Οι λέξεις έχουν τη δική τους ιστορία

Το ιστολόγιο του Νίκου Σαραντάκου, για τη γλώσσα, τη λογοτεχνία και… όλα τα άλλα

Η μπουγάτσα και τα όρνια

Posted by sarant στο 24 Μαρτίου, 2013


Πλησιάζει η 25η Μαρτίου, η επέτειος της επανάστασης του 1821, του ιδρυτικού γεγονότος του νεοελληνικού κράτους, οπότε σκέφτηκα να ανεβάσω δυο-τρία αποσπάσματα από τα απομνημονεύματα του Φωτάκου, από τις πρώτες μέρες του ξεσηκωμού (όπως είχα κάνει και πέρυσι). Ο Φωτάκος (Φώτης Χρυσανθόπουλος, 1798-1878) ήταν ο υπασπιστής του Κολοκοτρώνη και άφησε αξιόλογο συγγραφικό έργο. Βέβαια, επειδή είναι γραμμένο σε (ευτυχώς) απλή καθαρεύουσα, δεν αποτυπώνει παρά σπάνια τη γλώσσα που μιλούσαν οι μαχητές του ξεσηκωμού. Να σημειωθεί ότι ο Φωτάκος, ενώ είναι γεμάτος εγκώμια για τον «αρχηγό» (τον Κολοκοτρώνη), που τον λάτρευε, δεν διστάζει να αποκαλύψει περιστατικά που τον εμφανίζουν να τρομάζει ή να κάνει γκάφες. Θαρρώ πως θέλει αρκετό θάρρος αυτό.

Το πρώτο απόσπασμα αφηγείται την καθοριστική στιγμή που έκρινε τη (δεύτερη) μάχη του Βαλτετσίου, το πρωί της 13ης Μαΐου 1821, όταν η προσπάθεια των Τούρκων να υποχωρήσουν συντεταγμένοι μετατράπηκε σε άτακτη φυγή και συντριβή. Εδώ παραλίγο να παίξει μοιραίο ρόλο ένα κομμάτι μπουγάτσα -που δεν πρέπει να είναι το γνωστό μας γλύκισμα αλλά μάλλον τυρόπιτα.

Επειδή και εις τα βουνά αυτά κάμνει ψύχρα πολλή την νύκτα και μάλιστα την άνοιξιν, είχαν από μικρά τσάχαλα και από χαμόκλαδα φωτιά, αλλά δεν εζεσταινόμεθα και αυτήν την νύκτα την επεράσαμεν κακά από το κρύο. Ο Κολοκοτρώνης, ο Κωνσταντίνος Πετρόπουλος καπετάνιος από Μαγουλίανα και εγώ, οι τρεις μας είχαμεν μόνον μίαν κοντοκαπόταν τσοπάνικην, αλλά ποίος να πρωτοσκεπασθεί, μάλιστα εγώ εκρύωσα, έγιναν μαύρος σαν το συκώτι και μου επήραν έπειτα αίμα και εγίανα.

Την αυγήν ο Κωνσταντίνος Αλεξανδρόπουλος από Στεμνίτσαν επροσκάλεσε τον Κολοκοτρώνη και τους περί αυτόν αν ηθέλαμεν να πάμεν εις το ταμπούρι του, όπου είχε φωτιά, κρασί και μπογάτσα, διά να φάμε και να ζεσταθούμε. Ενώ λοιπόν επαίρναμε ολίγην μπογάτσαν ο καθένας μας και επίναμεν και κρασί, οι Τούρκοι από το αντικρινόν μέρος της ανατολικομεσημβρινής πλευράς έκαψαν μπαρούτη και έκαμαν φουμάδα, εις την οποίαν ανταπεκρίθη ο Ρουμπής. Ο Κολοκοτρώνης, αφού είδε τες φουμάδες εγνώρισεν ότι ήτο σημείον να φύγουν, και επειδή το στόμα του ήτον γεμάτο μπουγάτσα όπου τρίβεται και δεν αφήνει εύκολα την φωνήν να έβγει έβαλεν ευθύς το δάκτυλόν του και την έβγαλε, και έβαλε τες φωνές «οι Τούρκοι θα φύγουν και ριχθείτε επάνω τους»· ο τόπος τότε εβούισεν από τες φωνές του Κολοκοτρώνη. Και τωόντι οι Τούρκοι όπου φύγει φύγει, άφησαν τα τσαντήρια τους, τα πολεμικά τους πράγματα και πολλοί από αυτούς έριψαν τα άρματά των, ο δε αράπης ο οποίος πάλιν το πρωί ανέβη εις την αχλαδιά, δεν επρόφθασε να καταβεί κάτω και κάποιος Έλλην τον είδε και αφού του έριξε και τον εσκότωσεν, έπεσε κάτω σαν ασκί, τα ρούχα του επήραν τότε φωτιά και εκάη όλος σαν το κερί· εγώ δε ήμουν κοντά του, αλλά δεν τον έβλεπα· ο βρόντος του όμως, όταν έπεσε, με έκαμε και επήδηξα σαν λαγός μανιάτικος από τον φόβον μου.

Την παρομοίωση «σαν λαγός μανιάτικος» ομολογώ ότι δεν την έχω συναντήσει άλλη φορά. Ο αράπης της αχλαδιάς ήταν ένας Τούρκος που ανεβασμένος σε μια αχλαδιά και αθέατος είχε σκοτώσει μερικούς Έλληνες την πρώτη μέρα της μάχης.

Η νίκη στο Βαλτέτσι ήταν καθοριστική για το ηθικό των επαναστατημένων. Σημειώνει ο Φωτάκος, με αφορμή μιαν άλλη νίκη, στη μάχη των Δολιανών: … έπειτα από αυτάς τας μάχας έλαβαν οι Έλληνες τόλμην μεγάλην να μη φοβούνται πλέον τους Τούρκους, όχι σαν πρώτα όπου έλεγαν έρχονται οι Τούρκοι και έφευγαν. Πολλές φορές εκυνήγησαν τα ελληνικά στρατεύματα και πολλές καπότες έχασαν οι Έλληνες στρατιώται έως να συνηθίσουν να παίρνουν των Τούρκων τες καπότες.

Το δεύτερο περιστατικό που θα παραθέσω συνέβη τον Αύγουστο του 1821, λίγο πριν από τη μάχη της Γράνας, που έκρινε ίσως το πάρσιμο της Τριπολιτσάς. Ο Κολοκοτρώνης έχει στείλει τον Φωτάκο να κατοπτεύσει με το κιάλι:

Αφού τους εξέτασε και τους εκατέβασε κάτω εις το ποτάμι έστειλεν εμένα εμπρός να κατασκοπεύσω με το κιάλι τον τόπον και την Τριπολιτσάν δια να μη έβγουν οι Τούρκοι έξω και μας ιδούν και έλθουν επάνω μας.

Καθώς επήγα κάμποσο και επλησίασα τες ράχες, έβαλα το κιάλι και εκοίταξα, ήτον εις μίαν θέσιν υψηλήν όρνια πολλά όπου εστέκοντο και έτρωγαν από τα πτώματα των Τούρκων Χατζή Κουλελέ και λοιπών.

Αυτά αφού με είδαν εγύρισαν όλα και με εκοίταζαν. Ο ήλιος ήτον χαμηλωμένος, επήγαινε να βασιλεύσει· και επειδή τον είχα εμπρός μου, καθώς εκοίταζα και το άλογον εσείετο, με το κιάλι δεν έβλεπα καλά. Μου εφάνηκαν τα όρνια ως στρατιώται τακτικοί με άσπρα βρακιά και γελέκια. Έτρεξα αμέσως πίσω και ειδοποίησα τον αρχηγόν δια να ιδεί τούτο το παράδοξον. Ευθύς λοιπόν ο αρχηγός άμα τού το είπα εσταμάτησε τούς στρατιώτας, και τον επήγα εις την θέσιν όπου ήμουν πρωτήτερα· έβαλεν ο ίδιος το κιάλι και είδε τα όρνια. Τότε μού λέγει «όρνια είναι βρε όρνιο».

Έπειτα με οδήγησε πώς να πλησιάσω τον Άγιον Σώστην. Να πάω τριγύρω ξέμακρα να μη με τρώγει το βόλι εύκολα. «Πρόσεξε», μου είπεν ακόμη, «τα πουλάκια τα μικρά όταν τα σηκώνεις ή σηκώνονται μοναχά τους, εάν περνούν επάνω από το χωρίο και τα ιδείς να κάθονται μέσα εις το χωριό άφοβα, τότε δεν είναι μέσα Τούρκοι και πήγαινε άφοβα· ει δε και τα βλέπεις άμα φθάσουν κοντά εις το χωρίον και γυρίζουν πίσω φοβισμένα και κάμουν [ε]λιγμούς ξαφνιασμένους, τότε είναι μέσα Τούρκοι και μην πας».

Στο πρωτότυπο κείμενο έχει «λιγμούς» αλλά προφανώς είναι τυπογραφικό λάθος για «ελιγμούς».

Κλείνοντας, να αναφέρω τα εξής παλιότερα άρθρα του ιστολογίου που έχουν σχέση με το 1821 και την 25η Μαρτίου:

Από τον γλούπον καπνισμένον

Βρίζοντας και πολεμώντας

Λόρδε πριν να ξεψυχήσεις…

Μεθύστε με τ’ αθάνατο κρασί του Εικοσιένα

Το μοιρολόι της Πάργας και ο θρήνος της Κάρυστος

Το πλαστό γράμμα του οπλαρχηγού Τζήμα Ζέρβα

Το στερνό ταξίδι του Βύρωνα

Σκόρπια για την 25η Μαρτίου

Ένας Δανός στο Μεσολόγγι

Από την Αγίου Μάρκου στη Ραφήνα

Πούτζον θα πει πηγάδι

Περσιάνοι και φραγκοφορεμένοι

116 Σχόλια to “Η μπουγάτσα και τα όρνια”

  1. Αντιφασίστας said

    Καλημέρα σε όλες και σε όλους!
    Τα σχόλια αργότερα, τώρα πάω να δω τις κόρες μου στην παρέλαση του απροσπέλαστου και αστυνομοκρατούμενου κέντρου της Αθήνας. Και μη χειρότερα!

  2. That Crazed Alien penguin said

    Μπουγάτσα ή μπογάτσα στην Πελοπόννησο, είναι ένα είδος πίτας σαν κέικ ή σαν την αλευρόπιτα της Ηπείρου -χωρίς φύλλα- με αλεύρι, ζάχαρη, λάδι, κρασί και σόδα (εικάζω ότι στον καιρό της επανάστασης θα χρησιμοποιούσαν σταχτόνερο). Επειδή έχω φτιάξει κάποιες φορές καθώς είναι γρήγορη στην παρασκευή και τα υλικά της απλά, επιβεβαιώνω ότι είναι ΠΟΛΥ στεγνή και μπορεί να κάτσει στο λαιμό ή στο στόμα ευκολότατα.

  3. maraki houm said

    Καλημέρα!
    Τα «Μαγουλίανα» ή Μαγούλιανα, όπως λέγεται, τυχαίνει να είναι το χωριό του παππού μου και εκεί γεννήθηκε και μεγάλωσε η μητέρα μου. Στην πλατεία του χωριού μάλιστα υπάρχει η προτομή του Φωτάκου. Το αναφέρω αυτό για να διευκρινίσω ότι η μπογάτσα (όχι μπουγάτσα) που αναφέρεται στο κείμενο και την οποία φτιάχνει η γιαγιά μου δεν έχει σχέση με την μπουγάτσα που έχουμε εμείς στο μυαλό μας, με την κρέμα ή το τυρί. Η μπογάτσα είναι κάτι σαν ψωμί γλυκό, πολύ πιο συμπαγές και σφιχτό, που τρίβει στο κόψιμο και το δάγκωμα. Φτιάχνεται με αλεύρι, λάδι, ζάχαρη και κανελογαρίφαλα, γι’ αυτό έχει και ανοιχτό καφέ χρώμα. Δεν έχω ακούσει από άλλους να τη φτιάχνουν, μπορεί να είναι τοπική συνταγή της Γορτυνίας ή της Αρκαδίας γενικότερα.

  4. π2 said

    Κλείνοντας, να αναφέρω τα εξής παλιότερα άρθρα του ιστολογίου που έχουν σχέση με το 1821 και την 25η Μαρτίου:

    Πλάκα έχει. Θυμόμουν ότι είχα εμπλακεί σε δυο ενδιαφέρουσες συζητήσεις σε δυο από αυτά και τα περιέτρεξα. Στους Περσιάνους, εντός θέματος ενδιαφέρουσα συζήτηση για την προβολή στο παρόν ιστορικών εθνικών αντιπαραθέσεων· στα Σκόρπια, τελείως εκτός θέματος συζήτηση για την πλατωνική ιδέα της άνω τελείας vs. της αριστοτελικής λύσης του middle dot. 🙂

  5. «Την παρομοίωση “σαν λαγός μανιάτικος” ομολογώ ότι δεν την έχω συναντήσει άλλη φορά.»
    Η είχε πολλούς λαγούς στην Μάνη τότε ή κάτι παραπάνω ξέρανε οι Αρκάδες για τους Μανιάτες…

    Και σήμερα σε Αθηνα και Πειραιά υπάρχουν λίγα μπουγατσατσίδικα όπου το γέμισμα είναι κρέμα, τυρί ή κρέας δηλαδή σημαίνει κάτι τυλιγμένο σε λεπτό φύλο. ή σφολιάτα. Στα τυροπιττάδικα επικράτησε μόνο το γέμισμα με κρέμα να λέγεται έτσι διότι καθέρωσαν την τυρόπιττα, την κρεατόπιττα (και κοτόπιττα, μηλόπιττα). Η σπανακόπιττα θέλει χοντρό φύλο

  6. sarant said

    Ευχαριστώ για τα πρώτα σχόλια και τις μπουγατσολογικές λεπτομέρειες!

  7. Alexis said

    Ωραίο κείμενο, μας βάζει πολύ όμορφα στο κλίμα της εποχής.

    Δεν θα την χαρακτήριζα καθαρεύουσα τη γλώσσα, μάλλον είναι ένα μίγμα από καθαρευουσιάνικους (εζεσταινόμεθα, ανταπεκρίθη) και λαϊκούς τύπους (τσάχαλα, φουμάδα).
    Πάντως ο Κολοκοτρώνης αποκλείεται να είπε «άμα φθάσουν κοντά εις το χωρίον»! 🙂

    Βλέπουμε ότι η λέξη «καπότα» είναι κοινή στη χρήση και σημαίνει «κάπα» «πανωφόρι» ή κάτι τέτοιο τέλως πάντων. Γνωρίζουμε πότε και με ποιό τρόπο πήρε την …άλλη της σημασία;

    και μου επήραν έπειτα αίμα και εγίανα
    Μία πολύ μικρή προσωπική ιστορία πάνω σ’ αυτό: Η μητρική μου γλώσσα ήταν εντελώς τυπική νεοελληνική, εννοώ δηλαδή χωρίς ιδωματισμούς και διαλεκτικούς τύπους. Όταν ήθελα να πώ ότι κάποιος θα γίνει καλά, θα αναρρώσει, έλεγα απλώς «θα γίνει καλά». Όταν άκουσα για πρώτη φορά τον τύπο «θα γιάνει» νόμιζα ότι είναι κάποιου είδους παραφθορά από το «θα γίνει». Μου πήρε καιρό να καταλάβω ότι το «γιάνει» «έγιανε» κλπ. προέρχονται από το «υγιαίνω» και όχι από το «γίνομαι».

  8. Alexis said

    Επιβεβαιώνω κι εγώ τα σχ. 2, 3 για την πελοποννησιακή μπουγάτσα που είναι ένα είδος ψωμιού με ζάχαρη και λάδι, αρκετά στεγνό, ώστε μπορεί εύκολα να σου κάτσει στο λαιμό κατά το μάσημα…

  9. Γς said

    Ορνεα και θυμήθηκα μια προσωπική εμπειρία που με είχε κατατρομάξει. Εκ προοιμίου σας προειδοποιώ ότι η συνέχεια είναι ελαφρώς σοκαριστική και συνεχίζετε με δική σας ευθύνη. Εξαιρούνται κάτι αξιότιμοι φίλοι που είναι έτοιμοι να μου τα χώσουν.

    Λος Αντζελες λοιπόν προς Λας Βέγγας με το δρόμο μέσα από την έρημο. Πάνω από 250 μίλια, 4 ώρες περίπου. Ζέστη. Κλειστά παράθυρα και το αιρκοντίσιον στο φουλ. Σε λίγο όμως οι πινακίδες στο δρόμο μας είπαν ότι ήμασταν λάθος.
    Μας πληροφορούσαν ότι έκτρεπε να ανοίξουμε όλα τα παράθυρα και όχι μόνο να σβήσουμε το αιρκοντίσιον αλλά και να ανοίξουμε το καλοριφέρ στο φουλ!
    Μόνο έτσι θα τη βγάζαμε καθαρή μέσα στην έρημο.

    Αλλά ας πάμε στα όρνεα. Αυτά τα αμερικάνικα όρνεα των γουέστερν.
    Πως μας την έδωσε και βγήκαμε απ τον δρόμο και μπήκαμε στην έρημο. Πινακίδες προειδοποιούσαν πόσο επικίνδυνο ήταν αυτό. Καμία βοήθεια για τα επόμενα 80 μίλια + διάφορους άλλους κινδύνους.
    Εμείς όμως κάναμε την πλάκα μας και πεοχωρήσαμε καμιά δεκαριά μίλια. Το έδαφος κάτω συμπαγές σαν μωσαϊκό και επίπεδο σαν θάλασσα λάδι. Κυκλικά έβλεπες τον ορίζοντα σαν έναν αψεγάδιαστο κύκλο.

    Και τι της ήρθε της δικιάς μου; Καταλαβαίνετε. Και έγινε ένα ανεπανάληπτο τέτοιο. Να φωνάζει από τα βάθη της ψυχής της. Μέσα στην απόλυτη σιωπή της ερήμου πρέπει να μας άκουγαν τα ερπετά σε ακτίνα μιλίων.
    Το καταφχαριστήθηκε όπως κι εγώ και όπως ήμασταν κάτω γύρισα τη μούρη μου προς τα πάνω για ν ανάψω τσιγάρο.

    Και τότε είδα τα όρνεα να κάνουν κύκλους αργά αργά από πάνω μας, περιμένοντας ίσως το κουφάρι που θα προέκυπτε από τη μέχρι εσχάτων μάχη μας…
    Ηταν τρομακτικό. Κι όπου φύγει φύγει.

  10. # 10

    Ελα ρε Γουσου που τρόμαξες ! Τίποτα τρυποκάρυδοι θα ήταν και με τους αντικατοπτρισμούς σου φάνηκε πως μεγάλωσαν (σαν τα ψάρια που πιάνεις ! )

  11. Μαρία said

    7
    Συμφωνώ για τη γλώσσα. Ένα είδος μικτής είναι και μάλιστα εκεί που προσαρμόζει τα ρήματα στο αρχαϊκό τυπικό, του ξεφεύγουν τύποι όπως έκλεξε, που αποδελτίωσα απο παλιότερη ανάγνωση των Απομνημονευμάτων.

    Το καπότο/καπότα (κάπα με κουκούλα) πήρε την ίδια σημασία και στα γαλλικά (αγγλική καπότα ή σκέτο καπότα).

    Το γιαίνω είναι της κοινής, δεν είναι ιδιωματικό. Ακούγεται και σε τραγούδια.

  12. Κουγιαγια said

    9, 10
    …Ηταν τρομακτικό. Κι όπου φύγει φύγει: Ειναι πράγματι πολύ άσχημο συναίσθημα. Μας είχε τύχει σε αναρρίχηση σε απότομη πλευρά του Ολύμπου, οπου είχε κολλήσει όλη η σχοινιά και δεν μας έφτανε η τρομάρα μας, είχαμε και τα όρνια από πάνω μας να κόβουν βόλτες με περιέργεια..

  13. Γς said

    7,11:
    Ε, πάτε γυρεύοντας

  14. Pilot said

    9 Ορνεα και θυμήθηκα μια προσωπική εμπειρία που με είχε κατατρομάξει. Εκ προοιμίου σας προειδοποιώ ότι η συνέχεια είναι ελαφρώς σοκαριστική και συνεχίζετε με δική σας ευθύνη…..

    Ελα βρε Γς, γιατί να τρομάξουμε με μια απλή ιστορία για ανενεργά «πουλιά» διαφόρων ειδών…..
    Καλημέρα

  15. Γς said

    Να αυτός που σας έλεγα…

  16. That Crazed Alien penguin Xάθηκε το σιμιγδάλι; Κάνει και υπέροχη κρούστα. Μεόλα αυτά βέβαια, δεν είμαστε βέβαιοι τι έτρωγε ο Κολοκοτρώνης, πάντως μπουγάτσα με κρέμα δεν έτρωγε (υποθέτω)

  17. sarant said

    Ευχαριστώ για τα νεότερα!

    7-11: Σωστότερο θα ήταν να έλεγα όχι για καθαρεύουσα αλλά για τάση ευπρεπισμού/εξαρχαϊσμού.

  18. Εμπειρία κι αυτή μεταξύ Λος Άντζελες και λας Βέγκας!

    Είχα κάτι ανάλογο με το Ακαπούλκο, αλλά δε σας τη λέω. Βάλτε εμένα στη θέση του Γς, κάντε τις γεωγραφικές αλλαγές, αλλάξτε λίγο τα πουλιά, του Γς δε μετράνε εκεί, βάλτε και τη δικιά μου στη θέση της δικιάς του… αν και δεν ξέρει κανείς. Δε λέει ημερομηνίες και τέτοια ούτε σε ποια γλώσσα ξεφώνιζε (η δικιά μου αραμαϊκά,αυτότο προσθέτω επειδή προφανώς δε θα μπορούσατε να το μαντέψετε, αραμαϊκά στο
    Ακαπούλκο!). Αλλά δε θα πω παραπάνω γιατί πού ξέρεις! Ο Γς ξέρει (διάβασε έχει *****) κόσμο.

  19. Alexis said

    #14, 😀 😀 😀

  20. Νώντας Τσίγκας said

    Στο χωριό μου, Βογατσικό της δυτικής Μακεδονίας το οποίο αναφέρονταν παλιότερα και σαν Βογαζικόν και Μπουγατσ’κό (ονομασία πιθανότατα προερχόμενη από το τουρκικό «μπογαζκιόι»= το μέρος το προφυλαγμένο από τον άνεμο/ συναντάται και στην Κωνσταντινούπολη και αλλού στην Τουρκία σαν τοπωνύμιο) ονομάζεται «μπουγάτσια» ένα είδος σχετικά πολυτελούς ψωμιού το οποίο προσφέρονταν σε γάμους και γιορτές σαν δώρο . Ψήνονταν σε φούρνο απαραίτητα σε στρογγυλό -βαθύ ταψί με αρκετό λάδι. Ήταν λευκό ψωμί από εκλεκτό αλεύρι σιταρένιο και κριθαρένιο αλλά πρέπει να είχε και πρόσμιξη τριμμένου ρεβιθιού). Ήταν γευστικότατο,σχετικά ανάλατο και όντως κάπως στεγνό και εύθρυπτο ψωμί. Κάποιοι εξακολουθούν να συγχέουν την ονομασία του χωριού με το είδος αυτό του ψωμιού…
    Ο τίτλος «μπουγάτσα», στο εξαιρετικό και πάλι κείμενο με τα παραθέματα Φωτάκου από τον κ. Σαραντάκο, πιθανότατα δημιουργεί σύγχυση με την «σαλονικιώτικη «μπουγάτσα…Εκτός κι αν αυτό ήταν το ζητούμενο. προς ευτράπελο δηλαδή συσχετισμό…

  21. bernardina said

    Υποθέτω ότι η μπουγάτσα του Φωτάκου θα πρέπει να είναι η φοκάτσια στα ιταλικά. Ή τουρκικά POĞAÇA = ζύμη.

    Πολύ μου άρεσε το «όρνια είναι βρε όρνιο». 🙂

    Καλημέρα. (Λεώνικε, φιλιά 😉 😀 )

  22. sarant said

    20: Ε, ναι, αυτό ήταν το ζητούμενο -και επίσης, να μάθω κι εγώ τι ακριβώς ήταν αυτό το έδεσμα. Καλώς ήρθατε!

  23. spiral architect said

    Καλημέρα. 🙂
    … και μου επήραν έπειτα αίμα και εγίανα. …
    Αφαίμαξη: Το γιατρικό δια πάσαν νόσον της εποχής. 😀
    (τις βδέλλες που τις βρήκαν άραγε κεια πάνου;)

  24. spiral architect said

    @21: Πιθανόν το Γέρο να τον κέρασαν την σκέτη ζυμαρόπιτα, που οι Ηπειρώτες πλέον την λεν’ κασόπιτα.
    (μάλλον αυτήν εννοεί ο πιγκουίνος στο #2)

  25. Περί μπουγάτσας συμφωνώ με τους προηγούμενους Μοραΐτες.

    Μπουγάτσα. Την έφτιαχναν συνήθως
    στις γιορτινές ημέρες. Το ψιλοκρισαρι-
    σμένο αλεύρι το έριχναν σε καυτό λάδι
    και κατόπιν τα ανακάτευαν γρήγορα
    με το κουτάλι. Έπειτα το έτριβαν με το
    χέρι. Έριχναν λίγο νερό, ζάχαρη, κανέλα,
    ούζο και το ζύμωναν. Την μπουγάτσα
    την κένταγαν με το πιρούνι και με το
    σπιρτόκουτο. Μπουγάτσα ήταν και η
    Άη Βασιλιάτικη πίτα, μόνο που είχε μέσα
    νόμισμα.
    [Ηλίας Τουτούνης «Η ιστορία του ψωμιού», περιοδικό Η Φολόη, τεύχος 62, Γενάρης, Φλεβάρης Μάρτης 2012]

  26. That Crazed Alien penguin said

    Δεν είναι ακριβώς ζυμαρόπιτα, είναι πιό στεγνή και τρίβεται, μάλλον επειδή δεν έχει αυγά.
    Ενδιαφέρων σύνδεσμος από τη Βίκυ εδώ:

  27. #20

    Τούρκικα δεν ξέρω, πάντως μπογάζι ή μπουγάζι λέγεται το στενό πέρασμα μεταξύ στεριάς και νησίδας( αντί το πέρασμα από την έξω πλευρά της νησίδας) καθώς και το αεράκι που φυσάει σχεδόν πάντα σ’ αυτό, δεν έχει την έννοια του προφυλαγμένου μέρους, το αντίθετο θα έλεγα

  28. Σόνια said

    Αν δεν με απατά η μνήμη μου, αυτό που εμείς γνωρίζουμε ως «Πανεπιστήμιο του Βοσπόρου», δεν είναι παρά η εξελληνισμένη ονομασία του Πανεπιστημίου του »Bogazici», από όπου προκύπτει ότι Bogaz=Βόσπορος – με κάθε επιφύλαξη, γιατί πάνε κάτι χρόνια από τότε που το είχα πρωτοσυναντήσει.

  29. Μαρία said

    28 μπογάζ σημαίνει λαιμός και μεταφορικά στενό. Με κεφαλαίο ο Βόσπορος αλλά ακριβέστερα Bogazici αυτός που είναι μέσα στο στενό.

    Το μπογάζ κιόι, αυτό που είναι χτισμένο σε στενό πέρασμα.

  30. sarant said

    23: Ο γιατρός θα είχε βδέλλες μαζί του, σε κανένα καβανόζι (μεταλλικό δοχείο). Αλλά και με τομή, ίσως, γινόταν η αφαίμαξη.

    Μπουγάζι, το λέμε κι εμείς.

  31. ΣοφίαΟικ said

    Εγώ υπέθεσα ότι μπουγάτσα είναι γενικό όνομα για τις πίτες,όπως λέμε μπουγάτσα με τυρί, μπουγάτσα με κιμά κλπ και αναρωτιέμαι τώρα τί είναι αυτή η πελλοπονησιακή μπουγάτσα. Το ιντερνετιο μας λέει παντως ότι η λέξη προέρχεται απο το λατινικό panis focacius, ήτοι ψωμί στη χόβολη, και ότι διάφορα ψωμιά και ψωμοειδή γλυκά σε πολλές χώρες της, από το ισπανικό hogaza, τη γαλλική fougasse, τα αυστροουγγρικά pogatschen, μέχρι τις τούρκικες μπουγάτσες που δεν εχουν σχεση με το βορειοελλαδίτικο έδεσμα (αυτό που πουλαέι ο τούρκοκυπριακός φούρνος της περιοχής είναι εφανισιακα΄σαν κουρού και μεσα έχει μυζήθρα με ζάχαρη και κανέλλα. Νομίζω Νικοκύρη ότι χρειάζεται ολόκληρο άρθρο κάποια στιγμή για τις μπουγάτσες.

  32. Νώντας Τσίγκας said

    “μπογαζκιόι”= το μέρος το προφυλαγμένο από τον άνεμο
    διορθώνω την αβλεψία (εν τη ρύμη του …πληκτρολογίου): (…) το MH προφυλαγμένο.

    H αφαίμαξη δεν είναι απαραίτητο να γίνει με βδέλες αλλά και με απλή τομή σε επιπολής φλεβικά στελέχη απ’ όπου ρέει και απομακρύνεται «το σκοτωμένο αίμα».
    Στην προκειμένη περίπτωση ο Φωτάκος έγινε μπλαβής («παρουσίασε «κυάνωση» δείγμα σοβαρής υποθερμίας και υποξυγοναιμίας). Μου κάνει εντύπωση πως μια τέτοια κατάσταση αντιμετωπίσθηκε με αφαίμαξη και ο ασθενής έμεινε ζωντανός….

    Ναι τώρα που το διάβασα στο σχ. 25 θυμάμαι πως η «μπο(υ)γάτσια» είχε ούζο στα συστατικά της. Πρόσεξα σήμερα καθώς μπήκα σε αναζήτηση πως από Πελοπόννησο μέχρι Ήπειρο, Μακεδονία (Δυτική, Κεντρική) και Θράκη το ψωμί αυτό είναι «γιορτινό» και φέρεται με το ίδιο όνομα παντού!

  33. Αντιφασίστας said

    Ο Κολοκοτρώνης που τρομάζει και κάνει γκάφες, αλλά δεν παύει να είναι η ψυχή και το μυαλό της επανάστασης στον Μοριά. Κάπως έτσι πρέπει να διδάσκεται η ιστορία στα σχολεία μας, κάπως έτσι πρέπει να μιλάμε στα παιδιά μας για τις μεγάλες μορφές του παρελθόντος, αντί να τα παραμυθιάζουμε με σαχλαμάρες για υπεράνθρωπους και ανθρωπόμορφα λιοντάρια, ένα είδος Τσακ Νόρις της φυλής των Ελλήνων.

  34. # 33

    και το έπος του…Γουέμπλεϋ ; Θα μείνει ξεκάρφωτο ;

  35. 28. Προ ολίγου είχε επανάληψη στο «Ταξιδεύοντας» της Τσόκλη, το Βόσπορο (γυρίσματα το 2010) και πολλά περί του Παν/μίου Bogazici και σκέφτηκα κι εγώ το δικό μας μπουγάζι ή μπογάζι (παγωμένο ορμητικό αεράκι).
    Θυμήθηκα αυτό που ΄λεγε η κυρά Λένη : Κλείσε την πόρτα γρήγορα, κάνει «φιό», φέρνει ο Ταϋγετος! (έμενε στην Αθήνα αλλά το χωριό των νιάτων της ,ήταν στην ορεινή Κυνουρία ).
    Στη Μεσόγειο λοιπόν φυσά το μπουγάζι εκ του Βοσπόρου!

  36. sarant said

    31: Ναι, έχει… ψωμί για άρθρο η μπουγάτσα!

  37. Γς said

    Κοροϊδεύετε ε;

    ΤζίΠόϊντ (σχ. 10) ήταν τρυποκάρυδοι τα όρνεα, ε;

    Pilot (σχ. 14) ανενερεγό το πουλί μου, ε;

    Λεώ (σχ. 18) σχολιάκια υποτιμητικά, ε;

    Εγώ φταίω που προσπαθώ να σας μεταφέρω εμπειρίες.
    Που να ήξερα ότι είστε ζηλιάρηδες του κερατά.

    Κατ αρχήν, επειδή με προκαλείτε υπάρχει φωτογραφικό υλικό για αυτά που λέω.
    Ηταν μια μεταπτυχιακή μου και δεν θέλω να κάνω τη μακακία να βάλω φωτογραφίες των ιδιαιτέρων στιγμών μας. Μπορώ όμως να σκανάρω μερικές από αυτές.
    P1 και p2: φωτογραφίες μας πριν αφήσουμε τον Ιντερστέϊτ 15 Ν για το Kelso μέσα από την έρημο.
    P3: Το ακριβές σημείο του Μπιρ Αλάχ στην έρημο.
    Και επειδή με προκαλείς Pilot που πολύ αμφιβάλω αν βρεθήκαμε μαζί στη Σχολή Ικάρων όπως λές (και που είπες ανακρίβειες και σε διόρθωσα – και ο Τζι πόιντ- σχετικά με τα αεροπλάνα της 111 Πτέρυγας Μάχης στην επιστράτευση) θα σου πώ ότι εκπαιδευτής μου στη αερολέσχη (στο υπόστεγο που είχαμε το Λίαρ Τζετ του βασιλιά-αυτοεξόριστος στη Ρώμη), ήταν εκείνος ο φουκαράς που σκοτώθηκε μέσα στο αεροδρόμιο*
    Ο Γς λοιπόν πέταξε μαζί με τον Παπαχρηστόπουλο τα Τσέσνα (T41) Και έχει ένα καθόλου ευκαταφρόνητο αριθμό ωρών πτήσεως με Τσέσνα και Πάϊπερ. Εκανε και εχτενσιον του διπλώματος στις ΗΠΑ.
    P4, p5,…p10, φωτογραφίες το Γς και της δικιάς του στο αεροδρόμιο σπρόχνωντας το αεροπλνάκι που νοίκιασαν την ίδια μέρα. Φωτό πανω από το Γκράντ Κάνυον, τον Ποταμό Κολοράντο, τη λίμνη Μήντ, το φράγμα Χούβερ.

    Να τις σκανάρω;

    —————–
    *Και είχε ο φουκαράς ένα παιδί με μεσογειακή αναιμία και χρειαζόταν δραχμοβόρες συνεχείς μεταγγίσεις. Ισως αυτός ήταν και ο λόγος που έβαζε καύσιμο από τα αυτοκίνητα της αεροπορίας. Τον έπιασαν και τον έστελναν Αεροδικείο. Και βρέθηκε ένας άγιος πτέραρχος που τον λυπήθηκε και δεν δικάστηκε. Και όχι μόνο αυτό τον έφερε πίσω στη δουλειά του. Ηταν τόσο χαρούμενος. Μετά δύο μέρες έπεσε το αεροπλάνάκι του στο διάδρομο απογείωσης. Σκοτώθηκε. Κάθε εμπόδιο για καλό.

  38. Αντιφασίστας said

    34: Εντάξει, εξαίρεση στον κανόνα! 😉

  39. 1.33. Φωτογράφισες τα κορίτσια σου;
    Παρ όλα τα διάφορα που αναπτύχθηκαν περί της «ιδεολογίας» γύρω από την παρέλαση, νομίζω ότι καταχωρείται στη μνήμη, αν κρίνω από μένα, σαν μέρος της σχολικής ζωής που με την πατίνα του χρόνου φτάνει ως την τρυφερή νοσταλγία. Στη μεταπολιτευτική Πανεπιστημίου που παρελάσαμε επί τρία χρόνια (6 φορές) μείνανε τα ίχνη από τα «τσιμπημένα» τακουνάκια μας (Γυμνάσιο Θηλέων γαρ) και δεν πέρασα ποτέ μπρος από τον παλιό Άρειο Πάγο (νυν Νομισματικό Μουσείο) και να μη θυμηθώ το κλείσιμο του ματιού των συμμαθητριών, ως ευχή , μιας και σκόπευα να «δώσω» στη Νομική.

  40. physicist said

    #24. — Σπειροειδή, η καshόπ’τα πούφτιαχνε η μάνα μου ήτανε πασπαλισμένη και με τυρί. Δεν ξέρω αν είναι ορίτζιναλ ή παραλλαγή, όμως μου θύμισες ωραίες μυρωδιές καθώς έβγαινε απ’ το φούρνο κι ωραίες γεύσεις μετά.

  41. odinmac said

    Πρώτη φορά μαθαίνω για το μπουγάζι και μου έρχεται ένας συνειρμός στο μυαλό: από το μπουγάζι άραγε ετυμολογείται το μπούζι -> το νερό είναι μπούζι (παγωμένο) ή κάνει μπούζι (παγωνιά), που λέμε εδώ στην Κέρκυρα; Ξέρει κάποιος;

  42. 36. Στις συνταγές της Γορτυνίας (έψαχνα συνταγή για κουραμπιέδες με λάδι κι ‘επεσα πάνω) υπάρχει και η μπουγάτσα αλλά και η μπομπότα που ίσως κάτι ενδιάμεσο να ήταν το ψωμί του Κολοκοτρώνη. Την κασόπιτα την ‘εχω βρει και νηστικόπιτα ή νερόπιτα. Φαντάζεται κανείς την απλούστερη μορφή ψωμιού με τα βρισκούμενα υλικά της εποχής. Αλεύρι, νερό ,λάδι, κάτι γλυκαντικό, και πιθανόν σταχτόνερο (αλουσά- αλυσίβα) για το αφράτεμα.

  43. Γς said

    Τον καιρό που η Καισαριανή ήταν κατακόκκινη.
    Παρέλασαν και τα πιτσιρίκια μου στην κεντρική Λεωφόρο Εθνικής Αντίστασης.
    Και το βράδυ με παίρνει τλφ ο αδελφός μου:
    -Μπράβο άψογα τα ανίψια μου στην παρέλαση
    -Που τα είδες;
    -Στην Τηλεόραση.
    -Μα δεν το έδειξε η τηλεόραση
    -Εμείς πιάνουμε κατευθείαν Μόσχα

  44. 41 Μπούζι είναι τούρκικο κι αυτό, σημαίνει «πάγος». (To λέμε και εκτός Κέρκυρας!)

  45. Μαρία said

    41
    Όχι.

  46. Αντιφασίστας said

    39: Τα φωτογράφισα, Έφη, σαν κλασικός χαζομπαμπάς, παρόλο που πολλά μπορούμε να συζητήσουμε για τη σκοπιμότητα και την αισθητική των μαθητικών παρελάσεων.
    Η Μάνη είναι κυνηγότοπος και ανάμεσα στα δημοφιλή θηράματα συγκαταλέγεται και ο λαγός.

  47. Τι ΦΠΑ είχε η μπογάτσα στην εποχή του Φωτάκου; Διότι σήμερα άλλον έχει η αλμυρή κι άλλον η γλυκιά. Η ιστορική αυτή λεπτομέρεια οπωσδήποτε θα είχε καθοριστική σημασία για την έκβαση της Επανάστασης…

  48. Αντιφασίστας said

    Μπουγάζια! Λέξη που την ξέρω μόνο από τη λογοτεχνία και πολύ λυπάμαι γι’ αυτό:

    Προβελέγγιος, Αριστομένης
    «Στα γαλανά μπουγάζια»

    ΣΤΑ ΓΑΛΑΝΑ ΜΠΟΥΓΑΖΙΑ

    Στὰ γαλανὰ μπουγάζια
    βάρκες ψαρεύουνε,
    βάρκες χορεύουνε.

    Θαλασσινὸ τραγοῦδι
    στὸ κῦμα χύνεται
    καὶ σιγοσβύνει.

    Ἀνάφτουν, κοκκινίζουν
    οἱ βράχοι ὁλόγυρα
    ἀπὸ τὰ λιόπυρα.

    Ἀλλὰ τ’ ἀγέρι παίρνει
    καταμεσήμερα.
    Ἥσυχα κι’ ἥμερα,

    Ἡδονικὰ φλοισβίζουν,
    παίζουν τὰ κύματα
    στὰ λιοφιλήματα.

    Θαρρεῖς, κρυφὲς Νεράϊδες
    γελοῦν μὲ χάχλανα
    μεσ’ στ’ ἀφρογάλανα.

    Κι’ ἠχολογοῦνε γύρω
    βράχοι, πετρώματα,
    σπηλιές, κουφώματα.

    Στὰ γαλανὰ μπουγάζια
    βάρκες ψαρεύουνε,
    βάρκες χορεύουνε.

  49. Αντιφασίστας said

    …και σιγοσβήνεται

  50. Μαρία said

    44
    Γι’ αυτό και τα πιτσιρίκια θυμούνταν εύκολα τον πάγο (βουναλάκι) στου Χατζηφράγκου.

  51. sarant said

    47: Ναι, ισχύει αυτό με τον ΦΠΑ της μπουγάτσας. Αλλά στην εποχή του Κολοκοτρώνη, που είχαν σκοτώσει τους χαρατζήδες, μπορεί και να απαλλασσόταν από φόρο η μπουγάτσα 🙂

  52. Προσγολίτης said

    Για αφαίμαξη είχαμε παλαιότερα και τις «κοφτές» κούπες (βεντούζες…).

  53. Αντιφασίστας said

    Να βάλουμε και τραγουδάκι αιγαιοπελαγίτικο:

  54. #20 Βογατσικό, τί θυμήθηκα τώρα, τὴν κατασκήνωσι ποὺ πήγαινα ἐκεὶ περὶ τὰ μέσα τῆς δεκαετίας τοῦ ’90!

    τὰ χρόνια πολλὰ εἰς τοὺς ἑορτάζοντας καὶ εἰς ὅλον τὸ Ἔθνος θὰ τὰ εἴπωμεν αὔριον.

  55. ΣοφίαΟικ said

    37 ΣΟβαρέψου λίγο, Γς, άντε! Φωτόγραφίες και πράσινα άλογα! Δηλαδή σοβαρά τώρα, δεν περίμενες δούλεμα;

    ΥΓ Κι εγώ άμα είναι στέλνω φοτοσόπιασμα εμένα με τον Μπράντ Πιτ και λέω απο δω το αίσθημά μου

  56. παρόραμα:ἐκεῖ

  57. #44 τὸ μποῦζι ὡς τουρκισμὸ τὸ νόμιζα πανελλήνιο, δὲν εἶναι;

    τὰ περὶ μπουζντουλὰπ τὰ θεωροῦσα μόνο ἀνέκδοτο μέχρι ποὺ τὸ εἶδα γραμμένο σὲ χαρτοκιβώτιο ψυγείου.

  58. sarant said

    57: Ναι, πανελλήνιο είναι το μπούζι.

    Kαι για το μπουζ ντολάπ:
    http://www.gittigidiyor.com/arama/?k=buz+dolaplar%FD

  59. cronopiusa said

    Μια φορά κι έναν καιρό, Μανώλης Μητσιάς

    Τα του Κολοκοτρώνη – Διονύσης Παπαγιαννόπουλος Από «Το Μεγάλο μας Τσίρκο», του Ιάκωβου Καμπανέλλη.

    Νίκος Ξυλούρης – Ο Θούριος του Ρήγα

    Καλημέρα και Ψυχή βαθειά

  60. physicist said

    #58. — Κι εγώ για πανελλήνιο το ήξερα αλλά πώς διάολο αποφασίζουμε ότι περισπάται, αυτό υπερβαίνει τις νοητικές μου δυνατότητες. 🙂

    Επιπλέον θυμήθυκα τη λέξη μπανόζι που λέγαμε στο σπίτι σαν συνώνυμο με το μπούζι αλλά δεν ξέρω πώς και γιατί. Μπούζι ήταν το νερό ή άλλα πόσιμα υγρά ή ακόμη ένα πολύ κρύο δωμάτιο ή κρύος καιρός («κάνει μπούζι»). Το μπανόζι το χρησιμοποιούσαμε κυρίως για κρύα λαχανικά ή οτιδήποτε άλλο φαγώσιμο που ήταν περισσότερο κρύο απ’ ό,τι θάπρεπε.

  61. Μαρία said

    58
    Ο μπουζάτος (πάλλευκος και άλλα πεντακάθαρος ιδιαίτερα για σεντόνια) είναι κι αυτός πανελλήνιος;

  62. sarant said

    60: Το μπανόζι πρέπει να είναι το «αμπανόζι», αντιδάνειο από τα τούρκικα (από έβενος), αρχική σημασία «πολύ σκληρό».

    61: Όχι.

  63. physicist said

    #62. — Αχά! Οπότε ενδέχεται να το λέγανε οι δικοί μου για το κρύο εξαιτίας της ηχητικής συγγένειάς του με το μπούζι. Δεν ξέρω αν ήταν ιδιόλεκτος στην οικογένειά μου ή κάπως πιο διαδεδομένο στον τόπο καταγωγής των γονιών μου. Ευχαριστώ, Νίκο!

  64. Εντάξει ρε Γουσου, επανορθώνω :

    Τρυποκάρυδοι ,ητανε αλλά τι τρυποκάρυδοι ; με κάτι…φτερά νάαααααααααα !

  65. Μαρία said

    63 Ή μπορεί να εννοούσαν οτι ξύλιασαν (απ’ το κρύο).

  66. physicist said

    #65. — Χαχα, αυτό δεν τόχα σκεφτεί καθόλου!

  67. μπουγάτσα < τουρκική boğaça/poğaça και boğaça peynirli (με τυρί!) < ιταλικά focaccia < (υστερολατινική) (panis) focacius (ψωμί ψημένο -στη χόβολη) < focus (φωτιά, εστία)

  68. Μαρία said

    poğaça
    http://www.nisanyansozluk.com/?k=po%C4%9Fa%C3%A7a
    Στο ερμήνευμα και η λέξη χαμούρα (ζύμη).

  69. spiral architect said

    Στο Σύνταγμα. Να γιορτάζεις την ημέρα της Απελευθέρωσης.
    (φωτό Δημήτρης Μεσσίνης – Αssociated Press, via fb jungle report
    Τι συζητάμε τώρα … 😦

  70. rogerios said

    Τόση ώρα συζητούμε για Boğazköy και για τη Χαττούσα τίποτε; 😉

  71. Πέπε said

    5 (GpointOfView):
    Ως καλός Αθηναίος συμμετέχω ανελλιπώς στον αιώνιο εμφύλιο πόλεμο της μπουγάτσας / τυρόπιττας, του με λες / μου λες, του κασεριού, του σουβλακιού κλπ.. Προσπαθώ ωστόσο να αποδίδω τα δίκαια εκεί όπου πρέπουν και όχι κατ’ ανάγκην στους δικούς μου.
    Τούτων δοθέντων, η βόρεια ορολογία περί μπουγάτσας είναι αντικειμενικά ορθότερη από τη νότια, και ως εκ τούτου την έχω υιοθετήσει. Όταν θέλω μπουγάτσα με τυρί, σε αθηναϊκό μαγαζί που να έχει, ζητάω «μπουγάτσα με τυρί», ό,τι κι αν γράφουν εκείνοι στον κατάλογο (π.χ. «τυρόπιττα Θεσσαλονίκης»!!).
    Λοιπόν.
    Εδώ στο Παγκράτι, ιστορικό είναι το μπουγατσάδικο «Ξάνθη». Έχει μπουγάτσα με κρέμα, με τυρί, με κιμά και νομίζω και με σπανάκι. Ε λοιπόν, μετά λύπης μου σας ανακοινώνω ότι τις ονομάζουν «μπουγάτσα», «τυρόπιττα», «κρεατόπιττα», [?]«σπανακόπιττα»!

    31, 67 κ.ά. (μπουγάτσα < focaccia)
    Κάλά, ε!! Συναρπαστικό!
    Μιας και την ξέρω ως κάτι το βόρειο (δεν είχα υπόψη μου για την πελοποννησιακή μπουγάτσα) υπέθετα ότι θα είναι σλαβογενής λέξη. Μετά έμαθα ότι είναι από τα τούρκικα. Ότι όμως το τούρκικο είναι με τη σειρά του ιταλικής – λατινικής προελεύσεως και δη από την πασίγνωστη λέξη focus δε θα πήγαινε ο νους μου!

  72. spiral architect said

    Τι σχέση έχει η αρχαία πρωτεύουσα των Χετταίων με τις μπουγάτσες; 😆

  73. Πέπε said

    Προσθήκη στο 71 μου:

    Το 31 τώρα το είδα. Ωστε το θέμα είναι ακόμη ευρύτερο! Συμφωνώ λοιπόν κι εγώ, χρειάζεται ένα άρθρο!

  74. #42. Έφη, η μπομπότα φτιάχνεται από καλαμποκάλευρο. Στα χρόνια της Κατοχής, που δεν υπήρχαν σιτάλευρα, ήταν σχεδόν το μόνο υποφερτό είδος ψωμιού που μπορούσε να φάει ο λαός, δυσεύρετο βέβαια κι αυτό. [Το κριθαρένιο, δεν καταπίνεται].Στο χωριό μου μπομπότα φτιάχνουν ακόμη μια στο τόσο, γιατί ορισμένοι γέροντες τη νοσταλγούν. Έχω φάει κι εγώ, ψημένη στη χόβολη. Δε θυμάμαι αν φτιάχνεται και με άλλους τρόπους.
    Και μπουγάτσα έχω φάει και είναι πολύ νόστιμη. Ψήνεται στη χόβολη αλλά και με ταψί στο φούρνο.

    Γ. Χατζηνάσιος, ο Δημητράκης, με αναφορές σε Κατοχή, κουπόνια και μπομπότα:

    http://www.stixoi.info/reports/song.php?song_id=5961

  75. skol said

    41: Στην Κέρκυρα όμως δεν λέμε κάνει μπούζι, λέμε έχει φρέσκο 😉

  76. Μπουζάτα-χιονάτα σεντόνια . Μια χαρά. Το χιόνι είναι πιο μπούζι κι απ το μπούζι. Αμ ‘εκεια κάτω που το λέμε γαλανό το άσπρο ;το γαλανό τ αυγού, ή τ΄ αματιού (τ ασπράδι), «εγαλάνισε η μούρη του από φόβο»(άσπρισε), στα κάλαντα:από τη μαύρη όρνιθα κιανένα αυγουλάκι κι α ντό καμε κι η γαλανή, ας είναι ζευγαράκι.
    Γαλανός σαν το γάλα* δηλαδή.
    Ο ουρανός είναι γαλανερός αν δεν είναι μπλάβος, κατάμπλαβος και του μοιάζουνε οι μπλαβομάτες !

    Ασμάτιο σε ρυθμό σούστας:
    *Δε σε πιστεύγω ανέ μου πεις
    το γάλα, γαλανό ΄ναι
    και το νερό στον ποταμό
    καθάργιο γι θολό ΄ναι

  77. #71

    Εγώ ως καλός Αθηναίος πρωτοέμαθα τις μπουγάτσες στον Πειραιά, βγαίνοντας από τον σταθμό. στην Ναυαρίνου αριστερά, λίγο μετά το 65 που δούλευα εποχικά εκεί κοντά. Τις έκοβε κομματάκια με το μπαλταδάκι και σερβίρισμα σε λαδόκολλα. Το μαγαζί υπήρχε σίγουρα μέχρι το 80, έτρωγα από εκεί κάθε Δευτέρα πρωΐ πηγαίνοντας στον Πόρο για την θητεία μου.
    Εννοείται πως όλες (με τυρί, με κρέμα με κρέας) ήταν σχήματος ορθογωνίου και η μερίδα αντιστοιχούσε στην μισή ενώ στα τυροπιττάδικα μόνο η μπουγάτσα με κρέμα ήταν έτσι, οι τυρόπιττες κι οι κρεατόπιττες είχαν το γνωστό ημικυκλικό σχήμα.

  78. Γς said

    55, 9, 10,18:
    Τι φωτοσόπιασμα και μαλακίες μωρή;
    Εσύ ξέρεις.
    Δεν είναι ο Γς που επί μήνες μεσουρανούσε στο τύπο και στην τηλεόραση στην μεγαλύτερης ακροαματικότητας εκπομπή γιατί κάποιοι μαλάκες έκλεψαν ευαίσθητα προσωπικά δεδομένα του. (Ο Γς ως Γκουσγκούνης σε βιντεοσκοπήσεις κοινής συναίνεσης με διάφορες παρτενέρ)
    Τι να κάνουμε; Δεν έχουμε όλοι την ίδια τεστοστερόνη.

    Λοιπόν ΤζιΠόιντ, Pilot και Λεώ.
    Εδώ είναι αυτά που σας έταξα( σχ. 37 ).
    Από τον 15 Ν για το Kelso μέσα από την έρημο, στις πινακίδες
    Το σημείο του Μπιρ Αλάχ
    Το αεροπλανάκι μας κτλ
    Τέλος πάντων όλες οι (επιτρεπόμενες) φωτό

  79. Στην Φωκίδα μπομπότα λένε κάτι μεταξύ ψωμιού και γλυκού από καλαμποκάλευρο, λάδι και μαύρες σταφίδες. Μερικοί το πασπαλίζουν με ζάχαρη. Εχω ακούσει πως το τρώγανε αντί για ψωμί τα χρόνια της κατοχής (χωρίς ζάχαρη, εννοείται)

  80. 74. Ναι,ναι η μπομπότα είναι πασίγνωστό πως είναι από καλαμποκάλευρο, το καλούμενο και… μπομποτάλευρο! Κάνουμε και «πλαστό» με δαύτο. Τώρα είναι είδος του «οικοζείν». Απλώς πρόσθεσα κι αυτό ως «αρτοποίημα» περιοχής της Αρκαδίας μέσα στις γενικές υποθέσεις που κάναμε για το τί ψωμί μπορεί να ήταν αυτό που τρώγανε το 21, ασχέτως κι αν το γράφει ο Φωτάκος μπογάτσα.
    Πάντως φοβερή σκηνή ε; να αδειάζει ο Κολοκοτρώνης με το δάχτυλο το στόμα από το στουπέτσι-ψωμί για να προλάβει να σφυρίξει στους άνδρες.

  81. Pilot said

    37 Γς μου είχες δώσει την εντύπωση ότι διαθέτεις άφθονο χιούμορ γι’ αυτό έκανα το σχόλιο για τα «πουλιά». Το τελευταίο που θάθελα θάταν να προσβάλω κάποιον. Σφάλμα μου.

    Τώρα, τα υπόλοιπα που γράφεις με αφορμή το παραπάνω επειδή αφορούν προσωπικά δεδομένα -νεκρού, αρά μη δυνάμενου να υπερασπιστεί τον εαυτό του- αεροπόρου ας είμαστε πιο συγκρατημένοι. Εγώ δεν τα γνωρίζω γιατί όταν συνέβησαν είχα μηδενική ενημέρωση, πρωτοετής Ίκαρος το ’69.

    Ο Βλάσης Παπαχριστόπουλος που εγώ γνώρισα, ήταν Μοίραχός μου στα F-5 στην 343 ΜΑΗ και σκοτώθηκε μερικά χρόνια αργότερα με Dacοta νότια της Καστοριάς. Μιλάμε για το ίδιο πρόσωπο;

    Όσα έγραψα για την 111ΠΜ, τα έζησα. Αυτά και νάσαι καλά. Θα συνεχίσω να διαβάζω το σάιτ και θα γράφω που και που. Με χιούμορ και καλή προαίρεση.

  82. Pilot said

    78 Μόλις έστειλα το προηγούμενο μήνυμα είδα τις φωτό. Τελικά είσα πιο ωραίος απ’ ότι σε φανταζόμουνα.

  83. Άρτεμη said

    Αυτό το μπουγάζι το θυμήθηκε κανείς; http://www.youtube.com/watch?v=SsXfNIumbI8

  84. Μπετατζής said

    …. οι τρεις μας είχαμεν μόνον μίαν κοντοκαπόταν τσοπάνικην, αλλά ποίος να πρωτοσκεπασθεί….
    «Πολλοί αντάρτες, παρδαλό τσούρμο, δεν πληρούσαν τους όρους του άρθρου των Κανονισμών της Χάγης, που λέει πως οι αντάρτες που καλύπτονται από το δίκαιο του πολέμου πρέπει να φορούν μια σαφώς αναγνωρίσιμη στολή……. Με τον καιρό εμφανίστηκαν κάποια διακριτικά γνωρίσματα : η χοντρή μάλλινη κάπα, που οι Έλληνες βοσκοί τη χρησιμοποιούσαν από πολύ καιρό και για να προφυλάσσονται από το κρύο και για να πλαγιάζουν………» Mark Mazower, Στην Ελλάδα του Χίτλερ, η εμπειρία της κατοχής.
    Μικρό αφιέρωμα στη διαδρομή ενός ταπεινού ρούχου.

  85. 74. «Το κριθαρένιο δεν καταπίνεται».
    Ο πατέρας μου προχθές μου (ξανα)έλεγε πως μέσα στην Κατοχή, στην πατρική του οικογένεια, υπολογίζανε για το ψωμί τους ,70 οκάδες κριθάρι τον κάθε ζυμωτό ,κάθε 29 μέρες, για οικογένεια οκτώ ατόμων (εννοεί πάντα παξιμάδι-το γνωστό ντάκο σήμερα). Σχεδόν και τα 52 Σάββατα του χρόνου πηγαίνανε από Σητεία μέχρι Βιάννο ν΄ ανταλάσσουνε προϊόντα στη μαύρη αγορά , από τα βουνά για να αποφεύγουν τις επιτάξεις των Γερμανών.

  86. Αρκεσινεύς said

    7,11 π.χ. 106,108 σχόλια στις Αμοργιανές λέξεις

    Το ποδαράκι μου πονεί και ποιος θα μου το γιάνει,
    ένα μελαχρινό παιδί που τόνε λένε Γιάννη.

    Α. ΚΑΡΚΑΒΊΤΣΑ :Ο κακότυχος

    Τα Μπουγάζια! ψιθύρισε ένα πρωί ο καπετάνιος.
    και στύλωσε τα μάτια διβουλα απάνω τους,σα να ήθελε να τα καλοπιάσει και να τα ημερώσει,σα να ήθελε να τα φοβερίσει και να τους βγει το πάλαιμα. Εκείνα όμως στρωτά,σα να του απαντούσαν: δεν έχει πόρο εδώ!Και ο δύστυχος δείλιασε.
    Τα μπουγάζια! ψιθύρισε πάλι.
    Και θέλησε να ορθοπλωρίσει στον άνεμο. Ο γραμματικός τον εμπόδισε.
    -Κουράγιο, καπετάνιε! Τα Μπουγάζια δεν είναι θεριά να μας χάψουν. Δεν είμαστε Μαυροθαλασσίτες να πάμε στη άκρη-άκρη. Γαλαξειδιώτες μας λεν!ν
    ……….
    Και φώναξε πάλι:
    Ντροπή μας!
    Αλήθεια ηταν ντροπή μας. Κάπου δέκα ξύλα μικρά-μεγάλα έρχονταν πίσω….Κανένα δεν άλλαζε δρόμο..Πώς να το κάνουμε εμείς!

    (Η ύβρις όμως έφερε τη συμφορά)

  87. 85. Το αλεύρι είναι: κρίθινο, σίτινο (ή σταρένιο) και μιγάδι.
    Το ψωμί από μιγάδι είναι μιγαδερό ή ημίλευκο.Προφανώς επικράτησε η «επίσημη» ονομασία από το αγοραστό ψωμί και θυμάμαι τις γιαγιάδες να το ζητάνε μίλευκο.
    Το άσπρο ψωμί ήταν το χάσικο.

  88. Αρκεσινεύς said

    Για σας τους στεριανούς το μπουγάζι είναι το δερβένι;

  89. Γς said

    81:
    Ναι για το ίδιο πρόσωπο μιλάμε.
    Φίλος πολύ φίλος. Είχα σαρώσει όλη την Ελλάδα μαζί του με τις Ντακότες.
    Ντακοτιέρης από τον πόλεμο της Κορέα κι όλας. Με χιλιάδες ώρες πτήσεως.
    Ναι σκοτώθηκε πηγαίνοντας από τη Θεσσαλονίκη στα Γιάννενα σε έκτακτη πτήση μεταφέροντας με τη Ντακότα του τη σωρό ενός σμηνίτη.
    Πρέπει να έχουμε συναντηθεί στη πίστα της Σχολής Ικάρων.
    Σίγουρα σε έχω καμαρώσει στην πρώτη σου σόλο πτήση!
    Σαράντα τόσα χρόνια πίσω!

  90. sarant said

    76: Γαλανή για κότα το έχω ακούσει κι εγώ.

  91. Οι υφαντές παλιές κάπες από σκληρές, τράγιες κυρίως τρίχες, σ εμάς λεγόταν ρασίδια και των παιδιών ρασιδάκια ή ρασούλια.
    Στο τραγούδι του Μουντάκη «Βοσκαρουδάκι αμούστακο» αυτό με με το κουκοσάλι, παρακάτω λέει
    «να ανοίξω το ρασούλι μου να σε σφιχταγκαλιάσω
    την αναπνιά σου να γρικώ τη μέση σου να πιάσω».
    Στις μέρες μου, που είχαμε παλτά- παλτουδάκια, η γιαγιά έλεγε: κάνει κρυγιότη, βάλε παιδί μου το καποτάκι σου.Το σύγχρονο παλτό ήταν το καπότο.
    Θυμήθηκα τον υφαντό επίσης με σκληρά μαλλιά «τριχοδρουβά»- τριχοντορβά που είχε ο παπούς για το παζάρι ενώ τα πλουμιστά σακούλια για το κυνήγι,από αρνίσια μαλλιά, ήταν τα κυνηγοσάκουλα ή βουργιάλια. Βούργια, το σακούλι των βοσκών.

  92. sarant said

    Tη βούργια την έχω και στις Λέξεις που χάνονται. Ο Καζαντζάκης τα χειρόγραφα της Οδύσσειας τα κρατούσε μέσα σ’ ένα βουργιάλι.

  93. odinmac said

    75
    Ναι βέβαια λέμε και φρέσκο όταν κάνει κρύο ή έχει δροσιά με αεράκι συγχρόνως και στις δύο περιπτώσεις, αλλά λέμε και: είναι μπούζι έξω ή είναι μπούζι εδώ μέσα, όταν μπούμε σε κρύο δωμάτιο. Προσωπικά έχω ακούσει όμως και το: κάνει μπούζι, το οποίο όμως αναφέρεται συνήθως σε εξωτερικούς χώρους.

  94. 86.α. Κι εγώ ήμουν απολύτως πεπεισμένη ότι το γιαίνω είναι πανελλαδικό. Μια φιλενάδα στο σχολειό από Θεσσαλία θαρρώ, έλεγε από ένα Δημοτικό τραγούδι, που ταίριαζε στον καημό της, » Μάννα φέρε μου το Γιάννο, δίχως Γιάννο δε θα γιάνω» κάπως έτσι.
    Εξάλλου ποιός δεν έχει ακούσει για παρηγοριά (!!)όταν χτύπαγε μικρός: «μέχρι να παντρευτείς θα γιάνει»
    Και βέβαια μαντινάδες με το «γιάνει» ‘εχει πολλές καθότι έχει εύκολη ρίμα και είναι ρήμα σχετικό με πληγή όπως και ο ‘ερωτας.
    «Δεν την αφήνω την πληγή που μ άνοιξες να γιάνει
    αφού ΄ναι το μοναδικό δώρο που μού χεις κάνει»

  95. Μπουγάτσα παστουρμά πρόλαβα, αλλά η καινούργια με καβουρμά που θάχει από βδομάδα ο Μαγκντί, θα περιμένει για το επόμενο ταξίδι.

    #4: 😀

  96. 92. Όϊ Παναγία μου, να μη χαθεί, μηδέ η βούργια , μηδέ το βουργιάλι.
    Είναι (πιστεύω νάναι ακόμη) στην Αθήνα ένα κρητικό στέκι «ο Βούργιας» , όπως το παρατσούκλι του ιδιοκτήτη που έπαιζε ερασιτεχνικά ωραίο μαντολίνο.

  97. Νατάσσα said

    61: Μια από τις πολλές θείες της μάνας μου, από το Νεοχώρι στο Πήλιο, τη φωνάζανε Μπουζιώ γιατί είχε κάτασπρο δέρμα

  98. Αρκεσινεύς said

    94. Τα μάτια σου μ’ ανοίξανε πληγή που δε θα γιάνει,
    κι αν εβρεθεί κανείς γιατρός, δε θα βρεθεί βοτάνι.

  99. sarant said

    97: Χιονάτη, που λένε άλλοι 🙂

  100. Αρκεσινεύς said

    -Το γαλανός πάντως δε σχετίζεται ετυμολογικά με το γάλα.

    -Σε μερικά ασπράδια αυγών διακρίνεται γαλανό χρώμα.

  101. 98. Πληγή τς αγάπης δε μπορεί Καθηγητής να γιάνει
    για δε θα βρει λαβωματιά το φάρμακο να βάνει.
    76.Συμπληρώνω στο «γαλανό» ένα χωρατό που το λένε ως ταχτάρισμα:
    Είχα γιο κι είχα χαρά
    κι έψηνά του πέντε αυγά
    κι έτρωα ΄γω τα τέσσερα
    κι από τ΄άλλο, το μισό
    το μισό, το γαλανό.

    Υ.Γ: Μ΄έχουνε ζώσει οι διαόλοι με τς ευρωπέοι. Καθόμαστε χάσκοντας ν ακούσουμε το δεύτε τελευταίο ασπασμό. Πώς μαντρώσανε έτσι τον κόσμο; Μονάδες, ομόλογα και δις ακούω μόνο.Πού είναι οι λαοί;

  102. #86, 94, 98. Όταν πέφτει κάποιο παιδάκι και βγάζει λίγο αιματάκι του λέμε: «Έλα τώρα μην κλαις, ως που να παντρευτείς θα γιάνει»

    # 85, 87. Έφη, στα μέρη μου το ψωμί το λένε σταρένιο, κριθαρένιο, σιμιγδαλένιο. Για τα άλευρα συνήθως φτιάχνουν σύνθετες λέξεις: σιτάλευρο, μπομποτάλευρο, κριθάλευρο κλπ. Για το κριθαρένιο ψωμί, που τρώγανε στην Κατοχή, έχω ακούσει πως ήταν τελείως άνοστο, δε μπορούσαν να το καταπιούν. Αλλά έχω ακούσει και για ψωμί φτιαγμένο από βελάνια, όπως λέμε εμείς τα βελανίδια, το «βελανόψωμο» Επίσης και ψωμί από βρόμη.
    Στην Ιστορία του ψωμιού,(περιοδ. Φολόη, τ.62) που ανέφερα σε προηγούμενο σχόλιο, υπάρχει αναφορά και στο βελανόψωμο:

    Στις δύσκολες εποχές, οι πρόγονοί μας ιδίως εδώ στον τόπο μας, χρησιμοποίησαν το βελανίδι ή βελάνι για την
    παρασκευή του βελανιδόψωμου, που χρειαζότανε μια ειδική και ιδιαίτερα προσεγμένη επεξεργασία. Το Φθινόπωρο από επιλεγμένα δένδρα μάζευαν τα μεγάλα και καθαρά βελανίδια. Συνήθως ράβδιζαν το δένδρο για να πέσουν τα βελανίδια και να συλλέξουν καθαρούς και φρέσκους καρπούς. Μετά την συλλογή αφού αφαιρούσαν τις βελανιδόκουπες, έλεγχαν τον μίσχο αν είχε επηρεασθεί,από έντομα ή σκουλήκια και έπαιρναν τα καθαρά βελανίδια. Στην συνέχεια τα τοποθετούσαν σε μεγάλα καλάθια και τα έβαζαν κάτω από βρύσες για αρκετό καιρό ώστε να ξεπικρίσουν δηλαδή ν’ αποχωρισθούν οι επικίνδυνες τανίνες.
    Όταν ξεπίκριζαν τα ξεφλούδιζαν και τα έβαζαν σε φούνους με σχετικά χαμηλή θερμοκρασία. Πρώτα έκαιγαν τον φούρνο και όταν άρχιζε να παγώνει τοποθετούσαν εντός του φούρνου ταψιά με ξεφλουδισμένα βελανίδια. Όταν αυτάαποξηραίνονταντατοποθετούσαν σε σάκους.Επόμενη διαδικασία ήταν να τα μεταφέρουν στους αλευρόμυλους για να τ’ αλέσουν, όπου έπαιρναν το βελανιδάλευρο. Σημειωτέον ότι σ’ αυτό το ψωμί δεν υπήρχαν πίτουρα, δηλαδή όλος ο καρπός γινόταν καθαρό αλεύρι. Με το αλεσμένο βελανίδι, έφτιαχναν το βελανιδόψωμο, την βελανιδομπουγάτσα, τα βελανιδοκούλουρα, κ.ά.

    [δες περισσότερα: http://www.520greeks.com/wp-content/uploads/2012/09/1690-12_FOLOI_62_V8_TELIKO.pdf%5D

  103. 99. «Κρουσταλλοβραχιωνάτη»: Το τραγούδι του Ξυλούρη:
    ‘Ανοιξε το παράθυρο
    με το χιονάτο χέρι
    (κρουσταλλοβραχιωνάτη μου
    με το χιονάτο χέρι)
    να δει ο ήλιος κι άλλο φως
    άσπρο μου περιστέρι.

    100.Ασφαλώς δεν έχει το γαλανό τη ρίζα του στο γάλα, αλλά οι ντοπιολαλιές τα κάνουν αυτά. ‘Αμα λέει η θειά μου θανατικός εχτρός, να της το χαλάσω; Εχθρός έως θανάτου σου λέει 🙂

  104. 102.Βέβαια θα ήταν άνοστο το κρίθινο, αλλά η ανάγκη… Ύστερα, οι κριθαροκουλούρες,ή οι ντάκοι ,ανάλογα το σχήμα που τα έπλαθαν, (ενώ σήμερα τα λέμε ντάκους όλα), ίσως ως παξιμάδια να ήταν νοστιμότερα. Το σίτινο αλεύρι το είχαν «σκολινό», για τηγανίτες,βρουβόπιτες ή μυζηθρόπιτες.
    Βρουβόπιτες είναι όλες οι χορτόπιτες στο τηγάνι, όχι ειδικά από βρούβα.Βρούβες είναι όλα τα φαγώσιμα χόρτα.Υπάρχει και η έκφραση » όι ,βρούβες» δηλαδή «οχι ,σιγά τί μπούρδες είν αυτά»
    Για δες, τα βελάνια τα λέμε έτσι κι εμείς και η ορεσίβια γιαγιά μου(που είχαν πρίνους στα ψηλότερα) επίσης σα να θυμάμαι να λέει ότι το 1943 που σκότωσαν τους ανθρώπους οι Γερμανοί κι έκαψαν και τα σπίτια τους, επιβάλλοντας «νεκρά ζώνη» , έφτιαχναν αλεύρι από βελάνια και χαρούπια.
    Σ΄ ένα βιβλίο με συνταγές της Κατοχής, αναφέρει ψωμί από: μπομποτάλευρο,κριθάρι,βραστή πατάτα, σκουπόχορτο, χαρούπια,βελανίδια,γκόρτσα ξερά, λούπινα, αρτόκαρπο (;), ρόβη, τσίπουρα.

  105. Hρακλής said

    Στον Εμμανουήλ Παππά Σερρών (υποθέτω και στα υπόλοιπα Νταρνακοχώρια) λένε, όντως, «ταμπανόζι» και εννοούν κάτι πολύ σκληρό, σχετικό με τον καπνό, αν θυμάμαι καλά. Να μην ξεχάσω να πω στην Νταρνάκα σύζυγο πως προέρχεται από τον έβενο.

  106. sarant said

    105: Καλώς ήρθατε! Δεν το έχω καταγράψει το ταμπανόζι, αλλά λογικό είναι (το αμπανόζι -> ταμπανόζι).

  107. Νίκος Παναγιωτόπουλος από Πάτρα said

    #79. Ακριβώς συτό που περιγράψατε
    στην Πάτρα το έλεγαν φοινίκι.

  108. Servitoros said

    Για να μπουγατσολογήσω με τους υπόλοιπους, η τουρκική pogaca, η οποία δεν έχει σχέση με την ελληνική είναι ενά μικρό ψωμάκι από ζύμη παραπλήσια της κουρού γεμιστό με λευκό τυρι ή λευκό τυρί με μαϊντανό και με λίγους μαυροσούσαμο από πάνω, το οποίο είναι συνοδευτικό του κλασσικού τούρκικου πρωϊνού (αποδομημένη ελληνική σαλάτα με συνοδεία όχι πάντα από αλλαντικά, αυγά ή ρετσέλια). Αυτό που εμείς λέμε μπουγάτσα στην τουρκία λέγετε μπορεκ (και αφορά μια σειρά από παρασκευσματα με φύλλο μπουγάτσας), όπου υπάρχει και η μπουγάτσα με τίποτα δηλαδή μπουγάτσα χωρίς γέμιση μόνο με φύλλα, προσωπικά είμαι φαν του su borek (μπουγατσα νερού η οποία είναι μεγάλο μανίκι στην παρασκευή της. Εκτενές φωτορεπορτάζ περί μπουγάτσας εδώ: http://angelisandtheistanbul.blogspot.co.uk/2009/10/blog-post_20.html

  109. αριστεροποδαρη τρολλογρια said

    Η ιστορια, οι ιστοριες και το 1821 του Σκαριμπα

    «Αν η Κλεοπάτρα είχε ένα εκατοστό μικρότερη μύτη θα είχε αλλάξει ο ρους της ιστορίας»-Πασκάλ

    « Η ιστορία είναι το πιο επικίνδυνο από όλα τα προϊόντα του ανθρώπινου μυαλού. Διεγείρει τα όνειρα, δηλητηριάζει τα έθνη, γεννά στην ψυχή τους στρεβλές μνήμες, γιγαντώνει, μέχρις υπερβολής, τις αντιδράσεις τους, ανοίγει τις παλιές πληγές τους, τα στερεί από το πνεύμα της ειρήνης και τα μπολιάζει με μεγαλομανία και μανία καταδιώξεως. Ούτε η πανούκλα, ούτε η αραποβλογιά κάμανε τόσο κακό στην ανθρωπότητα όσο οι ιστορικοί και η Ιστορία…» – Πωλ Βαλερύ

    « …Δεν είναι αυτό το ’21. Το Πατριαρχείο το αφόρισε. Οι πρόκριτοι και οι Ιεράρχες το χλεύασαν. Ο Καποδίστριας του γύρισε τις πλάτες του. Ο Κοραής «μας» το μυχτήρισε. Ο Καραντζάς, ο Μαυροκορδάτος και ο Ιγνάτιος, το ξεπούλαγαν, στους ξένους. Χώρια οι Νέγρηδες και οι Κωλέττηδες, χώρια ο Κιουταχής κι ο Ιμπραϊμης. Η κατατρεμάρα του δε λέγεται…εγώ θα τό λεγα έτσι …. ο ελληνικός λαός, δύο μεγάλους και άσπονδους γνώρισε εχθρούς, τους διανοούμενους και τους λογίους του, τους ιστορικούς του και τον κλήρο… Το ’21 δεν ήταν όμοιο με καμιά επανάσταση του κόσμου, το ότι μπόρεσε και να εκραγεί και να σταθεί, αυτό δεν ήταν θαύμα – γιατί το θαύμα είναι μια παραβίαση της φυσικής διαδικασίας της ύλης … »- Σκαριμπας

    http://open.ypoga.net/index.php?q=node/2541

  110. Γς said

    108:
    Πολύ ωραίο μπλόγκ!
    Εκεί στην Ανάβαση στο Γυναικωνίτη της Αγιάς Σοφιάς και στο βιντεάκι του θυμήθηκα τον Τούρκο που μας έλεγαν ότι στην Αλωση έτρεχε το αίμα ποτάμι από τις χριστιανές που είχαν καταφύγει εκεί. Του είπαμε στο τέλος ότι ήμασταν Ελληνες. Επρεπε όμως να του πούμε και για το μαχαίρι που έπεσε στην Τριπολιτσά; Όχι βέβαια.
    25 Μαρτίου 1821 εμείς 29 Αυγούστου 1922 αυτοί που μας πέταξαν στην θάλασσα και θυμήθηκα τον Γκάντι που έστειλε συγχαρητήριο τηλεγράφημα στον Κεμάλ που έδιωξε τους Ελληνες από την Ασία.
    Κολλημένος κι αυτός στον Μέγα Αλέξανδρο.

  111. Reblogged this on ΤΟ ΠΙΤΣΙΡΙΚΙ.

  112. Raptakis Dimitrios said

    76: την μαντινάδα την έχω ακούσει από τον νεαρό τότε Βασίλη Σκουλά, με έντονο το ανωγειανό -λα-.

    Η μπογάτσα που τρίβεται μού θύμισε τις τηγανόπιτες και τις κουταλίδες που τρώμε στη Μάνη, συνήθως με μέλι ή με ζάχαρη.

    Και μιας και η βούργια εξελίσσεται σε λέξη αγαπητή, ας πω κι εγώ τη μαντινάδα μου:

    ούλο το καλλιμέντο μου είναι μια βούργια μόνο
    κι ένας γαμπάς να κρέμεται αργά ταχιά στον ώμο

    Ο γαμπάς είναι το ρασούλι, η καπότα του αποσπάματος, ακούγεται, θαρρώ περισσότερο, στην Κεντρική και δυτική Κρήτη.

  113. Αρκεσινεύς said

    112. Είστε ανεξάντλητοι στις μαντινάδες, γι’ αυτό σας καμαρώνω και γι’ αυτό εσας τσι Κρητικοί.

  114. Ποιος είπε πως χάνονται οι βούργιες; 🙂

    @112 Δημήτρη τι καταπληκτική μαντινάδα και δεν απέχει και πολύ από την πραγματικότητα, άντε να ‘ναι δυο τρεις οι γαμπάδες κι άλλες τόσες οι βούργιες 😀

    Το μπούζι εννοείται πανελλήνιο, η μπουγάτσα είναι με κρέμα και το κρίθινο ψωμί νοστιμότατο. Αλλά φυσικά τώρα δεν είναι κατοχή, βάζουμε και μια ολιά λάδι μέσα, δεν είναι νερό και πίτουρο να σπάει τα δόντια.
    Έχω πάντως ένα θείο που πέρασε κατοχή και δύσκολη πολύ και ψωμί τρώει μόνο χάσικο. Όλα τα άλλα ούτε να τα βλέπει.

    Για το πολύ παγωμένο, το μπούζι οι Αρβανίτες λένε πως είναι κράκουλι. Τώρα από που προέρχεται θα σας γελάσω και δεν το θέλω.

  115. EΦΗ ΕΦΗ said

    112.Ο γαμπάς μου θύμισε το:

    Απόψε με συρρίγωσε τς αγάπης η κρυγιότη
    μήδε γαμπάς βουήθηξε μηδ΄η παντέρμη νιότη.

    στ΄ανατολικά, αμπαδάκι,το ρασούλι, ίσως σε φαρδύτερο…πατρόν.
    -κουταλίτες, οι τηγανίτες (μερικούς κουταλίτες ή τηγανίτες, σε αρσενικό γένος).
    Για το πασών των περιφερειών, μπούζι, το λέμε και κρούσταλλο.Νερό κρούσταλλο.

  116. #95:

Σχολιάστε