Νοτιοζηλανδικά μεζεδάκια

Το σαββατιάτικο πολυσυλλεκτικό μας άρθρο παίρνει αυτόν τον τίτλο για να τιμήσει μια νέα προσθήκη στον κατάλογο των χωρών της Νομανσλάνδης -με τη διαφορά πως η νέα αυτή οντότητα (ή oddότητα αν προτιμάτε) δεν γεννήθηκε από μεταφραστική αβελτηρία αλλά από πρωθυπουργικό σαρδάμ.

Συγκεκριμένα, πριν από μερικές μέρες, σε συνέντευξη στο κεντρικό δελτίο του Σταρ, και μιλώντας για τη συνεργασία των χωρών στο θέμα της χαλάρωσης των περιορισμών, ο Κ. Μητσοτάκης είπε:

«Συμμετέχουμε σε μια πολύ ενδιαφέρουσα ομάδα χωρών απ’ όλο τον κόσμο. Συμμετέχει η Σιγκαπούρη, η Αστραλία, η Νότιος Ζηλανδία. Και συζητάμε παραδείγματα, σκέψεις για το πώς μπορούμε να ανοίξουμε την οικονομία μας.»

Ακούστε το:

Οποιαδήποτε ομάδα χωρών έχει μεταξύ των μελών της τη Νότια Ζηλανδία θα είναι πράγματι πολύ ενδιαφέρουσα, αφού τέτοια χώρα δεν υπάρχει. Έχουμε τη Νέα Ζηλανδία, που κάποτε συντέμνεται σε «Ν. Ζηλανδία» και αυτό το μπαγάσικο το «Ν.» μπορεί να σημαίνει και «Νότια» όπως στη Νότια Κορέα ή τη Νότια Αφρική, αλλά μπορεί και «Νέα» όπως στη Ν. Σμύρνη.

Ίσως ο πρωθυπουργός είχε στο οτοκιού, ή όπως αλλιώς λέγεται αυτός ο μοντέρνος υποβολέας, το «Ν. Ζηλανδία», ίσως μπερδεύτηκε για άλλο λόγο, πάντως μας έδωσε μια αφορμή για γέλιο και για ευτράπελο σχολιασμό, όπως πάντα γίνεται με τα φραστικά λάθη των πολιτικών.

Έγραψα κι εγώ για τη Βόρεια Ζηλανδία και τη Νότια Ζηλανδία, και φαντάστηκα και τον εξής διάλογο:

– …η Αστραλία και η Νότιος Ζηλανδία
– Νέα, κύριε Πρωθυπουργέ
– …και η Νέα Κορέα
– Νότια, κύριε Πρωθυπουργέ
– Να, αυτά δεν μπορώ. Λέω Νότια μου λέτε Νέα, λέω Νέα μου λέτε Νότια, τι θέτε τέλος πάντων;

Στο ίδιο πνεύμα, κάποιος έγραψε για τη Νέα Κορέα, ενώ εγώ (αλλά και άλλοι, επόμενο ήταν) είπαμε ότι ο Κ. Μητσ. είναι αρχηγός της Νότιας Δημοκρατίας. Μέχρι που κάποιος με αποκάλεσε «Νότιο Σαραντάκο».

Άλλοι, φυσικά, θυμήθηκαν τη Λέσβο και τη Μυτιλήνη του Τσίπρα -άσχετο αν οι πιο παλιοί Μυτιληνιοί λέγανε Μυτιλήνη και το νησί. Κάποιοι άλλοι προσπάθησαν να δικαιολογήσουν το «Νότια Ζηλανδία» όπως βλέπετε. Όχι και πολύ πειστικά όμως. (Aκόμα και τις γεωγραφικές πληροφορίες τις έχει λάθος).

* Και μια ακόμα περίπτωση περιττών, και μάλιστα αινιγματικών, εισαγωγικών. Δημοσιεύτηκε άρθρο με τίτλο:

Τηλεδιάσκεψη «Γαβρόγλου» με πρυτάνεις

Σχολιάζει φίλος:
Τι σημαίνουν άραγε τα εισαγωγικά σε αυτήν την περίπτωση;

Η διάσκεψη θα γίνει με ή χωρίς τη συμμετοχή του Γαβρόγλου αλλά οπωσδήποτε με τον τρόπο του («αλά Γαβρόγλου», θα λέγαμε στη μαγειρική, ντρίπλα «Μέσι» θα λέγαμε στο ποδόσφαιρο.)

Η διάσκεψη θα γίνει όχι από τον Γαβρόγλου αλλά από κάποιον που τον παριστάνει;

Τελικά, διαβάζοντας την είδηση βλέπουμε ότι η διάσκεψη θα γίνει με συμμετοχή του ίδιου. Οπότε το ερώτημα παραμένει: τι σημαίνουν τα εισαγωγικά;

Δεν έχω απάντηση στο ερώτημα.

* Σχολιάστηκε αρκετά η δήλωση του υπουργού Οικονομικών, ο οποίος βρήκε «αίολες» τις προτάσεις του ΣΥΡΙΖΑ.

Σχολιάστηκε βεβαίως επί της ουσίας, αλλά εγώ δεν θα σταθώ σε αυτό, τουλάχιστον όχι στο σημερινό άρθρο. Σήμερα θα αναφέρω ότι σχολιάστηκε ευρέως, στα κοινωνικά μέσα, η ορθογραφία «αίολες» που παραξένεψε πολλούς, οι οποίοι περίμεναν να δουν «έωλες».

Και πολλοί ειρωνεύτηκαν το Υπουργείο για την ανορθογραφία.

Βέβαια, οι φίλοι του ιστολογίου, όσοι μας παρακολουθούν τακτικά, ξέρουν ότι η γραφή «αίολος» δεν είναι ανορθογραφία, είναι μπαμπινιωτισμός -δηλαδή, ενώ όλοι γράφαμε «έωλος» για να πούμε, σε κάπως υψηλό ύφος, ότι κάτι είναι αστήρικτο, αβάσιμο, ξαφνικά το 1998 το λεξικό Μπαμπινιώτη υποστήριξε ότι «έωλος» σημαίνει μόνο «μπαγιάτικος» και ότι για τη μεταφορική χρήση η σωστή γραφή είναι «αίολος».

Διαφωνώ κατηγορηματικά (και άλλοι πιο άξιοι από μένα όπως ο ΝΔΤριανταφυλλόπουλος) και το έχω εκθέσει επανειλημμένα στο ιστολόγιο, πχ σε ειδικό άρθρο.

Πάντως, το Υπουργείο έδωσε διευκρινίσεις για την ορθογραφία της λέξης, κάτι που ασφαλώς πολύ σπάνια συμβαίνει -δείτε εδώ την απάντηση, μαζί και αναφορά στην αφεντιά μου.

Από την άλλη, το in.gr διόρθωσε το «αίολες» σε «έωλες».

* Aν όμως το «αίολες» δεν θεωρείται ανορθογραφία, το επόμενο παράδειγμα θεωρείται.

Θα θυμάστε πριν από 2-3 εβδομάδες τον θόρυβο που είχε γίνει για τις δύο ασυνταξίες/ανορθογραφίες σε πανό εκπαιδευτικών.

Πολλοί λοιδόρησαν τους εκπαιδευτικούς, ο Πάσχος Μανδραβέλης έγραψε και σχετική επιφυλλίδα. Τώρα, σε εγκύκλιο του Υπουργείου Παιδείας βλέπουμε να γράφεται «διάλλειμα». Μην περιμένετε λοιδορίες, τώρα είναι ένα απλό ορθογραφικό λαθάκι.

Για να είμαστε δίκαιοι, η εγκύκλιος περιέχει 4-5 φορές τη λέξη «διάλειμμα» γραμμένη σωστά, και μία μόνο φορά γραμμένη λάθος. Αλλά και τα 48 από τα 50 πανό των εκπαιδευτικών σωστά γραμμένα ήταν.

* Σχόλιο φίλου στο ΦΒ:

Μόλις είδα μια κινηματογραφική ταινία στην τηλεόραση με τίτλο «Οι κληρονόμοι». Περίμενα ότι θα είχε να κάνει με κάποιους … αρσενικούς κληρονόμους. Αλλά γελάστηκα. Επρόκειτο για δύο … κληρονόμες (ο αυτόματος διορθωτής μου κοκκινίζει τη λέξη…) Γιατί όχι; Όπως λέμε «νοσοκόμες»!

Σχόλιο δικό μου:

Είναι όμως πολύ χαρακτηριστικό παράδειγμα για το πώς ο επίκοινος τύπος κρύβει τις γυναίκες.

Διότι βέβαια στη γλώσσα του πρωτοτύπου φαίνεται το γένος, Las Herederas, αλλά ακόμα και στα συνήθως άφυλα αγγλικά, The Heiresses.

Εδω, αν θέλαμε να δείξουμε το γένος θα έπρεπε να γράψουμε.. οι γυναίκες κληρονόμοι, που για τίτλο απορρίπτεται. Ή, το πολύ σωστό, το μόνο σωστό θα έλεγα, Οι κληρονόμες.

Πριν από 20 χρόνια περίπου στο Παγκόσμιο πρωτάθλημα στίβου είχαν προκριθεί τρεις Ελληνίδες αθλήτριες στον τελικό της δισκοβολίας -θυμάμαι μόνο την τρίτη, τη Βόγγολη. Η Ελευθεροτυπία την άλλη μέρα κυκλοφόρησε με τίτλο, ολόσωστα: Στον τελικό οι τρεις δισκοβόλες.

* Μέσα στην εβδομάδα που μας πέρασε, είχαμε και τον αποχαιρετισμό του Σωτήρη Τσιόδρα, στην τελευταία από τις καθημερινές (αρχικά) ζωντανές ενημερώσεις. Ο κ. Τσιόδρας έκλεισε αυτή την αποχαιρετιστήρια ενημέρωση με στίχους από ένα ποίημα του Ελύτη, «Στην απλότητα κρύβεται η ευτυχία».

Μόνο που το ποίημα δεν είναι του Ελύτη, αν και πράγματι στο Διαδίκτυο κυκλοφορεί ευρύτατα ψευδεπίγραφο. Για περισσότερα, δείτε εδώ το ιστορικό.

* Παρωνυχίδα σε τουίτ του πρωθυπουργού.

Δεν είναι σοβαρό ψεγάδι, αλλά το  «συγκαταλέγεται ανάμεσα στις χώρες» είναι πλεονασμός. Συγκαταλέγεται στις χώρες θα πούμε. Αφού συγκαταλέγεται, θα είναι ανάμεσα. Εκτός αν ο λογογράφος πληρώνεται με τη λέξη.

* Πολυμαργαριτάρι από την αγαπητή Εφημερίδα των Συντακτών.

Σε επιφυλλίδα του Παναγιώτη Γεωργουδή για τον Ξαρχάκο, διαβάζουμε:

Ο Ιγνάθιο Μεχίας, ένας σπουδαίος ταυρομάχος στην Ισπανία με πνευματικά ενδιαφέροντα, όπου στην αυλή του έβρισκαν καταφύγιο και προστατεύονταν οι πνευματικοί άνθρωποι που κατεδίωκε το φασιστικό καθεστώς του Φράνκο, σκοτώθηκε στην τελευταία ταυρομαχία, τον Αύγουστο του 1934, και ο Λόρκα, συνέθεσε ένα μοναδικό παγκόσμιο λυρικό ποίημα.

Πέρα από την κάπως τρικυμισμένη σύνταξη, ούτε σε επιστημονική φαντασία με ταξίδια στο χρόνο δεν μπορεί να βρεθεί τέτοιο κατόρθωμα: ο Μεχίας, που σκοτώθηκε το 1934, πρόλαβε να κάνει αντίσταση στο καθεστώς του Φράνκο, το οποίο εδραιώθηκε μετά το 1936, και να μοιρολογηθεί από τον Λόρκα, ο οποίος δολοφονήθηκε τις πρώτες μέρες του πραξικοπήματος, το καλοκαίρι του 1936!

* Άχαρη δουλειά να φτιάχνεις σουπεράκια για κανάλια. Πολλή πίεση, κι αν κάνεις το παραμικρό λάθος θα το δουν και θα το χλευάσουν δεκάδες χιλιάδες άνθρωποι.

Και τουλάχιστον παλιότερα το λάθος είχε φτερά και πετούσε, τώρα μπορεί ο καθένας να το βαλσαμώσει και να το εκθέσει σε κοινή θέα, κτήμα εσαεί.

Εδώ, ένα γραπτό σαρδάμ (ας πούμε) από δελτίο του Μέγκα, ο Γογλοθάς.

* Και ένα μεταφραστικό περιδέραιο σε άρθρο για τη δολοφονία του Τζορτζ Φλόιντ από τον αστυνομικό στη  Μινεζότα.

Σε ελληνικό ιστότοπο, η δήλωση του δημάρχου της Μιννεάπολης αποδόθηκε ως εξής:
“Η αδυναμία αρνείται να αναλάβει την ευθύνη για τις δικές σας ενέργειες. Η αδυναμία σε κάνει να δείχνεις με το δάχτυλό σου κάποιον άλλο, σε μια περίοδο κρίσης. Ο Ντόναλντ Τραμπ δεν γνωρίζει τίποτα για τη δύναμη της Μινεάπολης. Είμαστε ισχυροί ως κόλαση. Είναι μια δύσκολη χρονική περίοδος; Ναι. Αλλά καλύτερα να είστε σίγουροι ότι θα το ξεπεράσουμε”.

Νόημα δεν βγαίνει. Πώς να ήταν τάχα το πρωτότυπο; Δύσκολα θα το μαντεύατε -αλλά υπάρχει σε πολλά σημεία, ας πούμε εδώ:

Weakness is refusing to take responsibility for your own actions. Weakness is pointing your finger at somebody else during a time of crisis. Donald Trump knows nothing about the strength of Minneapolis. We are strong as hell. Is this a difficult time period? Yes. But you better be damned sure that we’re going to get through this.

Το κωμικότατο «ισχυρή ως κόλαση» είναι το διαμάντι στο περιδέραιο, αλλά και η αδυναμία που αρνείται να αναλάβει ευθύνη δεν πάει πίσω.

Μετάφραση από Google translate; Οι δυο πρώτες προτάσεις, ναι. Μετά, ίσως το… διόρθωσε κάποιος, διότι το Google δίνει παρεμφερές μετάφρασμα (δυνατοί σαν κόλαση) αλλά όχι το ίδιο.

Φυσικά, ο δήμαρχος λέει: Αδυναμία είναι να αρνείσαι να αναλάβεις την ευθύνη για τις δικές σου ενέργειες. Αδυναμία είναι να δείχνεις με το δάχτυλό σου κάποιον άλλο, σε μια περίοδο κρίσης.

Και δεν θα μεταφράσουμε κατά λέξη το strong as hell ούτε το damned sure, αλλά κάπως έτσι:

Είμαστε δυνατοί και με το παραπάνω … Αλλά να το βάλετε καλά στο μυαλό σας πως θα το ξεπεράσουμε.

* Όπως βρήκα στο Τουίτερ, ο αστυνομικός-φονιάς της Μινεάπολης κάθε άλλο παρά πρωτάρης στη βία και την αυθαιρεσία είναι.

Δείτε και το όνομα, Chauvin, ίδιο με το γαλλικό επώνυμο από το οποίο προήλθε η λέξη «σοβινισμός» -εκείνος ήταν ο Νικολά Σοβέν, αν και μάλλον δεν ήταν υπαρκτό πρόσωπο. Δείτε περισσότερα σε ένα παλιό μας άρθρο.

* Πάλι σε σχέση με τη Μινεάπολη, η παγίδα των ομοήχων σε ρεπορτάζ από τα επεισόδια:

Το πλήθος που έφτασε τις χιλιάδες μεγάλωνε καθώς έπεφτε η νύκτα και η διαδήλωση εκτραχύνθηκε σε επεισόδια έξω από το αστυνομικό τμήμα, όπου αστυνομικοί με πλήρη εξάρτηση είχαν στήσει οδοφράγματα για να αποτρέψουν τους διαδηλωτές οι οποίοι είχαν δημιουργήσει δικά τους αυτοσχέδια οδοφράγματα.

Μπορεί να βρίσκονταν σε πλήρη εξάρτηση οι αστυνομικοί, αλλά ήταν «με πλήρη εξάρτΥση», διότι έτσι γράφεται η λέξη που δηλώνει τα ατομικά είδη του στρατιώτη -και γενικότερα όσα έχει μαζί του κάποιος που πηγαίνει σε συγκεκριμένη αποστολή.

Υπάρχει και τρίτη εξάρτ*ση, σε μια σπανιότατη περίπτωση τετρασύλλαβης τριομοηχίας, η εξάρτιση των πλοίων.

Και ποίημα του Παντελή Μπουκάλα:

Στον έρωτα μου προχωρώ δίχως εξάρτυση
στην πιο βαθιά ποθώντας να δοθώ εξάρτηση
ότι το βλέμμα σου με ναυπηγεί με πλήρη εξάρτιση.

* Την περασμένη εβδομάδα εγεννήθη  παρ’ ημίν νέα λέξη, αφού η διδασκάλισσα του Γένους κ. Μαρία Ευθυμίου, που παραιτήθηκε από την Επιτροπή 2021 μεταξύ άλλων εξαιτίας της τάσης «ουδετεροπατρίας που διακατέχει τον εορτασμό».

Το έδαφος είναι γόνιμο για να ευδοκιμήσει ο νεολογισμός, ώστε οι ανησυχούντες συμπολίτες μας να έχουν να φωνάζουν και μιαν ακόμα πολυσύλλαβη λέξη πλάι στον «εθνομηδενισμό».

* Και κλείνω με κάτι πιο αστείο.

Στα Υπογλώσσια του Φέισμπουκ κάποιος φίλος μας έδειξε τον ιστότοπο αυτό, όπου μπορείτε να βρείτε συμβουλές για να μεγαλώνουν ιτιές μουνί στο δικό σας ναυπηγείο.

Επειδή εγώ ναυπηγείο δεν έχω, δεν ενδιαφέρθηκα περισσότερο.

Πάντως, εδώ μπορείτε να βρείτε λεπτομέρειες για τις ιτιές μουνί -που ελπίζω να μην είναι και κλαίουσες.

(Ο αγγλικός όρος είναι pussy willow, να ξέρετε).