Σήμερα συμπληρώνονται εβδομήντα χρόνια από την αυτοκτονία του Ναπολέοντα Λαπαθιώτη, ενός αγαπημένου μου ποιητή για τον οποίο έχω γράψει πολύ και πολλά, τόσο στον παλιό μου ιστότοπο όσο και στο εδώ ιστολόγιο. Για τον Λαπαθιώτη γράφω συχνά λοιπόν, αλλά δυο φορές το χρόνο, την επέτειο (ή περίπου) της γέννησής του στις 31 Οκτωβρίου και του θανάτου του στις 8 Ιανουαρίου φροντίζω να γράψω οπωσδήποτε κάτι το λαπαθιωτικό, ει δυνατόν να παρουσιάσω ένα άγνωστο κείμενό του ή κάτι άλλο, ας είναι και λεπτομέρεια, που να μην είναι ευρύτερα γνωστό. Βέβαια, για την περίσταση των εβδομήντα χρόνων από τον θάνατο του Λαπαθιώτη είχαμε και χτες τη συζήτηση στο Bios, που έδωσε την ευκαιρία να αναφερθούμε εκτενώς στον ποιητή, στη ζωή του και στο έργο του.
Το σημερινό λαπαθιωτικό τεκμήριο που θα σας παρουσιάσω, μου το έστειλε εδώ και σαράντα περίπου μέρες ένας ως τότε άγνωστός μου συλλέκτης, ο κ. Νίκος Φασούλης, ο οποίος ήξερε την ενασχόλησή μου με τον Λαπαθιώτη και τον ευχαριστώ πάρα πολύ που με σκέφτηκε. Το τεκμήριο βρέθηκε σε ένα χαρτοκιβώτιο μαζί με άλλα τεκμήρια που ανήκαν στον δικηγόρο Λεόντιο Λεοντίου (για τον οποίο δεν έχω βρει τίποτα), που ήταν, με πληροφορεί ο αλληλογράφος μου, στέλεχος του κινήματος της Εθνικής Άμυνας την εποχή του εθνικού διχασμού.
Πρόκειται για ένα πατριωτικό (έως πατριδοκαπηλικό) φιλοβασιλικό ποίημα του Τάκη Μπαρλά, τυπωμένο σε μονόφυλλο, με τίτλο «Κραυγή». Πάνω στο μονόφυλλο είναι προσαρτημένο ένα υβριστικό μπιλιετάκι του Λαπαθιώτη, με τον πασίγνωστο γραφικό χαρακτήρα του.
Αλλά να πάρουμε τα πράγματα με τη σειρά. Βρισκόμαστε στα 1916, στην Ευρώπη και στα Βαλκάνια μαίνεται ο μεγάλος πόλεμος που σήμερα είναι γνωστός ως Πρώτος Παγκόσμιος Πόλεμος. Στην ακόμα ουδέτερη Ελλάδα, το σχίσμα ανάμεσα στους οπαδούς της ουδετερότητας, με επικεφαλής τον βασιλιά Κωνσταντίνο, και τους υπέρμαχους της εξόδου στον πόλεμο με το μέρος της Αντάντ, με επικεφαλής τον πρώην πρωθυπουργό Ελευθ. Βενιζέλο, έχει γίνει αγεφύρωτο μετά τον εξαναγκασμό του Βενιζέλου σε παραίτηση τον Οκτώβριο του 1915 και τη διενέργεια νέων εκλογών με αποχή του Κόμματος των Φιλελευθέρων (που είχε επικρατήσει στις προηγούμενες εκλογές τον Μάιο του 1915). Στις 17 Αυγούστου 1916 (όλες οι ημερομηνίες με το παλαιό ημερολόγιο) ξεσπάει στη Θεσσαλονίκη το κίνημα της Εθνικής Άμυνας, που επικρατεί με τη βοήθεια των γαλλικών στρατευμάτων (που βρίσκονται εκεί από τον Οκτώβριο του 1915). Η χώρα σε λίγο θα χωριστεί σε δύο κράτη, το κράτος της Θεσσαλονίκης που θα κηρύξει τον πόλεμο στις Κεντρικές Δυνάμεις και το κράτος των Αθηνών, ενώ μεγάλα τμήματά της θα περάσουν (ή έχουν ήδη περάσει) υπό τον έλεγχο των Κεντρικών ή της Αντάντ. Ο διχασμός σε δύο κράτη θα κρατήσει έως τον Ιούνιο του 1917, οπότε η Αντάντ θα αναγκάσει τον βασιλιά Κωνσταντίνο να παραιτηθεί υπέρ του γιου του Αλέξανδρου και να εγκαταλείψει την Ελλάδα -και η χώρα θα επανενωθεί.
Στον διχασμό αυτόν, ο Ναπολέων Λαπαθιώτης, όπως και ο πατέρας του, ο Λεωνίδας Λαπαθιώτης, πήραν με φανατισμό το μέρος του Βενιζέλου και τάχθηκαν υπέρ της εξόδου στον πόλεμο, παρόλο που ο Λ. Λαπαθιώτης είχε παλιότερα συγκρουστεί με τον Βενιζέλο, είχε φυλακιστεί για λίγο σύντομα κατηγορούμενος για συνωμοσία και είχε αποστρατευτεί. Καθώς τα πράγματα οξύνονται, ο μεν Λεωνίδας οργανώνει σώματα εθελοντών (τα οποία, μετά τον Αύγουστο, θα αρχίσουν να στέλνονται στη Θεσσαλονίκη για να γυμναστούν και να πάρουν μέρος στον πόλεμο) ο δε Ναπολέων προπαγανδίζει την έξοδο στον πόλεμο, μεταξύ άλλων με ποιήματα, το διασημότερο από τα οποία είναι ένα απροκάλυπτα γαλλόφιλο σονέτο, η Κραυγή!
Οι λέξεις έχουν τη δική τους ιστορία 