Από τον κόλαφο στο σουλτάν μερεμέτ: οι 50 αποχρώσεις του ξυλοδαρμού

Στο ιστολόγιο βάζουμε πότε-πότε άρθρα «καταλογογράφησης» όπως τα λέω, όπου βρίσκουμε συνώνυμες (ή περίπου) εκφράσεις με τις οποίες μπορεί να περιγραφτεί μια κατάσταση. Καθώς είμαι επιρρεπής στα κλισέ, τα άρθρα αυτά τα ονομάζω «Οι 50 αποχρώσεις….»

Ήδη έχουμε δημοσιεύσει έξι τέτοια άρθρα καταλογογράφησης, για τις 50 αποχρώσεις του χρήματος, της μέθης, της αποτυχίας, του θανάτου, της κατάπληξης, και της υπερβολικής ταχύτητας, το τελευταίο από αυτά φέτος τον Μάιο.

Την περασμένη εβδομάδα είχαμε ένα άρθρο, ετυμολογικό, για τη λέξη «κόλαφος», και εκεί έγραψα ότι έχουμε πάρα πολλές λέξεις για να περιγράψουμε διάφορα είδη χτυπημάτων και ξυλοδαρμού και ότι θα μπορούσε να γραφτεί ένα καταλογογραφικό άρθρο. Μάλιστα, στα σχόλιά σας προσθέσατε κι εσείς μερικές ακόμα. Οπότε, σήμερα γράφω το άρθρο, εξοφλώντας (για μια φορά) αμέσως το χρέος που εγώ ο ίδιος δημιούργησα.

Συνήθως τα άρθρα της κατηγορίας αυτής είναι εστιασμένα είτε σε λέξεις είτε σε εκφράσεις, είτε σε ουσιαστικά δηλαδή είτε σε ρήματα. Βέβαια, από τα ουσιαστικά εύκολα μεταπίπτει κανείς στις εκφράσεις με ρήματα, ας πούμε από το μπερντάχι θα πούμε «του έριξε ένα μπερντάχι» και από το «ξύλο» λέμε «του έδωσε (πολύ) ξύλο», αν και το αντίστροφο δεν ισχύει, δηλαδή από το «τον έκανε του αλατιού» ή «του άργασε το τομάρι» δεν μπορούμε να καταλήξουμε σε ουσιαστικό. Τέλος πάντων, λέω σήμερα να κάνουμε διπλό κατάλογο, τόσο λέξεων όσο και εκφράσεων.

Θα μπορούσα βέβαια να φτιάξω δεύτερο άρθρο, αλλά θα ήταν κάπως άχαρο. Καλύτερα έτσι μου φαίνεται.

Οι 50 αποχρώσεις του ξυλοδαρμού θα συμπεριλάβουν τόσο τη γενική έννοια του δαρμού (δαρμός, ξυλοδαρμός, ξύλο, ξυλοφόρτωμα) όσο και ειδικές έννοιες για διάφορα είδη χτυπημάτων: γροθιά, ράπισμα, σκαμπίλι, καρπαζιά, κατραπακιά, κτλ.

Πέρα από την κυριολεκτική τους χρήση, πολλές από τις λέξεις του ξυλοφορτώματος έχουν και μεταφορική χρήση, αρκετά σημαντική μάλιστα. Κόλαφος το πόρισμα για τις υποκλοπές, έγραφα στο πρόσφατο άρθρο, τον τίτλο ενός άρθρου στην Αυγή. Νέο ράπισμα της Κομισιόν στην Τουρκία, είπε προχτές το δελτίο ειδήσεων, ενώ η ίδια είδηση από την εφημερίδα Τα Νέα τιτλοφορήθηκε Νέο χαστούκι από την ΕΕ στην Άγκυρα.  Χαστούκια δίνουμε και κυριολεκτικά, βέβαια, ραπίσματα λιγότερο, κυριολεκτικός κόλαφος έχει ν’ ακουστεί πολύ πολύ καιρό.

Σημειώνω τέλος ότι, όπως και ο κόλαφος, έτσι και αρκετές ακόμα λέξεις του καταλόγου έχουν και καθαυτές ενδιαφέρον, ετυμολογικό ή άλλο. Επιφυλάσσομαι για επόμενα άρθρα. Μόνο να πω, μια και το έβαλα στον τίτλο, ότι απ’ όσο ξέρω (ας επιβεβαιώσουν οι τουρκομαθείς) το «σουλτάν μερεμέτ» δεν υπάρχει στα τουρκικά, είναι ψευδοτουρκισμός.

Να δούμε λοιπόν τις 50 αποχρώσεις του ξυλοδαρμού, πρώτα σε λέξεις/ουσιαστικά:

1. δαρμός
2. ξύλο
3. ξυλοδαρμός
4. ξυλοφόρτωμα
5. ξύλισμα
6. ξυλίκι
7. ξυλοκόπημα
8. σουλτάν μερεμέτ
9. μπαγλάρωμα
10. πελέκημα
11. τουλούμιασμα
12. μπερντάχι/περντάχι
13. γροθιά/γρόνθος
14. γρονθοκόπημα
15. μπουνιά
16. μπηχτή
17. κόνδυλος
18. γροθοκοπάνισμα
19. γροθοπατινάδα
20. κροσέ
21. άπερκατ
22. ανάποδη
23. (ξ)ανάστροφη
24. κόλαφος
25. κολάφισμα
26. ράπισμα
27. μπάτσος
28. σφαλιάρα
29. χαστούκι
30. χαστουκιά
31. σκαμπίλι
32. σκαμπίλισμα
33. μπάτσισμα
34. καρπαζιά
35. καρπάζωμα
36. κατακεφαλιά
37. κατραπακιά
38. φάπα
39. μάπα
40. καταυχένισμα
41. γιακάς
42. σβερκιά
43. κλοτσιά
44. κλότσος
45. κλοτσοπατινάδα
46. ποδοκλότσημα
47. φούσκος
48. φατούρο [ομαδικό]
49. σκιόπος
50. κοπανιά

Τα δύο τελευταία τα προτείνατε κι εσείς.

Υπάρχουν κι άλλες πολλές λέξεις, αλλά σας αφήνω να συμπληρώσετε.

Και αμέσως περνάω στον κατάλογο ρημάτων και εκφράσεων που δηλώνουν ξυλοφόρτωμα.

1. τον δέρνω
2. τον ξυλίζω
3. του δίνω ξύλο [+ επίθετα]
4. του δίνω το ξύλο της χρονιάς του
5. τον ξυλοφορτώνω
6. τον ξυλοκοπώ
7. τον μπαγλαρώνω
8. τον πελεκάω
9. τον χειροτονώ
10. τον αλαλιάζω [στο ξύλο]
11. τον πεθαίνω [στο ξύλο]
12. τον σπάω στο ξύλο
13. του μετράω τα πλευρά / τα παΐδια
14. του κάνω τα πλευρά του μαλακά σαν την κοιλιά του
15. του λύνω τον αφαλό
16. τον μαυρίζω στο ξύλο
17. τον μελανιάζω στο ξύλο
18. τον κάνω μαύρο στο ξύλο
19. τον κάνω μπλε μαρέν
20. τον σακατεύω στο ξύλο
21. τον σαπίζω στο ξύλο
22. τον κάνω τουλούμι στο ξύλο
23. τον τουλουμιάζω
24. τον παραγουλιάζω
25. τον τρελαίνω στο ξύλο
26. τον κάνω τ’ αλατιού
27. τον κάνω πεστίλι στο ξύλο
28. του αργάζω το τομάρι
29. του τινάζω το πετσί / την προβιά
30. τον κάνω οχτακόσιες οκάδες (στο ξύλο)
31. τον κάνω ίσαμ’ ένα άλογο (στο ξύλο)
32. του δίνω παρά μία τεσσαράκοντα
33. του τις βρέχω
34. του τις παίζω
35. τον κολαφίζω
36. τον ραπίζω
37. τον μπατσίζω
38. τον σκαμπιλίζω
39. τον χαστουκίζω
40. του σπάω τα μούτρα
41. τον σφαλιαρίζω
42. τον καρπαζώνω
43. τον κατραπακιάζω
44. τον καταχερίζω
45. τον γρονθοκοπώ
46. τον λακτίζω
47. τον κλοτσάω
48. τον κάνω τόπί στο ξύλο
49. τον κάνω τελατίνι
50. τον κάνω κιμά

Και πάλι μένω στα 50 του καταλόγου, είμαι βέβαιος ότι θα προσθέσετε πολλά λήμματα και εδώ.

Μπόνους, που λένε, μια έκφραση που χαρακτηρίζει τον ξυλοδαρμό, «πού σε πονεί και πού σε σφάζει», και μια αρχαία, «πυξ λαξ» (δεν εννοώ το συγκρότημα).

Υπάρχουν πολλές ακόμα προσθήκες, και στον ένα και στον άλλο κατάλογο, αλλά τις περιμένω απο εσάς.