Ολλανδικά μεζεδάκια

Ολλανδικά επειδή προχτές είχαμε εκλογές στην Ολλανδία σκέφτηκα να ονομάσω τα σημερινα μας μεζεδάκια «ολλανδικά», παρόλο που οι Ολλανδοί για πολλά πράγματα διακρίνονται αλλά όχι για την κουζίνα τους. Ωστόσο ο τίτλος έχει και μια δεύτερη διάσταση, αφού όταν θα διαβάζετε το άρθρο καλώς εχόντων των πραγμάτων θα βρισκομαι καθ’ οδόν προς την Ολλανδία, όπου θα διανυκτερεύσω το Σάββατο.

Και μια και δώσαμε αυτόν τον τίτλο ξεκινάμε με ένα ενδιαφέρον πολιτικογλωσσικό από τις πρόσφατες ολλανδικές εκλογές. Στην Ολλανδία έχουν απλή αναλογική, και μάλιστα χωρίς κατώφλι, οπότε όποιο κόμμα πάρει το εκλογικό μέτρο για μία έδρα (στις 150 που έχει η βουλή τους, άρα το 0,67%) βγάζει βουλευτή. Στις πρόσφατες εκλογές μπήκαν στη βουλή 13 κόμματα. Ανάμεσά τους, με 2% και 3 έδρες ένα κόμμα που ο τίτλος του είναι, ας πούμε, λογοπαίγνιο, και γι’ αυτό ενδιαφέρει το ιστολόγιο.

Πρόκειται για το κόμμα Denk. Ο τίτλος του σημαίνει «Σκέψου» στα ολλανδικά και «Ισότητα» στα τουρκικά και το ίδρυσαν δυο ολλανδοτούρκοι πολιτικοί, που είχαν εκλεγεί βουλευτές στις προηγούμενες εκλογές με το Εργατικό Κόμμα (του Ντάισελμπλουμ) αλλά αποχώρησαν. Πρόγραμμα του κόμματος είναι η ανεκτικότητα και η πολυπολιτισμικότητα.

* Φίλος στέλνει τον εξής τίτλο: Δύτης αφαίρεσε καρφωμένο μαχαίρι σε κεφάλι καρχαρία.

Και ρωτάει: Πού ήταν καρφωμένο το μαχαίρι πριν το αφαιρέσει στο κεφάλι του καρχαρία;

Ίσως παραείναι αυστηρός ο φίλος μας. Νομίζω πως αν αλλάξουμε τη σειρά δυο λέξεων δεν υπάρχει περιθώριο για παρεξήγηση: Δύτης αφαίρεσε μαχαίρι καρφωμένο σε κεφάλι καρχαρία.

Αλλά ας μας πει και ο Δύτης τη γνώμη του!

* O πορτοκαλισμός της εβδομάδας, αλιευμένος από το Φέισμπουκ, ετυμολογία του excellent από το ex και το Έλληνες (το c περίσσεψε)!

(Στην πραγματικότητα από το λατινικό excellere, από το ex και cellere «υψώνομαι»)

Μας τρέχει η αριστεία από τα μπατζάκια, αν δεν το καταλάβατε!

* Aλλά γιατί να κατηγορώ τους πορτοκαλίζοντες του Διαδικτύου, όταν κοτζάμ καθηγητές πανεπιστημίων και σύλλογοι εκπαιδευτικών διοργανώνουν διημερίδες όπου «Εξαιρετική εντύπωση προκάλεσε επίσης η ομιλία του αντιπροέδρου του Δ.ΚΕ.Κ.Ε.Α. καθηγ. Σταύρου Παπαμαρινόπουλου ο οποίος μίλησε με θέμα: “Η ευνοϊκή επίδραση της αρχαίας ελληνικής γλώσσας στον ανθρώπινο εγκέφαλο”, στο πλαίσιο της οποίας στηριζόμενος σε επιστημονικές έρευνες απέδειξε ότι αρχαία ελληνική γλώσσα επιδρά στα κέντρα του εγκεφάλου και  αναπτύσσει την ευφυΐα».

Αφού το «απέδειξε» ο καθηγητής Παπαμαρινόπουλος, πως η αρχαία ελληνική γλώσσα αναπτύσσει την ευφυΐα, δεν είναι περίεργο που και το excellent παράγεται από τους Έλληνες -κοινώς, μας τρέχει η ευφυΐα από τα μπατζάκια.

* Οπότε, για να κλείσουμε την τριλογία της μπαρούφας, δεν είναι παράδοξο που και η φινλανδική γλώσσα, σούμπιτη, προέρχεται από τα ελληνικά, όπως «αποδεικνύει» ελληνοβαρεμένος ιστότοπος.

* Μερικά μεταφραστικά σε άρθρο του Χάφιποστ για ένα σπάνιο είδος αγριόγατας:

Η Κίνα μπορεί να είναι γνωστή για τα τεράστια πάντα, αλλά μερικά νέα βίντεο που ήρθαν στο φως της δημοσιότητας θα σας κάνουν να ερωτευτείτε ένα άλλο πανέμορφο και εξαιρετικά σπάνιο θηλαστικό, το οποίο περιπλανιέται σε λοφώδη δάση: Τη μαρμάρινη γάτα.
(…)
Το μόνο που είναι γνωστό για τη μαρμάρινη γάτα είναι ότι προέρχεται από ένα είδος θηλαστικού που συναντάται στην Ταϊλάνδη.

Όπως επισημαίνει ο φίλος που το έστειλε, καταρχάς, τα πάντα δεν είναι «τεράστια». Giant panda, γιγάντιο (ή γιγαντιαίο) πάντα, είναι το καθιερωμένο άτυπο (δηλαδή εκτός ονοματολογίας της συστηματικής ζωολογίας αλλά αποδεκτό ωστόσο) όνομα του είδους. Ακόμα κι αν κανένα γεννηθεί τσουρούτικο, πάλι θα ανήκει στο ίδιο είδος.

Κι έπειτα, η «μαρμάρινη γάτα» πάσχει ως μετάφραση του marble cat. Η αγριόγατα αυτή ονομάστηκε έτσι επειδή οι χρωματισμοί της θυμίζουν τα νερά του μαρμάρου, κι αυτό το νόημα είναι σαφές στα αγγλικά. Στα ελληνικά όμως μαρμάρινος σημαίνει «από μάρμαρο» και μόνο, όχι «σαν μάρμαρο». Πώς να την πούμε; Και μαρμπρέ να τη λέγαμε καλύτερα θα ήταν.

Αλλά υπάρχει κι ένα ξεκάθαρο λάθος, εκεί που λέει ότι «προέρχεται από ένα είδος θηλαστικού που ζει στην Ταϊλάνδη». Αν ακούσετε το βίντεο, θα μάθετε πως τα μόνα στοιχεία που είναι γνωστά για το είδος προέρχονται από τη μελέτη ενός θηλυκού ατόμου στην Ταϊλάνδη. Προφανώς, από τη μαμή ως τη λεχώνα το θηλυκό έγινε θηλαστικό.

* Μερικές φορές το μεζεδάκι… καίγεται. Για παράδειγμα, σε άρθρο του Βήματος όπου παρουσιάζεται ένα βιβλίο για το Α’ Νεκροταφείο, είχα σημειώσει την ελληνικούρα «ο πενθούν άγγελος». Όμως το επισήμανε και κάποιος αναγνώστης (βλ. το σχόλιο) κι έτσι το διόρθωσαν, «ο πενθών άγγελος». Καλά κάνανε και το διορθώσανε, είναι από τα πλεονεκτήματα της νέας δημοσιογραφίας.

* Ο Βασίλης Γκούμας, θρυλική μορφή του ελληνικού μπάσκετ, χτες ή προχτές στην τηλεόραση έκανε… βήματα, αφού μιλώντας για τη Βαλτιμόρη αναμάσησε τον γνωστό μύθο της «μίας ψήφου», ότι τάχα όταν συγκλήθηκε το πρώτο κοινοβούλιο των ανεξάρτητων Ηνωμένων Πολιτειών έγινε ψηφοφορία για τη γλώσσα του νεοπαγούς κράτους, αν θα είναι τα αγγλικά ή τα ελληνικά -και, φευ, χάσαμε τάχα με μία ψήφο διαφορά.

Επειδή τον μύθο αυτόν τον διέδιδαν όλοι σχεδόν οι δάσκαλοι επί τρεις-τέσσερις γενεές τουλάχιστον, δεν είναι περίεργο που ο Γκούμας τον ήξερε, ούτε καν κατακριτέο, μια και δεν μας διαβάζει. Περισσότερα για τον μακρόβιο αυτό μύθο, στο παλιό μας άρθρο.

Δεν διευκρινίζει πάντως ο Γκούμας τι συνιστά στην κοπέλα να πάει να δει εκεί κοντά: Το πρώτο κοινοβούλιο ή τη χαμένη «για έναν ψήφο» απόφαση;

* Δεν παρακολούθησα τον τηλεοπτικό διάλογο Τζανακόπουλου-Κικίλια, αλλά από δεύτερο χέρι βλέπω εδώ μια αστεία φωτογραφία, όπου ο Κικίλιας λέει «θα μιλήσω με το χέρι στην καρδιά» και βάζει το χέρι του στο στήθος του… από τη δεξιά πλευρά. Βέβαια, αριστερά όπως τον βλέπουμε.

Ακούστηκε επίσης, πάλι από τον Κικίλια, η φράση: «Θέλω μια ειλικρινής απάντηση». Δύσκολα αυτά τα τριγενή και δικατάληκτα.

* Ωραίο μαργαριτάρι, που θα μπορούσε να αποτελέσει και εξαιρετικό λογοπαίγνιο. Σε άρθρο του toc.gr διαβάζουμε για ένα ιστορικό μπαρ της Αθήνας: «Τα ψάθινα φωτιστικά και το μπαρ από σκυρόδερμα, έργο του αρχιτέκτονα Αριστομένη Προβελέγγιου καταγράφονται στην ιστορία του μαγαζιού».

Σκυρόδεμα βεβαίως, και κατά σύμπτωση στο χτεσινό άρθρο είχαμε την κουβέντα του. Αλλά θα ήταν και ωραίο λογοπαίγνιο, π.χ. «δώσε μου την κρέμα σου γιατί με τον ήλιο και την άμμο το δέρμα μου έγινε σκυρόδερμα»

* Η ακλισιά της εβδομάδας σε άρθρο για το κλασικό έργο του Ντάριο Φο, που ανεβαίνει και πάλι στην Αθήνα σε διασκευή και με ελαφρά παραλλαγμένο τον τίτλο του: «Δεν πληρώνομαι, δεν πληρώνω».

Η πετρελαϊκή κρίση που ανέβασε τον πληθωρισμό στα ύψη κάνοντας τη ζωή δυσβάσταχτη, έκανε τις γυναίκες του Μιλάνο να πάρουν την κατάσταση στα χέρια τους….

Του Μιλάνου βεβαίως. Η Σκάλα του Μιλάνου, ας πούμε.

* Μια και αναφερθήκαμε στις ολλανδικές εκλογές, να πούμε ότι συζητήθηκε πολύ στα κοινωνικά μέσα ένα τουίτ του Κυριάκου Μητσοτάκη, όπου ο αρχηγός της ΝΔ (ή ο τιτιβιστής του) προσπαθεί να γράψει μια φράση στα αγγλικά για να δώσει συγχαρητήρια στον Ρούτε και ταυτόχρονα να προσπαθήσει να καρπωθεί κι αυτός ένα μερίδιο της νίκης, και τη γράφει τρεις φορές, και τις τρεις λάθος.

Στην αρχή γράφει 2017 will be the year were populism will be defeated, βλέπει το λάθος πληκτρολόγησης και το διορθώνει σε 2017 will be the year where populism will be defeated, κι ύστερα το ξαναδιορθώνει σε 2017 will be the year that populism will be defeated.

Στα κανονικά αγγλικά, και οι δυο διατυπώσεις είναι λάθος, νομίζω. Μπορείς να πεις 2017 will be the year that will see populism defeated, αλλά πρέπει το year να είναι υποκείμενο του ρήματος που ακολουθεί.

Το σωστό θα ήταν will be the year when populism will be defeated.

Από την άλλη, τώρα που το ξανασκέφτομαι, η σύνταξη αυτή χρησιμοποιείται και από φυσικούς ομιλητές της αγγλικής. Ίσως είναι το ισοδύναμο της «το ψαλίδι που έκοψα τα μαλλιά μου», που κανονικά πρεπει να ειπωθεί «το ψαλίδι με το οποίο έκοψα τα μαλλιά μου» αλλά λέγεται συχνά κι έτσι για οικονομία.

Τι λένε οι αγγλομαθείς;

* Και ένα μεταμεζεδάκι, δηλαδή κάτι που προκύπτει από το προηγούμενο μεζεδάκι. Έγραψα πιο πάνω «βλέπει το λάθος πληκτρολόγησης». Στα αγγλικά, θα έγραφα typo αντί για «λάθος πληκτρολόγησης». Τέσσερα γράμματα αντί για είκοσι, δύο συλλαβές αντί για εφτά. Έτσι όμως δεν μπορούμε να βγάλουμε πρωτογενές πλεόνασμα. Καμιά πιο οικονομική λύση έχουμε;

* Και κλείνω με έναν ακόμα τιτίβισμα. Το όνομα του κυρίου μπορεί να μην σας λέει τίποτα, αλλά δεν πρόκειται για κανένα ανθυποστέλεχος, είναι πρώην αντιπρόεδρος της ΟΝΝΕΔ και νυν μέλος της Πολιτικής Επιτροπής της ΝΔ.

Κι άλλες φορές έχει γράψει χρυσαβγίτικα σχόλια, αλλά τούτο εδώ συνδυάζει τον ακροδεξιό εθνικισμό με την αμάθεια, διότι έχω την υποψία πως όταν ο κ. Μητσόπουλος γράφει «Μεγάλη Ελλάδα» εννοεί τη Μικρά Ασία.

Εκτός αν πρέπει να ετοιμαζόμαστε για απόβαση στη Σικελία -πάντως την άλλη φορά που το είχαμε επιχειρήσει δεν μας βγήκε σε καλό.

* Καλό σαββατοκύριακο! Το αυριανό άρθρο θα ανεβεί με αυτόματο πιλότο.