Μεζεδάκια χωρίς πόθεν έσχες

Ο τίτλος του σημερινού πολυσυλλεκτικού μας άρθρου είναι επηρεασμένος από την είδηση που ακούστηκε αυτές τις μέρες, ότι με τροπολογία του Άδωνη Γεωργιάδη απαλλάσσονται από την υποχρέωση πόθεν έσχες οι ιδιοκτήτες μέσων ενημέρωσης.

Δεδομένου ότι το ιστολόγιο μπορεί να εξομοιωθεί με μέσο ενημέρωσης, επομένως, τα μεζεδάκια μας είναι επίσης απαλλαγμένα από την υποχρέωση πόθεν έσχες, αν και εγώ προτιμώ να αναφέρω τις πηγές μου.

Το αστείο είναι οτι πόθεν έσχες υποχρεούνται να συμπληρώνουν αμέτρητοι δημόσιοι υπάλληλοι, πανεπιστημιακοί που μετέχουν σε επιτροπές παραλαβής αναλωσίμων ή σε επιτροπές ενστάσεων, καθώς και άλλοι πολίτες πχ δημοσιογράφοι, όχι όμως, πλέον, οι καναλάρχες.

* Μια και ανέφερα τον Άδωνη, τώρα που γράφω αυτές τις γραμμές αντιλήφθηκα στο Τουίτερ ένα περιστατικό που με εξόργισε και που εμπλέκει τον Άδωνη. Ενδιαφέρει και το ιστολόγιο, αφού πρόκειται ουσιαστικά για διασπορά φέικ ειδήσεων, έστω κι αν δεν έχει γλωσσική διάσταση.

Λοιπόν, ο (υπουργός πλέον) Άδωνης αναδημοσιεύει άρθρο του Πρώτου Θέματος με τον εντυπωσιοθηρικό τίτλο «Ελληνίδα κινδυνευσε από ομαδικό βιασμό στο Άργος», ομαδικό βιασμό από μετανάστες βέβαια.

Δεκάδες, αργότερα εκατοντάδες, χρήστες σπεύδουν να αναδημοσιεύσουν την είδηση, η οποία κυριαρχεί στην μικροεπικαιρότητα του Τουίτερ. Όμως η είδηση δεν είναι σημερινή, δεν είναι χτεσινή, είναι προπέρσινη!

Αρκετές ώρες αργότερα, όταν αντιλήφθηκε ότι πρόκειται για παλιά είδηση, ο Άδωνης απλώς έσβησε το τουίτ του -που είχε στο μεταξύ αναδημοσιευτεί εκατοντάδες φορές.

Είναι αλήθεια ότι το Διαδίκτυο ισοπεδώνει τον χρόνο και συχνά τυχαίνει να δούμε μια είδηση και να μην προσέξουμε πως δεν είναι πρόσφατη. Όταν όμως κάποιος είναι δημόσιο πρόσωπο με θεσμική μάλιστα θέση και ακολουθείται από εκατοντάδες χιλιάδες άτομα, έχει τη στοιχειώδη ηθική και πολιτική υποχρέωση να ελέγχει στοιχειωδώς τις ειδήσεις που αναμεταδίδει.

(Είναι και πολιτικά παράδοξη η ενέργεια του Άδωνη, διότι αν η είδηση ήταν όντως σημερινή, θα τη χρεωνόταν κατά κύριο λόγο η σημερινη κυβέρνηση, η δική του. Φαίνεται πως επειδή μοίραζε αφειδώς αντιμεταναστευτικό δηλητήριο την προηγούμενη τετραετία, απο κεκτημένη ταχύτητα συνεχίζει να το μοιράζει και τώρα. Eκτός αν, ειδικά στο προσφυγικό, ο Άδωνης εξακολουθεί να κάνει αντιπολίτευση).

* Φίλος στέλνει άρθρο του in.gr σχετικά με το έτος γεννήσεως του Χριστού.

Στέκεται στο εξής απόσπασμα: Κατά τον Ιώσηπο, όμως, η ανοικοδόμηση του ναού άρχισε το 18ο έτος της βασιλείας του Ηρώδου του Μεγάλου 734-735 από κτήσεως Ρώμης (20-19 π.Χ.)

Όχι όμως. Άλλο είναι η κτήση, η απόκτηση, και άλλο η κτίση, το χτίσιμο. Αν δείτε όλο το άρθρο, αρκετές φορές η λέξη γράφεται σωστά, από κτίσεως, αλλά υπάρχουν και δυο «κτήσεως». Υποθέτω ότι αρχικά είχε γραφτεί παντού «κτήσεως» και μετά το διόρθωσαν αλλά τους ξέφυγαν και κανα-δυο.

* To οποίο μου θυμίζει και ένα άλλο πρόσφατο που δεν θυμάμαι να το συζητήσαμε εδώ. Πριν από καμιά δεκαριά μέρες, ο ΓΓ Αθλητισμού Γ. Μαυρωτάς έκανε την δημοσίευση που βλέπετε αριστερά, προαναγγέλλοντας ότι του χρόνου θα γιορταστούν επίσημα «τα 2500 χρόνια» από τη ναυμαχία της Σαλαμίνας.

Όμως, ο συνάδελφος (θυμίζω πως σε μιαν άλλη ζωή ήμουν χημικός μηχανικός) κάνει εδώ ένα λαθάκι στον υπολογισμό του.

Η ναυμαχία έγινε το 480 π.Χ. Του χρόνου θα έχουμε 2020. Αλλά από το 480πΧ ως το 2020 μΧ δεν είναι 2500 τα χρόνια, είναι 2499, επειδή δεν υπήρξε έτος 0.

Είναι λιγάκι αντιδιαισθητικό, αλλά έτσι είναι. Σκεφτείτε: από την 1η Ιανουαρίου του έτους 1 π.Χ. ως την 1η Ιανουαρίου του έτους 1 μ.Χ. δεν έχουμε 1+1=2 χρόνια διαφορά, έχουμε απλώς έναν χρόνο. (Το λέει και η Βικιπαίδεια: Historians have never included a year zero. This means that between, for example, 1 January 500 BC and 1 January AD 500, there are 999 years: 500 years BC, and 499 years AD preceding 500).

Το αστείο είναι ότι ο… ψεκασμένος Νότης Μαριάς ήξερε να μετράει και σε περσινή ερώτησή του προς την Επιτροπή ζητούσε να εορταστεί η επέτειος τον Σεπτέμβριο του 2021.

Αλλά όπως όλα δείχνουν, όπως ανακριβώς γιορτάσαμε τη χιλιετία ένα χρόνο νωρίτερα, έτσι ανακριβώς θα γιορτάσουμε και τη ναυμαχία της Σαλαμίνας ένα χρόνο νωρίτερα. Χώρια που αν γιορταστεί το 2021 η Σαλαμίνα θα πέσει πάνω στα ταρατατζούμ για τα 200 χρόνια του 1821 και θα υπάρχει φόβος οι Σαλαμινομάχοι να βγουν με καριοφιλια και οι αρματολοί με ακόντια.

* Σχολιάστηκε αρκετά αυτό που είπε πριν από μερικές μέρες ο πρωθυπουργός, απαντώντας σε ερώτηση του Γιάνη Βαρουφάκη, ότι η Ελλάδα δεν θα γίνει «ο φιλικός υποδοχέας των κατατρεγμένων αυτού του κόσμου».

Σχολιάστηκε επί της ουσίας, σχολιάστηκε και γλωσσικά. Κάποιοι θεώρησαν ότι ο πρωθυπουργός (ή ο λογογράφος του) έσφαλε, αφού η λέξη «υποδοχέας» έχει άλλες σημασίες (κυρίως στη βιολογία), έστω και αν υπήρχε στα αρχαία ελληνικά η λέξη υποδοχεύς με τη σημασία «οικοδεσπότης».

Χωρίς διαθεση να υπερασπιστώ τον πρωθυπουργό, εφόσον η λέξη έχει νόμιμο και διαφανή σχηματισμό, θα ήταν υπερβολικό να επικριθεί επειδή τη χρησιμοποίησε. Πολύ πιο καίριο θα ήταν να του γίνει αυστηρή κριτική στο περιεχόμενο της ομιλίας του.

Eπιπλέον, τα νεότερα λεξικά (Χρηστικό και ΜΗΛΝΕΓ) καταγράφουν και τη σημασία «υποδοχέας = αυτός που υποδέχεται», οπότε περιττεύει κάθε αμφισβήτηση της δοκιμότητας του όρου.

Πάντως, το γκουγκλ ήταν προσανατολισμένο στην ιατρική-βιολογική σημασία του υποδοχέα, αφού πριν από μερικές μέρες που αναζήτησα τη φράση «φιλικός υποδοχέας» με ρώτησε αν εννοώ «φυλλικός υποδοχέας».

Φυλλικός, όπως το οξύ, αν και τώρα τελευταία επειδή στα αγγλικά είναι folic έχω δει να το λέμε και «φολικό».

* Μεταφραστικό λάθος σε επιστημονικό άρθρο που έχει αρκετό ενδιαφέρον. Αναζητώντας ζωή έξω από τον πλανήτη μας, λοιπόν:

Οι επιστήμονες, αναζητούν μεταλλικά στοιχεία, 300 τον αριθμό, τα οποία μπορούν να παραχθούν μόνο όπου υπάρχει ζωή. Οι έρευνες θα πραγματοποιηθούν σε σημείο όπου εικάζεται πως υπήρχε ένας μεγάλος ωκεανός πριν από εκατομμύρια χρόνια, τότε που ο Άρης ήταν μπλε όπως και η γη.

Όλα κι όλα τα χημικά στοιχεία, μέταλλα και αμέταλλα, είναι λίγο περισσότερα από εκατό -και αρκετά έχουν μόνο εργαστηριακή υπόσταση. Επομενως, η αναφορά σε «300 τον αριθμό» μεταλλικά στοιχεία κάπου μπάζει.

Και πράγματι, το πρωτότυπο λέει κάτι διαφορετικό:

Crucially, scientists will be looking for the 300 minerals which can only be made by life.

Το minerals αναρωτιέμαι αν πρέπει να αποδοθεί «ορυκτά» ή «μεταλλικά άλατα» -πάντως όχι «μεταλλικά στοιχεία».

* Mαργαριτάρια συμβαίνουν και εις Παρισίους. Φίλος μού στέλνει την οθονιά αριστερά, από το γαλλικό ειδησεογραφικό κανάλι France 24, στο οποίο βρίσκουμε τη μοναδική πόλη της Τουρκίας που έχει όνομα χριστιανικού αγίου, του Αγίου Λιούρφα.

Θα καταλάβατε οτι ο Άγιος Λιούρφα είναι ο προστάτης άγιος της Νομασλάνδης.

Στην πραγματικότητα, η τουρκική πολη λέγεται Sanlιurfa, και κοινώς Urfa (κατά λέξη: η ένδοξη Ούρφα). Σανλιούρφα λοιπόν και όχι Σαν Λιούρφα. Το ελληνικό της όνομα ήταν Έδεσσα και μετά Ιουστινούπολη. Ούρφα λεγόταν κι ένα κεμπαμπτζίδικο στη γειτονιά μου που νομίζω πως έχει κλείσει. Πρέπει να λέγεται έτσι και ένα πιάτο με κεμπάπ.

* Εξαιρετικά κακογραμμένο άρθρο για την τουρκική επίθεση στη Συρία.

Δείγμα γραφής:

Αυτό που απασχολεί τις ευρωπαϊκές χώρες, είναι οι υπήκοοι των οποίων πολέμησαν στις τάξεις του ΙΚ πριν να πιαστούν αιχμάλωτοι από τις κουρδικές δυνάμεις, κατά τη διάρκεια της κατάρρευσης της τζιχαντιστικής οργάνωσης.

* Περιττή ακλισιά σε άρθρο επαρχιακού ιστοτόπου:

Η αστυνομία είναι σε αναζήτηση ενός λευκού βανάκι

Κατανοώ ότι τα υποκοριστικα σε -άκι, όσα γίνονται κατανοητά ως υποκοριστικά τουλάχιστον, έχουν δύστροπη γενική στην κοινη νεοελληνική -διότι στην Κρήτη και στα νησιά γενικές όπως «του παιδακιού, του μηχανακιού» είναι αβίαστες.

Έχουμε γραψει και άρθρο για το θέμα.

Και ενώ θα ήταν πολύ κωμική, στα δικά μου τ’αυτιά τουλάχιστον, η μιξοκαθαρεύουσα που χρησιμοποιούν κάποιοι όταν έχουν να βάλουν σε γενική τέτοιες λέξεις (εδώ: του βανακίου, λες και είναι το βανάκιον), δεν μπορώ να δεχτώ την ακλισιά.

Δεν θέλεις να γράψεις «ενός λευκού βανακιού», αλλά ποιος σε υποχρεώνει να χρησιμοποιήσεις γενική;

Η αστυνομία αναζητεί ένα λευκό βανάκι -σφιχτή και κομψή διατύπωση χωρίς κανένα πρόβλημα.

* Συσκευασία προϊόντος, που θυμίζει εκείνο το ανέκδοτο με το «παγωτό κεράσι;»

Εδώ είναι κερασοπιτάκι ή keraso pitaki, ή κεράσω πιτάκι;

Κεράσει, κεράσει.

Και με το κέρασμα αυτό, ως επιδόρπιο, κλείνουν και τα σημερινά μας μεζεδάκια, χωρίς πόθεν έσχες. Καλό σαββατοκύριακο!