Χαλαρωτικά μεζεδάκια

Χαλαρωτικά διότι από σήμερα χαλαρώνουν οι περιορισμοί (στην πράξη εχουν χαλαρώσει εδώ και μέρες -δημοσιογράφοι από κάποιον τηλεοπτικό σταθμό έκαναν τη διαδρομή Αθήνα-Γύθειο από την εθνική οδό χωρίς να τους σταματήσουν πουθενά για έλεγχο). Χαλαρώνουν  οι περιορισμοί όχι επειδή έχουμε ρίξει στο ελάχιστο τους σχετικούς δείκτες για την εξάπλωση της πανδημίας -κάθε άλλο, ο αριθμός των κρουσμάτων είναι τετραψήφιος και σχεδόν καθημερινά έχουμε νέο ρεκόρ σε διασωληνωμένους ασθενείς. Αλλά δεν αντέχουμε άλλο.

Κουραστήκαμε, η οικονομία καταρρέει, οπότε ανοίγουμε ελπίζοντας ότι ο καλός μας ο καιρός και ο Θεός της Ελλάδος θα σταθούν αρωγοί.

* Και ξεκινάμε, έτσι για αλλαγή, με ένα μαργαριτάρι από υποτίτλους που δεν αφορά την πανδημία.

Ο φίλος μας ο Jago που μου το έστειλε με διαβεβαιώνει ότι το είδε με τα μάτια του, καθώς παρακολουθούσε τη σειρά Blacklist στο Νέτφλιξ.

Η Σουηδική (αντί της Σαουδικής) Αραβία είναι στάνταρ ευφυολόγημα αλλά έχω δει πολλές φορες να γράφεται από λάθος και μάλιστα όχι μόνο σε υποτίτλους αλλά και σε πολύ σοβαρότερα κείμενα. Οπότε και το τωρινό δείγμα δεν είναι τρολιά αλλά γέννημα απροσεξίας.

Αλλά αν υπήρχε Σουηδική Αραβία, θα τη διασχίζαν άραγε τάρανδοι;

* Λέγαμε πιο πριν για τη χαλάρωση των μέτρων και την κούραση που υπάρχει. Διαβαζω λοιπόν στο in.gr ότι «οι πολίτες είναι πλέον σε άλλο μήκος κλίματος από την κυβέρνηση και τους λοιμωξιολόγους».

Ήτανε μακρύ το κλίμα και τό’φαγε ο γάιδαρος!

(Φυσικά, για μήκος κύματος μιλάει η στερεότυπη έκφραση -αλλά θα έγινε καποια συζήτηση και για το κλίμα κι έτσι από τον συμφυρμό προέκυψε το τερατάκι).

* Tο έχουμε ξαναβάλει σε μεζεδάκια, τον Νοέμβριο, τώρα όμως το βλεπουμε και στο σουπεράκι της δημόσιας τηλεόρασης, που ειναι και λίγο ντροπή.

Ο λόγος για τα περιβόητα rabbit test, που δεν είναι εξελιγμένα τεστ για τον κορονοϊό που γίνονται σε κουνέλια στη Νομανσλάνδη, όπως είχα γραψει στα αστεία, αλλά είναι το rapid test όπως το παράκουσε το παιδί που έχει Λόουερ (αλλά ήταν στη ΔΑΠ και γι’ αυτο πήρε τη θέση).

Βέβαια, αν τα είχαμε πει «ταχυτέστ» δεν θα γινόταν το λαθάκι (που δεν είναι τόσο σπάνιο όσο θα νόμιζε κανείς).

Η πλάκα είναι ότι rabbit test υπάρχουν ή πιο σωστά έχουν υπάρξει -ήταν ένα από τα πρώτα τεστ εγκυμοσύνης, που αναπτύχθηκε προπολεμικά. Έκαναν ένεση σε μια κουνέλα με ούρα γυναίκας κι αν ήταν έγκυος η γυναίκα λίγες μέρες αργότερα οι ωοθήκες της κουνέλας διογκώνονταν -αλλά φυσικά για να το δουν αυτό οι επιστήμονες έπρεπε να ανατάμουν και άρα να θανατώσουν το δύστυχο το ζώο.

Αργότερα αναπτύχθηκε μια άλλη μέθοδος με βατράχους με την οποία δεν χρειαζόταν να σκοτώνεται ο βάτραχος κι έτσι το Αρεταίειο, τα πρώτα χρόνια όταν δούλευε εκεί η μητέρα μου, διέθετε στέρνα με βατράχους.

* Δεν βλέπω το Master Chef, όμως πολλοί όχι μόνο το βλέπουν αλλά γράφουν και ρεπορτάζ γι’ αυτό. Σε ένα από τα ρεπορτάζ αυτά μαθαίνουμε ότι η Σπυριδούλα Καραμπουτάκη επέκρινε το «μοιραίο λάθος» που στοίχισε την παραμονή στην Μαρίνα Ντεμολλάι.

Ποιο ήταν αυτό το μοιραίο λάθος;

Η Σπυριδούλα Καραμπουτάκη σημείωσε χαρακτηριστικά πως  «το πιναμπούρ και τα αποξηραμένα μανιτάρια είναι η χειρότερη παγίδα και ενός επαγγελματία. Δηλαδή φέρθηκε σαν ερασιτέχνης ενώ δεν είναι γιατί είναι μεγάλη παγίδα».

«Θέλει να το προσέξεις το πιναμπούρ όπως και τα μανιτάρια. Επίσης νομίζω ότι δεν το είχε και καλά βρασμένο» πρόσθεσε η πρώην παίκτρια του MasterChef. «Το πήρε πως είναι κάτι απλό».

Μοιραίο ίσως το λάθος που δεν προσέχτηκε «το πιναμπούρ», εγώ όμως βρίσκω κι άλλο ένα λάθος -ίσως όχι μοιραίο αλλά πάντως διασκεδαστικό: το πιναμπούρ.

Στην πραγματικότητα, αυτο το λαχανικό, που λέγεται και «αγκινάρα της Ιερουσαλήμ», στα γαλλικά είναι topinambour. Εμείς μέχρι πρόσφατα δεν το πολυσυνηθίζαμε. Οπότε, εδώ έχουμε κλασική περίπτωση λαθεμένης επανανάλυσης, όπου καποιος ακούει «τοπιναμπούρ» και θεωρεί ότι πρόκειται για το ουσιαστικό μαζί με το άρθρο, «το πιναμπούρ».

Παρόμοια παραδείγματα έχουν δώσει και κανονικές λέξεις, όπως το ψάρι ρίκι, που ήταν στην αρχή «τορίκι» (από τουρκ. torik) αλλά η πρώτη συλλαβή θεωρήθηκε άρθρο. Όπως θα περιμένατε, έχουμε γράψει (από το 2012 κιόλας) άρθρο για παρόμοιες λέξεις. Στην ίδια κατηγορία ανήκει και η στέρνα, που ήταν αρχικά «κινστέρνα» ή «κιστέρνα» και αναλύθηκε «κι η στέρνα».

* Παρεμπιπτόντως, δεν ειχα αντιληφθεί ότι υπάρχει ιδιότητα «πρώην παίκτρια ριάλιτι» (και «πρώην παίκτης» φαντάζομαι).

* Συνεχίζουμε με ένα στυγερό έγκλημα όπου ο δολοφόνος διαμέλισε το θύμα του και άφησε τα ματωμένα του μέλη να κείτονται στο χώμα.

Ευτυχως ο διαμελισμός ήταν απλώς λεκτικός. To «έκτοτε» υπέκυψε στις σχιζολεκτικές τάσεις της εποχής και διαμελίστηκε σε «εκ τότε».

* Φίλος που μένει στην Πάρο μού στέλνει ρεπορτάζ σε ιστότοπο τοπικού ενδιαφέροντος, όπου η φράση:

Κλείνοντας, ο Δήμαρχος εδράξατο της ευκαιρίας να περάσει το μήνυμα της θελκτικότητας του νησιού για κάθε είδος επισκέπτη

Σχολιάζει ο φίλος μου: Επειδή ο σκληρός μου αρχίζει και ρετάρει, το εδράξατο ισχύει; Πιο απλό δεν θα ήταν «άδραξε την ευκαιρία» ή ‘επωφελήθηκε της ευκαιρίας’ ή ό,τι άλλο εκτός του ‘εδράξατο’ που μου γρατζουνά τα μάτια;

Τυπικά ειναι σωστό το «εδράξατο» αλλά δεν θυμάμαι να το έχω συναντήσει ξανά σε ζωντανή σημερινή ομιλία (αν και με την ευκαιρία της Μεγάλης Επετείου μπορεί να το συναντήσατε σε κείμενα της εποχής όπου «η Ελλάς εδράξατο των όπλων»).

* Λαθάκι στη Βικιπαίδεια. Το επισημαίνω και ελπίζω να διορθωθεί γρήγορα (θα μπορούσα να το διορθώσω κι εγώ, θα μου πείτε). Στο λήμμα για τον χρυσό διαβάζουμε:

Ακόμη, ο χρυσός διαλύεται (ακόμη) σε υδράργυρο (Hg), με τον οποίο σχηματίζει αμαγάλματα.

Αμάλγαμα είναι η λέξη -αραβικής ετυμολογίας αν και έχει προταθεί ως αρχή το ελλ. «μάλαγμα» των αλχημιστών, απ’ όπου το μάλαμα.

Το ίδιο λάθος πρέπει να υπάρχει και σε αλλα λήμματα.

* Νέα χώρα εμφανίστηκε στον ευρωπαϊκό χάρτη, το Λιχνενστάιν -αν και μάλλον θα πρέπει να το γράψουμε «Λυχνενστάιν» αφού υποθέτω πως ονομάστηκε έτσι επειδή τον παλιό καιρό ήταν η πηγή των λυχναριών για ολόκληρη τη μεσαιωνικη Ευρώπη.

Σε άρθρο για την ιστορία της ΙΚΕΑ διαβάζουμε πράγματι:

Από την αρχή έως τώρα και για πάντα η Stichting Ingka Foundation υπάρχει και λειτουργεί εκτός ελέγχου της οικογενείας. Την έχει υπό την εποπτεία της το Interogo Foundation, με έδρα στο Λιχνενστάιν.

Ο φίλος που στέλνει το άρθρο επισημαίνει διάφορες άλλες αβλεψίες και λάθη επιμέλειας και, αφού τονίσει ότι εκτιμά την αρθρογράφο και την διαβάζει συχνά, καταλήγει:

Αλλά πέρα από τα τυπογραφικά και άλλων ειδών λαθάκια, ο ελέφας στο δωμάτιο είναι ο ουσιαστικός λόγος της χαώδους πολυπλοκότητας πίσω από τη διοίκηση και την ιδιοκτησία των IKEA, που είναι φυσικά η φοροαποφυγή. Το άρθρο μάς λέει ότι για 40 χρόνια ο Κάμπραντ δεν ζούσε στη Σουηδία αλλά στη Δανία και την Ελβετία κι ότι όταν πέθανε η γυναίκα του το 2011, δεν είχαν μείνει πολλοί λόγοι να μην επιστρέψει, κάτι που κατάφερε να κάνει το 2014, μια και έως τότε τον δυσκόλεψαν λόγοι υγείας.

Για να μην κοροϊδευόμαστε, όταν φεύγεις από μια χώρα με τη φορολογική κουλτούρα της Σουηδίας και σκορπίζεις το portfolio σου (για να μπω κι εγώ στο κλίμα του άρθρου) σε Ολλανδία, Λουξεμβούργο, Λιχτενστάιν και Ελβετία, δεν το κάνεις για να κατορθώσεις να μην μαλώσουν οι γιοι σου και να να διατηρήσεις τον χαρακτήρα της εταιρίας. Το κάνεις για να αποφύγεις τις υποχρεώσεις σου, κάνοντας τον εαυτό σου πολίτη του κόσμου, το κεφάλαιό σου υπερεθνικό και τις υποχρεώσεις σου επιλογές, όπως η φιλανθρωπία και η εταιρική κοινωνική ευθύνη. Στη Σουηδία μετά την επιστροφή του, το 2015 πλήρωσε την εφορία 640.000€ για τα 1.900.000€ των εσόδων του, επομένως αμέσως κατανοούμε πως η πολιτική τού να καταστήσει την εταιρία «ανεξάρτητη» και «απρόσβλητη» από οικογενειακές ασθένειες, όλως τυχαίως τον έσωσε κι από την υποχρέωση να πληρώσει και μερικά δισεκατομμύρια στην εφορία.

Κι εδώ είναι το μεγάλο μεζεδάκι. Κατανοώ ότι έτσι δουλεύει ο κόσμος μας σήμερα και “TINA” κ.λπ. Όταν όμως διαβάζω τέτοια άρθρα, που μάλιστα έχουν γραφτεί από ικανότατους αρθρογράφους, δεν μου βγαίνει από το μυαλό ότι, ενόψει και της νέας στρατηγικής του ομίλου ( https://www.news247.gr/oikonomia/mikrainoyn-ta-ikea-stin-ellada-gia-na-ginoyn-perissotera.9181185.html ) επιχειρείται μια ωραιοποίηση της φίρμας, της οποίας η εικόνα κατά καιρούς έχει υποστεί πλήγματα (δίκαια ή άδικα, δεν εξετάζω επί της παρούσης) για το φασιστικό παρελθόν του ιδρυτή της, τις φοροαποφυγές, τους χαμηλούς μισθούς, τις ενδοομιλικές συναλλαγές, τις εργασιακές συνθήκες, την κατασκοπεία υπαλλήλων και τις διώξεις συνδικαλιστών. Δεν λέω ότι γράφοντας για την IKEA πρέπει κάθε φορά να προσθέσεις κι όλην την κριτική που της έχει γίνει στο παρελθόν. Αλλά εδώ έχουμε πλήρη διαστρέβλωση και αγνόηση της πραγματικότητας.

Τέλος πάντων, για μεζεδάκι άρχισα, πάλι γκρίνιες διαβάζεις χωρίς να φταις σε κάτι οπότε σταματάω τη μουρμούρα.

Αυτά ο φίλος μας μάλλον τα έγραψε μονο για μένα -αλλά έκρινα πως η «μουρμούρα» άξιζε να διαβαστεί.

* Επειδή ήμουν άρρωστος, αμέλησα να γράψω για τη φασαρία που ξέσπασε στην Κύπρο για το σύνθημα «Ως δαμέ» που κάποιοι το θεώρησαν ανορθόγραφο (αντί για «δαμαί»).

Βλέπω πάντως ότι ο υπουργός Παιδείας της Κύπρου Πρόδρομος Προδρόμου αναφέρθηκε στο θέμα:

Τονίζει ακόμα πως «όσον αφορά τη δηκτική προσπάθεια, στη θέση της κοινής ελληνικής να χρησιμοποιηθεί έκφραση από την κυπριακή διάλεκτο, η οποία βεβαίως και δεν μπορεί να επιτιμηθεί -με την εξαίρεση της ανορθογραφίας- θα πρέπει να υπενθυμίσουμε ότι η λέξη «δαμαί», η οποία και συναντάται και ως «δαχαμαί» (=εδώ, χαμαί) προέρχεται επ’ ευθείας από την αρχαία ελληνική. Υπογραμμίζοντας τις καταβολές και την υπόσταση αυτού του λαού».

Δεν έχω πρόχειρο το λεξικό του Γιαγκουλλή για να ελέγξω την ετυμολογία, αλλά έτσι πρέπει να είναι. Ωστόσο, αν έχουν μεταφερθεί σωστά τα λεγόμενα του κ. υπουργού, έχουμε εφαρμογή του νόμου του ΜέΦΡι, διότι βέβαια η λέξη δεν προέρχεται «επ’ ευθείας» αλλά «απευθείας» ή «απ’ ευθείας». Αλλά μάλλον του ιστότοπου είναι το λάθος.

* Ωραίο μεταφραστικό από την Καθημερινή. Ο αρχιεπίσκοπος του Καντέρμπουρι διαψεύδει τη Μέγκαν Μαρκλ (βάσανα που έχουν οι Άγγλοι….) και φέρεται να λέει:

Όπως ο ίδιος είπε, είχε πριν από τον γάμο «μια σειρά ιδιωτικών, ποιμενικού χαρακτήρα συναντήσεων» με τον Χάρι και τη Μέγκαν, ωστόσο απέφυγε να υπεισέλθει σε λεπτομέρειες σχετικά με τις συζητήσεις αυτές.

Εγώ όταν διαβάζω ότι είχαν συναντήσεις ποιμενικού χαρακτήρα σκέφτομαι τον αείμνηστο Χαράλαμπο Τραμπάκουλα και το «– Χαίρετε, τι δουλειά κάνετε; — Ποιμήν».

Σε αγγλικές πηγές βρίσκω: But he met the couple «in a private and pastoral setting» beforehand, he said. Είχαν ιδιωτικές συναντήσεις σε ειδυλλιακό περιβάλλον, ας πούμε. ποιμαντικού, θα έλεγα, χαρακτήρα.[Δείτε και τα σχόλια 9-10].
* Σχετικά με το… Φουρθιώτης-γκέιτ, μετά την κατακραυγή δόθηκε εντολή να αποσυρθεί η φρουρά που του είχε διατεθεί. Ή, όπως γράφτηκε:

Μετά την κατακραυγή για το «οχυρό» γύρω του, δόθηκε εντολή να παύσει η φύλαξη στην οικεία του Μένιου Φουρθιώτη και να αρθεί η φρουρά τεσσάρων αστυνομικών.

Με ρώτησε φίλος ποια είναι η κυρία με την οποία έχει οικειότητες ο κ. Φουρθιώτης και γιατί βρίσκεται υπό αστυνομική φρούρηση. Του απάντησα ότι τέτοια πράγματα δεν είναι σωστό να κοινολογούνται.

Ύστερα διορθώθηκε το «οικεία» σε «οικία» και καταλάβαμε ότι ήταν το σπίτι του.

* Φίλος στέλνει λινκ σε άρθρο οπου υπάρχει φωτογραφία του πρωθυπουργού και της Προέδρου της Δημοκρατίας. Δεν μπορώ να την αναπαράξω εδώ (σικ, ρε) διότι είναι .webp και δεν το δέχεται η WordPress, αλλά αν πάτε θα δείτε ότι δείχνει στο κέντρο τον κ. πρωθυπουργό και στο άκρο δεξιά κομμενη την ΠτΔ. Σχολιάζει ο φίλος μας:

Είναι σωστή η φωτογραφία; Ή είναι σκόπιμα τοποθετημένος ο φακός έτσι; Κύριο θέμα ο καναπές που τον στολίζει ο καταπληκτικότερος πρωθυπουργός της χώρας αλλά και του κόσμου και κάπου στη γωνία, για διακόσμηση μια κάποια κυρία; Έτσι προβλέπει το πρωτόκολλο;

* Φίλος εκπαιδευτικός στέλνει μια περίπτωση αμφισημίας σε τίτλο:

Αναπληρωτές: Ανοιχτή συζήτηση για τους διορισμούς μέσω Zoom. Σχόλιο του φίλου:

«Ανοιχτή συζήτηση για τους διορισμούς μέσω Zoom» διαβάζεις και σου δημιουργείται προς στιγμήν η εντύπωση ότι μέσω Zoom γίνονται οι διορισμοί. Και σκέφτεσαι ότι μετά την τηλεργασία έρχονται και οι τηλεδιορισμοί, στοιχείο κι αυτό της νεοφιλελεύθερης αναδιάρθρωσης με πρόσχημα το κορονοϊό. Βέβαια, δεν έχουν φτάσει μέχρι εκεί τα πράγματα και θα αρκούσε μια αλλαγή σύνταξης για να το καταστήσει σαφές.

* Και κλείνω προτρέποντάς σας να προσέξετε και να παρακολουθείτε μια πολύ ενδιαφέρουσα προσπάθεια. Πρόκειται για τα πεντάλεπτα της Φιλογλωσσίας, από το κανάλι Thrakinet με τη φίλη Ζωή Γαβριηλίδου και τον δημοσιογράφο Θεοφάνη Κωφίδη. Μέχρι στιγμής έχουν βγει στον αέρα τέσσερα πεντάλεπτα. Εδω είναι το πρώτο της σειράς.

Κάθε πεντάλεπτο έχει πολύ ψαχνό για συζήτηση ενώ ενδιαφέρον έχει και η διαφορά οπτικής γωνίας του δημοσιογράφου από τη γλωσσολόγο. Οποτε, ρίξτε μια ματιά: