Τα γραφεία του Δημοκράτου (χρονογράφημα του Βριάρεω)
Posted by sarant στο 8 Αυγούστου, 2023
Εδώ και κάμποσο καιρό, από τον Φεβρουάριο, έχω αρχίσει να δημοσιεύω χρονογραφήματα του παππού μου, που δημοσιεύτηκαν το 1928-29 στην εφημερίδα Δημοκράτης της Μυτιλήνης, με το ψευδώνυμο Βριάρεως. Το προηγούμενο άρθρο της σειράς αυτής είναι εδώ.
Ο Βριάρεως ήταν ένας από τους τρεις Εκατόγχειρες της Τιτανομαχίας. Το όνομα του Βριάρεω συνδέεται με το επίθ. βριαρός = ισχυρός, ενώ στην Ιλιάδα μαθαίνουμε οτι οι θεοί τον έλεγαν έτσι αλλά στους ανθρώπους ήταν γνωστός ως Αιγαίων. Στην αγγλική Βικιπαίδεια βρίσκω μια γελοιογραφία που παρουσιάζει το εργατικό κίνημα ως Εκατόγχειρα Βριάρεω, οπότε ίσως δεν είναι τυχαία η επιλογή του ψευδωνύμου από τον παππού μου.
Τα περισσότερα από τα χρονογραφήματα αυτά τα εντόπισε και τα κατέγραψε ο φίλος ερευνητής Αριστείδης Καλάργαλης στο αρχείο του Δημοκράτη -συνολικά κατέγραψε, με επιτόπια αποδελτίωση στα γραφεία της εφημερίδας, σχεδόν 40 χρονογραφήματα για την περίοδο από Αύγουστο 1928 έως Μάιο 1929 και μου έστειλε τις φωτογραφίες, ενώ κάποια άλλα περιέχονται σε ένα τετράδιο που είχε ο παππούς μου, με κολλημένα αποκόμματα, που το είχε τιτλοφορήσει «Περισωθέντα νεανικά αμαρτήματα».
Το σημερινό χρονογράφημα δημοσιεύτηκε στις 24 Αυγούστου 1928 με τον υπέρτιτλο «Μυτιληναϊκοί περίπατοι», οπότε είναι κάπως επίκαιρο μια και μας βασανίζει ζέστη ανάλογη με εκείνην που βασάνιζε τους Μυτιληνιούς πριν από 95 χρόνια.
Είναι από τα πρώτα που έγραψε ο παππούς μου στον Δημοκράτη. Περιγράφει τα γραφεία της εφημερίδας και ταυτόχρονα διορθώνει τα τυπογραφικά λάθη που είχαν γίνει σε προηγούμενο σατιρικό του στιχούργημα. Στο τετράδιο του παππού με τα «Περισωθέντα νεανικά αμαρτήματα» υπάρχει και το σατιρικό στιχούργημα, παρωδία επιτάφιου θρήνου για τους αποτυχόντες των εκλογών, οπότε το βάζω κι αυτό στο τέλος.
Να σημειωθεί ότι η εφημερίδα Δημοκράτης της Μυτιλήνης είχε μόλις εκδοθεί, αφού το πρώτο του φύλλο κυκλοφόρησε στις 5 Αυγούστου 1928. Εκδόθηκε από τον Τέρπανδρο Αναστασιάδη, προσωπικό φίλο του Γεωργίου Παπανδρέου, ενόψει των εκλογών της 19ης Αυγούστου 1928, επειδή οι άλλες εφημερίδες της Μυτιλήνης ήταν αντίθετες με τον Γεώργιο Παπανδρέου, που ήταν ο επικεφαλής του βενιζελικού ψηφοδελτίου στην περιφέρεια Λέσβου, και υποστήριζαν το ανεπίσημο βενιζελικό ψηφοδέλτιο, που απαρτιζόταν από ντόπιους βενιζελικούς (ενώ ο Παπανδρέου, που εκλεγόταν τότε στη Λέσβο, ήταν «ξενομερίτης»). Περισσότερα μπορείτε να διαβάσετε εδώ.
ΤΑ ΓΡΑΦΕΙΑ ΤΟΥ ΔΗΜΟΚΡΑΤΟΥ
Από φούρνον άρχεται και εις φούρνον καταλήγει η εις τα γραφεία του «Δημοκράτου» άγουσα ατραπός ή γιδόστρατο. Ακολουθήσατέ με νοερώς αγαπητοί αναγνώσται διά να πεισθείτε ότι στοιχίζει πολύ ακριβά η ηδονή να βλέπετε το όνομά σας τυπωμένον εις τας στήλας του «Δημοκράτου» —και μάλιστα χωρίς τελικόν σίγμα.
Αναχωρούμεν υπό θερμοκρασίαν 51° Κελσίου από τον ομφαλόν τής πόλεως ήτοι τον Κήπον, με κατεύθυνσιν προς την Αγίαν Ειρήνην. Την διερχόμεθα και όταν φθάσομεν εις τον φούρνον στρέφομεν δεξιά και ανερχόμεθα ανώνυμον οδόν ήν κοσμεί η επιγραφή του ιατρού κ. Ηπιώτη. Πειθόμεθα ότι «η ποιότη» των υπ’ αυτού κατασκευαζομένων οδόντων είναι αρίστη και ότι βγάνει τα δόντια με «ηπιότη» και παρερχόμεθα.
Ο ιδρώς ρέων ακατασχέτως ως δημηγορία εισαγγελέως μάς περιλούει από ψαθακίου μέχρις υποδημάτων και αφήνομεν όπισθέν μας υγρά ίχνη διαβάσεως ως υδροφόρον βυτίον.
Φθάνοντες εις τον άλλον φούρνον στρέφομεν και πάλιν δεξιά ως αυτοκίνητον προ αστυφύλακος και εισερχόμεθα εις υψηλήν πύλην. Ακολούθως ανερχόμεθα ξυλίνην παχυτάτην σανίδα —μαδέρι καλούμενον κοινώς— και φθάνομεν προ του κ. Διευθυντού «σα βρεμένες γάτες» και κόκκινοι ως χείλη ηθοποιών.
Ο κ. Αναστασιάδης κολυμβών εις πέλαγος λευκών και μουντζουρωμένων χαρτιών ανακύπτει και απλώνει μειδιών την χείρα του . . . ίνα λάβει την σύνεργασίαν μας.
Κατόπιν κύπτει πάλιν επί των χαρτίων ενώ ημείς κατοπτριζόμενοι εις το στίλβον κρανίον του διορθώνομεν την κόμμωσίν μας και αρχίζομεν συζήτησιν με τους πλημμυρούντας το γραφείον ρεπόρτερ, τυπογράφους ή φίλους της εφημερίδος, προθυμοτάτους διά συμβουλάς επί παντός θέματος, σοφάς γνώμας και παντοδαπάς πληροφορίας.
Παραπλεύρως του κ. Διευθυντού χαίνει ο Καιάδας των δημοσιογράφων, ο φόβος και ο τρόμος των πρωτοπείρων γραφέων, ο αδηφάγος κάλαθος των αχρήστων, καταβροχθίζων αναλγήτως ανούσια λογοπαίγνια, χωλάς εκφράσεις, τυφλών παρατηρήσεις, κωφών ακούσματα και δημοσιογράφων ενημερότητα.
Αίφνης αισθανόμεθα ότι η ολίγα χιλιοστόμετρα απέχουσα της κεφαλής μας οροφή καίει ως σάτιρα και παραπονούμεθα εις τον κ. Αναστασιάδην, όστις προβαίνει εις τας κάτωθι βαρυσημάντους δηλώσεις:
«Θέλαμε να στεγαστούμε. Καλό κακό τούτο βρήκαμε. Είναι αλήθεια πως είναι χαμηλό. Ό κ. Φώκος Κατσάνης ούτε καθισμένος θα χωρούσε. Αλλά τι να κάνεις; Από το μπιτ ολότελα καλή κι η Παναγιώταινα».
Κάτω γίνεται μέγας θόρυβος. Επιτελείον στοιχειοθετών καταστρέφει τα γραφόμενά μας και στρεβλώνει τον «επιτάφιον θρήνον» μας, ου το πρώτον εξάστιχον παραθέτω εκ νέoυ διότι ως εδημοσιεύθη είναι ακατανόητον:
Γενεαί αι πάσαι
ύμνον τη ταφή μας
προσφέρουσι με Δάκρυ
Λαέ, για να κοιμάσαι,
οι δόλιοι εχθροί μας
μάς πέταξαν στην άκρη
Παραπλεύρως τού Συνθετηρίου εις ιδιαίτερον δωμάτιον λειτουργεί θορυβωδέστατα το ηλεκτροκίνητον πιεστήριον τροφοδοτούμενον διαρκώς υπό τού πολιού κυρ Στυλιανού ευθυτενούς ως στήλη τού Ολυμπίου Διός και εργαζομένου με απαράμιλλον σοβαρότητα ανταξίαν Ρωμαίου συγκλητικού.
Αλλά καιρός να σταματήσω εδώ διότι το θέμα είναι ατελεύτητον και αν επεχείρουν να γράψω περί όλων «ουδ’ αυτόν οίμαι τον κόσμον χωρήσαι τα γραφόμενα βιβλία».
ΒΡΙΑΡΕΩΣ
Το ρητό στο τέλος είναι από το Κατά Ιωάννην -αν ήταν, λέει, να γράψω όλα όσα έκανε ο Ιησούς, τα βιβλία δεν θα χωρούσαν στον κόσμο όλο.
Όσο για τον επιτάφιο θρήνο για τους αποτυχόντες των εκλογών, είναι ο εξής:
ΤΗΣ ΗΜΕΡΑΣ
Απ’ των αποτυχόντων μας το πειναλέον σμήνος
ο κάτω επιτάφιος εστιχουργήθη θρήνος
Γενεαί αι πάσαι
ύμνον τη ταφή μας
προσφέρουσι με Δάκρυ
Λαέ, για να κοιμάσαι,
οι δόλιοι εχθροί μας
μάς πέταξαν στην άκρη.
Ενώ μάς εβεβαίου
ο κάθε κομματάρχης
πως θε να μας ψηφίσει,
επήρ’ ο Παπανδρέου
κι ο πρώην ταγματάρχης
της νίκης το μεθύσι.
Ακόμα και στη Λήμνο
κατόρθωσε να πάρει
την πλειονοψηφία
κι ακούσαμε τον ύμνο
και πήραμε χαμπάρι
πως άρχισε νηστεία.
Έαρ συ γλυκύ μας!!
τι θρήνο να σου πούμε
προσφιλεστάτη έδρα;
αδίκως το βρακί μας
πουλήσαμε να βγούμε
το κέρδος μας απέδρα.
Πολύκλαυστοι παράδες
πετάξανε και πάνε
στης κάλπης μας τον πάτο
κι οι χαραμοφαγάδες
τους άλλους τριγυρνάνε
με στόμαχο γεμάτο.
Βριάρεως
Οι λέξεις έχουν τη δική τους ιστορία 
nikiplos said
«τυφλών παρατηρήσεις, κωφών ακούσματα και δημοσιογράφων ενημερότητα.»
πόσο εύστοχο…
Καλημέρα
gpointofview said
Ωραίος ο παππούς !!
Το «Δημοκράτου» είναι μαλλιαρή επιλογή ή μήπως δεν χώραγε το τελικό σίγμα και το αφήσανε έτσι ;
Αυτό το 51 σαν υπερβολική υπερβολή μου φαίνεται !!
sarant said
Καλημέρα, ευχαριστώ πολύ για τα πρώτα σχόλια!
2 Όχι καλέ, πρωτόκλιτο είναι. Του Δημοκράτη στη δημοτική, Δημοκράτου στην καθαρεύουσα.
nessim said
κοντεύει τα 100 η «κλιματική κρίση», «..καίει ως σάτιρα..»
Αγγελος said
G, ο δημοκράτης και ο αριστοκράτης είναι πρωτόκλιτα, αντίθετα με τον Σωκράτη. Οπότε η γενική «του Δημοκράτου» είναι σωστή καθαρεύουσα. Οι 51 βαθμοί πράγματι είναι υπερβολή, προκειμένου μάλιστα για ύπαιθρο…
Πέπε said
Καλημέρα.
> Από το μπιτ ολότελα καλή κι η Παναγιώταινα
Καλύτερο έτσι, παρά στη συνήθη σημερινή εκδοχή. Δε βάζουμε το μπιτ, και χαλάει το μέτρο.
Κατά τα άλλα βαρετό το βρήκα. Δε βγαίνει ούτε από τη μύγα ξίγκι ούτε από το καθετί χιούμορ: έχει στον δρόμο ένα οδοντιατρείο, ε και; Ο διευθυντής είναι φαλακρός, ε και;
Δύτης των νιπτήρων said
Εμένα μ’ άρεσε όπως πάντα. Το τελικό ς δεν το κατάλαβα: αναφέρεται προφανώς σε κάποιο τυπογραφικό λάθος προηγούμενου φύλλου, ή όχι;
sarant said
5 Ε, προφανώς υπερβολή
7 Πιθανότατα. Πάρε υπόψη ότι ήταν τα πρώτα φύλλα της εφημεριδας. Ίσως το λάθος να είχε γίνει σε κανένα τίτλο και να προσέχτηκε.
gpointofview said
# 5
Αγγελε δεν ΕΙΝΑΙ πρωτοκλιτα, τα ΘΕΩΡΟΥΜΕ πρωτόκλιτα, κυρίως γιατί το κράτος του Σωκράτη ήταν πιο ισχυρό από τα άλλα -που υπέκυψαν τον δήμο και τον άριστο- και διατήρησε το σίγμα στην γενική !!!
Μήπως υπάρχει άλλη σοβαρή εξήγηση εκτός αν πάμε στην σαββοπούλειο διάκριση του όμικρον από το ωμέγα….
Δεν υπήρχε η γραμματική τότε, η γραμματική φιάχτηκε εκ των υστέρων και κάτι τέτοιες «διακρίσεις» είναι τεχνητές και κατά την γνώμη μου για τα μπάζα και για να μας γεμίζουνε με άχρηστες πληροφορίες.
Στη δημοτική γιατί κλίνονται όλα αυτά ίδια ;
Γιώργος Κατσέας, Θεσσαλονίκη said
@5, 9. Εἶναι τριτόκλητα! Ἅπαντα! :@)
ΓΤ said
Πέθανε ο Κωστής Γκιμοσούλης.
Λάμπας said
Ωραίο. Το χιούμορ στηρίζεται σε μεγάλο βαθμό στις ευρηματικές παρομοιώσεις:
«Ο ιδρώς ρέων ακατασχέτως ως δημηγορία εισαγγελέως»
«αφήνομεν όπισθέν μας υγρά ίχνη διαβάσεως ως υδροφόρον βυτίον»
«στρέφομεν και πάλιν δεξιά ως αυτοκίνητον προ αστυφύλακος» (Για να αποφύγει τον έλεγχο;)
«κόκκινοι ως χείλη ηθοποιών»
«ευθυτενούς ως στήλη τού Ολυμπίου Διός»
sarant said
11 Ναι ρε γμτ, ένα χρόνο μικρότερος. Φίλος φίλου, ποτέ δεν διασταυρωθήκαμε. Θυμάμαι πως παράλλαζα το τραγούδι Πότε Βούδας κι έλεγα «Ρε δεν είναι εδώ το Σούλι, εδώ είν’ του Γκιμοσούλη».
sarant said
12 Και πρόσεξε ότι ο παππούς, όπως και ο Παπαδιαμάντης, όπως και όλος ο κόσμος π.Μπ. (προ Μπαμπινιώτη) λέει «στήλη» του Ολυμπίου Διός, όχι στύλο.
Γιάννης Κουβάτσος said
6: Διαφωνώ. Η αξία και το ταλέντο του ευθυμογράφου και του χρονογραάφου ήταν και είναι να μετατρέψουν σε αξιοδιάβαστο κείμενο το μικρό, το ασήμαντο, το καθημερινό, το τετριμμένο. Θυμάμαι που διάβασα σε ένα κείμενο του Νίκου Δήμου ότι κάποτε σε μια παρέα προκάλεσαν τον Σπύρο Μελά να γράψει εκεί επιτόπου ένα χρονογράφημα με θέμα που θα διάλεγαν οι παριστάμενοι. Του δείξανε μια πέτρα έξω στον δρόμο και του είπαν να γράψει γι’ αυτήν. Ο Μελάς πήγε σ’ ένα διπλανό τραπεζάκι και έγραψε ένα χρονογράφημα από τα καλύτερά του, όπως παραδέχτηκαν αυτοί που τον προκάλεσαν. Οπότε βρίσκω και το σημερινό χρονογράφημα του Βριάρεω υπόδειγμα κομψού λόγου.
Λάμπας said
14. Γράφεις και στο βιβλίο σου για τις Ηράκλειες στήλες, που και αυτές στύλοι ήταν.
Γιώργος Κατσέας, Θεσσαλονίκη said
@5, 9. Τριτόκλιτα- ἐννοῶ στήν καθαρεύουσα. Σαφῶς τό ὑπονοεῖ ὁ Βριάρεως μέ τά εἰσαγωγικά του, «Δημοκράτου».
Σωκράτης, Δημοκράτης, Πολυκράτης κλπ (κύρια ὀνόματα) τοῦ Σωκράτους, τοῦ Δημοκράτους, τοῦ Πολυκράτους, τοῦ Λυσικράτους.
Αγγελος said
G, υοποπτεύομαι, χωρίς να το έχω ψάξει, ότι οι λέξεις “δημοκράτης” και “αριστοκράτης” δεν είναι αρχαίες και πλάστηκαν στα ελληνικά κατά μίμηση των γαλλικών démocrate/aristocrate, και γι’αυτό ήταν εξαρχής πρωτόκλιτα στα ελληνικά. Έχεις μήπως δει ποτέ, και στην πιο αρχαΐζουσα καθαρεύουσα, πληθυντικό «αριστοκράτεις», όπως θα έπρεπε να είναι αν κρινόταν κατά το Ιπποκράτης;
Λάμπας said
18. Βρίσκω το «Δημοκράτης,-ους» στο Σταματάκο ως κύριο όνομα.
Αγγελος said
Όσο για την «ηδονή να βλέπετε το όνομά σας τυπωμένον εις τας στήλας του «Δημοκράτου» —και μάλιστα χωρίς τελικόν σίγμα», εγώ κατάλαβα ότι εννοούσε όχι απλώς να μνημονεύεται στις στήλες του, παρά να αναγράαφεται το όνομά σου σε γενική ως όνομα συντάκτη άρθρου. Πσραδέχομαι όμως ότι αυτό δεν πολυστέκει, αφού και ο ίδιος σε ονομαστική υπογράφει!
Nestanaios said
«βριαρός = ισχυρός, ενώ στην Ιλιάδα μαθαίνουμε οτι οι θεοί τον έλεγαν έτσι αλλά στους ανθρώπους ήταν γνωστός ως Αιγαίων.»
Αν τολμούσαν οι άνθρωποι να πουν το όνομα «Βριάρεω» θα πάθαιναν κακό.
Γιάννης Κουβάτσος said
16: Δεν ήταν στήλες ή στύλοι κανονικοί, μαρμάρινοι. Ο βράχος του Γιβραλτάρ ήταν και το Τζεμπέλ Μουσά (μάλλον).
Όπως και να ‘χει, άλλο στήλη και άλλο στύλος. Οι αρχαίοι ναοί είχαν στύλους, κολόνες έλεγαν στα μετεπαναστατικά χρόνια οι Αθηναίοι τους στύλους του Ολυμπίου Διός (κούλουμα στις κολόνες).
ΓΤ said
@19 Λάμπας
και ασφαλώς, ως κύριο όνομα, «απειράριθμες» οι γενικές «Δημοκράτους» στα GoogleBooks
(ρήτορας από τις Αφίδνες που έδρασε κατά τον 4ο αιώνα π.Χ.)
Και σε Βιοτεχνικό Επιμελητήριο στοιχεία επιχείρησης με ιδιοκτήτη τον ΜΚ του Δημοκράτους.
Costas Papathanasiou said
Ωραίος ο παππούς.
«..Είναι αλήθεια πως είναι χαμηλό. Ό κ. Φώκος Κατσάνης ούτε κα¬θισμένος θα χωρούσε…»
Το ανεκδοτολογικό ύψος του συγκεκριμένου ανθρώπου θα πρέπει να ήταν αντίστοιχο τηλεγραφόξυλου:
“Ο εν λόγω περιπολάρχης υψηλός παρά φύσιν τυγχάνων και έχων ανηρτημένον το όπλον με εφ’ όπλου λόγχην εις τον ώμον του, εκτύπησε με την λόγχην τον φανόν της δημαρχίας, διερχόμενος κάτωθέν του ορμητικώς και τον έθραυσε, εξ ού και οι κρότοι και ο τραυματισμός του» («Η μπόμπα του Φώκου»-Αναφορά Υπαξιωματικού, 1912, μνημονευόμενη εδώ : http://dspace.cplm.gr/bitstream/handle/123456789/15801/TRIVOLOS_11_11_1938.pdf?sequence=1 )
Λάμπας said
22. «Διηγούνται πως… (ο Ηρακλής) ως ενθύμιο του περάσματός του από τη Ταρτησσό είχε υψώσει δύο κολόνες από τη μια και από την άλλη μεριά του στενού που χωρίζει τη Λιβύη από τη Ευρώπη. Αυτές είναι οι Ηράκλειες Στήλες (ο βράχος του Γιβραλτάρ και ο βράχος της Χέουτα ή Θέουτα).»
Pierre Grimal Λεξικό της ελληνικής και ρωμαϊκής μυθολογίας
Γιάννης Κουβάτσος said
25: Για τον βράχο του Γιβραλτάρ υπάρχει συμφωνία, αλλά για τον νότιο «στύλο» όχι. Δύο οι μνηστήρες, το Μόντε Άτσο στη Θέουτα και το Τζεμπέλ Μουσά στο Μαρόκο.
ΣΠ said
18
Από το Ετυμολογικό Λεξικό Μπαμπινιώτη.
δημοκράτης
< μεσν. δημοκράτ-ης, αρχική σημ. «ο επί κεφαλής δήμου – (ειδικότ.) αξιωματούχος των Πρασίνων ή των Βένετων», < δήμο- + -κράτ(ης) < κράτος
αριστοκράτης
< ελνστ. αριστοκράτης (υποχωρητ.) < αρχ. άριστο-κρατοϋμαι (-έο-) «κυβερνώμαι από τους ευγενείς (σε πολίτευμα ολιγαρχίας)» < άριστο(ς) + κρατώ (-έω) / -οϋμαι. Η λ. πέρασε σε διάφ. γλώσσες, π.χ. γαλλ. aristocrate, αγγλ. aristocrat, γερμ. Aristokrat κ.ά.
gpointofview said
# 20
Αγγελε σεβαστό που τα έμαθες και τα θυμάσαι, εγώ από τα 16 μου άρχισα να πετάω από πάνω μου ό,τι έκρινα άχρηστο (στις δυο τελευταίες τάξεις του Λυκείου έγραφα σε ατονικό) ό,τι δεν ταίριαζε με την λογική μου. Πολλά μου στοίχισε αλλά και σε πολλά με ωφέλησε…
Δηλαδή Δημοκράτους το όνομα, δημοκράτου το επίθετο, δεν έχει στοιχεία παράνοιας η κατασκευή μιας τέτοιας «καθαρεύουσας» Ηαλλαγή τόνου έχει μια λογική να τα ξεχωρρίζεις, Λάμπρος-λαμπρός, Γλαύκος-γλαυκός, Δικαίος-δίκαιος κ.λ.π.
Λάμπας said
25 (συνέχεια). Ο Σταματάκος στο λήμμα «στήλη» (σημασία 1): ως και νυν στήλη, κίων, κολώνα, όρθιος λίθος, στύλος υποστηρίξεως, ογκώδης λίθος κ.α. Στο λήμμα «στύλος»: ως και νυν στύλος, υποστήριγμα, στήλη, κίων.
Αυτό που καταλαβαίνω είναι ότι οι δύο λέξεις χρησιμοποιούνται εναλλακτικά ήδη από την αρχαιότητα.
atheofobos said
Όταν διαβάζουμε ένα χρονογράφημα κοντά 100 ετών, που έχει γραφτεί σε τοπική επαρχιακή εφημερίδα, πρέπει να λαμβάνουμε υπ΄όψη σε ποιους απευθυνόταν όταν γράφτηκε. Όσοι το διάβαζαν τότε θα γέλασαν με την ψυχή τους, γιατί ήξεραν πρόσωπα και πράγματα!
Έτσι το βρήκα εξαιρετικά ενδιαφέρον γιατί με την σάτιρα του ξεκινάει από τον προφανώς γνωστό οδοντίατρο της πόλης του, που «βγάνει τα δόντια με «ηπιότη», πιάνει πιθανώς τοπικό εισαγγελέα με το «Ο ιδρώς ρέων ακατασχέτως ως δημηγορία εισαγγελέως» και για να μπούμε στα γραφεία της εφημερίδας που θα είχαν τα χάλια τους από την εξώπορτα τους «εισερχόμεθα εις υψηλήν πύλην. Ακολούθως ανερχόμεθα ξυλίνην παχυτάτην σανίδα —μαδέρι» αλλά και από τα γραφεία στα οποία «Ό κ. Φώκος Κατσάνης ούτε καθισμένος θα χωρούσε.» Αμέσως μετά κοροϊδεύει αρχικά την φαλάκρα του Αναστασιάδη «κατοπτριζόμενοι εις το στίλβον κρανίον του» και μετά τους παντογνώστες δημοσιογράφους που ήταν εκεί «προθυμοτάτους διά συμβουλάς επί παντός θέματος, σοφάς γνώμας και παντοδαπάς πληροφορίας»
Ευφυέστατη δε περιγραφή του « Καιάδα των δημοσιογράφων»!
Και τελικά καθώς τους την έχει φυλαγμένη, γράφει: « Επιτελείον στοιχειοθετών καταστρέφει τα γραφόμενά μας και στρεβλώνει τον «επιτάφιον θρήνον» μας,»
Alexis said
Μπορεί και να μην είναι υπερβολή οι 51 βαθμοί Κελσίου. Τέτοιες θερμοκρασίες (και μεγαλύτερες) καταγράφει ένα θερμόμετρο αν το αφήσεις στον ήλιο ένα ζεστό καλοκαιριάτικο μεσημέρι.
Όπως τα θερμόμετρα κάποιων φαρμακείων που είναι μες στον ήλιο και δείχνουν κάτι απίθανα νούμερα κάποιες φορές.
Καμία σχέση με τις «επίσημες» θερμοκρασίες αέρα που μετριούνται υπό σκιά.
Γιώργος Κατσέας, Θεσσαλονίκη said
@29. Κι ἐδῶ, Σαραντᾶκος ὑπερασπιζόμενος μέ πάθος τόν Μπαμπινιώτη, ἔναντι τοῦ Λεξικοῦ Τριανταφυλλίδη 🙂
Καί στήν ἀπορία του «όταν η κυρία Λωτ έμεινε «στήλη άλατος», τι σχήμα είχε; Επίμηκες και λεπτό σαν πλάκα ή μήπως ψηλό και κυλινδρικό σαν στύλος;» ἡ ἀπάντησι ΔΕΝ εἶναι αὐτονοήτως ἡ δεύτερη. Σύστασι ἄλλαξε ἡ γυναῖκα, ὄχι σχῆμα! Ἄρα, δέν εἶναι καθόλου βέβαιο ὅτι «οι σημασίες του στύλου και της στήλης ήταν παρεμφερείς ήδη από την εποχή των Εβδομήκοντα»
Πέπε said
28
Για όνομα του θεού ρε Τζη, τι είν’ αυτά που τσαμπουνάς και εκτίθεσαι;
Αυτό που προσπαθείς να πεις λέγεται είτε «δεν ξέρω πώς να το καταλάβω, μου εξηγεί κάποιος παρακαλώ;» είτε «δεν ξέρω πώς να το καταλάβω αλλά δε θέλω να μου το εξηγήσουν, θα ζήσω και χωρίς να μάθω την εξήγηση».
Γενεαί αι πάσαι, ύμνον τη ταφή μας, προσφέρομαι με Δάκρυ Λαέ, για να κοιμάσαι, οι δόλιοι εχθροί μας μάς πέταξαν στην άκρη. – anastasiakalantzi59 said
[…] Τα γραφεία του Δημοκράτου (χρονογράφημα του Βριάρεω… […]
Πέπε said
31
> Μπορεί και να μην είναι υπερβολή οι 51 βαθμοί Κελσίου. […] Καμία σχέση με τις «επίσημες» θερμοκρασίες αέρα που μετριούνται υπό σκιά.
Αυτό είναι αλήθεια, συχνά (ή μήπως πάντα;) οι θερμοκρασίες είναι ψηλότερες από τις επίσημες, όταν μετράς στον ήλιο. Αλλά και το 51 πολύ μού φαίνεται. Δε νομίζω να έχω δει ποτέ πάνω από 46, στο αυτοκίνητο όταν πάω να το πάρω κι έχει μείνει στην ντάλα του ηλίου μια πολύ ζεστή μέρα.
(Φέτος είχε μέρες που άκουσα ότι και η επίσημη άγγιζε τους 46, αλλά δεν πήγα στο αυτοκίνητο!)
sarant said
Ευχαριστώ πολύ για τα νεότερα!
18 Λοιπόν έχεις δίκιο. Ο Βάρναλης σε κάποιο γλωσσικό του χρονογράφημα ψέγει (άδικα ή τέλος πάντων υπερβολικά) τους καθαρολόγους ότι κακώς λένε «δημοκράτης, αριστοκράτης» και ότι οι αρχαίοι όροι ήταν «δημοκρατικός, αριστοκρατικός»
24 Μπράβο γιατί ήθελα να ψάξω τον πανύψηλο κ. Φώκο και μετά το ξέχασα.
gpointofview said
Ωραία, αφού λοιπόν φιάχτηκαν τεχνητά από τις αντίστοιχες γαλλικές γιατί να είναι πρωτόκλιτες και όχι τριτόκλιτες όπως οι όμοιές τους της αρχαίας ; για να μας μπερδεύουν ; όπως θέλουμε δεν τις φιάχνουμε ;
Ελα μου ντε ;
gpointofview said
# 33
Πέπε μου, εσύ μπορείς να θεωρείς θέσφατα όσα έμαθες αλλά δεν είναι πάντα, οι αρχαίοι δεν είχανε κλίσεις και γραμματική, εκ των υστέρων φιάχθηκαν όπως ακόμα και τα γένη που αρχικά δεν υπήρχαν.όπως έγραψα κι αλλού γιατί είναι σωστό μια λέξη που φιάχτηκε από τα γαλλικά να είναι πρωτόκλιτη και όχι τριτόκλιτη που θα ήταν συμφωνη με τις αρχαίες που τις μοιάζουν στην κατάληξη ;
Εχεις καμιά ΛΟΓΙΚΗ εξήγηση ή θα με παραπέμψεις στην γραμματκή σου που ΘΕΩΡΕιΣ θέσφατον ;
Υπάρχει ζωή και πέρα από την γραμματική και το συντακτικό, να το ξέρεις, όπωςυπάρχει και πέρα από την όπερα που λατρεύω εγώ.
Γιώργος Κατσέας, Θεσσαλονίκη said
@36. Τά ἀδιαφοροποίητα «δημοκράτης/ δημοκρατικός» δέν ἐκπορεύονταν ἀπό καθαρολόγους, ἀλλά ἀπό μή γνωρίζοντες τήν διαφορά 🙂 Καί εἶμαι σχεδόν βέβαιος ὅτι αὐτή ἡ ἐπισήμανσι διατυπώθηκε καί ἐδῶ, παλαιότερα, σέ κάποιο νῆμα..
Γιώργος Κατσέας, Θεσσαλονίκη said
@36 ..καί …
https://www.avgi.gr/koinonia/448459_hrysaygites-htypisan-agria-melos-toy-syriza-ps?amp
sarant said
39 🙂
Prince said
Μιας και σας βρίσκω ζεστούς, να μοιραστώ κι εγώ μιαν απορία μου:
Η Ετυμηγορία ήρθε με κατά λέξη μετάφραση απ’το Verdict ή ανάποδα;
ΣΠ said
36, 37
Δείτε το 27 για την ετυμολογία.
atheofobos said
Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Μετεωρολογικό Οργανισμό, η Ελλάδα κατέχει το επίσημο ρεκόρ υψηλότερης θερμοκρασίας στην ηπειρωτική Ευρώπη με 48,0°C στην Ελευσίνα και Τατόι της μητροπολιτικής Αθήνας
https://el.wikipedia.org/wiki/%CE%9A%CE%B1%CF%84%CE%AC%CE%BB%CE%BF%CE%B3%CE%BF%CF%82_%CE%B1%CE%BA%CF%81%CE%B1%CE%AF%CF%89%CE%BD_%CE%B8%CE%B5%CF%81%CE%BC%CE%BF%CE%BA%CF%81%CE%B1%CF%83%CE%B9%CF%8E%CE%BD_%CF%83%CF%84%CE%B7%CE%BD_%CE%95%CE%BB%CE%BB%CE%AC%CE%B4%CE%B1
Γιάννης Μαλλιαρός said
Καλημέρα
Μερικά πραγματολογικά:
Αλήθεια γιατί ξεκινάει απ’ τον Κήπο ο παππούς κι όχι απ’ το σπίτι του που θαρρώ ήταν πιο κοντά; (Κάπου απέναντι απ’ τη Ζωοδόχο πηγή τον είχα πως έμενε). Αν και δεν ξέρω πού ακριβώς ήταν τότε τα γραφεία του Δημοκράτη, αργότερα ήταν στον δεξιό λιμενοβραχίονα (Χριστουγέννων 1944).
Ο Φώκος για μικρό όνομα, μάλλον ήταν Φωκίων. Ο πατέρας του βουλευτή – νομάρχη – δήμαρχου κλο Δημήτρη Βουνάτσου λεγόταν έτσι, έκανε ένα φεγγάρι βουλευτής της ΕΚ προδικτατορικά και αμέσως μετά τη χούντα κατέβηκε πάλι με την ΕΚΝΔ με σύνθημα «Ντόπιος – Φώκος» (μετά άρχισε να κατεβαίνει ο γιος με το ΠΑΣΟΚ).
«και μάλιστα χωρίς τελικόν σίγμα» Δύο τινά υποθέτω: είτε σχόλιο για του «Δημοκράτου» (κάπου θα είχε γίνει τέτοια αυτοαναφορά) είτε είχε τυπωθεί σε προηγούμενο κάνα «Βριάρεω»
Πέπε said
38
Τζη, είναι τερατώδες να σκέφτεται έτσι άνθρωπος που έχει φάει μια ζωή να εξηγεί σε παιδιά εκείνα τα δεδομένα που ερμηνεύουν διάφορα εκ πρώτης όψεως ανεξήγητα.
Οι αρχαίοι δεν είχαν γραμματική; Φίλε η πρώτη κλίση υπήρχε και πριν τη βαφτίσει κάποιος πρώτη κλίση. Αλλιώς, ανάθεμα στον Νεύτωνα που έβαλε τα μήλα να πέφτουν προς τα κάτω, μέχρι τότε αιωρούνταν και δεν είχαμε ατυχήματα.
> Εχεις καμιά ΛΟΓΙΚΗ εξήγηση…[;]
Εγώ; Εγώ δεν έχω ούτε για τη βαρύτητα – τι πάει να πει αυτό; Δεν πάει στατιστικά, πόσοι την έχουν μαζί τους και σε πόσους τούς έπεσε.
> …ή θα με παραπέμψεις στην γραμματκή σου…[;]
Δεν είναι δική μου, αλλά φυσικά και θα σε παραπέμψω. Πού αλλού εξηγούνται τα όσα συμβαίνουν στη γλώσσα;
> …που ΘΕΩΡΕιΣ θέσφατον;
Θα ήθελα μια τεκμηρίωση. Πού αφήνω να εννοηθεί ότι τη θεωρώ θέσφατη;
Ξέρεις τι είναι η γραμματική; Είναι η προσπάθεια να εξηγηθεί γιατί λέμε το ένα έτσι και το άλλο αλλιώς. Μια γραμματική στηρίζεται κατά μέγα μέρος στην προσπάθεια να διορθωθούν τα τυχόν λάθη μιας παλιότερης γραμματικής.
Γιάννης Μαλλιαρός said
44 Οι θερμοκρασίες εκεί είναι πρόσφατες. Μιλάμε για πριν 100 (σχεδόν) χρόνια. Η εξήγηση του Αλέξη στο 31 είναι μια εύκολη (που στέκει εύκολα δηλαδή) εκδοχή. Κι όχι Πέπε #35, το αυτοκίνητο ΔΕΝ μετράει θερμοκρασία στον ήλιο, δεν μετράει πόσο καίει η λαμαρίνα του – πολύ παραπάνω – ούτε το εσωτερικό του – έχω δει αρκετά πάνω από 60 βαθμούς, εξαρτάται τι μπορεί να μετρήσει το θερμόμετρο που βάζεις. Οι κατασκευαστές ξέρουν πού θα βάλουν τον αισθητήρα (κι όσο περνάνε τα χρόνια τόσο περισσότερο βρίσκουν σωστό τρόπο). Άρα, ένα θερμόμετρο αυτοκινήτου μετράει σωστά την θερμοκρασία του αέρα (κι αν ξεκινώντας έχεις 1 – 2 βαθμούς απόκλιση λόγω ακτινοβολίας των μετάλλων, μόλις κάνεις 100 μέτρα έχει αποκατασταθεί).
Πέπε said
47
Αυτό λέω κι εγώ. Το θερμόμετρο του αυτοκινήτου λέει τη θερμοκρασία του σημείου όπου βρίσκεται το αυτοκίνητο, όχι του ίδιου του αυτοκινήτου! Δεν ξέρω αν η θερμότητα του αυτοκινήτου μπορεί να προκαλέσει κάποιο μικρό σφάλμα στη μέτρηση, αλλά σε γενικές γραμμές άμα λέει 46 στην ντάλα σημαίνει ότι τόσο έχει.
Στον ίσκιο έχει κάποιους βαθμούς λιγότερο. Αλλά η επίσημη μέτρηση είναι υπό σκιάν.
Οπότε, ξαναεξηγώ τη σκέψη μου: Στον ήλιο έχει περισσότερους βαθμούς παρά στον ίσκιο, δηλαδή περισσότερους από την επίσημη μέτρηση. Οι περισσότεροι βαθμοί που θυμάμαι να έχω δει στον ήλιο ήταν 46 (άντε να ‘ταν 48; πάντως όχι 51), και συνέβη να τους δω στο θερμόμετρο του αυτοκινήτου γιατί απλούστατα αυτό υπήρχε. Και το μεν συμπέρασμά μου είναι ότι οι 51 βαθμοί μπορεί να είναι υπερβολικοί, η δε επιφύλαξή μου γι’ αυτό το συμπέρασμα είναι ότι δεν έτυχε να δω πόσο γράφει στην ντάλα όταν στον ίσκιο καταγράφονται επισήμως ακραίες θερμοκρασίες όπως οι 46.
(ουφ)
Πέπε said
…’η μήπως δε λέω ακριβώς αυτό; Ξανακοιτάω το #47 και αρχίζει να ροκανίζει την καρδιά μου το ύπουλο τέρας της αμφιβολίας.
> το αυτοκίνητο ΔΕΝ μετράει θερμοκρασία στον ήλιο
Αν το αυτοκίνητο είναι στον ήλιο, μετράει πόση ζέστη κάνει εκεί. (=Πόση ζέστη θα έκανε ακόμη κι αν έλειπε το αυτοκίνητο.) Αν είναι στον ίσκιο, μετράει και πάλι πόση ζέστη κάνει εκεί. Λάθος;
sarant said
45 Έμεναν στην οδό Βύρωνος, πίσω από τον Αγιο Συμεών
Nestanaios said
Η αποκάλυψη του θέματος είναι αυτό που καθορίζει την συζυγία. Την αποκάλυψη του θέματος την κάνει η ευτμολογία και καθορίζει την έννοια. Το θέμα δεν είναι εύκολο να αποκαλυφθεί σε πολλές περιπτώσεις και αυτό μας οδηγεί σε παρευτμολογίες. Ένα παράδειγμα. ΙΠΠΟΣ. Την έχουμε εντάξει στην πρώτη κλήση και χάσαμε την ευτμολογία. Δεν ξέρουμε από που προκύπτει το δεύτερο «π».
Το θέμα είναι «Ιπ-ποδ». Επιτεταμένη πιεση στα πόδια.
Η ονομαστική γίνεται ιπ-ποδ-ς και το «δ» αποβάλεται για να έχουμε ιππος και στη συνέχεια ξεχναμε το θέμα και εντάσουμε τον ιππο στην πρωτη συζυγία.
Ιπ-ποδ-ς (Ιπποζ)
Ιπ-ποδ-ος
Ιπ-ποδ-ι
Ιπ-ποδ-α
Στη συνέχεια έρχεται ένας αγράμματος της ελληνικής και σε ένα ταξίδι του ανάμεσα σε ραγιάδες προσπαθεί να κάνει την γλώσσα των ραγιάδων γλώσσα των Ελλήνων.
Αγγελος said
Στο Lexikon zur Byzantinischen Grezität η μεν λέξη ‘αριστοκράτης’ δεν υπάρχει, η δε ‘δημοκράτης’ μόνο με την έννοια «Anführer eines δῆμος». Στο LSJ, αντιθέτως, υπάρχει ο ‘αριστοκράτης’ (χωρίς να δίνεται κλίση), όχι όμως ο ‘δημοκράτης’ !Επιβεβαιώνεται η εικασία μου ότι οι σημερινές λέξεις ‘αριστοκράτης’ και ‘δημοκράτης’ είναι νεότερα αντιδάνεια. Και στο Google Books υπάρχουν πλήθος παραθέματα του ΙΘ’ αιώνα με τον πληθυντικό «αριστοκράται», ενώ «Αριστοκράτεις» φαίνεται να υπάρχει μόνο σε βοιωτικές επιγραφές (και μάλλον είναι ενικός). Τώρα, κάποιοι αττικιστές του ΙΘ’ αιώνα μπορεί να υποστήριξαν (δεν το ξέρω) ότι οι λέξεις αυτές θα έπρεπε να είναι τριτόκλιτες, όπως ο Ζηκίδης υποστήριζε ότι η λέξη «δισεκατομμύριο» είναι στραβοσχηματισμένη, αλλά πώς να το κάνουμε, ως πρωτόκλιτες ρίζωσαν στα νέα ελληνικά!
ΣΠ said
52
Ξέρουμε αν η ελληνιστική «αριστοκράτης» και η βυζαντινή «δημοκράτης» ήταν πρωτόκλιτες ή τριτόκλιτες;
sarant said
52 Ετσι. Στο TLG δημοκράται και δημοκράτου μόνο στον Πορφυρογέννητο υπάρχει, όχι παλιότερα, ενώ αριστοκράται δεν υπάρχει.
odinmac said
#49 Πέπε
«Αν το αυτοκίνητο είναι στον ήλιο, μετράει πόση ζέστη κάνει εκεί.»
Εννοείς εκεί που βρίσκεται ο αισθητήρας του θερμομέτρου; (και τί θερμόμετρο είναι αυτό)˙ ναι αλλά ποιον ενδιαφέρει; (ίσως καποιο σκνιπάκι που περπατά επάνω στον αισθητήρα).
Τέλος πάντων, τη σωστή θερμοκρασία μας την δίνει το πιστοποιημένο θερμόμετρο του Μετερεωλογικού Κλωβού ο οποίος είναι σωστά συντηρημένος στον κατάλληλο χώρο και στο κατάλληλο ύψος (ανεξάρτητα από το υψόμετρο) από το έδαφος (συν κάποιες άλλες λεπτομέριες, αερισμού κτλπ):
https://el.wikipedia.org/wiki/Μετεωρολογικός_κλωβός
ΕΦΗ - ΕΦΗ said
>>51 βαθμούς Κελσίου
Προ ημερών, μέρα πολύ μεγάλης ζέστης, μετρήσαμε σε αυτοκίνητο, στον ήλιο, κατάκλειστο, (στο Ν.Ψυχικό αν έχει σημασία), 73 βαθμούς!
Ο οδηγός (ξάδελφός μου) άνοιξε για λίγο διάπλατα τις πόρτες και μπήκε να οδηγήσει, όταν κατέβηκε στους 45 (επειδή από τους 50 και πάνω, νιώθει δυσφορία, είπε, 🙂 )
Γιάννης Κουβάτσος said
Ο Δημοχάρης – του Δημοχάρους, ο δημοκράτης – του δημοκράτου. Να, μωρέ, γλώσσα. Πιο πολλές οι εξαιρέσεις από τους κανόνες. 🙂
ΕΦΗ - ΕΦΗ said
>>η εφημερίδα Δημοκράτης της Μυτιλήνης είχε μόλις εκδοθεί, αφού το πρώτο του φύλλο κυκλοφόρησε στις 5 Αυγούστου 1928.
Το καλοκαίρι του 1928 ο Παπανδρέου δεν είχε υποστήριξη από τις εφημερίδες της Λέσβου, και ειδικά τον «Ελεύθερο Λόγο», που τον υποστήριζε για χρόνια. Ακόμα και οι λεμβούχοι εξαγοράστηκαν, έτσι δεν μπορούσε ούτε να αποβιβαστεί στη Μυτιλήνη. Επιστρέφει στην Αθήνα και επανέρχεται στο νησί φέρνοντας τυπογραφικές μηχανές, όλο τον απαραίτητο εξοπλισμό και τυπογράφους. Ερχεται σε συμφωνία με τον δημοσιογράφο Τέρπανδρο Αναστασιάδη, ο οποίος αναλαμβάνει διευθυντής της νέας εφημερίδας με την ονομασία «Δημοκράτης».
Ψηφοδέλτιο, 1928
https://www.efsyn.gr/nisides/367625_efimerides-ekdotes-kai-politiki
Πέπε said
55
Δεν κατάλαβα. Όλα τα θερμόμετρα μας λένε (με μεγαλύτερη ή μικρότερη ακρίβεια) πόση ζέστη κάνει εκεί όπου βρίσκονται. Το λένε για την περίπτωση που μας ενδιαφέρει. Το θερμόμετρο του αυτοκινήτου σέρνει κι ένα αυτοκίνητο μαζί του (ήταν δώρο στα ίδια λεφτά 🙂 ), αλλά αυτό δε νομίζω ότι επηρεάζει όσα συζητάμε αυτή τη στιγμή. Αν ξεπαρκάρω το αυτοκίνητο και μετά βάλω ένα σκέτο θερμόμετρο εκεί που ήταν το αυτοκίνητο, και υποθέσουμε ότι και τα δύο είναι ακριβή, το ίδιο δε θα δείξει;
Πέπε said
Ή, για να το κάνουμε πιο απλό:
Τι μετράει το θερμόμετρο του αυτοκινήτου; (Μη μου πεις «πόση ζέστη κάνει εκεί που είναι ο αισθητήρας» γιατί δεν ξέρω πού είναι ο αισθητήρας.)
odinmac said
#55 «Μετερεωλογικού»… «λεπτομέριες»
Α, καλά πάω!
odinmac said
#59 «Αν ξεπαρκάρω το αυτοκίνητο και μετά βάλω ένα σκέτο θερμόμετρο εκεί που ήταν το αυτοκίνητο, και υποθέσουμε ότι και τα δύο είναι ακριβή, το ίδιο δε θα δείξει;»
Χμ, δεν είναι ακριβώς έτσι, γι’ αυτό εξάλλου σε μια περιοχή στήνουν περισσότερους από έναν κλωβό επειδή η θερμοκρασία επηρεάζεται από τις συνθήκες. Πχ, αν το αυτοκίνητο είναι από τεφλόν θα σου δείξει άλλη θερμοκρασία. Το ίδιο και αν είναι ξύλινο και, πόσο μάλλον, αν λείπει τελείως το αμάξι και ο αισθητήρας είναι με κάποιον μαγικό τρόπο στο ίδιο σημείο, στον αέρα, χωρίς κανένα κουβούκλιο γύρω του.
ΕΦΗ - ΕΦΗ said
Δημοκράτης-ους (πρώτη φορά είδα τον σχηματισμό σήμερα), ίσως πάει στη γλώσσα όπως Δεινοκράτους που νομίζω όλοι έχουμε κάνει αναφορά έστω μια φορά, στην «οδό Δεινοκράτους» 🙂 . Δρόμος κατοικίας πολλών δημοσίων προσώπων από παλιά αλλά και λογοτεχνική επιλογή.
sarant said
58 Ακριβώς. Το ψηφοδέλτιο που είχε τη φωτογραφία του Βενιζέλου, το λέγαν οι Μυτιληνιοί «το μουτσνέλ» (το μουτσουνέλι)
Costas Papathanasiou said
“…ταυτόχρονα διορθώνει τα τυπογραφικά λάθη που είχαν γίνει σε προηγούμενο σατιρικό του στιχούργημα […]
Γενεαί αι πάσαι/ ύμνον τη ταφή μας/ προσφέρουσι με Δάκρυ/
Λαέ, για να κοιμάσαι,/ οι δόλιοι εχθροί μας/ μάς πέταξαν στην άκρη[…]”.
Ποια ‘παρα-τυπία’, να έκανε άραγε το συγκεκριμένο εξάστιχο ακατανόητο; Να έγινε η δοτική αιτιατική (τηΝ ταφή) και το ρήμα μετοχή (προσφέρουσΑι), αυξάνοντας τον σουρεαλισμό των ανυποκρίτως τεθλιμμένων, για τους αποτυχόντας πολιτικούς, Γενεών ; Πολύ πιθανόν.
Εν κατακλείδι όμως, αυτό (το όποιο, ύπουλο) χτύπημα του Δαίμονος, φαίνεται πως ήταν και το καζους-μπέλι για την “καίουσα”, αντι-Δημοκρατική, σάτιρα του Βριάρεω στο εν λόγω χρονογράφημα.
ΥΓ: Όχι μόνο πρώτο μπόι ο (ξακουστός πολιτοφύλακας του 1912) Φώκος, αλλά και υψηλής μορφώσεως μ’ ευγένεια γαλατική : “…μπήκανε κ’ οι άλλοι δυο Βασιλάκης Καμπάς και Φώκος Κατσάνης, πρώτα μπόγια. Καθώς είχαν τις γκραδάρες ανηρτημένες στον ώμο και με εφ’ όπλου λόγχη είτανε υποχρεωμένοι να σκύψουνε βαθιά για να μη χτυπήσουνε το φεγγίτη της πόρτας. Και σκύψανε.
Οι Τούρκοι νομίζοντας πως τους χαιρετούσανε οι δυο αβροί πολιτοφύλακες, τσακίστηκαν στους τεμενάδες και τα μερχαμπέρια. “Αμ καλά του λεν οι Γαλj πους η νουμπλέσ ομπλίζ” λένε πως είπε ο Φώκος.”
(περ. ‘Τρίβολος’ 09-12-1938/ “Η πολιτοφυλακή στα 1912”/ “Η ευγένεια υποχρεώνει” http://dspace.cplm.gr/bitstream/handle/123456789/15879/TRIVOLOS_09_12_1938.pdf?sequence=1 )
Georgios Bartzoudis said
Πολύ καλός, όπως πάντα, ο Βριάρεως. Μόνο που που κάποιοι τον απήγαγαγαν και τον φυλάνε στο Παρίσι: «Ένας …μύστης των Μεγάλων Θεών με το εθνικό Σειραίος είναι ο Βοιωτός Βριάρεως. Το όνομα του εμφαviζεται μαζί με άλλα ονόματα μυστών σε αναθηματική επιγραφή από το Ιερό της Σαμοθράκης, η οποία έχει μεταφερθεί στο Μουσείο του Λούβρου». (Χ. Κουκούλη-Χρυσανθάκη, Σίρις-Σίρρα-Σέρραι, Σερραϊκά Ανάλεκτα-3, 2001, σελ.39»).
Παναγιώτης K. said
Οι έλληνες στιχουργοί κατά πλειοψηφία παρουσιαζόταν προσεκτικοί στα ζητήματα της γλώσσας όπως τουλάχιστο καταλαβαίνουμε ακούγοντας τους στίχους των τραγουδιών.
Στο #40 ο στιχουργός μάλλον δεν μας τα λέει καλά!
«Επειδή είμαι δημοκράτης/ με ζηλεύουνε πολλές/και τα δικαιώματά σου/δεν στα Υστερώ ποτέΣ».
Παναγιώτης Κ. said
παρουσιάζονταν…
Παναγιώτης Κ. said
Για τους ΚαλαμαριώτΑΣ ο Απόλλων Καλαμαριάς είναι άκλιτο!
Και ο Άγιος Συμεών (#50) είναι επίσης άκλιτο; 🙂
sarant said
65 Τι ωραίο το γαλλικό με ΒΙ προφορά! Και οι γκράδες θηλυκοί.
ΓιώργοςΜ said
69
του Αη Συμιού
τον Αη Σύμιο
😛
49κε
Η θερμοκρασία ενός τόπου είναι, θεωρητικά, η θερμοκρασία του αέρα. Έτσι, το θερμόμετρο τοποθετείται υπό σκιάν (στον κλωβό), ο οποίος κλωβός επιτρέπει την σχεδόν ελεύθερη ροή του αέρα, κόβοντας τον άνεμο.
Το θερμόμετρο του αυτοκινήτου επιχειρεί το ίδιο, αλλά προϋποθέτει κίνηση. Σε σταματημένο όχημα, η θερμοκρασία της καμπίνας είναι πολύ μεγάλη, ως 70 βαθμούς, η λαμαρίνα ανάλογα με το υλικό, το χρώμα κλπ έχει τη δική της θερμοκρασία κλπ.
Στο δικό μου αυτοκίνητο πχ, αν βάλω κουκούλα και το αφήσω στον ήλιο, δείχνει 3-5 βαθμούς παραπάνω, αν το πλύνω και ξεκινήσω αμέσως, δείχνει 2-3 βαθμούς παρακάτω από το σωστό (γι’ αυτό το πλένω τόσο σπάνια, για να μη μπερδεύονται τα μετεωρολογικά δεδομένα 😜)
sarant said
69-71 Λοιπόν, δεν το είχα σκεφτεί. Τον Συμεών πάντα άκλιτο τον άφηνα. Κοιτάζω τωρα στο TLG, στη βυζαντινή γραμματεία, και ενώ υπάρχουν μερικά «Συμεώνος» και «Συμεώνα», πολύ λίγα, η συντριπτική πλειοψηφία είναι άκλιτο, του Συμεών, τον Συμεών. Δείγμα:
Γιάννης Μαλλιαρός said
Πέπε, η κουβέντα για τη θερμοκρασία ξεκίνησε απ’ την υπόθεση το θερμόμετρο να είναι στον ήλιο. Στο αυτοκίνητο ΔΕΝ είναι στον ήλιο, αλλά όπως ειπώθηκε από διάφορους (και από σένα) σε κάποιο προφυλαγμένο σημείο του (άγνωστο πού ακριβώς, αλλά δεν μας ενδιαφέρει κιόλας). Το ίδιο το αυτοκίνητο μπορεί να είναι στον ήλιο αλλά αυτό δεν επηρεάζει (ειπώθηκε πως προσπαθεί να προσομοιάσει τον μετεωρολογικό κλωβό).
Γιάννης Μαλλιαρός said
Μουτσνέλ = μουτσουνέλι λέει ο Νικοκύρης. Και τι ‘ν’ αυτό το μουτσουνέλι; Μουτσούνα = προσωπίδα, μάσκα. Κατ’ επέκταση και το πρόσωπό σκωπτικά. Μουτρέλ αλλιώς.
Μαρία said
57
Και Λεωκράτης Λεωκράτους. Άρα Δημοκράτης -ους στην καθαρεύουσα.
Γιάννης Μαλλιαρός said
Αν δεν πούμε στον άγιο Συμιό, στην αιτιατική το λέμε στον άγιο Συμεών. Κι όταν ειπώθηκε για ακλισιά προσπαθούσα να καταλάβω πού ήταν το λάθος. (Άγιο Συμεών έχουμε και κοντά στο Πλωμάρι, ξωκκλήσι μεν, γνωστό στα πέριξ δε).
Κι ένα σκωπτικό τραγούδι που αναφέρει το όνομα, το βγάλανε για συγκεκριμένο πρόσωπο
Σήμιρ’ αλέθ ι Συμιός
τσι κάθιτι στα βόλια*
κάνει πους είνι έξυπνους
μα ξιπιρνά τα βόδια
* βόλια, οι πέτρες που άλεθαν τις ελιές.
Όποιος είχε ελιές ν’ αλέσει ήταν εκεί και επέβλεπε τη διαδικασία για αποτροπή κλεψιάς: να τις πάρουν από την αποθήκη, να τις ρίξουν όλες στα βόλια, να βγάλουν όλον τον πολτό μετά, να τον βάλουν όλον στα πανιά για το πιεστήριο, να πάει όλο το ζουμί στον διαχωριστήρα (λαβάλ) ώστε να πάρει το σωστό λάδι. Όπως καταλαβαίνετε, αυτό επέβαλλε συνεχείς μετακινήσεις από πόστο σε πόστο. Ο συγκεκριμένος, έμεινε μόνο στο πρώτο!
Πέπε said
73 κλπ
Καλώς λοιπόν. Εγώ δεν είπα ότι είναι στον ίσκιο, είπα ότι δεν ξέρω πού είναι. Υπέθετα όμως ότι θα είναι στον ήλιο (εφόσον και το αυτοκίνητο είναι στον ήλιο βέβαια!), επειδή ακριβώς στις ζέστες βλέπω πάντα θερμοκρασίες που με βάση την κλίμακα των μετεωρολογικών μετρήσεων είναι υπερβολικές.
Από την άλλη, όταν το αυτοκίνητο είναι εν κινήσει, σε δρόμο που έχει ήλιο, ποια είναι η διαφορά αν το θερμόμετρο είναι ή δεν είναι στον ίσκιο του αυτοκινήτου; Η θερμοκρασία του αέρα σε κάποιο σημείο ύπερθεν του δρόμου δεν προλαβαίνει ν’ αλλάξει επειδή για κάποια δέκατα του δευτερολέπτου σκιάστηκε από το αυτοκίνητο.
gpointofview said
# 46
Πέπε, κακώς ασχολήθηκα γιατί προφανώς μπερδεύεις την γραμματική με τα θρησκευτικά. Δώσε βάση : έχουμε μια λέξη γαλλική εμπνευσμένη από τα ελληνικά όπως π.χ. το cinematographe που το είπαμε κινηματογράφος…
Το aristocrate έγινε αριστοκράτης κι αντί να γίνει τριτόκλιτο όπως τα εις -κράτης αρχαία (Σωκράτης κ.λ.π.) κάποιου του την βάρεσε να το πει πρωτόκλιτο για να έχουμε γενική του αριστοκράτου και να γελά το παρδαλό κατσίκι. Δεν βλέπω γιατί πρέπει να ασπαστώ την ιδιοτροπία κάποιου που θέλησε να υπηρετήσει μια νεκρή γλώσσα που δεν μιλήθηκε ποτέ από τον λαό απλά και μόνο επεειδή κάποτε βασάνιζαν τα ελληνόπουλα με ην καθα-ρεύουσα και γελάμε ακόμη με τους «νοήμων άνθρωποι» κι άλλα φαιδρά
Δικαίωμά σου να την γουστάρεις και να σκίζεσαι πως είναι πρωτόκλιτο αλλά λογική εξήγηση δεν βλέπω, δεν νομίζω πως έχεις ποτέ στην ζωή σου «του δημοκράτου», ούτε ζητώ από ον περιπτερά «εν κυτίον πυρεία» για να ξεχωρίζω, την καθαρεύουσα μόνο ειρωνικά την χρησιμοποιώ.
Καληνύχτα
Γιώργος Κατσέας, Θεσσαλονίκη said
@67. Ἄν ἐπρόκειτο γιά στίχους τοῦ Βίρβου, τοῦ Παπαδόπουλου, τῆς Νικολακοπούλου κλπ ὄντως θά ὑπῆρχε πρόβλημα. Ἐδῶ ὅμως, τά πράγματα εἶναι ξάστερα: Τό «ὑστερῶ» δέν μπορεῖ παρά νά εἶναι λόγιος τύπος τοῦ «στερῶ». Ἄρα «και τα δικαιώματά σου/ δεν στα (Υ)στερώ ποτέ(Σ)». Καί ἑρμηνεία, Στράτος Διονυσίου, ἄμα λάχει! 🙂
Γιάννης Μαλλιαρός said
77 Αυτό είναι το λάθος: όταν έχεις το θερμόμετρο στον ήλιο δείχνει παραπάνω θερμοκρασία για διάφορους λόγους. Π.χ. γιατι παραζεσταίνεται το υλικό του. ΔΕΝ μετράει θερμοκρασία αέρα και μόνο. Όταν ο αισθητήρας είναι σε σκιά μετράει σωστά. Βρες ένα θερμόμετρο και κάνε μια δοκιμή: αφού δεις πόσο λέει στη σκιά άστο για κάνα μισάωρο στον ήλιο! (Αν τ’ αφήσεις και παραπάνω θα τρομάξεις με την ένδειξη 🙂 ).
Πέπε said
78
Μάλλον δίκιο θα έχεις τελικά Τζη, όλα έτσι δείχνουν… Δίκιο τόσο στα γλωσσικά όσο και στη διάγνωση για το τι νομίζω και για ποιο πράγμα σκίζομαι.
Χαρούλα said
Αφού το συζητάτε τόση ώρα για την θερμοκρασία, και εγώ δεν κατάφερα να καταλήξω κάπου….
Ας πω και γω την παρόλα μου! Μέχρι πριν βγουν τα ηλεκτρονικά, τα θερμόμετρα είχαν ένδειξη ως τους 50 βαθ. Το 51; Είχε σπάσει και το συμπέραναν;;;🤔🥸😊
sarant said
Ευχαριστώ για τα νεότερα!
82 Χμμμ…. Δεν αποκλείεται λοιπόν το 51 βαθμοί Κελσίου να είναι σκόπιμο, δηλαδή πάνω κι από την ανώτατη ένδειξη.
Γιάννης Κουβάτσος said
Αυτό που λέει η Χαρούλα πρέπει να είναι. Ταιριάζει και με το χιούμορ του Βριάρεω.
Γιώργος Κατσέας, Θεσσαλονίκη said
@57. Γιάννη, τῆς Ἑλληνικῆς γλώσσας μόνον ἀλλαγές σημασιῶν, κλίσεων, γενῶν, συζυγιῶν κλπ δέν τῆς λείπουν. Στήν ὑπό συζήτησιν περίπτωσι δέν συμβαίνει τίποτε τό φαντασμαγορικό. Στήν Α.Ε. ὁ Δημοκράτης ὑπάρχει ὡς κύριο ὄνομα -ὄχι συνηθισμένο- καί κλίνεται κατά τήν γ’ κλίσι (σελ. 48 στόν Τζάρτζανο) καί καμμιά δεκαπενταριά αἰῶνες ἀργότερα ἐπανεμφανίζεται ὡς προσηγορικό (ὅπως τό βρῆκε στό 54 ὁ Νῖκος στό TLG) μέ ἄλλη σημασία καί κλινόμενο κατά τήν α’κλίσι.
Αγγελος said
G, ΔΕΝ είναι θέμα καθαρεύουσας. Η γενική «του Δημοκράτου» είναι βεβαίως καθαρεύουσα, όπως θα ήταν και η γενική «του Δημοκράτους», που είναι σωστή για το αρχαίο όνομα (και μάλλον και για το βυζαντινό αξίωμα). Στη δημοτική, η γενική είναι «του δημοκράτη», τελεία και παύλα. Αλλά στον πληθυντικό εξακολουθούν να ξεχωρίζουν οι αρχαίες κλίσεις: αν ο «δημοκράτης» ήταν τριτόκλιτος στην καθαρεύουσα, ο πληθυντικός του θα ήταν «οι δημοκράτεις», που ποτέ δεν γράφτηκε στα νεότερα χρόνια απ’όσο ξέρω. Άρα είναι ΣΗΜΕΡΑ πρωτόκλιτος, ό,τι κι αν ήταν το ομόηχο αρχαίο όνομα. Και ακόμα και στην ΚΝΕ, από όσα τριτόκλιτα σε -ης εξακολουθούν να χρησιμοποιούνται, τα μεν κύρια ή δεν έχουν πληθυντικό ή τον σχηματίζουν ανισοσύλλαβα (οι Σωκράτηδες), τα δε επίθετα τον σχηματίζουν ακόμα σε -εις (οι βραχώδεις). Επομένως ο δημοκράτης, ο αριστοκράτης, ο γραφειοκράτης, ο… φαλλοκράτης και όλα τα παρόμοια είναι πρωτόκλιτα, ακόμα και στην καθαρεύουσα 🙂
Πέπε said
86
Άγγελε, σαν το κύριο όνομα Δημοκράτης κλίνονται πολλά ακόμη αρχαία κύρια ονόματα, που όλα είναι σύνθετα του ίδιου τύπου: Σωκράτης, Καλλικράτης, Αντι/Καλλι/Δημο/σθένης, Διο/Αρχι/μήδης κ.ά. (αλλά ειδικά ο Φερεκύδης, σε ορισμένες τουλάχιστον… οδούς, είναι πρωτόκλιτος!) Ουσιαστικά που να κίνονται ίδια αλλά να είναι προσηγορικά έχουμε;
Νομίζω ότι τα προσηγορικά εις -κράτης, αν όντως όλα είναι αρχαιοπρεπή αλλά όχι γνήσια αρχαία, ίσως σχηματίστηκαν καθ’ έλξιν από τα ουσιαστικά σε -της (ο δράστης), παρόλο που στα -κράτης το «-της» δεν είναι παραγωγική κατάληξη αλλά το -τ- είναι του θέματος.
Αγγελος said
Πιθανότατα, Πέπε (87). Και έχουμε και τα τοπωνυμικά Ελεάτης, Τεγεάτης, Κυδωνιάτης…
ΓΤ said
(βιντεοκλήση γκάρισμα)
-Έλα, ρε Γιάννη, τι κάνεις;
-Πέτρο, είμαι χάλια.
-Δηλαδή;
-Έχει καεί η πλάτη μου!
-Θέλεις, μόλις πάρω άδεια, να κατέβω να σου τη γλείψω;
ΓιώργοςΜ said
77 >Από την άλλη, όταν το αυτοκίνητο είναι εν κινήσει, σε δρόμο που έχει ήλιο, ποια είναι η διαφορά αν το θερμόμετρο είναι ή δεν είναι στον ίσκιο του αυτοκινήτου;
Η διαφορά είναι πως ο αέρας ρέει, κι έτσι το θερμόμετρο μετράει όχι τον παγιδευμένο γύρω από τον αισθητήρα αέρα, αλλά αυτόν που ρέει, σε σκιερό σημείο.
gpointofview said
#86
Αγγελε σωστό το σκεπτικό σου αλλά η βάση τρίζει ελαφρώς, δλδ απ΄ό,τι ξέρω τα ονόματα δεν έχουν κανονικά πληθυντικό γιατί δεν είναι ιδιότητα αλλά προσωπική ονομασία. Ούτε το Ιωάννης έχει πληθυντικό στην καθαρεύουσα, το Γιάννηδες είναι της δημοτικής. Αρα οι λέξεις αριστοκράτης κ.λ.π. που φιάχτηκαν από τα γαλλικά δεν είναι υποχρεωμένες να μπούν υποχρεωτικά στο καλούπι μιας πρωτόκλιτης ή τριτόκλιτης αρχής. Το αριστοκράτεις προκαλεί το ίδιο γέλιο με το αριστοκράτου, η λύση είναι η φυσιολογική δημοτική, η καθαρεύουσα σαν τεχνητή γλώσσα που δεν μιλήθηκε από τον λαό δν μπορεί να δώσει λύσεις.
Κι εγώ την διδάχτηκα αλλά δεν την έχω για να λύνω γλωσσικά προβλήματα μιας γλώσσας που δεν μιλιέται, ούτε θεωρώ υποχρεωτικό μια καινούργια λέξη να μπεί στα καλούπια των κλίσεων.
ΜΙΚ_ΙΟΣ said
Χθες βράδυ πέρασα ξυστά από το εκκλησάκι της Αγ. Ειρήνης (οδός Καβέτσου, με αυτοκίνητο).
Περί θερμοκρασίας, το τελευταίο σχόλιο του Γ. Μαλλιαρού είναι ΟΚ.
Καλημέρα από Μυτιλήνη!
Alexis said
Η θερμοκρασία που δείχνει το θερμόμετρο του αυτοκινήτου είναι υπό σκιά και είναι πολύ κοντά στις τιμές που δίνουν οι μετεωρολόγοι.
Στον ήλιο ένα θερμόμετρο θα δείξει πολύ παραπάνω.
sarant said
92 Καλά να περάσεις στο νησί!
Παναγιώτης Κ. said
Για τη Λέσβο άκουσα το εξής επαινετικό: Σαν να έχουμε επτά νησιά στη…συσκευασία του ενός.
Λέσβος! Ένας προορισμός που ποτέ δεν τον βαριέμαι!
Πριν περίπου τρεις βδομάδες βρέθηκα και πάλι στη Λέσβο και φυσικά επισκέφτηκα την αγαπημένη μου Αγιάσο!
Ήμουν τυχερός και συνάντησα τον Κώστα τον Ζαχαριάδη τον σαντουριέρη (Καζίνο το παρανόμι του) ο οποίος μας έκανε την τιμή να παίξει για μας στη βιβλιοθήκη της κωμόπολης. Εγώ ειδικά, απόλαυσα μερικά θεσπέσια ουσάκ ταξίμια!
Πέπε said
91
Το ότι φτιάχτηκαν από τα γαλλικά δε λέει τίποτε. Όλοι οι ελληνογενείς όροι που φτιάχτηκαν σε ξένη γλώσσα και μετά μπήκαν και στα ελληνικά προϋποθέτουν έναν ελληνικό τύπο, φτιαχτό και υποθετικό φυσικά, τον οποίο ο ξένος ευρετής του όρου μετέφερε στη γλώσσα του. Λέει π.χ. ο Γάλλος: πώς θα ήταν ένα αρχαίο ελληνικό σύνθετο από το τήλε και τη φωνή που να δηλώνει αυτό που θέλω; τηλέφωνον. Και πώς θα πέρναγε στα γαλλικά; Telephone (+τόνοι). Και μετά το telephone «ξανα»μεταφέρεται στα ελληνικά.
Επομένως, αν δεν έχει γίνει κανένα λάθος στις διάφορες μεταφορές από γλώσσα σε γλώσσα, η ελληνική μορφή αυτών των λέξεων συμφωνεί πλήρως με τους αρχαίους κανόνες και με τον τρόπο που εξελίσσονται οι αρχαίες λέξεις μέχρι να γίνουν νεοελληνικές.
Αν πάλι έχει γίνει λάθος (νομίζω ότι σε παλιότερες συζητήσεις έχουμε εντοπίσει κάποιες περιπτώσεις), γράψε λάθος.
Και σου λέει τώρα ο Άγγελος: όταν λέμε «τον τρόπο που εξελίσσονται οι αρχαίες λέξεις μέχρι να γίνουν νεοελληνικές», τι ακριβώς εννοούμε στη συγκεκριμένη περίπτωση; Εννοούμε κάποια κύρια ονόματα σε -ης τριτόκλιτα και κάποια προσηγορικά σε -ης πρωτόκλιτα που, στα νέα ελληνικά, η κλίση τους στον ενικό έχει συμπέσει αλλά στον πληθυντικό όχι. Το γεγονός ότι στην πράξη ο πληθυντικός δε χρησιμοποιείται για λόγους νοηματικούς (αν ισχύει κιόλας: δεν έβαζαν ποτέ πληθυντικό οι αρχαίοι για συνονόματους; αυτό δεν το ξέρω…) δεν επηρεάζει.
Επίσης, συγχέεις το δίπολο αρχαιοκαθαρευουσιάνικη / δημοτική κλίση με τη διάκριση κλιτικών προτύπων εντός του κάθε συστήματος (εντός του αρχαιοκαθαρευουσιάνικου αφενός, και εντός του δημοτικού αφετέρου).
Τέλος, το ότι η καθαρεύουσα «δε μιλήθηκε από τον λαό» είναι μια σοφιστεία. Επί γενιές χρησιμοποιήθηκε, γραπτά και σε πολλές ειδικές περιπτώσεις προφορικού λόγου, από κόσμο που αν δεν ήταν λαός (=μέλη της γλωσσικής κοινότητας) θα ήθελα να ξέρω τι ήταν.
Γιάννης Μαλλιαρός said
92 Να περάσεις όμορφα στο νησί. Να γευτείς διάφορα από τα περίεργα που έχει!
Αγγελος said
Επίσης, G, εσύ ε πρωτοσχολίασες τηε γενική «Δημοκράτου», λέγοντας επί λέξει «Το «Δημοκράτου» είναι μαλλιαρή επιλογή ή μήπως δεν χώραγε το τελικό σίγμα και το αφήσανε έτσι;», υπονοώντας ότι σε «σωστή» καθαρεύουσα θα έπρεπε να είναι «του Δημοκράτους».
Τέλος, είτε στην καθαρεύουσα είτε στη δημοτική, μια νεόπλαστη λέξη οπωσδήποτε σε κάποιο κλιτικό καλούπι θα μπει — έστω και το καλούπι της ακλισιάς, όπου θα συναντήσει π.χ. τα ονόματα των γραμμάτων 🙂
Γιώργος Κατσέας, Θεσσαλονίκη said
@96. Ἡ τελευταία παράγραφος τοῦ σχολίου σου περί καθαρευούσης, Πέπε, εἶναι ἐξαιρετική! Περίπου ἔτσι διατυπωμένο ἀπό ἐμένα (σύν κάποια πρόσθετα στοιχεῖα) σέ κατ’ ἰδίαν συζήτησι (τό τονίζω: κατ’ ἰδίαν! 🙂 ) μέ ἕναν σκληροπυρηνικό τῆς Φιλοσοφικῆς τοῦ Α.Π.Θ., ὅπου τόν εἶδα ἔκπληκτος νά συμφωνῆ!
Πέπε said
Υπάρχει και το ζεύγος των ισοκράτηδων: ο ισοκράτης του ισοκράτου στην εκκλησία, ο Ισοκράτης του Ισοκράτους, ο ρήτορας. Σήμερα με όμοιο ενικό, αλλά ανόμοιους πληθυντικούς οι ισοκράτες / οι Ισοκράτηδες (για όποτε τυχόν θελήσει κανείς να βάλει πληθυντικό στο κύριο όνομα).
Γιάννης Κουβάτσος said
Εμένα η καθαρεύουσα μού αρέσει σε όλες της τις παραλλαγές, από τον Καλλιγά μέχρι τον Παπαδιαμάντη και τον Μητσάκη. Διαβάζω φανατικά καθαρευουσιάνικη λογοτεχνία του 19ου και των αρχών του 20ου αιώνα. Δεν είμαι προκατειλημμένος εναντίον της, αλλά δεν μιλήθηκε από τον λαό, πώς να το κάνουμε, μια τεχνητή εργαστηριακή γλώσσα ήταν. Οι φυσικές γλώσσες είναι κατεξοχήν οι προφορικές, η καθαρεύουσα επιβλήθηκε εκ των άνω και ταλαιπώρησε κόσμο και κοσμάκη, μαθητές και μαθητούδια και ήταν γραπτή γλώσσα. Ακόμα και οι καλοί καθαρευουσιάνοι λογοτέχνες την δημοτική γλώσσα ή τις ντοπιολαλιές βάζουν στο στόμα των ηρώων τους. Ακόμα και από όσους έγραφαν, υποχρεωτικά ή όχι, στην καθαρεύουσα, την καθομιλουμένη χρησιμοποιούσαν στον προφορικό τους λόγο.
Γιάννης Κουβάτσος said
101: Ακόμα και όσοι έγραφαν, διορθώνω.
sarant said
96τ Όμως πράγματι δεν μιλήθηκε η καθαρεύουσα, πέραν των ειδικών χρήσεων που λες. Κανείς δεν ζήτησε νερό ή ψωμί στην καθαρεύουσα.
gpointofview said
Η γλώσσα είναι ζωντανό πράγμα και δεν φιάχνεται με «σοφούς» κανόνες, κι αν φιάχνεται -όπως είναι φυσικό- δεν μιλιέται
Η άποψη του Αγγελου πως κάθε νέα λέξη «πρέπει» να μπει σ’ ένα κλιτικό (και όχι μόνο) καλούπι δεν με βρίσκει σύμφωνο(άσε που μερικές λέξεις έχουν μπει σε δυο καλούπια π.χ. ο στιλός του στιλού και το στιλό του στιλού, οι στιλοί, τα στιλά )
Η διαφορά μας προσδιορίζεται στο εξής :
εγώ λέω πως η γλώσσα εξελίσσεται αισθητικά και εσείς με κανόνες που έχουν προκύψει ΕΚ ΤΩΝ ΥΣΤΕΡΩΝ και με χιλιάδες εξαιρέσεις για να εξηγηθούν τα ανεξήγητα και βάσει αυτού «εξηγείτε» σαν «σωστό» το δημοκράτου ενώ οι αρχαίοι θα έλεγαν του δημοκράτους και οι νέοι λένε του δημοκράτη.
Από τέτοια σκεπτικά έχει προκύψει η τραγική λέξη δισεκατομμύριο που σημαίνει βάσει των λέξεων είτε ενα τρις (ένα εκατομμύριο εκατομμύρια) είτε εκατό εκατομμύρια (δέκα χιλάδες δεκαχίλιαρα), τηλεόραση αντί για τηλοψία και κοντεύουν να καταντήσουν την γλώσσα σαν την διάλεκτο των νομικών όπου ιθαγένεια δεν σημαίνει που γενήθηκε αλλά υπηκοότητα !
Και γω διδάχτηκα καθαρεύουσα, έγραφα εκθέσεις και εξετάσεις σ΄αυτήν την γλώσσα αλλά δεν την παντρεύτηκα κι όταν πια δεν ήμουνα μαθητής υποχρεωμένος να την χρησιμοποιώ, την πέταξα (εκτός από περιπτώσεις που δίνω ειρωνική έμφαση, οι γλαυκοί οφθαλμοί σας, κυρία μου)
Από κει και πέρα κατνοώ την ανάγκη των νομικών να μην κατσλαβαίνει ο κόσμος τι λένε οι νόμοι για να τους έχουν ανάγκη και να δουλεύουνε και των φιλολόγων να μελετούν (και καλά κάνουν) τα πάντα βάσει κανόνων αλλά εδώ γράφω σαν απλός άνθρωπος
Γιώργος Κατσέας, Θεσσαλονίκη said
@103. Στήν ἐπίτηδευμένα ἁπλουστευτική ἀπόφανσί σου, Νικοκύρη, «Κανείς δεν ζήτησε νερό ή ψωμί στην καθαρεύουσα», σοῦ ἀπαντῶ -ἐξίσου ἁπλοϊκά- ὅτι «ναί, ὑπῆρξαν ἄνθρωποι πού ζήτησαν ἄρτον καί ὕδωρ»- ἴσως ὄχι ἀπό τόν ἀρβανίτη ταβερνιάρη τῶν Σπάτων. Γιά τό ἄν μιλήθηκε, πότε καί πῶς, μποροῦμε νά τό συζητήσουμε ὅταν ἀνοίξῃς μιά τέτοια συζήτησι στό ἱστολόγιο.
Βέβαια, θά ἀπογοητευθοῦν ὅσοι ψάχνουν μαχητικούς καθαρευουσιάνους γιά νά τούς πολεμήσουν (μᾶλλον δέν ὑπάρχουν τέτοιοι σήμερα..), ἀλλά ἐξακολουθοῦν καί ὑπάρχουν ἄνθρωποι πού μελετοῦν τήν συνεισφορά της στήν διαμόρφωσι τῆς σημερινῆς κοινῆς μας γλώσσας καί τήν σέβονται. Ὀψόμεθα! 🙂
(Υ.Γ. Ξερρίζωσα καί τήν τελευταία καρα-υπερ-βιολογική ντοματιά. Ἀπό τώρα, ἔχουμε γιά τούς φίλους μόνο μονσαντοντομάτες 🙂
Γιώργος Κατσέας, Θεσσαλονίκη said
@105. (Συνέχεια..)
Καί τῆς Δημοτικιστικῆς ναυαρχίδας ἡ γλῶσσα (Ψυχαρική) δέν μιλήθηκε ποτέ, ἀλλά ἐμεῖς οἱ ἀπό ἐδῶ, δέν τήν πετάξαμε στόν κάλαθο τῶν ἀχρήστων! 🙂
Πέπε said
104
> …«εξηγείτε» σαν «σωστό» το δημοκράτου ενώ οι αρχαίοι θα έλεγαν του δημοκράτους και οι νέοι λένε του δημοκράτη.
α) για τους αρχαίους: Σκέφτηκες ποτέ Τζη να στηρίξεις κάποια άποψή σου; Γιατί οι αρχαίοι θα έλεγαν του δημοκράτους;
β) για τους νέους: Φυσικά και λέμε του δημοκράτη. Κανείς δεν ισχυρίστηκε ότι σήμερα θα ήταν σωστό το δημοκράτου.
> Η άποψη του Αγγελου πως κάθε νέα λέξη «πρέπει» να μπει σ’ ένα κλιτικό (και όχι μόνο) καλούπι δεν με βρίσκει σύμφωνο(άσε που μερικές λέξεις έχουν μπει σε δυο καλούπια
Αν κατάλαβα καλά, ο Άγγελος δεν είπε «ένα καλούπι» εννοώντας «όχι πολλά», αλλά εννοώντας ότι δεν μπορεί μια καινούργια λέξη να εισαγάγει καινούργιο καλούπι, παρά μόνο να συμμορφωθεί προς κάτι από τα ήδη υπάρχοντα. Οπότε επαναλαμβάνω την ίδια ερώτηση: υπάρχει μεταξύ των αρχαίων καλουπιών κάποιο για αρσενικά προσηγορικά (=κοινά ουσιαστικά, σε αντιδιαστολή προς τα κύρια ονόματα), σύνθετα, σε -ης τριτόκλιτα με γενική -ους;
103
> Κανείς δεν ζήτησε νερό ή ψωμί στην καθαρεύουσα.
Ναι, και λοιπόν; Αν περιοριστούμε σ’ αυτό το επίπεδο, θα μπορούσα να αντιτείνω ότι δε ζήτησε ψωμί και νερό αλλά ζήτησε «έξω αι ΗΠΑ». Αλλά το θέμα δεν είναι να κοντραριστούμε στις ατάκες. Είναι ότι η καθαρεύουσα χρησιμοποιήθηκε. Δεν ξέρω ποιος όρισε ότι ως γλώσσα αναγνωρίζεται μόνο η γλώσσα ορισμένων χρήσεων, των πιο αφρόντιστων ή αυθόρμητων. Ο πρώτος τυχών μπογιατζής ή (μιας και πιάσαμε τον Τζη) ψαράς μπορεί να σου ξεφουρνίσει ένα αφρόντιστο και αυθόρμητο προφορικό κείμενο πάνω στο αντικείμενό του που να μην καταλάβεις γρυ αν δεν είσαι ομότεχνος – και; δεν είναι γλώσσα αυτό;
Η καθαρεύουσα είναι εργαστηριακό προϊόν. Ναι. Επιβλήθηκε άνωθεν. Ναι. Αλλά ήταν η επίσημη γλώσσα ενός κράτους. Σε πόσα κράτη η επίσημη γλώσσα δεν έχει ρυθμιστεί και επιβληθεί άνωθεν, και σε πόσα ταυτίζεται πλήρως με τη γλώσσα που θα χρησιμοποιήσει ο κάθε ομιλητής σε κάθε πιθανή περίσταση;
Η καθαρεύουσα τυράννησε κόσμο. Ναι. Γι’ αυτό και υπήρξε το κίνημα του δημοτικισμού: άνθρωποι οπλισμένοι με βαθύτατη γλωσσική παιδεία και με τόλμη ρίχτηκαν σ’ έναν αγώνα γεμάτο κινδύνους, ζητώντας δέκα για να πετύχουν ένα. Το πέτυχαν και τους είμαστε ευγνώμονες. Ο αντικαθαρευουσιανισμός έναν αιώνα μετά είναι τζάμπα μαγκιά. Ιδίως αν εκφράζεται με κραυγές.
Και βέβαια η καθαρεύουσα ήρθε και να καλύψει ορισμένα υποστατά κενά. Ήταν μια λόγϊα γλώσσα, επομένως κατάλληλη και για να εκφραστούν νοήματα στα οποία δεν είχε τριφτεί η γλώσσα που οι αγνές βοσκοπούλες ζητούσαν νερό και ψωμί. Αυτά τα νοήματα η καθαρεύυσα μας τα ‘μαθε. Θυμίζω κάποια από τα «Κείμενα του ’21», όπου είχαμε δει ανθρώπους που ήξεραν πολύ καλά να ζητάνε νερό και ψωμί να δυσκολεύονται τραγικά στο να εκθέσουν γραπτώς κάποιες πιο αφαιρετικές σκέψεις. Όψιμοι δημοτικιστές σαν τον Καζαντζάκη προσπάθησαν να αναμετρηθούν με την αφαιρετική σκέψη με όπλο αυτό που φαντάζονταν ότι είναι η γλώσσα του λαού, και αντί λ.χ. «χωροχρόνος» είπαν «ο τόπος κι ο καιρός»: φυσικά η Ασκητική πουλάει σχεδόν όσο και τα μπλουζάκια «Είμαι λέφτερος», αλλά αυτό δεν σημαίνει ότι η προσπάθεια τελεσφόρησε.
Και, αλήθεια, ποιοι είναι ο λαός και ποιοι όχι;
sarant said
107β Εγώ περιορίζομαι σε ό,τι έγραψα, ότι δεν μιλήθηκε.
Επίσης, η δυσκολία έκφρασης νοημάτων ίσως έχει να κάνει περισσότερο με την έλλειψη καλλιέργειας και την έλλειψη τριβής. Αλλά θα επανέλθουμε σύντομα.
Γιώργος Κατσέας, Θεσσαλονίκη said
@108. Καί μιλήθηκε, καί λογοτεχνογράφηκε, καί κυριάρχησε, καί τραγουδήθηκε! 🙂
Γιάννης Κουβάτσος said
«Αλλά θα επανέλθουμε σύντομα»
Να επανέλθουμε, Νικοκύρη. Πολύ ωραίο το θέμα και προσφέρεται για καλή συζήτηση.
Πέπε said
108
> Επίσης, η δυσκολία έκφρασης νοημάτων ίσως έχει να κάνει περισσότερο με την έλλειψη καλλιέργειας και την έλλειψη τριβής.
Έλλειψη καλλιέργειας και τριβής της γλώσσας, ή των συγκεκριμένων χρηστών; Γιατί εγώ θεωρώ ότι πάνε μαζί. Ο τυπικός εκπρόσωπος του τότε προφορικού πολιτισμού ούτε ασχολούνταν με τέτοια θέματα, ούτε και είχε γλώσσα για να τα εκφράσει. Δεν πιστεύω ότι η γλώσσα ήταν οκέι και ότι απλώς οι συγκεκριμένοι σκάλωναν (ότι δηλαδή άλλοι όμοιοί τους τα είχαν καταφέρει μια χαρά).
Σήμερα βέβαια δεν υπάρχει προφορικός πολιτισμός, με την έννοια του πολιτισμού των ανθρώπων που δε χρησιμοποιούν γραπτό λόγο.
Πέπε said
…και συνεχίζω:
Το ότι η σημερινή ΚΝΕ προσφέρεται και για τέτοια νοήματα (και γενικώς είναι μια πλήρης άρτια γλώσσα για να πεις οτιδήποτε) το οφείλουμε στο ότι οι πρωτεργάτες του δημοτικισμού ήσαν πάρα πολύ μελετημένοι στα της ευρύτερης ελληνικής γλώσσας. Την τυραννία της καθαρεύουσας δεν την ήθελαν, αλλά αυτό δεν τους εμπόδιζε να κρατήσουν από αυτήν ό,τι ήταν χρήσιμο.
Κι όχι μόνο οι πρωτεργάτες, παρά και οι επόμενες γενιές.
Ξεπεσμός (χρονογράφημα του Βριάρεω) - Χάρης Μεταλλίδης said
[…] Εδώ και κάμποσο καιρό, από τον Φεβρουάριο, έχω αρχίσει να δημοσιεύω χρονογραφήματα του παππού μου, που δημοσιεύτηκαν το 1928-29 στην εφημερίδα Δημοκράτης της Μυτιλήνης, με το ψευδώνυμο Βριάρεως. Το προηγούμενο άρθρο της σειράς αυτής είναι εδώ. […]