Μεζεδάκια της παραμονής

… της παραμονής των Χριστουγέννων, βέβαια, αφού σήμερα διαβάζετε, όσοι δεν έχετε φύγει από το Διαδίκτυο, το πολυσυλλεκτικό μας άρθρο.

* Και ξεκινάω με κάτι ανεπίκαιρο, αφού πρόκειται για σελίδα που υπάρχει από καιρό, ένα λινκ που μου έστειλε φίλος, μια σελίδα στο Φέισμπουκ με τίτλο Αλογοπαίγνια, και με τον υπότιτλο να επεξηγεί: Όχι άλλα λογοπαίγνια.

Το ιστολόγιο αγαπάει τα λογοπαίγνια, και δεν μπορούν να είναι όλα πετυχημένα ούτε να αρέσουν σε όλους. Στο δικό μας παλιότερο άρθρο είχα αποκαλέσει «αλογοπαίγνια» τα κρύα λογοπαίγνια, χαρακτηρισμός βέβαια που είναι κι αυτός υποκειμενικός. Το «μεταξύ Subaru και αστείου», ας πούμε, μου φαίνεται εκβιασμένο, αλλά το «steel-η άλατος» για τον τερματοφύλακα του Παναθηναϊκού Στιλ, που έμεινε ακίνητος και έφαγε το γκολ, δεν είναι κακό.

* Διαβάστε στην Ίσκρα την ανακοίνωση του Κ.Κ.Συρίας και πείτε μου πόσα κομμουνιστικά κόμματα εμφανίζονται. Γίνεται λόγος για ΚΚΣυρίας (Ενιαίο), ΚΚΣυρίας (United) και ΚΚΣυρίας (Bakdash). Προς στιγμήν σκέφτηκα ότι Bakdash είναι το «ενιαίο» στα αραβικά, αλλά τελικά αυτό είναι το όνομα κάποιου παλιού κομμουνιστή και υπάρχουν δύο ΚΚ στη Συρία, το Ενιαίο και το Bakdash, ενώ το United το έβαλε ο συντάκτης για να μας μπερδέψει ή για να δείξει ότι ξέρει αγγλικά.

Τρία ονόματα, δυο πολιτικές όπως λέει και ο φίλος που το έστειλε.

* Άρθρο της Μηχανής του Χρόνου έχει θέμα μια ιστορική συναυλία το 1969 στην οποία η Τζάνις Τζόπλιν και η Τίνα Τέρνερ τραγούδησαν μαζί. Σύμφωνα με το άρθρο, η συναυλία έγινε στον Κήπο της Madison Square. Νομίζω ότι κακώς (μισο)μεταφράστηκε το Madison Square Garden, διότι δεν έγινε σε κήπο η συναυλία, αλλά σε κλειστό γήπεδο που λέγεται Madison Square Garden. Θα μπορούσαν βέβαια να το μεταφράσουν ολόκληρο, στον Κήπο της Πλατείας Μάντισον ή ίσως Μάδησον!

* Στη γλώσσα του ιστολογίου, έχει καθιερωθεί να αποκαλούμε «καραβίδα» τη συσσώρευση πολλών πραγματολογικών λαθών σε μια σχετικά μικρή παράγραφο ή και πρόταση (δείτε το παλιό μας άρθρο για τη γέννηση του όρου)

Μια τοξική καραβίδα ψάρεψα σε άρθρο του γνωστού φιλελεύθερου κλόουν Θάνου Τζήμερου, που δημοσιεύτηκε πριν από μερικές μέρες στο liberal.gr:

«Στις πρώτες ενέργειές της, η ΒΚΟ έθεσε θέμα αυτονομίας της Μακεδονίας αναφερόμενη στις τρεις “Μακεδονίες”: του Βαρδάρη, του Πιρίν και του Αιγαίου. Ο Γ.Γ. του Κ.Κ.Ε. Κώστας Γεωργιάδης διαφωνεί. Το πειθήνιο στα κελεύσματα της Μόσχας ΚΚΕ τον καθαιρεί και τον διαγράφει! »

Μετρήστε λάθη ή ψέματα:

1. Ως το 1924 δεν υπήρχε ΚΚΕ αλλά ΣΕΚΕ -αυτό ας το προσπεράσουμε, ας πούμε ότι έγινε για την οικονομίαι της συζήτησης
2. Το ΣΕΚΕ δεν είχε Γενικό Γραμματέα αλλά Γραμματέα της ΚΕ
3. Ο Γεωργιαδης ήταν μεν ανώτατο στέλεχος του ΚΚΕ αλλά όχι Γραμματέας
4. Ο Γεωργιάδης λεγόταν Γιώργος, όχι Κώστας.

Επιπλέον, αν και ο Γεωργιάδης είχε πράγματι διαφωνήσει για το μακεδονικό, είχε γενικότερες διαφωνίες με το κόμμα, όπως και άλλα από τα ιδρυτικά του στελεχη (π.χ. Αρ. Σίδερης) και γι’ αυτό αποχώρησαν ιδρύοντας τη Σοσιαλιστική Εργατική Ένωση ήδη από τις αρχές του 1924.

* Διαβάζω για το μακελειό στη Γερμανία, ότι υπήρξαν «Τουλάχιστον δώδεκα νεκροί και 48 τραυματίες από πτώση φορτηγού σε πλήθος κόσμου σε χριστουγεννιάτικη αγορά στο Βερολίνο».

Το ουσιαστικό το βρίσκω άγαρμπο. Φυσικά λέμε «έπεσε φορτηγό πάνω σε κόσμο». Όμως, το «από πτώση φορτηγού» ακούγεται σαν το φορτηγό να ήταν στον πάνω δρόμο και να έπεσε στους από κάτω. Ούτε το «πέσιμο» ταιριάζει εδώ, μόνο η ρηματική πρόταση (όταν φορτηγό έπεσε/επέπεσε πάνω σε πλήθος κόσμου). Εσείς τι λέτε;

* Μου έστειλε ένας φίλος ένα από εκείνα τα ψαρωτικά τεστ με τίτλο «Πόσο καλά γνωρίζετε την ελληνική γλώσσα«. Ας προσπεράσουμε τους υποχρεωτικούς, θα έλεγε κανείς, βλακώδεις ισχυρισμούς του προοιμίου, ότι δηλαδή τάχα «Η γλώσσα μας έχει μια πλούσια ποικιλία από λέξεις που καμία άλλη γλώσσα στον κόσμο δεν έχει. Η ελληνική γλώσσα έχει πάνω από 5 εκατομμύρια λέξεις πράγμα που εκτός από την αρχαιότερη γλώσσα στον κόσμο την κάνει και την πλουσιότερη» και ας προχωρήσουμε στις ερωτήσεις.

Το τεστ έχει κατά τη γνώμη μου το μειονέκτημα ότι ανακατεύει λέξεις που μπορεί να συναντήσουμε σε κείμενα, ακόμα και δημοσιογραφικά (βρίθω, αδόκητος) με σπανιότατες λέξεις αλιευμένες από λεξικό (αιθαλοκομπία, με τέσσερις μόνο εμφανίσεις στην αρχαία γραμματεία, οι οποίες ουσιαστικά αφορούν την ίδια ανεύρεση!) Αυτό έρχεται σε αντίθεση με τη διαβεβαίωση του προοιμίου ότι πρόκειται για λέξεις «που χρησιμοποιούμε στη σύγχρονη ελληνική γλώσσα».

Στα θετικά του τεστ ότι περιλαμβάνει και μια λαϊκή λέξη (αρβάλα), αν και είναι κι αυτή σπάνια, αλλά κατά τη γνώμη μου το ερώτημα αριθ. 3 για τη λέξη «καθυποβάλλω» δεν έπρεπε να υπάρχει, όχι μόνο επειδή η λέξη είναι δικαίως σπάνια, αλλά κυρίως επειδή η υποτιθέμενη σωστή απάντηση («κυριεύω κάποιον») δεν υπάρχει στα λεξικά (βλ. στην εικόνα το λήμμα του Δημητράκου).

* Ο Κ. Ζουράρις ξαναχτύπησε τις προάλλες, με ένα ακόμα λεκτικό πυροτέχνημα, αυτη τη φορά σε άρθρο του στην Εφημερίδα των Συντακτών, όπου διαβάζουμε για σεσηπότα ντουβάρια (από την υγρασία, προφανώς) και για άπεφθα στουρνάρια.

Το ενδιαφέρον είναι πως το άρθρο τυπώθηκε -προφανώς κατ’ απαίτηση του Κ. Ζουράρι- σε πολυτονικό. Η πρωτοβουλία αυτή αποδεικνύει για μιαν ακόμα φορά το μάταιο της επαναφοράς του πολυτονικού. Όχι μόνο τα σκουληκάκια δεν εμφανίζονται καλά στην ηλεκτρονική έκδοση της εφημερίδας ή σε πολλές κινητές συσκευές, αλλά και το κείμενο είναι γεμάτο λάθη, κάτι που δείχνει τη ματαιότητα του αγώνα των πολυτονιατών.

Πέρα από το «εγω» με περισπωμένη που βγάζει μάτι, θα προσέξετε την περισπωμένη στο «ξενιτείας» που είναι βέβαια λάθος. Τα θηλυκά σε -εία παίρνανε περισπωμένη στην ονομαστική, αλλά οξεία στη γενική.

Θα είδατε επίσης ότι η λέξη «εξήντα» παίρνει τη μια φορά οξεία και την άλλη περισπωμένη. Να είναι τάχα το ζουραρικόν συναμφότερον;

Τέλος, το πιο ανησυχητικό λάθος, που προδίνει τη χρήση αυτόματου πολυτονιστή, είναι η ψιλή στη λέξη «ιστοσελίδα». Οι παλιοί θα θυμούνται ότι η λέξη «ιστός» έπαιρνε δασεία -άρα δασεία θα έπαιρνε και η ιστοσελίδα. Επειδή όμως είναι καινούργια λέξη, δεν την έχει το λεξικό του αυτόματου πολυτονιστή, και γι’ αυτό τη βάζει με ψιλή. Γούστο θα έχει ο Ζουράρις να χρησιμοποιεί πολυτονιστήρι για να βάζει σκουληκάκια στα κείμενά του!

* Κυκλοφορεί στη μπλογκόσφαιρα η εικόνα αριστερά, αλλά δεν μου φαίνεται γνήσια.

Όχι επειδή θεωρώ απίθανο ο πουλητής να συντομέψει τους κουραμπιέδες σε κουράδες (ή έστω κουρα/δες), αλλά πού μπορεί κανείς να βρει κουραμπιέδες με 2 ευρώ το κιλό, έστω και χύμα;

* Φίλος μου στέλνει λινκ προς ένα άρθρο σχετικά με τη Συρία, όπου υπάρχει και η εξής φράση:

Η Bana και η μητέρα της Fatemah εκκενώθηκαν με ασφάλεια, μαζί με 25.000 άτομα από την περιοχή των ανταρτών στο Χαλέπι.

Παρατηρεί ο φίλος: μπορεί να εκκενωθούν κτίρια, δρόμοι, αεροδρόμια, δάση, πλοία, πόλεις, νησιά… Ποτέ άνθρωποι.

Έτσι είναι. Να παρατηρήσω όμως ότι δεν υπάρχει τρόπος να διατυπωθεί οικονομικά το αγγλικό were evacuated (το «εκκένωσαν» δεν ταιριάζει διότι δεν έφυγαν μόνοι τους, άλλοι τους έβγαλαν από την πόλη).

Στα αγγλικά μπορούμε να πούμε the building was evacuated και the residents were evacuated from the building. Υποθέτω ότι η χρήση θα νομιμοποιηθεί και στα ελληνικά.

* Και κλείνω με ένα μαργαριτάρι του Πάμπλικ, μια χοντρή ανορθογραφία στις ευχετήριες ή διαφημιστικές ηλεκάρτες του.

Δεν ξέρω ποιος είναι ο Βλαδίμηρος Κυριακίδης, ούτε γιατί μουρμουράει, ξέρω όμως πως το «πρωτίνει» είναι χοντρό όσο και πρωτότυπο ορθογραφικό λάθος. Εκτός αν οι (οΘντκ) υπεύθυνοι της διαφήμισης ισχυριστούν ότι δεν πρόκειται για λάθος αλλά για λογοπαίγνιο με τα «πρωτινά φτερά σου τα μεγάλα».

Καλά Χριστούγεννα λοιπόν, με αγάπη και υγεία!