Ο Πρόεδρος Ταμέλης του Γ. Ιωάννου -και ένα πρωτοσέλιδο

Μια και σήμερα έχουμε 21η Απριλίου επαναλαμβάνω ένα αφήγημα του αγαπημένου μου Γιώργου Ιωάννου, που το είχα δημοσιεύσει εδώ πριν από 11 χρόνια. Όμως, στο τέλος παίρνω αφορμή από τον Ιωάννου, που κάνει λόγο για  το φύλλο της Μακεδονίας της 21ης Απριλίου, που το αγόρασε πριν πάρει χαμπάρι ότι έχει γίνει πραξικόπημα (το συγκεκριμένο φύλλο  υπάρχει ονλάιν) και προσθέτω ένα ντοκουμέντο στο τέλος, ένα άλλο πρωτοσέλιδο της ίδιας ημερομηνίας,  που καταρρίπτει έναν επίμονο μύθο.

Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΑΜΕΛΗΣ

Στις 21 Απριλίου 1967 το πρωί στη Θεσσαλονίκη ήταν ήλιος και ωραίος καιρός. Όμως δεν ξέραμε ακόμα τι μας γινότανε, ώστε να ψάλλουμε τον παλιό μας ύμνο «Γιατί χαίρεται ο κόσμος και χαμογελάει, πατέρα;». Κι έτσι αποδίδαμε τον καλό καιρό στην εποχή του και στο ότι – άλλη λογική αυτή– σε εννιά μέρες ήτανε Πάσχα. Αυτή η μέρα, δηλαδή η Παρασκευή, κι ακόμα μία, το Σάββατο των Βαΐων, απόμνεισκε για τα σχολεία. Μετά κλείνανε για τις διακοπές και για δεκαπέντε μέρες ησυχάζαμε.

Ντυνόμουν, σινιαριζόμουνα, με την ησυχία μου, δεν είχα μάθημα τις δύο πρώτες ώρες, μπορούσα να πάω λίγο αργότερα. Τώρα, καθώς ετοιμάζομαι το πρωί βάζω το τρανζιστοράκι, για ν’ ακούω τις ειδήσεις και να μαθαίνω τα νέα τραγούδια, να είμαι μέσα σ’ όλα, να μη μου διαφεύγει τίποτα. Είναι, βέβαια, και η ευχαρίστηση. Τότε δεν έβαζα – δεν βάζαμε, μάλλον – τίποτα. Θα πήγαινε πολύ να εξιστορούσα για ποιούς λόγους αντιδρούσαμε ακόμα στα τρανζιστοράκια, αλλά μπορώ με συντομία να πω γιατί μισούσαμε το ραδιόφωνο. Ήταν η εποχή των «αποστατών», που ακόμα και η σκέψη τους μας έφερνε αναγούλα. Δεν μπορούσαμε, λοιπόν, να βάζουμε το ραδιόφωνο, γιατί διόλου απίθανο να ακούγαμε ακόμα και τους ίδιους, που ήταν, ως γνωστό, λαλίστατοι. Άλλωστε, περιμέναμε σε δυο τρεις μέρες και τον Παπανδρέου και λέγαμε πως θα τους δίναμε ένα αλησμόνητο μάθημα.

Ανύποπτος, λοιπόν, ετοιμάστηκα. Κατέβηκα από ένα στενοσόκακο, βγαίνω στην Καμάρα. Βλέπω στην Εγνατία μια σειρά θωρακισμένα, από αυτά που έχουν ρόδες όχι ερπύστριες, σταματημένα από τη μεριά της Καμάρας. Οι φαντάροι απάνω, ξεσκέπαστοι και όρθιοι. Μερικοί τούς κοιτάζουν από απόσταση. Δεν κατάλαβα τίποτε. Προχωρώ για να περάσω απέναντι. Εκεί που είναι τα απομεινάρια από τα τείχη του Θεοδοσίου, ένα τανκ με λυμένες τις ερπύστριες, απλωμένες, και οι στρατιώτες δήθεν να τις επισκευάζουν μες στο δρόμο. Κόσμος αρκετός κοίταζε, χωρίς να βγάζει άχνα. «Τί χαζεύουν έτσι πρωινιάτικα;» συλλογίζομαι. Και ξαφνικά σαν να φωτίζομαι×  «Αλλού αυτά, λέω. Αλλού οι προκλήσεις. Θέλετε να μας τρομάξετε για τη συγκέντρωση του Παπανδρέου και κάνετε πως χαλάσανε τα τανκς μέσα στους δρόμους, και στο Συντριβάνι μάλιστα, μπροστά στο Πανεπιστήμιο. Σας καταλάβαμε!».

Δρασκελώ τις ερπύστριες, περνώ την Εγνατία, πάω στον πάγκο των εφημερίδων. Το «Βήμα», λέω. Με κοιτάει ο εφημεριδοπώλης σαν χαζός. «Δεν ήρθε ακόμη; γιατί άργησε;» ρωτώ. Ήταν η εποχή που οι αθηναϊκές εφημερίδες έρχονταν απ’ το πρωί στη Σαλονίκη. «Όχι, κύριε» μου λέει. Και σαν να παρατόνισε εκείνο το «κύριε». Τώρα, βέβαια, βρίσκω πως το τονισμένο αυτό «κύριε» σήμαινε «κοιμισμένε», «απληροφόρητε» ή και τίποτε χειρότερο, αλλά τότε πού να καταλάβω. «Έχουμε τη ‘Μακεδονία’, μου λέει, κύριε». Και πήρα. Η «Μακεδονία», ήταν εντάξει, τα είχε όλα. Λόγο του Ανδρέα σε προεκλογική μικροσυγκέντρωση της Αθήνας, δηλώσεις διαφόρων, λόγους αλλουνών, πού να καταλάβεις;

Ανύποπτος προχωρώ, διαβάζοντας τη «Μακεδονία». Κατεβαίνω την Εθνικής Αμύνης. Κοντά στον Λευκό Πύργο, έξω απ’ τα δικαστήρια, συναντώ ένα δικηγόρο γνωστό μου, δεξιό στα φρονήματα. «Να δεις προκλήσεις που κάνουνε, του λέω για να τον πικάρω, να σκάσεις στα γέλια. Θέλουν να σταθούν ώρα έξω από το Πανεπιστήμιο και δια να το δικαιολογήσουν, απλώσανε κάτω τις αλυσίδες από ένα τανκ, που δήθεν χάλασε». Αυτός με κοίταξε για λίγο και μετά× «Την κάνανε», μου λέει. «Ποιαν κάνανε;» του λέω. «Τη δικτατορία. Πιάσανε τους υπουργούς, τον Κανελλόπουλο, όλους». «Αμάν, μια καρέκλα, του λέω, λίγο νερό». Με πάει στο άθλιο καφενείο των δικαστηρίων. Υπήρχε σούσουρο, εδώ, και πολύ πηγαινέλα.

Λέω του γνωστού μου: «Δεν πάω εγώ στη δουλειά. Ο Ανδρέας είπε, αν γίνει κάτι τέτοιο, να φύγουμε από τις δουλειές και να κατεβούμε στους δρόμους. Θα πάω σπίτι ν’ αφήσω την τσάντα και θα κατεβώ στην πλατεία Αριστοτέλους». Εκεί θα γινόταν η συγκέντρωση του πατρός Παπανδρέου, εκεί φανταζόμουν ότι θα μαζευτεί ο κόσμος.

Πάω σπίτι για την τσάντα μου, αλλά και για να τους το πω. Μισοακούω από ένα καφενείο την ανακοίνωση για την αναστολή των άρθρων του Συντάγματος. Στο τέλος, κατά την εντύπωσή μου, ο εκφωνητής είπε: «Ο πρόεδρος Ταμέλης». «Ποιος διάολος είναι αυτός ο Ταμέλης;» συλλογίζομαι. Φεύγω, πάω σπίτι, ξυπνώ τον αδερφό μου, που κοιμόταν μακαρίως. Μόλις είχε έρθει, για λίγες μέρες, από μια «Δημοκρατία» της Αφρικής. «Πες αλεύρι», του λέω. «Αλεύρι» μουρμουρίζει αυτός. «Ο πρόεδρος Ταμέλης σε γυρεύει». «Τί θα πει Ταμέλης;» μου κάνει. «Ταμέλης θα πει Ταμέλης, του λέω. Ξέρω εγώ ποιος διάβολος είναι αυτός πάλι;». Και του εξιστορώ όσα ήξερα περί Ταμέλη και των κατορθωμάτων του. «Λες να μου πάρουν το διαβατήριο;» μου λέει. «Ας βάλουμε το ραδιόφωνο», του λέω.

Μολύβια

Στα μεζεδάκια του Σαββάτου αναφέραμε τις ξεκαρδιστικές αγγλικούρες του Άδωνη Γεωργιάδη ο οποίος, μιλώντας στο BBC για τα Γλυπτά του Παρθενώνα, αφηγήθηκε τη  γνωστή (αλλά όχι αληθινή, όπως θα δούμε παρακάτω) ιστορία από την πολιορκία της Ακρόπολης, όταν οι πολιορκούμενοι Τούρκοι, μην έχοντας  μολύβι για να  φτιάξουν βόλια, άρχισαν να βγάζουν τον μόλυβδο  που ήταν μέσα στις μαρμάρινες  κολόνες του  ναού  -και τότε  οι Έλληνες τούς πρόσφεραν δικό τους μολύβι.

Ο Άδωνης, αγνοώντας την αγγλική λέξη για τον μόλυβδο,  είπε  το  αμίμητο they took the molyv from  the  columns. Αλλά αυτά τα αναλύσαμε το Σάββατο. Σήμερα είναι άλλη μέρα, Δευτέρα, μέρα που  λεξιλογούμε -οπότε θα λεξιλογήσουμε για τη λέξη «μολύβι», μετατρέποντας το τερπνό σε ωφέλιμο,  κατά κάποιον τρόπο.

Στην  εικόνα  που συνοδεύει  το άρθρο βλέπετε μολύβια, αλλ’ αυτή δεν είναι η μοναδική σημασία της λέξης. Μολύβι επίσης  είναι ο μόλυβδος, σε λαϊκή ονομασία, και κατά συνεκδοχή μολύβι είναι η σφαίρα, το βλήμα του όπλου.

Όσο για την ιστορία που ανέφερε ο Άδωνης, ενώ είναι γνωστή και διαδεδομένη, φαίνεται πως είναι εθνικός μύθος. Πράγματι  οι κίονες του Παρθενώνα είχαν μολύβι ως συνδετικό μέταλλο μέσα τους, και πράγματι οι πολιορκούμενοι Τούρκοι επιχείρησαν  να το πάρουν για να το χρησιμοποιήσουν για βόλια, αλλά δεν φαίνεται να έχει ιστορική βάση ο ισχυρισμός ότι οι Έλληνες πολιορκητές τούς πρόσφεραν το δικό τους  μολύβι.  Όπως διαβάζουμε σε ανασκευαστικό άρθρο στον ιστότοπο freeinquiry, ανάμεσα στους πολιορκητές ήταν  ο Κυριάκος Πιττάκης (1798-1863) ο οποίος μετά την  απελευθέρωση έγινε έφορος αρχαιοτήτων. Στην κηδεία του γιού του Πιττάκη το 1862 και έναν χρόνο αργότερα στην κηδεία του ίδιου του Πιττάκη ακούστηκε πρώτη  φορά ο μύθος, από επίσημα χείλη, π.χ. από τον Αλέξανδρο Ραγκαβή: «Οι οθωμανοί, στενώς πολιορκούμενοι εν τη Ακροπόλει, είχον σχεδόν εξαντλήσει τα πολεμοφόδια και ιδίως τας σφαίρας των. Αλλή μη ανεχόμενοι την ιδεαν τού να εγκαταλείψωσι το ενδοξον φρούριον εις τους μέχρι χθες δούλους των, ήθελον να παρατείνωσι την αντίστασιν και παρατηρήσαντες ότι μεταξύ των τμημάτων των αρχαίων κιόνων και κατά τους τόρμους τους συνδέοντας των ναών τα μάρμαρα υπήρχε μόλυβδος χυτός, απεφάσισαν αυτόν να συλήσωσιν και εξ αυτού να συμπληρώσωσι την προμήθειαν των σφαιρών. Τούτο μαθών ο Πιττάκης, συνεννοήθη μετά των λοιπών πολιορκητών, και οι αθηναίοι έπεμψαν ποσότητα μολύβδινων σφαιρών εις τους εν Ακροπόλει οθωμανούς, όπως παραιτηθώσι τού έργου τής καταστροφής.»

Δυστυχώς δεν δίνεται παραπομπή για τα παραθέματα, ενώ και ο ιστότοπος freeinquiry έχει συγκεκριμένη τοποθέτηση, ας πούμε αντιχριστιανική, αλλά η επιχειρηματολογία μού φαίνεται στέρεη -και ομολογώ ότι δεν έχω συναντήσει σε πηγές της εποχής το επεισόδιο της προσφοράς μολυβιού στους πολιορκούμενους. (Ελπίζω στα σχόλιά σας να βοηθήσετε στην  τεκμηρίωση ή στη  διάψευση).

Μύθοι, παρεξηγήσεις και άβολες αλήθειες της ελληνικής ιστορίας

Μύθοι, παρεξηγήσεις και άβολες αλήθειες της ελληνικής ιστορίας. Έτσι  λέγεται το βιβλίο του Σταύρου Παναγιωτίδη,  που κυκλοφόρησε  πρόσφατα από τις  εκδόσεις  Κέδρος. Ο συγγραφέας είναι  ιστορικός, γεννημένος το 1982, αλλά έχει εκδώσει, επίσης από τον Κέδρο,  και το μυθιστόρημα Το  κουρασμένο μέλι. Κάποια στιγμή μου είχε  πει  ότι ετοιμάζει  ένα τέτοιο βιβλίο και  είχα  πολύ χαρεί  διότι είναι καλό να βλέπεις και νεότερους να  παίρνουν τη σκυτάλη.

Ο Σταύρος μού ζήτησε να πάρω μέρος στην παρουσίαση του βιβλίου, και  αφού βόλεψαν οι ημερομηνίες δέχτηκα μετά χαράς. Η παρουσίαση  έγινε  την  περασμένη  Πέμπτη, 28 Σεπτεμβρίου  στον Ιανό, μαζί με την Σία  Αναγνωστοπούλου, βουλεύτρια του ΣΥΡΙΖΑ και καθηγήτρια του Παναγιωτίδη στο Πάντειο,  και με συντονισμό της Νατάσας Γιάμαλη.

Θα παραθέσω πιο κάτω την ομιλία  μου και το βίντεο  της εκδήλωσης. Προηγουμένως, βάζω τον πίνακα περιεχομένων του βιβλίου για να πάρετε μιαν  ιδέα για  τα θέματα που θίγει.

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 1

Αρχαία Ελλάδα, Βυζάντιο και παραγνωρισμένες αλήθειες

Ο Γόρδιος Δεσμός που ίσως δεν κόπηκε ποτέ
Ο Καιάδας και η παρεξηγημένη Σπάρτη
Πώς λεγόταν το Βυζάντιο;
Τα βυζαντινά βασανιστήρια
Η μέλισσα αρχιτέκτονας της Αγίας Σοφίας
Ο Κωνσταντίνος Παλαιολόγος, η λαϊκή οργή και η Κερκόπορτα

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 2

1821. Οι μύθοι της Επανάστασης

Το Κρυφό Σχολειό
Η 25η Μαρτίου
Η στάση του Πατριαρχείου
Ο αδικημένος Πήλιος Γούσης
Ο Χορός του Ζαλόγγου
Τα δάνεια και η ξενοκρατία
Οι εμφύλιοι και η «αιώνια διχόνοια των Ελλήνων»
Ο Καποδίστριας, οι πατάτες και οι απείθαρχοι Έλληνες
Η άλωση της Τριπολιτσάς
Τα «καπάκια» και τα προσκυνήματα των αγωνιστών στους Οθωμανούς
Η γλώσσα των αγωνιστών
«Τούρκος στη Μάνη δεν πάτησε ποτέ»
Η χαμένη ψηφοφορία για τα ελληνικά στις ΗΠΑ

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 3

Μύθοι και μπερδέματα του 20 ού αιώνα

Ιωάννης Μεταξάς: Το «ΟΧΙ», το αξιόμαχο του στρατού, ο φιλεργατισμός και τα μπουζούκια
Τι ήθελε ο βασιλιάς από τον Γρίβα;
Ένα γαρίφαλο που βάφτηκε κόκκινο
Ο Νίκος Καζαντζάκης και ένας αφορισμός που δεν έγινε
Το χαστούκι στη Φρειδερίκη που ακούστηκε δυνατά, χωρίς να πέσει ποτέ
Το σαμποτάζ του Έβρου – Ούτε ζάχαρη ούτε ρεζερβουάρ ούτε τανκς
Η αναγνώριση της Εθνικής Αντίστασης και η αποχώρηση της αξιωματικής αντιπολίτευσης

ΚΕΦΑΛΑΙΟ 4

Μυθικά και ανείπωτα

Ο Τσόρτσιλ και οι Έλληνες
Ο Παναγιώτης Κανελλόπουλος και η Μακρόνησος ως «Ο Παρθενών της συγχρόνου Ελλάδος»
Τι… γαργάλησε ο Γεώργιος Αθανασιάδης-Νόβας;
«Καραμανλής ή τανκς»: το δίλημμα του Μίκη Θεοδωράκη
Ο Γιάννης Ρίτσος και οι χορευτικές ικανότητες των σοβιετικών τανκς
Ο παροιμιώδης Ανδρέας Παπανδρέου
Ο Κίσινγκερ ως ιδανικός εχθρός των Ελλήνων

Ενδεικτική βιβλιογραφία

Οι εκδόσεις Κέδρος  φρόντισαν για  τη μαγνητοσκόπηση της εκδήλωσης. Το βίντεο μπορείτε να το δείτε εδώ:

Eγώ μίλησα  πρώτος, και  είπα περίπου τα  εξής,  αν  θέλετε να τα διαβάσετε και όχι να τα  δείτε/ακούσετε:

Ανεμογεννήτριες, πυρκαγιές και άλλες καλοκαιρινές δοξασίες

Τις προάλλες, ο φίλος μας ο Β., που έχει το ιστολόγιο Ροβυθέ (ροβυθέ είναι η ρεβυθιά) και που είχαμε φιλοξενήσει  παλιότερα άρθρο του για τις λέξεις της Νικαριάς, ο κατά κόσμον Βασίλης Δουρής, δημοσίευσε στο Φέισμπουκ ένα κείμενο με το οποίο αμφισβητεί διάφορες δοξασίες που ακούστηκαν φέτος ή που ακούγονται συνεχώς, ιδίως το καλοκαίρι, όπως ότι οι πυρκαγιές μπαίνουν για να εγκατασταθούν  μετά ανεμογεννήτριες. Έχει και κάποιες ειδικές αναφορές στην Ικαρία, που ίσως πρέπει να ξέρει κανείς το νησί για να  τις κατανοήσει (αμαρτία μου, ξομολογημένη πλέον, είναι πως δεν έχω αξιωθεί να πάω στη  Νικαριά).  

Ωστόσο, υπάρχει και ανατροπή, στο τέλος, διότι στο τέλος υπάρχει μια  άποψη την οποία, κι εγώ αλλά και πολλοί άλλοι, τη  θεωρούσαμε απολύτως αληθινή, κι όμως ο φίλος μας ο Βασίλης την αμφισβητεί -και  μάλιστα με στοιχεία, που τα ανέφερε στα σχόλια και τα προσθέτω στο τέλος, μετά το κείμενό του. Όμως μη  βιαστείτε να  πάτε στο τέλος («μην  σκεφτείς την άσπρη αρκούδα», που έλεγε και το  παλιό ανέκδοτο),  διαβάστε το με τη σειρά, δεν είναι δα και μεγάλο. Αντιστάθηκα στον πειρασμό να προαναγγείλω στον  τίτλο τη συγκεκριμένη άποψη-δοξασία, παρόλο που αν το έκανα ίσως αύξανα τα κλικ. 

ΚΑΛΟΚΑΙΡΙΝΕΣ ΔΟΞΑΣΙΕΣ (ο τίτλος δικός μου)

Λοιπόν, επειδή τις τελευταίες μέρες και με διάφορες αφορμές έχω ακούσει διάφορες κουλές τοποθετήσεις που εκφέρονται με απόλυτη βεβαιότητα (αν και χωρίς κανένα στοιχείο που να τις υποστηρίζει), να πω κι εγώ τα δικά μου με κίνδυνο να χάσουμε μερικούς φίλους του Φέισμπουκ (οι αληθινοί φίλοι δε χάνονται τόσο εύκολα, ελπίζω).

Λοιπόν:

– Η κλιματική αλλαγή υπάρχει. ΔΕΝ μπερδεύουμε τον καιρό με το κλίμα, και η φράση «δεν κάνει τόση ζέστη σήμερα» δεν αντικρούει τη φράση «η πιο ζεστή μέρα στον πλανήτη ever ήταν την περασμένη εβδομάδα». Με κανέναν τρόπο.

– Όχι, τα εμβόλια δεν είναι συνωμοσία των φαρμακευτικών για να μας βάλουν τσιπ στην ψυχή (αυτό το είδα σε μπλουζάκι).

– Τα ποντίκια/φίδια/λύκους/αρκούδες ΔΕΝ τα αμολάνε οι οικολόγοι. Και να θέλανε δηλαδή, δε γίνεται. Αντιθέτως είναι σφόδρα πιθανότερο κάποιοι κυνηγοί να έχουν αμολήσει αγριογούρουνα (για θηράματα). Πριν χρόνια στην Ικαρία είχαν αμολήσει φασιανούς, αλλά τους ξεπουπούλιασαν σε χρόνο dt και δεν ευδοκίμησε η προσπάθεια.

– Οι σκατζόχοιροι ΔΕΝ ήρθαν στην Ικαρία επειδή τους πήρε ο αέρας και τους έφερε από τη Σάμο.

– Παρόλες τις ενδελεχείς προσπάθειες αναζήτησης από κραταιά ΜΚΟ της περιοχής, ΔΕΝ προκύπτει να υφίσταται στην Ικαρία κανένα είδος βίδρας/ενυδρίδας (εκτός κι αν έπεσε από ελικόπτερο). Ατσίδες διάφορες (Σ.Σ. κουνάβια) και ενίοτε ευμεγέθεις ναι (κι εγώ είχα στον κήπο μια αρκετά μπαμπάτσικη παλιά), υδρόβια θηλαστικά τσου.

Οδυσσέας Νταβονάκος, ένας ακόμα ανύπαρκτος ήρωας;

Τη βδομάδα που μας πέρασε είχαμε τα εγκαίνια του νέου γηπέδου της ΑΕΚ, που υποτίθεται ότι ονομάστηκε Αγιά-Σοφιά αλλά επισήμως φέρει τον όχι και τόσο ελληνοπρεπή τίτλο OPAP Arena (ακόμα και η σύνταξη είναι αγγλική). Δεν έτυχε να σχολιάσω το παχυλό κιτς που χαρακτήρισε την εκδήλωση, σήμερα όμως θα ασχοληθώ με το θέμα, αναδημοσιεύντας ένα άρθρο του Άκη Γαβριηλίδη, που εστιάζει σε μια μόνο πτυχή, μια πτυχή που ενδιαφέρει το ιστολόγιο. 

Το νέο γήπεδο της ΑΕΚ κοσμείται από το άγαλμα ενός δικέφαλου αετού, εύλογα βέβαια αφού αυτό είναι το έμβλημα της ομάδας. Επίσης, στον πρώτο αγώνα της, τη μπάλα την τοποθέτησε στη σέντρα ένας εκπαιδευμένος (όχι δικέφαλος όμως) αετός -κάτι που προκάλεσε διαμαρτυρίες ζωοφιλικών σωματείων. Ο αετός ονομάζεται Οδυσσέας. 

Με ανάρτησή του στο Φέισμπουκ, ο γνωστός αθλητικογράφος Στράτος Σεφτελής υποστήριξε ότι ο αετός ονομάστηκε Οδυσσέας προς τιμήν του Οδυσσέα Νταβονάκου, που ήταν λέει, οπαδός της ΑΕΚ και διατηρούσε περίπτερο στην Κωνσταντινούπολη, και δολοφονήθηκε από Τούρκους επειδή επέμενε να προβάλλει ελληνικές εφημερίδες (με πρωτοσέλιδο την ΑΕΚ) στο περίπτερό του. 

Την ιστορία του κ. Σεφτελή την αναπαρήγαγαν ανερώτητα δεκάδες ιστότοποι, ανάμεσά τους και πολλοί μεγάλης επισκεψιμότητας (παράδειγμα εδώ ή εδώ). 

Ο Άκης Γαβριηλίδης, συνάδελφος μεταφραστής και συγγραφέας, ζήτησε από τον Στράτο Σεφτελή, στη σελίδα του στο Φέισμπουκ, κάποια τεκμηρίωση για την ύπαρξη του Οδυσσέα Νταβονάκου, δεν πήρε απάντηση εκτός από υπεκφυγές (ότι ο δημοσιογράφος δεν αποκαλύπτει τις πηγές του) και βρισιές, και έγραψε το άρθρο που θα αναδημοσιεύσω πιο κάτω. 

Πράγματι, το όνομα «Νταβονάκος» δεν εμφανίζεται ούτε σε αναζήτηση στο γκουγκλ ούτε αν ψάξουμε στις εφημερίδες που υπάρχουν στην Εθνική Βιβλιοθήκη και που βεβαίως καλύπτουν το έτος 1962 (να σημειωθεί όμως ότι το ψαχτήρι της ΕΒΕ είναι ελαττωματικό). 

Κατά συνέπεια, είναι πολύ πιθανό ο «αδικοχαμένος» Οδυσσέας Νταβονάκος να ανήκει στη χορεία των ανύπαρκτων ηρώων, αντάμα με τον εύζωνο Κωνσταντίνο Κουκίδη που δήθεν έπεσε από την Ακρόπολη τυλιγμένος την ελληνική σημαία τη μέρα που μπήκαν οι Γερμανοί στην Αθήνα το 1941 καθώς και με τον Ισίδωρο Πόσδαγλη που είχε εκδώσει βιβλίο στη δεκαετία του 1950, στο οποίο πρόβλεπε με ακρίβεια όλα όσα θα συνεβαιναν από το 2010 και μετά. Επειδή όμως είναι ένας εθνωφελής ανύπαρκτος, δεν αποκλείω από αύριο να βρεθούν κάποιοι που θα θυμηθουν τον Νταβονάκο, όπως βρέθηκαν και για τον Κουκίδη, για τον οποίο άλλωστε έχει γυριστεί και… ντοκιμαντέρ ενώ έχει εντοιχιστεί και αναμνηστική πλάκα στο σημείο όπου (δεν) βρήκε τον θάνατο, με συμμετοχή μάλιστα στην τελετή και του Μανόλη Γλέζου (που θεωρούσε χρήσιμους τους εμψυχωτικούς μύθους). 

Αναδημοσιεύω στη συνέχεια το άρθρο του Άκη Γαβριηλίδη (εδώ η αρχική δημοσίευση) χωρις απαραίτητα να υιοθετώ τους χαρακτηρισμούς ή τις θέσεις του για διάφορα πρόσωπα και πράγματα. Σημειώνω ότι ο Γ. δεν έχει δίκιο σε ένα σημείο, εκεί που λέει ότι δεν κυκλοφορούσαν καθημερινές αθλητικές εφημεριδες το 1962 -υπήρχε τουλάχιστον η Αθλητική Ηχώ (η οποία, πριν από χρόνια, ήταν διαθέσιμη ολόκληρη στο διαδίκτυο, δωρεάν, αλλά μάλλον κανείς δεν σκέφτηκε να κατεβάσει το πολύτιμο αυτό υλικό). Ωστόσο, έχει δίκιο να αναζητά τεκμηρίωση για την ύπαρξη του Οδ. Νταβονάκου. Και γενικά, αυτή είναι η αξία των τοποθετήσεων του Άκη Γαβριηλίδη, ότι μας κάνει να σκεφτόμαστε και να ξανασκεφτόμαστε πράγματα που θεωρούμε δεδομένα. 

 

Ο αετός της ΑΕΚ και οι μπούφοι της δημοσιογραφίας

Σήμερα, ο αυτοαποκαλούμενος δημοσιογράφος Στράτος Σεφτελής φαίνεται ότι ξύπνησε με μια λογοτεχνίζουσα και δημιουργική διάθεση στο μυαλό του. Τι έκανε λοιπόν; Κάθισε στο πληκτρολόγιό του και ανάρτησε –στο λογαριασμό του στο φέισμπουκ, βεβαίως, όχι σε κάποια εφημερίδα ή ειδησεογραφικό σάιτ- μία απίθανη ιστορία για την προέλευση του ονόματος του αετού που πέταξε στο νέο γήπεδο της ΑΕΚ.

Το όνομα αυτό, για όποιον δεν το γνωρίζει, είναι «Οδυσσέας».

Η ερμηνεία λοιπόν του «δημοσιογράφου» είναι η εξής:

Καπιτωλιανά μεζεδάκια

Τα δευτερα μεζεδάκια της χρονιάς (και της δεκαετίας, για ορισμένους) τα ονομάζω έτσι σε ανάμνηση των πρωτοφανών σκηνών που διαδραματίστηκαν προχτές στην Ουάσινγκτον όταν λεφούσια τραμπικών διαδηλωτών μπούκαραν στο Καπιτώλιο για να διακόψουν την ψηφοφορία επικύρωσης των εκλεκτορικών ψήφων, εκμεταλλευόμενοι την ολιγωρία, ή μάλλον τη φιλική στάση, των αστυνομικών που φρουρούσαν τον χώρο.

Ειδαμε απίστευτες εικόνες, πρωτοφανείς, με «σαμάνους» των τραμπικών ντυμένους προβιές να στρογγυλοκάθονται στα έδρανα (οι βουλευτές και γερουσιαστές είχαν φυσικά φυγαδευτεί). «Πληρώνουμε 750 δισεκατομμύρια το χρόνο, έγραψε κάποιος, για την άμυνά μας και η καρδιά της κυβέρνησης κυριεύτηκε από ένα τσούρμο καραγκιόζηδες ντυμένους Μπλεκ», ενώ ο μαύρος ποιητής Noah Caine ανέβασε στο Τουίτερ μια φωτογραφία ενός εισβολέα στρογγυλοκαθισμένου πάνω στην προεδρική έδρα, συνοδεύοντας με το σχόλιο: Το ότι έφτασε κάποιος εκεί χωρίς να τον σκοτώσουν είναι η πεμπτουσία του προνομίου των λευκών», διότι βέβαια εύκολα φανταζόμαστε ότι αν είχε επιχειρηθεί είσοδος στο Καπιτώλιο από διαδηλωτές του BLM οι απώλειες θα μετριούνταν  με τις δεκάδες.

Βέβαια, κάποιοι προσπάθησαν να παραλληλίσουν το μπουκάρισμα στο Καπιτώλιο με τις συγκεντρώσεις των αγανακτισμένων, ενώ κατά τη γνώμη μου, αν θέλουμε αναλογίες στα καθ’ ημάς, μπορούμε να αναφέρουμε την προσπάθεια εισόδου στη Βουλή τον Ιανουάριο του 2019 (τότε που ήταν πρωτεργάτης ο Ανθρακέας) ή την είσοδο δεξιών τραμπούκων στη Βουλή με επικεφαλής τον Ρένο Αποστολίδη το 1964.

Αλλά να μην παρασυρθώ σε πολιτικό σχολιασμό, σήμερα είναι Σάββατο και σχολιάζουμε ευτράπελα. Φ

* Στο σουπεράκι της ΕΡΤ γράφτηκε για «προσπάθεια να καταληθεί η αμερικανική δημοκρατία».

Λέτε να παρετυμολογήθηκε το «καταλυθεί» από «κάτ’ αλήτες» που προσπάθησαν να παρακωλύσουν τη διαδικασία;

* Συνεχίζουμε αμερικάνικα, με μια είδηση του ΑΠΕ. Έχει ενδιαφέρον ο χειρισμός του πρωτότυπου υλικού από τον skai.gr.

Λοιπόν, το ΑΠΕ ανακοινώνει την εκλογή της Νάνσι Πελόσι ως προέδρου της Βουλής των Αντιπροσώπων στις ΗΠΑ και μεταξύ άλλων γράφει:

Στα 80 της χρόνια, η ικανή τακτικίστρια, η βασική αντίπαλος του Ντόναλντ Τραμπ κατά τη διάρκεια του δεύτερου μισού της θητείας του, επανεξελέγη πρόεδρος του σώματος για δύο χρόνια, παρά τις επιφυλάξεις αρκετών στην αριστερή πτέρυγα του κόμματός της.

Η βουλεύτρια της Καλιφόρνιας, η πρώτη γυναίκα που κατέλαβε τον θώκο, εξασφάλισε 216 ψήφους, έναντι 209 του Ρεπουμπλικάνου αντιπάλου της, του Κέβιν Μακάρθι. Όλοι οι παρόντες Ρεπουμπλικάνοι βουλευτές ψήφισαν τον τελευταία· αντίθετα, πέντε μέλη της κοινοβουλευτικής ομάδας των Δημοκρατικών δεν έδωσαν την ψήφο τους στην κυρία Πελόσι.

Ο Σκάι, έχοντας ρητά ως πηγή το ΑΠΕ, αναφέρει:

Μεζεδάκια της φυλακής

Παίρνοντας τη σκυτάλη από το χτεσινό μας άρθρο, ο τίτλος του σημερινού σαββατιατικου πολυσυλλεκτικού μας άρθρου εκφράζει την ευφορία του ιστολογίου για τη φυλάκιση των χρυσαβγιτών αρχηγών. Όλων; Όχι όλων. Λείπει καταρχάς ο ευρωβουλευτής λαγός. Αλλά και ο γενναίος Χρήστος Παππάς είδε έγκαιρα προς τα πού πάνε τα πράγματα και έγινε κι αυτός λαγός, μάλιστα όπως λέγεται έχουν χαθεί τα ίχνη του από την 1η Οκτωβρίου, αφού η διακριτική παρακολούθηση της ΕΛΑΣ παραήταν διακριτική -υπάρχουν πολλοί στην ΕΛΑΣ που προτιμούν να φυλακίζουν 14χρονους μαθητές και να ψηφίζουν μεσήλικες φασίστες.

Τα μεζεδάκια μας όμως δεν έχουν μεγάλη σχέση με τη φυλάκιση των ηγετών του ναζιστικού μορφώματος. Και ξεκινάμε.

Ξεκινάμε με τον κ. Χρήστο Γιανναρά, ο οποίος συνεχίζει τις ιερεμιάδες στην Καθημερινή και στην τελευταία του επιφυλλίδα επαναλαμβάνει, με παραλλαγή, έναν παλιό μύθο.

Γράφει: Θα ξαναθυμίσω, ότι για να γίνει η Γαλλία μέλος του ΝΑΤΟ, ο στρατηγός Ντε Γκωλ απαίτησε, να μετονομαστεί η «Μεγάλη Βρετανία» σε «Ηνωμένο Βασίλειο»! Και, φυσικά, το πέτυχε. Γιατί τότε η πολιτική είχε ακόμα ιερότητα και το ΝΑΤΟ ήταν μια συμμαχία υπεράσπισης της ανθρωπιάς των ανθρώπων.

Πρόκειται για παραλλαγή του «μεγαλοβρετανικού ψέματος», που το έχουν διαδώσει κατά καιρούς ο Αντώνης Σαμαράς και ο Γ. Καρατζαφέρης, και που λέει ότι, τάχα, ο ντε Γκωλ, ως πρόεδρος της Γαλλίας, απαίτησε από τη Μεγάλη Βρετανία να μετονομαστεί σε Ηνωμένο Βασίλειο προκειμένου να άρει το βέτο του στην ένταξή της στην τότε ΕΟΚ, επειδή δεν ήθελε να έχει παρεμφερές όνομα με τη γαλλική περιφέρεια της Βρετάνης.

Όπως έχουμε αναλυτικά και επανειλημμένα γράψει, πρόκειται για χονδροειδές εφεύρημα, αφού η χώρα ονομάζεται Ηνωμένο Βασίλειο της Μεγάλης Βρετανίας και Ιρλανδίας από το 1800 -και «της Βόρειας Ιρλανδίας» από το 1927. Τώρα ο κ. Γιανναράς, μαλλον σκόπιμα, παραλλάσσει τον μύθο για να τον ταιριάξει στο ΝΑΤΟ, αφού αυτό ταιριάζει στο θέμα της επιφυλλίδας του -αλλά δεν είναι μικρότερη αγυρτεία αυτή η παραλλαγή.

Θέλει να μας βάλει τσιπ ο Μπιλ Γκέιτς; -ή, όταν ο Ευ.Βενιζέλος παραλίγο να συναντήσει τη Ραχήλ Μακρή

Μέσα στην πανδημία, ανάμεσα στα άλλα κακά που μας έχουν βρει, έχει φουντώσει και η διάδοση των κάθε λογής μύθων. Αυτό είναι σε κάποιο βαθμό λογικό, αφού βρισκόμαστε μπροστά σε μια πρωτοφανή κατάσταση όπου η επιστήμη βάδιζε, και σε κάποιο βαθμό βαδίζει, σε νερά αχαρτογράφητα, όπου οι επιστήμονες είναι αναγκασμένοι να εισηγηθούν στους πολιτικούς προτάσεις με βάση ελάχιστα δεδομένα, όπου με βάση τις εισηγήσεις αυτές παίρνονται αποφάσεις περιστολής των ελευθεριών, που ταυτόχρονα δοκιμάζουν την οικονομία, όπου οι ειδικοί εμφανίζονται κάποτε να πέφτουν σε παλινωδίες ή διαφωνούν μεταξύ τους.

Πρωτόγνωρη κατάσταση, λίγα δεδομένα, σπασμωδικές αντιδράσεις, μια αόρατη απειλή. Το έδαφος είναι γόνιμο για να ευδοκιμήσουν διάφοροι μύθοι και ακούμε πολλούς τέτοιους τελευταία, καθώς το Διαδικτυο φέρνει στο σαλόνι μας όχι μόνο το απόσταγμα της γνώσης των καλύτερων πανεπιστημίων αλλά και τα συνωμοσιολογικά παραληρήματα των όπου γης ψεκασμένων. Δύσκολη κατάσταση, πολύ περισσότερο που θα ήταν επίσης λάθος να θεωρήσουμε συνωμοσιολόγους όσους εκφράζουν επιφυλάξεις ή ασκούν κριτική.

Πολλοί από τους μύθους που κυκλοφορούν στο Διαδίκτυο έχουν στόχο τον Μπιλ Γκέιτς, τον πάμπλουτο πρώην συνιδρυτή της Μάικροσοφτ, που τώρα που βρίσκεται στη δεύτερη νεότητά του παρεμβαίνει στη δημόσια ζωή ως πρόεδρος του φιλανθρωπικού ιδρύματος που έχει ιδρύσει μαζί με τη γυναίκα του.

Για παράδειγμα, η Ραχήλ Μακρή, πρώην βουλεύτρια των ΑΝΕΛ και του ΣΥΡΙΖΑ (εμείς οι Συριζαίοι να μην το ξεχνάμε αυτό και να σκύβουμε το κεφάλι με ντροπή), που εδώ και καιρό έχει αποτινάξει τα δεσμά της λογικής σκέψης, έγραψε πριν από κάμποσες μέρες το μήνυμα που βλέπετε αριστερά.

..

Εδώ μπλέκουν πολλοί μύθοι και πολλοί φόβοι: η αντίθεση στην τεχνολογία 5G (κι εγώ έχω επιφυλάξεις και πιστεύω ότι πρέπει να έχουμε), η εναντίωση σε κωδικούς αριθμούς, η αντίθεση στα εμβόλια, η υποτιθέμενη πρόταση για εμφύτευση τσιπ σε ολους τους πολίτες, που υποτίθεται ότι προέρχεται από τον Μπιλ Γκέιτς, και σαν κερασάκι στην τούρτα η ανορθογραφία στη συνΩμοσία -καλά, αυτό το έκανε λάθος και ο Μπαμπινιώτης.

Θα μπορούσε το Στόουνχετζ να το έχουν κατασκευάσει αρχαίοι Έλληνες;

Κατά τη γνώμη μου, η απάντηση στο ερώτημα του τίτλου είναι: Όχι.

Αν θέλετε εκτενέστερη απάντηση, είναι: Ασφαλώς όχι.

Γιατί τότε γράφω το σημερινό άρθρο;

Διότι με αυτόν τον τίτλο δημοσιεύτηκε πριν από 2-3 μέρες σε πάρα πολλά διαδικτυακά μέσα ενημέρωσης (παράδειγμα εδώ) ένα εκτενές άρθρο, στο οποίο προβάλλεται η θεωρία του «ερευνητή» κ. Μηνά Τσικριτσή, ο οποίος καταλήγει σε αυτό το συμπέρασμα.

Το άρθρο δημοσιεύτηκε σε τόσο πολλά μέσα επειδή προέρχεται από το κρατικό πρακτορείο, το ΑΠΕ/ΜΠΕ. Η συντομευμένη (αλλά ωστόσο αρκετά εκτενής) μορφή του άρθρου του ΑΠΕ, του δημοσιογράφου Α. Μέτσιου, είναι αυτή που αναδημοσιεύτηκε στους περισσότερους ιστότοπους. Δεν έχω πρόσβαση στη συνδρομητική σελίδα του ΑΠΕ ώστε να δω τι επιπλέον προσθέτει το πλήρες άρθρο του κ. Μέτσιου.

Πώς έφτασε ο «ερευνητής» κ. Τσικριτσής σε αυτό το εντυπωσιακό συμπέρασμα; Όπως λέει, «αφαιρετικά συγκρίνοντας το αποτύπωμα του μηχανισμού του Παλαικάστρου με μία κάτοψη του Στόουνχετζ» διαπιστώνονται μεγάλες ομοιότητες. [O μηχανισμός του Παλαίκαστρου είναι μια λίθινη μήτρα που βρίσκεται στο αρχαιολογικό μουσείο του Ηρακλείου και τον οποίο ο κ. Τσικριτσής αποκαλεί «μινωικό υπολογιστή»].

Στη συνέχεια, αφού τονίσει ότι και το όνομα Stonehenge μπορεί να έχει ελληνική ετυμολογία, ο κ. Τσικριτσής θεωρεί ότι κάποια πετρογλυφικά σύμβολα που βρέθηκαν στους λίθους του Stonehenge είναι στην πραγματικότητα συμβολα της Γραμμικής Α’ γραφής, που ο ίδιος ισχυρίζεται ότι την έχει αποκρυπτογραφήσει και ότι αποτυπώνει ελληνική γλώσσα.

Τέλος, από τους τρεις πολιτισμούς που θεωρεί ικανούς να έχτισαν το μνημείο (Σουμέριους ή Ασσύριους, Αιγύπτιους, Μινωίτες) ο κ. Τσικριτσής προκρίνει τους Μινωίτες, διότι μόνον αυτοί έχτιζαν (και) κυκλοτερή κτίσματα.

Εγώ τον κ. Τσικριτσή τον θυμάμαι από τον προηγούμενο αιώνα, τότε που είχε ισχυριστεί (στις εφημερίδες, διότι το Διαδίκτυο ήταν ουσιαστικά ανύπαρκτο στην Ελλάδα) ότι είχε αποκρυπτογραφήσει τη Γραμμική Α’. Έχει σπουδάσει μαθηματικός και έχει κάνει διδακτορικό στη θεολογία, με μαθηματική ανάλυση του κειμένου της Αποκάλυψης του Ιωάννη. Αυτό σημαίνει ότι, για την γραμμική Α’ είναι ερασιτέχνης.

Ερασιτέχνης όμως ήταν και ο Μάικλ Βέντρις, ο ευφυέστατος Βρετανός στον οποίο χρωστάμε την αποκρυπτογράφηση της Γραμμικής Β’ -σε μια εποχή όπου η συναίνεση της διεθνούς επιστημονικής κοινότητας απέκλειε το ενδεχόμενο να αποτυπώνει ελληνική γλώσσα η Γραμμική Β’.

Μια καραβίδα στον πορτοκαλεώνα του Προέδρου της Βουλής

Τι δουλειά έχει η καραβίδα στον πορτοκαλεώνα, θα ρωτήσετε. Αν είναι ποταμίσια, μπορεί να βρεθεί εκεί, αν τύχει και τον πορτοκαλεώνα τον διασχίζει κανένα ποταμάκι, αλλά δεν το εννοώ έτσι.

Ούτε νομίζω να έχει πορτοκαλεώνα ο Πρόεδρος της Βουλής, ο Κ. Τασούλας -θα μπορούσε, βέβαια, αφού έλκει την καταγωγή από τα Γιάννενα, δεν αποκλείεται να έχει στον κάμπο της Άρτας κανένα μπαξεδάκι. Όμως δεν έχω δει το πόθεν έσχες του και, όπως και να’ναι, δεν το εννοώ κυριολεκτικά.

Οι ταχτικοί άλλωστε σχολιαστές του ιστολογίου θα ξέρουν ότι στο ιστολόγιο «καραβίδα» ονομάζουμε μια συστάδα αλλεπάλληλων λανθασμένων πληροφοριών, που δίνονται καλοπροαίρετα (είναι δηλαδή λάθη, όχι ψέματα). Πώς και γιατί δόθηκε αυτό το όνομα, το εξηγούμε σε ένα παλιό άρθρο.

Πριν από δέκα μέρες, λοιπόν, μιλώντας σε μια εκδήλωση του Ιδρύματος της Βουλής, με θέμα «Ελληνικός κοινοβουλευτισμός: κληρονομιές και προοπτικές», ο κ. Κ Τασούλας αφηγήθηκε πώς ο ελληνικός κοινοβουλευτισμός συνετέλεσε στο να φτιαχτεί ένας διάσημος πίνακας που κοσμεί ένα γαλλικό μουσείο. Δυστυχώς, όλα σχεδόν όσα είπε είναι ανακρίβειες.

Θα παραθέσω πιο κάτω ολόκληρη την παρέμβαση του ΠτΒ, που την απομαγνητοφώνησε το επιτελείο του ιστολογίου, αλλά μπορείτε να τον ακούσετε και να τον δείτε κι εσείς:

Ας δούμε το κείμενο της παρέμβασης του κ. Τασούλα. Ακολουθούν δικά μου σχόλια (για την ακρίβεια, είναι σχόλια του επιτελείου του ιστολογίου· ελάχιστο μερίδιο επαίνου πέφτει σε μένα):

Ο Διον. Σαββόπουλος και το πρόπλασμα του μύθου για τη «δήλωση Κίσινγκερ»

Ένας από τους πιο ανθεκτικούς ελληναράδικους μύθους είναι, χωρίς αμφιβολία, ο μύθος για τη «δήλωση Κίσινγκερ». Όπως πιθανότατα θα ξέρετε, ο μύθος συνίσταται στο ότι ο Αμερικανός πολιτικός είχε πει:

Ο ελληνικός λαός είναι δυσκολοκυβέρνητος και γι’ αυτό πρέπει να τον πλήξουμε βαθιά στις πολιτισμικές του ρίζες. Τότε ίσως συνετισθεί. Εννοώ, δηλαδή, να πλήξουμε τη γλώσσα, τη θρησκεία, τα πνευματικά και ιστορικά του αποθέματα, ώστε να εξουδετερώσουμε κάθε δυνατότητά του να αναπτυχθεί, να διακριθεί, να επικρατήσει, για να μη μας παρενοχλεί στα Βαλκάνια, να μη μας παρενοχλεί στην Ανατολική Μεσόγειο, στη Μέση Ανατολή, σε όλη αυτή τη νευραλγική περιοχή μεγάλης στρατηγικής σημασίας για μας, για την πολιτική των ΗΠΑ.

Τον μύθο τον έκανε γνωστό η Λιάνα Κανέλλη, σήμερα βουλεύτρια του ΚΚΕ, το 1997 (λίγα χρόνια πριν αρχίσει να συνεργάζεται με το ΚΚΕ). Η Κανέλλη εξέδιδε τότε το (εθνικιστικό και τουρκοφαγικό, λέω εγώ) περιοδικό Νέμεσις και στο τεύχος του Φεβρουαρίου 1997 δημοσίευσε την πλαστή δήλωση, φυσικά παρουσιάζοντάς την για αληθινή, που έγινε τάχα το 1994.

Κι ένα μικρό παιδί καταλαβαίνει πως για έναν διπλωμάτη καριέρας τέτοιες δηλώσεις είναι αδιανόητες. Επιπλέον, όπως αναφέρω σε παλιό άρθρο του ιστολογίου, ο ίδιος ο Κίσινγκερ διέψευσε τον ισχυρισμό ενώ όταν προκλήθηκε να τον τεκμηριώσει η κ. Κανέλλη επικαλέστηκε ένα φύλλο της Turkish Daily News το οποίο τελικά βρέθηκε αλλά δεν περιέχει τίποτα σχετικό (Είμαστε στην εποχή όπου δεν έχουν περάσει τα πάντα στο Διαδικτυο κι έτσι η κ. Κανέλλη μπορούσε να διατηρεί για καιρό το ψέμα της).

Η δήλωση Κίσινγκερ λοιπόν αποδείχτηκε πέρα από κάθε αμφιβολία πλαστή, αν και αυτό δεν εμπόδισε πολλούς να την αναπαράγουν -και να την «τεκμηριώνουν» με το «επιχείρημα»: Μήπως δεν επαληθεύτηκαν τα όσα λέει;

Μια περιπλοκή στο θέμα είναι πως, όπως αποκάλυψαν οι ερευνητές της ομάδας του Ιού, τον Ιανουάριο του 1987, ο δικηγόρος Θ. Σταυρόπουλος, σε άρθρο του στην Ελευθεροτυπία υπέρ της επαναφοράς των αρχαίων στο γυμνάσιο από το πρωτότυπο, παρέθεσε μια συντομότερη, αλλά σαφώς ιδίου κλίματος δήλωση του Κίσινγκερ, η οποία, κατ’ αυτόν, είχε ειπωθεί το 1973, αμέσως μετά τη σφαγή του Πολυτεχνείου! Συγκεκριμένα, η δήθεν δήλωση είναι: «Τους Έλληνες δεν μπορούμε να τους δαμάσουμε. Είναι μη κυβερνήσιμοι (ingouvernables). Πρέπει να τους χτυπήσουμε στις πολιτικές τους βάσεις» Henry Kissinger (Νοέμβρης 1973).

Σε δεύτερο άρθρο του ιστολογίου θέλησα να βρω τις απαρχές των ψευτοδηλώσεων Κισινγκερ και βρήκα μια ρήση του Κάστλρι, λόρδου Λοντόντερι, όπως την παραθέτει ο Αμερικανός διπλωμάτης Τσαρλς Τάκερμαν: Lord Londonderry, who wished to render Greece » as harmless as possible, and to make her people like the spiritless nations of Hindostan.»

Η ρήση αυτη έχει συμπεριληφθεί στο βιβλίο του Γεωργίου Φιλάρετου «Ξενοκρατία και βασιλεία εν Ελλάδι», που έχει διαβαστει αρκετά και που επανεκδόθηκε μετά την πτώση της δικτατορίας, και στη συνέχεια χρησιμοποιήθηκε από διάφορους δημοσιολόγους όπως ο Μάριος Πλωρίτης.

Οπότε, η υπόθεση εργασίας που κάνω είναι πως η ρήση αυτή χρησίμεψε σαν έναυσμα για να χαλκευθει, άγνωστο από ποιον και πότε ακριβώς, η δήλωση Κισινγκερ που εμφανίζεται αθορυβα και απαρατήρητη το 1987 στο άρθρο του Θ. Σταυρόπουλου και δέκα χρόνια αργότερα με τυμπανοκρουσίες από τη Λιανα Κανέλλη.

Ως εδώ έχετε διαβάσει μια απαραίτητη (και αναπόφευκτη) περίληψη των δύο προηγούμενων άρθρο μου για τον μύθο της δήλωσης Κίσινγκερ. Από εδώ και πέρα, το νέο στοιχείο.

Το νέο στοιχείο δεν ανατρέπει τα πράγματα αλλά προσθέτει μια νέα ψηφίδα στην ανίχνευση του μύθου. Το οφείλουμε εξ ολοκλήρου σε ένα εύρημα του φίλου Παναγιώτη Ανδριόπουλου, που το αποκάλυψε με διαδοχικές δημοσιεύσεις στο Τουίτερ και στην ομάδα Υπογλώσσια του Φέισμπουκ. Ο ίδιος έκανε και όλη την υπολοιπη έρευνα που θα παρουσιάσω.

Λοιπόν, όσοι έζησαν στη δεκαετία του 1980 θα θυμούνται ότι το 1986, τότε που δεν υπήρχε ακόμα ιδιωτική τηλεόραση, ο Διονύσης Σαββόπουλος άρχισε στην ΕΡΤ μιαν εκπομπή «Ζήτω το ελληνικό τραγούδι». Την έβλεπα και μου άρεσε. Θα θυμούνται επίσης οι ίδιοι ότι την ευλογημένη εκείνη εποχή οι μαθητές Γυμνασίου δεν διδάσκονταν αρχαία από το πρωτότυπο αλλά μόνο από μετάφραση. Αρχαία κείμενα μάθαιναν στο Λύκειο -και αυτό δεν εμπόδισε πολλούς να γίνουν άριστοι κλασικοί φιλόλογοι. Το μέτρο αυτό είχε αρχίσει από το 1976 με τη μεταρρύθμιση Ράλλη, ωστόσο το 1986 ο τότε υπουργός Παιδείας Αντώνης Τρίτσης άκουγε ευμενώς τις εισηγήσεις συντηρητικών κύκλων όπως η Πανελλήνια Ένωση Φιλολόγων και ο Γ. Μπαμπινιώτης και είχε εκφράσει τον προβληματισμό μήπως πρεπει να επανέλθει η διδασκαλία των αρχαίων στο γυμνάσιο ώστε να αντιμετωπιστεί η (ανύπαρκτη) νόσος της λεξιπενίας.

Μην ανησυχείτε, φτάνω στο ψητό. Στις 27 Δεκεμβριου 1986, και ενώ έχει ανάψει η συζήτηση για τα αρχαια ελληνικά, στο 6ο επεισόδιο της εκπομπής «Ζήτω το ελληνικό τραγούδι» ο Διον. Σαββόπουλος αφιερώνει τη μισή εκπομπή στη γλώσσα (την εκπομπή μπορείτε να τη δείτε εδώ) και μεταξύ άλλων λέει τα εξής:

Ποιος είναι αυτός με το μουστακάκι δίπλα στην Ελένη Αντωνιάδου;

Πριν από πέντε περίπου χρόνια, στην αρχή της ελληνικής προεδρίας της ΕΕ, ένας λογαριασμός του Φέισμπουκ που ανήκε στο Ευρωπαϊκό Λαϊκό Κόμμα, το συντηρητικό κόμμα που είναι πρώτη δύναμη σε επίπεδο ΕΕ, παρουσίασε την εικόνα που βλέπετε αριστερά, με τα 11 πορτρέτα, τιτλοφορώντας την «11 σπουδαίοι Έλληνες, του παρελθόντος, του παρόντος και του μέλλοντος».

Οι περισσότεροι θα αναγνωρίσετε τον Ελευθέριο Βενιζέλο, τον (νεανικό) Κωνσταντίνο Καραμανλή, τη Μαρία Κάλας, τον Οδυσσέα Ελύτη, τον Βαγγέλη Παπαθανασίου, τον Νίκο Γκάλη. Κάπως λιγότεροι θα βρείτε τον Μανώλη Ανδρόνικο και ακόμα πιο λίγοι τον Κων. Καραθεοδωρή, που μπορεί να καμαρώνουμε ότι (δήθεν) ήταν δάσκαλος του Αϊνστάιν, αλλά φατσικά δεν τον ξέρουμε. Τον Δημήτρη Μητρόπουλο μπορεί να τον αγνοούμε ακόμα πιο πολλοί.

Αλλά ποια είναι η νεαρή γυναίκα στο κέντρο;

Το μαρτύρησα στον τίτλο, είναι η Ελένη Αντωνιάδου. Ποια όμως είναι η Ελένη Αντωνιάδου;

Η Ελένη Αντωνιάδου, γεννημένη το 1988 στη Θεσσαλονίκη, είναι πτυχιούχος του τμήματος Πληροφορικής με εφαρμογές στη Βιοϊατρική από το Πανεπιστήμιο Θεσσαλίας, έχει μεταπτυχιακό τίτλο από το Ιλινόι, συμμετείχε σε ένα ή δύο θερινά καμπ της NASA,  ίδρυσε μια εταιρεία παραγωγής τεχνητών οργάνων για μεταμοσχεύσεις, η οποία όμως δεν φαίνεται να είχε ποτέ δραστηριότητα, ενώ έχει ξεκινήσει διδακτορικό χωρίς να το ολοκληρώσει.

Δεν ειναι ίσως αμελητέα τα όσα έχει κάνει, αλλά στοιχηματίζω ότι θα ξέρετε αρκετούς Έλληνες και αρκετές Ελληνίδες της ίδιας ηλικίας με συγκρίσιμα ή και ανώτερα επιστημονικά ή επιχειρηματικά επιτεύγματα. Οι δημοσιεύσεις της κ. Αντωνιάδου είναι μετρημένες στα δάχτυλα και όχι ιδιαίτερα πρωτότυπες, όπως λένε όσοι τις είδαν. Έχει h-index γύρω στο 7, κάτι όχι πρωτοφανές για την ηλικία της. Τι ήταν εκείνο που έφερε την νεαρή κυρία Αντωνιάδου, με αυτό το μάλλον ισχνό έργο, ανάμεσα σε τόσο εκλεκτή συντροφιά, ανάμεσα σε κολοσσούς της πολιτικής, των γραμμάτων και των τεχνών, που τ’ όνομά τους θα μείνει στην ιστορία;

Πασχαλιάτικα μεζεδάκια

Όπως και κάθε χρόνο, έτσι και φέτος το μόνο πρόβλημα που έχω για να τιτλοφορήσω το πολυσυλλεκτικό σαββατιάτικο άρθρο μας είναι να διαλέξω έναν τίτλο που να μην τον έχω χρησιμοποιήσει άλλη χρονιά. Λαμπριάτικα έχω πει, πασχαλινά ή και προπασχαλινά μεζεδάκια έχω πει, πασχαλιάτικα όχι, οπότε καπαρώνω τον τίτλο φέτος και του χρόνου βλέπουμε.

* Γλωσσικοί και σχετικοί με τη γλώσσα μύθοι δεν κυκλοφορούν, βεβαίως, μόνο στα καθ’ ημάς. Ιδού αυτό το αφισάκι, που παρουσιάζει έναν μύθο αρκετά διαδεδομένο σε νιου έιτζ κύκλους, ότι τάχα η αγγλική λέξη Easter προέρχεται από την Ιστάρ, τη θεά των πολιτισμών της Μεσοποταμίας.

Ή μάλλον το αφισάκι που βλέπετε παρουσιάζει την ανασκευή του μύθου αυτού, από τον φίλο Γιάννη Οικονόμου. Σκέφτομαι πως ίσως αυτός ο τρόπος ανασκευής είναι πιο επιδραστικός.

Όσο για την ετυμολογία της λέξης Easter, όπως έχουμε γράψει παλιότερα (και θα το επαναλάβουμε του χρόνου) «προέρχεται από μια παγανιστική γιορτή προς τιμήν μιας τευτονικής θεάς της άνοιξης και του φωτός, της ανατολής του ήλιου (άλλωστε east είναι η ανατολή). Κάτι ανάλογο ισχύει και στα γερμανικά (Ostern)».

* Τελικά τι θα κάνουμε με τους τιμητές;

Σε πρόσφατο άρθρο της η ΕφΣυν αναφερεται στους «τιμητές του Μουσολίνι στο Μιλάνο«.

Δεν εννοεί αυτούς που επικρίνουν τον Μουσολίνι, αλλά τους ακροδεξιούς οπαδούς της Λάτσιο, που με την ευκαιρία κάποιου ποδοσφαιρικού αγώνα βρέθηκαν στο Μιλάνο και επισκέφτηκαν την Πιατσάλε Λορέτο, τον τόπο όπου οι παρτιζάνοι κρέμασαν ανάποδα, το 1945, τα πτώματα του Μουσολίνι και της Κλαρέτας Πετάτσι, και εκεί ύψωσαν πανό που έγραφε «Τιμή στον Μπενίτο Μουσολίνι».

Πολλές φορές έχουμε γράψει για τη λέξη αυτή, που σημαίνει τον δριμύ επικριτή σύμφωνα με τα λεξικά (μια χρήση που ανάγεται στα ρωμαϊκά χρόνια και στους κήνσορες) αλλά η οποία, έχοντας χάσει σημασιολογική διαφάνεια, θεωρείται από πολλούς ότι σημαίνει «οπαδός, υμνητής» -διότι, σου λέει ο άλλος, τιμητής είναι αυτός που τιμά.

Καθώς όμως εξακολουθεί να είναι ζωντανή και η αρχική σημασία της λέξης, δύσκολα θα δεχτούμε χρήσεις με τη νέα σημασία, εννοώ όσοι από εμάς είμαστε επαγγελματίες γραφιάδες και διορθώνουμε κείμενα -θα επισημαίνουμε το λάθος και θα το διορθώνουμε, ώσπου να γείρει η πλάστιγγα, αν ποτέ γείρει.

Ως τότε, ο τιμητής μπαίνει στην ίδια κατηγορία λέξεων με τον «ευάριθμο». Λέξεις που προτιμότερο είναι να αποφεύγονται, επειδή ούτε αυτός που τις γράφει ξέρει πώς θα τις εκλάβουν οι αναγνώστες του, ούτε αυτός που διαβάζει ξέρει πώς τις εννοεί ο συντάκτης.

* Στο ίδιο άρθρο της ΕφΣυν, διαβάζω ότι «Το πανό φέρει επίσης την υπογραφή των Irreducibles, μιας από τις ακροδεξιές ομάδες της Λάτσιο».

Ακροδεξιοί είναι οι οπαδοί, αλλά είναι Ιταλοί, οπότε δεν μπορεί να υπογράφουν Irreducibles. Θα υπογράφανε έτσι αν ήταν Άγγλοι. Οι Ιταλοί (και αφού είναι εθνικιστές, ένας λόγος παραπάνω να γράφουν στα ιταλικά) υπογράψανε ως Irriducibili. Πείτε το «Αδιάλλακτοι».

* Aριστερά βλέπετε την πασχαλινή ευχετήρια κάρτα του Ευκλείδη Τσακαλώτου.

Eίναι ένας πίνακας του Μεξικανού ζωγράφου Ντιέγκο Ριβέρα. Σύμφωνα με το σχετικό ρεπορτάζ, ο τίτλος του πίνακα είναι «Η απελευθέρωση του Peon».

O αγγλικός τίτλος του πίνακα είναι Liberation of the Peon, αλλά αυτό δεν σημαίνει πως ο Peon είναι κύριο όνομα (αν ήταν δεν θα είχε άρθρο). Πρόκειται για την ισπανική λέξη peón, που σημαίνει περίπου «κολλήγος». (Εδώ πιο αναλυτικά για το peonage).

Ο μύθος της Ψωροκώσταινας (μια συνεργασία του Spiridione)

Με μεγάλη χαρά, και κάποια ανακούφιση, παρουσιάζω σήμερα ένα πολύ σημαντικό άρθρο, μια συνεργασία του φίλου μας του Spiridione.

Οι τακτικοί αναγνώστες του ιστολογίου ξέρουν ότι οι συνεργασίες του Spiridione με το ιστολόγιο είναι από τα διαμάντια που κοσμούν το ιστολόγιο -αρκεί να αναφέρω το άρθρο για τους Μόρτηδες, το άρθρο για τους Τραμπούκους ή τη μελέτη για τους 200 της Καισαριανής, ενώ και σε άλλα άρθρα η συμβολή του υπήρξε πολύτιμη. Εδώ και καιρό, ο Spiridione ερευνούσε την ιστορία και τον μύθο γύρω από τον ορο «Ψωροκώσταινα» και μου έστελνε διαρκώς και άλλα ευρήματά του μήπως και αξιωθώ να γράψω το σχετικό άρθρο.

Με το ένα και με το άλλο το άρθρο δεν το έγραφα, οπότε είδε κι απόειδε ο Spiridione και το έγραψε εκείνος -γι’ αυτό και η χαρά μου συνδυάζεται με ανακούφιση, αφού ένιωθα πως το χρωστούσα. Και με ζήλια συνδυάζεται βεβαίως, γιατί το ζηλεύω το άρθρο του.

Το παραθέτω χωρίς άλλα δικά μου σχόλια:

Ψωροκώσταινα είναι ένας πολύ γνωστός μειωτικός και περιπαικτικός χαρακτηρισμός που λέμε για τη χώρα μας, ένας αυτοφαυλισμός που έχει πει και ο Ν. Σαραντάκος. Τον χρησιμοποιούμε όταν θέλουμε να αναφερθούμε στην υπανάπτυξη, την έλλειψη χρημάτων ή την ανοργανωσιά του νεοελληνικού κράτους, όπως γράφει και το ΛΚΝ. Έχει χρησιμοποιηθεί επίσης, συνήθως απ’ τον χώρο της Αριστεράς, ο όρος «ιδεολογία ή σύνδρομο της Ψωροκώσταινας» ως κριτική απέναντι σε συντηρητικές απόψεις για την κατάσταση στη χώρα μας. Πρόσφατα μάλιστα είχε δημιουργηθεί παρεξήγηση σε μια πολιτική συζήτηση μεταξύ Στ. Κούλογλου και Βασ. Κικίλια για τη φράση ακριβώς αυτή.

Ταυτόχρονα, επίσης, είναι αρκετά διαδεδομένη η άποψη ότι η λέξη Ψωροκώσταινα προήλθε από παρωνύμιο υπαρκτού προσώπου που έζησε στο Ναύπλιο στα χρόνια της Επανάστασης του 1821. Πριν κάνουμε λόγο για την ιστορία αυτού του προσώπου, όπως μας παραδίδεται, ας δούμε πότε εμφανίζεται η λέξη στα γραπτά τεκμήρια που έχουμε.

Οι πρώτες ανευρέσεις της λέξης είναι σε απομνημονεύματα και ιστορικά κείμενα σχετικά με την Επανάσταση του 1821 και τα πρώτα χρόνια του νεοελληνικού κράτους. Ο Νικόλαος Δραγούμης σε ιστορικές του αναμνήσεις (Πανδώρα, 1853) διηγείται ότι το 1833, όταν ήταν κυβερνητικός υπάλληλος στο Ναύπλιο, ζήτησε από έναν βαρκάρη να τον μεταφέρει στο πλοίο που βρισκόταν ο Όθωνας που μόλις είχε φτάσει στην Ελλάδα. Όταν είπε στον βαρκάρη ότι θα πληρωθεί από την κυβέρνηση μετά την επιστροφή τους, αυτός του γύρισε την πλάτη και του απάντησε απαξιωτικά «Η ψωροκώσταινα!». Την ίδια άρνηση αντιμετώπισε και απ’ τους υπόλοιπους βαρκάρηδες, και αναγκάστηκε να αναφέρει απογοητευμένος στον προϊστάμενό του ότι «την κυβέρνησιν ονομάζουσι όλοι ψωροκώσταινα και ουδέ λεπτόν εμπιστεύονται εις αυτήν».

Επίσης και ο Γενναίος Κολοκοτρώνης στα Απομνημονεύματά του (γραμμένα λογικά στα μέσα περίπου του 19^ου αιώνα) αναφέρει ότι Ψωροκώσταινα έλεγαν την τελευταία κυβέρνηση πριν από την έλευση του Όθωνα. Το ίδιο και ο Αναστάσιος Γούδας στους Παράλληλους Βίους του (1873).