίο game. Τρία χρόνια αργότερα, ο Καρπόφ πήρε τη ρεβάνς εύκολα με 6-2, αλλά η αναμέτρηση που έμεινε στα χρονικά ήταν εκείνη του 1978.»

Και ρωτάω λοιπόν. Αν για ένα ΤΟΣΟ ΑΠΛΟ πράγμα, όπως να διασταυρώσεις ποιός πήρε το παγκόσμιο πρωτάθλημα του 1978 (το πήρε ο Κάρποφ) ο δημοσιογράφος μπορεί να κάνει λάθος και να γράψει ακριβώς το αντίθετο από αυτό που συνέβη, για πιο δύσκολα και σημαντικά (ή ασήμαντα, όπως το πάρει κανείς) ζητήματα, τι θα κάνει;

Φυσικά, ζητήματα δευτερεύουσας σημασίας όπως το ότι μπαίνουν εισαγωγικά στο «αντίπαλο δέος», «ξεγράψει», το ότι ο Κορτσνόι κέρδισε το τελευταίο «game» (δεν μπορεί αν το γράψει στα ελληνικά; παρτίδα το λέμε, άντε να το δεχτούμε και σαν «τελευταίο παιχνίδι» δεν χάλασε ο κόσμος, αλλά «game»;) και ότι λέει το άρθρο πως «ταπείνωσε την ανίκητη Σοβιετική Σχολή». Μα άνθρωπέ μου, ο Κορτσνόι ήταν γέννημα θρέμμα και κομμάτι της Σοβιετικής Σχολής, δεν την ταπείνωσε ποτέ (απού να αρχίσω και που να τελειώσω σε αυτό) και φυσικά η Σοβιετική Σχολή δεν ήταν ανίκητη, μια που πριν τον Κάρποβ, ο Φίσερ το 1972 είχε γίνει Παγκόσμιος Πρωταθλητής.

Αντιλαμβάνομαι το ότι ένα άρθρο που περιέχει βαρύγδουπες εκφράσεις του τύπου «ταπείνωσε», «ανίκητη», «θρυλικός». «νίκη στο τελευταίο game» κτλ ίσως να κάνουν ένα άρθρο να διαβαστεί με ενδιαφέρον από περισσότερο κόσμο, αλλά αυτό θα το περίμενα από μια ιστοσελίδα της σειράς, και όχι από έναν θεωρητικά μεγάλο δημοσιογραφικό οίκο που διατηρεί και σχολή δημοσιογραφίας (τι τους μαθαίνουν άραγε;).

Φυσικά το πιο τρανταχτό λάθος είναι ότι… ανακηρύσσει τον Κορτσνόι σε παγκόσμιο πρωταθλητή. Κι όμως, ενώ το 5-2 υπέρ του Καρπόφ είχε γίνει όντως 5-5, την τελευταία παρτίδα την πήρε ο Καρπόφ, και μαζί τον τίτλο του πρωταθλητή.

* Ένα ενδιαφέρον γλωσσικό θέμα από το μεσημεριανό δελτίο ειδήσεων του Μέγκα τη Δευτέρα που μας πέρασε. Μιλώντας για το μακελειό στο Ορλάντο και το πώς το σχολίασε ο διεθνής τύπος, το ρεπορτάζ καυτηρίασε μια τουρκική εφημερίδα (δεν συγκράτησα ποιαν) που έκανε λόγο για «στέκι διεστραμμένων» στην αρθρογραφία της, αλλά και τη Ζιντόιτσε Τσάιτουνγκ, η οποία στην ηλεκτρονική της έκδοση έκανε λόγο για Schwul-Nachtklub. Και συνέχισε η παρουσιάστρια του Μέγκα λέγοντάς μας πως είναι περίεργο που η έγκριτη εφημερίδα χρησιμοποιεί έναν τόσο προσβλητικό όρο, και μάλιστα αρνήθηκε να μας τον μεταφράσει.

Η παρουσιάστρια είχε δίκιο, αλλά δεν έχει. Πριν από μερικές δεκαετίες, ο όρος Schwul στα γερμανικά ήταν φορτισμένος, αρνητικός -δήλωνε τον ομοφυλόφιλο αλλά μειωτικά· δηλαδή σήμαινε περίπου «πούστης». Σταδιακά όμως, τον όρο τον οικειοποιήθηκαν πρώτοι οι ίδιοι οι Γερμανοί ομοφυλόφιλοι, και τον αποκάθαραν, και τώρα χρησιμοποιείται ευρύτατα και στον γραπτό λόγο, χωρίς να σημαίνει κάτι περισσότερο ή λιγότερο από το «γκέι». Οπότε δεν ήταν καθόλου περίεργος ή απρεπής ο τίτλος της γερμανικής εφημερίδας.

* Και ο Πρόεδρος της Βουλής έπεσε στην παγίδα του «ενσκήπτω» και σε συνέντευξη τύπου που έδωσε τις προάλλες για το ομολογουμένως σοβαρό ζήτημα των ανεξάρτητων αρχών και της συγκρότησής τους, είπε: Για τον Συνήγορο του Πολίτη θα πρέπει να υπάρξει συμφωνία και ευελπιστώ ότι θα υπάρξει συμφωνία τις επόμενες μέρες, διότι, πλέον, κατά τον νέο νόμο, ο Συνήγορος του Πολίτη θα πρέπει να αποτελεί οργανικό μέλος της νέας Επιτροπής Πόθεν Έσχες, η οποία ψηφίστηκε με τον τελευταίο νόμο. Άρα, είναι υποχρεωτικό όλοι να ενσκήψουν και να υπάρξει ευρύτερη συμφωνία σε ένα πρόσωπο αναγνωρισμένης δραστηριότητας για τα δικαιώματα, αλλά και κοινής αποδοχής.

Όχι όμως. Όπως έχουμε χιλιοξαναπεί, το ενσκήπτω χρησιμοποιείται για ένα κακό που ξεσπάει απροσδόκητα, μια καταιγίδα ας πούμε. Ο ΠτΒ ήθελε προφανώς να πει «να εγκύψουν» -να σκύψουν πάνω από το πρόβλημα και να το μελετήσουν προσεχτικά.

* Σύμφωνα με άρθρο του nooz.gr ο Μπιλ Γκέιτς παροτρύνει τις γυναίκες στην υποσαχάρια Αφρική να… εκτρέπουν κοτόπουλα. «Εκτρέψτε κοτόπουλα, μην αγοράζετε Η/Υ» λέει ο τίτλος. Δεν μας λέει όμως προς τα πού πρέπει να τα εκτρέψουν!

Το ρήμα είναι βέβαια «τρέφω» αλλά στον αόριστο «έθρεψα». (Το αρχαίο θέμα ήταν *θρεφ- αλλά επειδή η αρχαία γλώσσα δεν άντεχε δυο δασέα σύμφωνα, τράπηκε σε τρεφ- ή θρεπ-. Στη νεότερη γλώσσα δεν υπήρχε η δασύτητα κι έτσι από τα μεσαιωνικά χρόνια εμφανίστηκε ο τύπος θρέφω).

* Με ρώτησε φίλος αν «έχει δίκιο ο Μπαμπινιώτης» ότι κένωση σημαίνει αφόδευση, και αν είναι γκάφα αυτό που γράφεται σε κάποιο νομοσχέδιο για «κένωση θέσης» υπαλλήλου, και μου έστειλε και μια εικόνα που κυκλοφορούσε πολύ εκείνη τη μέρα στο Φέισμπουκ -αλλά και σε διάφορους ιστότοπους.

Tου απάντησα ότι πρόκειται για κακόπιστη κοπτοραπτική: αυτό που κυκλοφορεί ως απόσπασμα από το λεξικό δεν είναι το λήμμα «κένωση» αλλά το ειδικό πλαίσιο που θέλει να τονίσει τη διαφορά της κένωσης από την εκκένωση και ότι έχει κοπεί η συνέχεια του σημειώματος που δείχνει και άλλες σημασίες της λέξης, στη θεολογία μάλιστα. Γράφει επίσης ο Μπαμπινιώτης ότι η σημασία της αφόδευσης υπάρχει συνήθως στον πληθυντικό (κενώσεις).

Ο όρος «κένωση θέσης» είναι καθιερωμένος στην ορολογία της δημόσιας διοίκησης. Το Χρηστικό Λεξικό της Ακαδημίας, που είναι επιτέλους και πιο σύγχρονο, περιλαμβάνει τον σύμπλοκο αυτόν όρο και γράφει: κένωση (της) θέσης/ (των) θέσεων: το κενό που προκύπτει σε φορέα, οργανισμό ή υπηρεσία μετά την αποχώρηση υπαλλήλου. ΑΝΤ[ώνυμο]: πλήρωση (της) θέσης / (των) θέσεων.

Οπότε, δεν είναι γκάφα να λέμε για «κένωση θέσης προϊσταμένου» και δείχνει κακοπιστία το μοντάζ που κυκλοφορεί.

* Τη φωτογραφία τη στέλνει φίλος από νοσοκομείο. Η (πρόσθετη) πινακίδα έγραφε «Ορθοπαιδικό για επείγοντα» και κάποιος έσβησε το «αι» και διόρθωσε «ε». «Τι καλά κάνεις και βάζεις αστεράκια» μου λέει ο φίλος που το έστειλε, που ξέρει ότι, για να μη δώσω αφορμή να ξεστρατίσει η συζήτηση, συνηθίζω να γράφω «ορθοπ*δικός» για να έχω το κεφάλι μου ήσυχο. Περισσότερα για την ορθογραφία της λέξης «ορθοπ*δικός», σε παλιότερο άρθρο -στα σχόλια θα δείτε και δείγματα του πάθους που εξάπτει η λέξη.

* Η ΕΡΤ στο διαδικτυακό της πρόγραμμα, όταν έρχεται η ώρα των διαφημίσεων προβάλλει φωτογραφίες από νησιά, κάτι που κάνουν και άλλα κανάλια (έχει να κάνει με το κοπιράιτ υποθέτω).

Ένα από τα νησιά, όπως βλέπετε, είναι και η εξωτική Νάχος. (Φταίει όμως κι ο Φίλης που κατάργησε το Ξ, θα μου πείτε!)

* Κι άλλο ένα τηλεοπτικό μαργαριτάρι, που δεν το άκουσα ο ίδιος αλλά μου το στέλνει φίλος. Αντιγράφω:

Στον Alpha στην εκπομπή world party (ταξιδιωτική εκπομπή πρέπει να είναι). Οι δυο παρουσιαστές είναι στο Σαν Φρανσίσκο και πάνε να επισκεφτουν τη Σίλικον Βάλεϊ. Η κοιλάδα της σιλικόνης λέει ο ένας και χαμογελάνε πονηρά. Το ξαναλέει: «Να μιλάμε και ελληνικά: Κοιλάδα της Σιλικόνης. Πάει αλλού το μυαλό σου, προσθέτει όλο νόημα».

Εντάξει, το λάθος είναι συχνό, οι λέξεις είναι κοντινές, Silicon το Πυρίτιο, Silicone η Σιλικόνη. Αλλά ρε φίλε, σου φαίνεται κάτι περίεργο, σε μια γλώσσα που δεν κατέχεις καλά. Γιατί επιλέγεις να κάνεις ένα φτηνό αστείο και δεν λες, χμμ μήπως δεν ξέρουμε κάτι;

Βρίσκω υπερβολικές τις απαιτήσεις του φίλου μου -δεν γεννήθηκε ακόμα ο δημοσιογράφος της τηλεόρασης που θα σκεφτεί ότι υπάρχει ενδεχόμενο να μην ξέρει κάτι, ούτε εκείνος που θα παραιτηθεί από ένα φτηνό αστείο επειδή μπορεί να έχει κάνει λάθος.

* Χοντρό αν και εξηγήσιμο μεταφραστικό μαργαριτάρι του Σκάι, που το κλέβω από τη Λεξιλογία. Γράφοντας για τη δολοφονία της βουλευτίνας Τζο Κοξ, το άρθρο ανέφερε ότι «Το περιστατικό σημειώθηκε κοντά στο ιατρείο που διατηρεί». Αλλά η Τζο Κοξ είχε σπουδάσει οικονομικά. Τι συνέβη;

Τα αγγλικά πρακτορεία μετέδωσαν ότι το φονικό έγινε not far from Birstall Library where Mrs Cox was holding a constituency surgery. Aυτό το surgery είναι βεβαίως το ιατρείο, αλλά στην αγγλική πολιτική σημαίνει τις επαφές, τα ραντεβού που έχει ο βουλευτής με τους ψηφοφόρους της περιφέρειάς του για να ακούσει αιτήματα ή παράπονά τους! Δεν είναι πάντως τόσο εξωτικός ο όρος, τον έχει και η Ματζέντα.

* Άγαρμπος τίτλος αριθ. 1: Η γυναίκα του έκανε φάρσα σε Τούρκο οπαδό και αυτός τα έσπασε όλα, γράφει το άρθρο των Νέων.

Ερώτηση: Πόσα πρόσωπα εμπλέκονται στην ιστορία; Όπως το διαβάζω εγώ, έχουμε ένα αντρόγυνο, αγνώστου εθνικότητας. Η γυναίκα κάνει φάρσα σε έναν Τούρκο και ο άντρας της θυμώνει και τα σπάει όλα.

Στην πραγματικότητα όμως ο Τούρκος δεν είναι κάποιο τρίτο πρόσωπο. Έχουμε έναν Τούρκο φίλαθλο που έχει στρωθεί, ο καημένος, να δει το ματς Κροατία-Τουρκία, στον καναπέ του, με τα ξηροκάρπια του, και με το λάπτοπ δίπλα. Αλλά η κοπέλα του (σατανικές αυτές οι Τουρκάλες), κρυμμένη στο λουτρό, με μια εφαρμογή που έχει στο κινητό, αλλάζει κανάλι -και μάλιστα, το αλλάζει πάνω στο κρίσιμο σημείο κάθε φορά που τον ακούει να λέει «έλα, έλα!» Μη μπορώντας αυτός να βρει τι φταίει, χάνει την ψυχραιμία του και στο τέλος τα σπάει όλα -και την τηλεορασάρα, και το λάπτοπ.

Δείτε το βίντεο, αξίζει, έχει γέλιο που μας πάει πίσω στις εποχές του βουβού κινηματογράφου. Αναρωτιέμαι αν είναι αυθεντικό το στιγμιότυπο ή στημένο -μάλλον το δεύτερο, αλλά και πάλι βγάζει πολύ γέλιο, παρόλο που λυπάμαι που δεν ξέρω τούρκικα να ακούσω τι λένε. Αν πάντως είναι αυθεντικό, την έπαθε άσχημα ο φουκαράς. Όχι μόνο τα έκανε όλα λαμπόγυαλο, αλλά έχασε και η Τουρκία με το γκολ του Μόντριτς -και θα έγινε κι ο ίδιος ρεζίλι στον μισόν πλανήτη!

* Άγαρμπος τίτλος αριθ. 2, της Καθημερινής, σε μια τραγική ιστορία: ΣΤΕ: Αυτοτραυματίστηκε όταν απορρίφθηκε το αίτημα πενίας. Ποιος αυτοτραυματίστηκε; το ΣΤΕ; Πολύ σαφέστερος, αν και λιγότερο οικονομικός, ο τίτλος του «ερασιτεχνικού» tvxs: Ένας 63χρονος άνδρας αυτοτραυματίστηκε μέσα στο ΣτΕ όταν απορρίφθηκε το αίτημα πενίας. Πιο οικονομικά: 63χρονος αυτοτραυματίστηκε μέσα στο ΣτΕ όταν απορρίφθηκε το αίτημά του.

Διαβάστε το άρθρο να δείτε τι ακριβώς έγινε στην τραγική αυτή ιστορία. Βέβαια, αν το διαβάσετε από την Καθημερινή, που το υπογράφει γνωστή μεγαλοδημοσιογράφος, δεν θα αποφύγετε γονατογραμμένα αποσπάσματα όπως: Αμέσως, ο κ. Ράντος  τον πλησίασε σε μια προσπάθεια να τον ηρεμήσει, αλλά εκείνος απώθησε βιαίως τον αντιπρόεδρο του ανωτάτου δικαστηρίου με κίνδυνο να πέσει στο πάτωμα και από τύχη να αποφύγει σοβαρό τραυματισμό.

Ο ένας σολοικισμός διαδέχεται τον άλλον στην πρόταση αυτή: σε στρωτά ελληνικά, η παραπάνω πρόταση λέει ότι τον κίνδυνο να πέσει στο πάτωμα τον διέτρεξε ο 63χρονος, ενώ για τη συνέχεια η ανάλυση σηκώνει ψηλά τα χέρια. Το χειρότερο βέβαια είναι ότι υποβάλλεται η ιδέα ότι ένα σπρώξιμο σε ανώτατο δικαστικό είναι κάτι εξίσου ή και περισσότερο σοβαρό από το να χάσεις το παιδί σου και τη δουλειά σου και να μη μπορείς να βρεις το δίκιο σου.

* Και ένας εντελώς πρόσφατος ισλαμοφοβικός χόακας. Σύμφωνα με διάφορους βαρεμένους ιστότοπους (παράδειγμα) πρόσφυγες (σε εισαγωγικά μάλιστα!) στη Νάξο είχαν το θράσος να απαιτήσουν από τις ΕΛΛΗΝΙΔΕΣ (με κεφαλαία) να σεβαστούν το Ραμαζάνι και να μη φοράνε μπικίνι, και κρέμασαν και πανό που λέει Respect Ramadan No Bikinis.

Το πανό είναι αληθινό, αλλά το είχαν αναρτήσει Μαροκινοί, πέρυσι τον Ιούνιο, σε μια παραλία κοντά στο Αγαδίρ του Μαρόκου, ζητώντας από τις τουρίστριες να μη φοράνε μπικίνι. Επενέβη φυσικά ο Οργανισμός Τουρισμού και το κατέβασε –περισσότερα εδώ.

Προσέξτε τώρα μια διαβολική σύμπτωση. Η παραλία του Μαρόκου λέγεται Plaka ή Plaka Anza. Αν έχει ελληνική ετυμολογία το τοπωνύμιο ή αν είναι σύμπτωση δεν το ξέρω, πάντως είναι μια γνωστή τουριστική παραλία (γκουγκλίστε).

Όμως παραλία με το όνομα Πλάκα υπάρχει σε πολλά ελληνικά νησιά, ανάμεσά τους και στη Νάξο. Οπότε, οι ξενόφοβοι φασίστες που χάλκευσαν τον μύθο, τον τοποθέτησαν στη Νάξο!

Αλλά η ιστορία έχει και συνέχεια. Ένα από τα βασικά κέντρα διάδοσης ξενοφοβικών μύθων, το διαβόητο Secret Real Truth, αναδημοσίευσε τη χαλκευμένη είδηση προσθέτοντας στο τέλος: Η φωτογραφία είχε βγει πέρσι αλλά δημοσιεύτηκε τώρα και την είχε αναρτήσει μαροκινό σάιτ. Ήταν από το πρώτο κύμα προσφύγων του καλοκαιριού του 2015. Οι Μαροκινοί ισχυρίζονται ότι πρόκειται για παραλία του Μαρόκου αλλά είναι σαφές ότι αφορά την ελληνική παραλία στην Νάξο.

Και, όπως σε ένα καλό αστυνομικό έργο, υπάρχει και νέα ανατροπή στο τέλος. Νέα σημείωση στην οποία τονίζεται ότι «Μετά από έρευνα στο Διαδίκτυο και προς αποκατάσταση της αλήθειας» η είδηση δεν ισχύει -και ακολουθεί πλήρης ανασκευή, με επιπρόσθετα στοιχεία!

Αφού είδαμε τέτοιο μεγάλο θάμα, θα έλεγε κανείς, μπορούμε να κρατάμε μια σπίθα αισιοδοξίας. Αλλά βέβαια, το αρχικό ξενοφοβικό άρθρο παραμένει στη θέση του (ελάχιστοι θα φτάσουν ως το τέλος να δουν τη σημείωση ότι δεν ισχύει, διότι οι αναγνώστες αυτών των ιστότοπων συνήθως δεν έχουν πολύ καλές επιδόσεις στην ανάγνωση) -και αναδημοσιεύεται δεξιά κι αριστερά, χωρίς την ανασκευή…

* Καλό Σαββατοκύριακο, ας πούμε.