Τόσα βιβλία τι θα τα κάνεις;

Πριν από κάμποσο καιρό, στη  βιβλιοφιλική ομάδα «Διαβάζοντας» του Φέισμπουκ, που έχει κάπου 150.000 μέλη, μια ανάρτηση  προκάλεσε εκατοντάδες σχόλια. Ο λόγος ήταν ότι το μέλος της ομάδας ομολογούσε πως αναγκάστηκε να πετάξει κάμποσα βιβλία διότι δεν είχε χώρο  στη βιβλιοθήκη της, δεν τα ήθελε και δεν ήξερε τι να τα κάνει.

Πολλά άλλα μέλη έσπευσαν να την  καταδικάσουν, υποδεικνύοντας εναλλακτικές λύσεις -που όμως όλες συνεπάγονταν ότι το μέλος  θα  έπρεπε να δαπανήσει  χρόνο και  κόπο, πολύ περισσότερο από το να τα βάλει σε δυο κούτες και να τα αφήσει πλάι στον κάδο, όπως, αν θυμάμαι καλά, είχε κάνει το μέλος εκείνο.

Δεν κράτησα αντίγραφο της ανάρτησης, και τώρα δεν τη  βρίσκω, βρίσκω όμως μιαν άλλη,  που έχει συναφές θέμα. Παραθέτω:
Θα γράψω κάτι με φόβο να φάω τρελό κράξιμο. Καταλαβαίνω όσους δυσκολεύεστε να πετάτε βιβλία, αλλά με το να χαρίζετε σε σχολεία και λοιπά ιδρύματα αρχαίες εγκυκλοπαίδειες με πληροφορίες παρωχημένες, βιβλία απ’ όταν πήγαιναν οι παππούδες σας πανεπιστήμιο, βιβλία αθλίων εκδόσεων, κακής κατάστασης, με καμένα ή βρεγμένα εξώφυλλα…. ΔΕΝ ΒΟΗΘΑΤΕ ΚΑΝΕΝΑΝ, απλώς μεταβιβάζετε την ευθύνη σε άλλον να κάνει τη «βρόμικη δουλειά». Και τα βιβλία όπως και τα ρούχα και οτιδήποτε άλλο, χαρίζουν χαρά όταν όντως μπορούν πρακτικά να χρησιμοποιηθούν. Κάντε την καρδιά σας πέτρα, ΚΑΙ ΠΕΤΑΞΤΕ ό,τι έχει φάει τα ψωμιά του.
Αυτά από μια καθηγήτρια που συνέχεια καλείται να πάρει πάνω της την αμαρτία (και το κουβάλημα προς την ανακύκλωση) αχρηστων βιβλίων!!!’

Ομολογώ ότι εγώ βιβλία δυσκολεύομαι να  πετάξω. Παλιότερα, το θεωρούσα αδιανόητο -τώρα, το διανοούμαι μεν, αλλά δυσκολεύομαι. Παλιότερα επίσης, όποια βιβλία δεν ήθελα τα πήγαινα στη δημοτική βιβλιοθήκη της  γειτονιάς μου -όμως η διέξοδος αυτή έπαψε να υπάρχει, διότι κάποια στιγμή,  πάνε  κιόλας πολλά χρόνια, με ενημέρωσαν  ευγενικά ότι δεν δέχονται άλλες «ιδιωτικές δωρεές».

Εδώ στο Λουξεμβούργο, για κάμποσα χρόνια είχα  πολλά βιβλία μου σε κούτες στο γκαράζ ή στο γραφείο, εννοώ  στη δουλειά. Όταν έπιασα μεγαλύτερο διαμέρισμα, για ένα διάστημα είχα την  πολυτέλεια να επαναπατρίσω και να εγκαταστήσω όλα μου τα βιβλία σε βιβλιοθήκες. Πολύ λίγο κράτησε αυτή η ευφρόσυνη  περίοδος, διότι ώσπου να  πεις «Κωνσταντίνος Παπαρρηγόπουλος» τα ράφια γέμισαν. Ο αξέχαστος ο φίλος μου ο Θέμης,  φεύγοντας από το Λουξεμβούργο, μου χάρισε μια βιβλιοθήκη που δεν την ήθελε πια -άδεια, γέμισε κι αυτή, όπως και καναδυό ακόμα έπιπλα που αγόρασα, κι ύστερα  άρχισα να τα στοιβάζω στο πάτωμα του γραφείου μου.

Τα βιβλία και τα περιοδικά του μπριτζ, που  κάποτε τα μάζευα  μετά μανίας, αφού ξεχώρισα καμιά πενηνταριά που ήθελα να  τα κρατήσω, τα χάρισα σε έναν φίλο από την Ελλάδα, που είναι στην Ελληνική Ομοσπονδία Μπριτζ, οπότε εκεί θα πιάσουν τόπο. Θυμάμαι, πριν από καμιά εικοσιπενταριά χρονια, όταν  ακόμα ήμουν στη  φάση του μανιώδους συλλέκτη, που είχα γνωρίσει τον Κώστα Κυριακό, τον πρωτοπόρο της ελληνόγλωσσης βιβλιογραφίας του μπριτζ. Με είχε καλέσει στο  σπίτι του στην  Κηφισιά, να μου χαρίσει βιβλία μπριτζ από τη δική του βιβλιοθήκη, που είχε πια γεμίσει, και «δεν  μπορώ να πετάξω τους αρχαίους συγγραφείς για να κρατήσω τα γαλλικά βιβλία του μπριτζ». Οπότε, τα  πήρα εγώ -και μετά 25 χρόνια, ανάμεσα σ’ αυτά που έδωσα ήταν  και μερικά βιβλία που μου είχε δώσει ο Κυριακός.

Θα πείτε, τα βιβλία του μπριτζ είναι χρηστικά, και αν έχουν περάσει 25 χρόνια μπορεί  και να έχουν  χάσει την αξία τους, διότι το τάδε σύστημα δεν παίζεται πια,  όπως έχει χάσει την αξία του  κι ένας ταξιδιωτικός οδηγός Μισελέν του 1988 -παραδόξως, μεγαλύτερη αξία ίσως έχει ένας οδηγός του 1908, έστω για το αξιοπερίεργο του πράγματος. Ομοίως  απαρχαιωμένα είναι τα βιβλία π.χ. πληροφορικής ή, κακά τα ψέματα, τα βιβλία μας από το πανεπιστήμιο. Εγώ τα δικά μου από το Πολυτεχνείο τα κρατάω ακόμα, παρόλο που όταν τα ανοίγω για να τα διαβάσω μού φαίνονται σαν να είναι γραμμένα  στα περσικά.

Αλλά η  λογοτεχνία, η ποίηση;  Απαρχαιώνεται κι αυτή; Φοβάμαι πως ναι. Αμέτρητοι είναι οι ξεχασμένοι Γάλλοι συγγραφείς του μεσοπολέμου ή του 19ου αιώνα. Να δεχτούμε όμως ότι τα λογοτεχνικά βιβλία που έχουμε αγοράσει εμείς οι  ίδιοι πριν από 20-30 χρόνια αντέχουν  στον  χρόνο περισσότερο από τους ταξιδιωτικούς οδηγούς ή από τα βιβλία του πανεπιστημίου.

Μια φίλη μου τηλεφώνησε  σοκαρισμένη τις προάλλες, επειδή σε παλαιοπωλείο είχε ανακαλύψει κούτες που, κατά τα φαινόμενα, προέρχονταν όλες από τη βιβλιοθήκη γνωστού συγγραφέα. Σοκαρισμένη, επειδή πολλά από τα βιβλία ήταν χαρισμένα από άλλους  συγγραφείς και ειχαν θερμές  αφιερώσεις. Κατά σύμπτωση, άλλος φίλος μου έστειλε φωτογραφίες από βιβλία αφιερωμένα  στον  ίδιο συγγραφέα, που τα είχε βρει επίσης  σε παλαιοπωλείο. Για κάποιον λόγο, όταν αποφάσισε να απαλλαγεί από τη  βιβλιοθήκη του, δεν θέλησε ή δεν μπόρεσε να κάνει  διαλογή. Αυτό το βλέπουμε συχνά σε βιβλιοθήκες που ο κάτοχός τους πεθαίνει και οι κληρονόμοι τις πουλάνε στον παλιατζή -και από διοχετεύονται σε παλαιοβιβλιοπωλεία και στα γνωστά περίπτερα του κέντρου- αλλά στην  προκειμένη  περίπτωση ο συγγραφέας είναι  ζωντανός.

Πολλοί βιβλιόφιλοι φίλοι μου έχουν βρεθεί κατακλυσμένοι από βιβλία, κάποιοι έχουν εφαρμόσει ευρηματικές λύσεις για να πολλαπλασιάσουν τον βιβλιοαποθηκευτικό χώρο -ας πούμε, ειδικές βιβλιοθήκες με διπλές σειρές ή εκμετάλλευση  κάθε απίθανης ελεύθερης γωνιάς στο  σπίτι.

Όσοι έχουν υιοθετήσει τη λύση των  ηλεβιβλίων, μας διαβάζουν  και  γελάνε. Πράγματι, μέσα στο Κιντλ ή μέσα στο στικάκι μπορεί  να χωράει, αν όχι η Εθνική Βιβλιοθήκη, πάντως μια  διόλου ευκαταφρόνητη ποσότητα βιβλίων. Ωστόσο, ακόμα κι αν δεχτούμε πως όλα τα είδη βιβλίων ταιριάζουν για ανάγνωση σε ηλεμορφή (δεν συμφωνούν  όλοι  με αυτό), ακόμα κι αν παραβλέψουμε το γεγονός ότι τα περισσότερα καινούργια ελληνικά βιβλία  δεν  κυκλοφορούν και σε  ηλεμορφή παρά μόνο σε  χαρτί,  ακόμα και τότε παραμένει το πρόβλημα του ήδη  υπάρχοντος  αποθέματος συμβατικών,  χάρτινων  βιβλίων  που έχει συγκεντρώσει ο καθένας μας όλα τα προηγούμενα χρόνια.

Ο Νίκος Λίγγρης είχε εκφράσει κάποτε την ευχή, να υπήρχε μια εταιρεία η οποία, έναντι λογικού τιμήματος, θα αναλάμβανε να έρθει σπίτι σου και να σου σκανάρει τα βιβλία της βιβλιοθήκης σου. Αν υπήρχε κάτι τέτοιο, εγώ τουλάχιστον θα απαλλασσόμουν περίπου από τα μισά βιβλία μου -όσα δεν  τα διαβάζω αλλά ανατρέχω σε αυτά ή τα έχω διαβάσει και θέλω απλώς να υπάρχουν μήπως και χρειαστώ να αναζητήσω κάτι. Όμως, τέτοιο θαύμα δεν υπάρχει -κι αν υπήρχε, δεν θα προσφερόταν  σε  προσιτή τιμή. Ούτε είναι εύκολο να σκανάρεις βιβλία -θέλει πολύ πολύ χρόνο.

(Και πάλι, τα βιβλία δεν είναι μόνο χρησιμότητα. Να πάρω ένα  παράδειγμα: Η κριτική έκδοση των  Απάντων του Παπαδιαμάντη, αυτή του Ν.Δ.Τριανταφυλλόπουλου: υπάρχει σε ηλεκτρονική μορφή, διαθέσιμη δωρεάν στον ιστότοπο της Εταιρείας Παπαδιαμαντικών Μελετών, έστω και χωρίς πρόσθετες δυνατότητες αναζήτησης. Την έχω κατεβάσει και τη χρησιμοποιώ, όποτε θέλω κάτι να δω και είμαι μακριά από τη βιβλιοθήκη μου. Ωστόσο, αν μου λέγατε να αδειάσω μισό ράφι της βιβλιοθήκης (τόσο χώρο πιάνουν οι πέντε τομοι, μαζί  με  κάτι συμπαρομαρτούντα παπαδιαμαντικά, που και αυτά υπάρχουν σε ηλεκτρονική μορφή) με τίποτα δεν θα απομάκρυνα τους πέντε χοντρούς τόμους, με το ταλαιπωρημένο πια κρεμ ντύμα τους -μου αρέσει να τους βλέπω,  να τους ψαύω).

Οπότε, σωτηρία δεν υπάρχει. Τι  θα τα κάνεις  τόσα βιβλία, Καραμήτρο;

 

 

 

Η μοιραία αγγελία

Το μακρινό 1987 ήταν μια χρονιά με ακραία καιρικά φαινόμενα, σε μια εποχή που τα ακραία καιρικά φαινόμενα ήταν κάτι το σπάνιο. Ίσως να μη θυμάστε ότι τον Μάρτιο είχε κάνει τον χειρότερο χιονιά του 20ού αιώνα στην Αττική (ή έτσι χαρακτηρίστηκε) αλλά θα θυμάστε, όσοι έχετε την  κατάλληλη ηλικία εννοώ, τον φονικό καύσωνα του Ιουλίου, που στοίχισε χιλιάδες νεκρούς, ιδίως ηλικιωμένους, καθώς δεν υπήρχαν  κλιματιστικά όπως σήμερα.

Ενδιάμεσα είχαμε κι ένα άλλο ακραίο αλλά ευχάριστο συμβάν, τον Ιούνιο, όταν η ελληνική εθνική ομάδα μπάσκετ κατέκτησε το πανευρωπαϊκό πρωτάθλημα, με τον Γκάλη, τον Γιαννάκη, τον Φάνη και τ’ άλλα παιδιά.

Αλλά και στη δική μου ζωή  συνέβη κάτι σημαντικό το 1987, που τελικά άλλαξε τον ρου της προσωπικής μου ιστορίας. Είχα απολυθεί από τον στρατό την  περασμένη χρονιά, το καλοκαίρι του 1986, και δούλευα μεταφραστής αυτοαπασχολούμενος, φριλάνς, κανονικά και αναγνωρισμένα, με βιβλία στην εφορία. Δούλευα σε μόνιμη βάση με δύο εργοδότες-εκδοτικούς οίκους, τη Σύγχρονη Εποχή (τον εκδοτικό οίκο του ΚΚΕ) όπου μετέφραζα και αναθεωρούσα βιβλία λογοτεχνικά ή δοκίμια, από τα αγγλικά αλλά όχι μόνο, και αφετέρου τον Κλειδάριθμο,  όπου ο Γιάννης Φαλδαμής ξεκινούσε τότε το πολύ πετυχημένο εκδοτικό του εγχείρημα, τότε αποκλειστικά με βιβλία πληροφορικής. Είχα πάντα πολλή δουλειά, έβγαζα καλά λεφτά κι έτσι δούλευα οχτάωρο κανονικά τη  μέρα. Κάποια πρωινά χρειαζόταν να ανέβω  στην Αθήνα (έμενα πάντοτε στο Παλαιό Φάληρο) για συζητήσεις με τους εκδότες.

Κι έτσι είχε γίνει στις 30 Ιουλίου,  μέσα στον καύσωνα -αν και τότε, 28 χρονών, δεν θυμάμαι να με είχε ενοχλήσει ιδιαίτερα η τρομερή ζέστη. Είχα λοιπόν ανέβει στην Αθήνα και το μεσημέρι επέστρεφα στο σπίτι. Κατευθύνθηκα στο Σύνταγμα να πάρω το λεωφορείο, το 126. Πήρα και εφημερίδα, διότι το θεωρούσα αδιανόητο να μη διαβάζω κάτι στη στάση του λεωφορείου.

Ριζοσπάστη είχα πάρει το πρωί και τον είχα αφήσει στο σπίτι πριν φύγω, Πρώτη και Ελευθεροτυπία θα έφερνε ο πατέρας μου το μεσημέρι, οπότε πήρα τα Νέα, που δεν τα πολυσυνήθιζα. Και καθώς ξεφύλλιζα την εφημερίδα, μέσα στο λεωφορείο, έφτασα και στις μικρές αγγελίες -τα Νέα, για τους νεότερους, ήταν  η εφημερίδα των  αγγελιών, αφιέρωνε κάθε μέρα δεκάδες σελίδες σε  μικρές αγγελίες.

Και εκεί είδα την αγγελία που βλέπετε (δεν έχω κρατήσει το φύλλο από τότε, πολύ αργότερα βρήκα το σώμα των  Νέων του 1987 σκαναρισμένο). Η Επιτροπή των  Ευρωπαϊκών Κοινοτήτων ζητούσε ελληνόφωνους μεταφραστές για το Λουξεμβούργο, ως προσωρινούς υπαλλήλους, με σύμβαση  ορισμένου χρόνου.

Τις αγγελίες τις κοίταζα, διότι, αν και ήμουν γενικά ευχαριστημένος από τη  δουλειά μου, δεν ήμουν  σίγουρος ότι θα κρατήσει για πάντα. Ήξερα μόνο ότι μάλλον δεν θα δουλέψω σαν (ως, αν είστε της άλλης σχολής) χημικός μηχανικός. Είχα πάει σε μια συνέντευξη σε μια μεγάλη χημική βιομηχανία, συστημένος από φίλο που δούλευε  εκεί, και στα μισά της συνέντευξης συνειδητοποιήσαμε κι οι δυο μας, εγώ κι ο παλιός που με εξέταζε, ότι δεν κάνω γι’ αυτή τη δουλειά.

Οπότε, κοίταζα τις αγγελίες και την ίδια εποχή (λίγο πριν ή λίγο μετά,  δεν θυμάμαι) είχα κάνει μια αίτηση  για αερολιμενάρχης που ζητούσε η ΥΠΑ, καθώς και για μεταφραστής  στο Ευρωπαϊκό Γραφείο Ευρεσιτεχνιών στη Χάγη.

Παρόλο που ήμουν ήδη επαγγελματίας μεταφραστής, δεν ήξερα πολλά για το μεταφραστικό της ΕΟΚ. Έκανα τα χαρτιά μου, χωρίς να δίνω πολλή σημασία, και έφυγα για διακοπές, όπως είχα κανονίσει.

Μπορώ και χωρίς τα γυαλιά μου

Πριν από λίγο καιρό, την ώρα που έφευγα για το αεροδρόμιο για να  πετάξω για Ελλάδα, όπως έκανα έλεγχο για διαβατήριο,  κλειδιά, κινητό και άλλα απαραίτητα, αναζήτησα και τα γυαλιά μου. Δεν τα βρήκα στα συνηθισμένα σημεία. Σκέφτηκα πως θα τα έχω αφήσει στο αυτοκίνητο, αλλά επειδή το ταξί περίμενε απέξω κι επειδή έχω άλλα γυαλιά στην Αθήνα δεν  πήγα στο γκαράζ να τα ψάξω.

«Μπορώ και χωρίς τα γυαλιά μου», σκέφτηκα,  χρησιμοποιώντας τον τίτλο μιας ασήμαντης αμερικάνικης σεξοκωμωδίας του 1977, που η  μόνη της αξίωση για υστεροφημία είναι ότι υπήρξε η πρώτη ταινία στην  οποία έπαιξε ένα  ρολάκι ο μετέπειτα διάσημος και αξέχαστος Ρόμπιν Γουίλιαμς. Είχε έρθει και στην Ελλάδα η ταινία, και αυτός βέβαια είναι ο ελληνικός της τίτλος, διότι ο αγγλικός τίτλος ήταν Can I Do It… ‘Til I Need Glasses?. Δεν την είχα δει, αλλά ο τίτλος εντυπώθηκε στη μνήμη  μου και από τότε τον  θυμάμαι εδώ και σχεδόν πενήντα χρόνια. Ίσως δεν είμαι ο μόνος που θυμάται τον πιασάρικο τίτλο της ασήμαντης ταινίας, διότι γκουγκλίζοντας βρίσκω και άρθρο της Ρούλας Γεωργακοπούλου με τον τίτλο του σημερινού μας άρθρου, αν και βέβαια μπορεί να πρόκειται για σύμπτωση.

Στο άρθρο της, η Ρουλα Γεωργακοπούλου δηλώνει  ότι μπορεί και χωρίς τα γυαλιά της επειδή έβαλε φακούς επαφής. Πιο μινιμαλιστικά, εγώ, ενώ φοράω γυαλιά από 14 χρονών περίπου, τα τελευταία 10-15 χρόνια τα φοράω όλο και λιγότερο: καθώς έχω σχετικά χαμηλή μυωπία, κάπου 2-2,5 βαθμούς, κι επειδή τώρα με την  πρεσβυωπία τα γυαλιά με εμποδίζουν να διαβάζω από κοντά,  συνεχώς τα βγάζω, τα αφήνω σε απίθανα σημεία και μετά τα ψάχνω για ώρες. Ξέρω ότι υπάρχουν πολυεστιακά, αλλά είμαι τεμπέλης. Εξάλλου, γυαλιά χρησιμοποιώ μόνο στον  κινηματογράφο και το θέατρο ή όταν  οδηγώ, ιδίως τη νύχτα. Τηλεόραση σπανίως βλέπω (από τη συσκευή της τηλεόρασης).

Τα γυαλιά, όπως λέει το λεξικό, είναι  ζευγάρι από ειδικούς φακούς που είναι προσαρμοσμένοι σε σκελετό και που χρησιμοποιούνται για τη διόρθωση της ελαττωματικής όρασης ή απλώς για την προστασία των ματιών -διότι εκτός από γυαλιά μυωπίας (ή οράσεως, όπως  τα λένε) υπάρχουν και τα γυαλιά ηλίου.

Συνήθως η λέξη εκφέρεται στον πληθυντικό, αν και σε προφορικό λόγο μπορούμε να βρούμε και ενικό (π.χ. «με γεια το γυαλί», «πολύ ωραίο γυαλί»). Το γυαλί βεβαίως έχει άλλη πρώτη σημασία, που θα την αφήσουμε για άλλο άρθρο, ενώ και τα γυαλιά μπορεί να είναι και τίποτα σπασμένα τζάμια ή γυάλινα σκεύη πεσμένα καταγής (Πάρε με αγκαλιά, να μην πατήσω τα γυαλιά έλεγε στο τραγούδι του Τάκη Μουσαφίρη η Μαίρη Μαράντη) αλλά συνήθως όταν λέμε «τα γυαλιά» δεν έχουμε άλλη ανάγκη προσδιορισμού παρά αν πρόκειται για ηλίου ή μυωπίας, όπως είπαμε, έστω κι αν στα σημερινά γυαλιά οι φακοί δεν είναι από γυαλί.

Εσείς μπορείτε να γράφετε;

Μπορείτε να γράφετε; Ρωτάω, επειδή εγώ δυσκολεύομαι πολύ.

Παράξενο ακούγεται να το λέει αυτό κάποιος που γράφει καθημερινά ένα άρθρο στο ιστολόγιο -ο συνολικός αριθμός λέξεων των  άρθρων του ιστολογίου που δημοσιεύτηκαν το 2023 ήταν κάπου 564.000, λίγο λιγότερο από το Πόλεμος και ειρήνη, ενώ το 2022 ήταν 650.000, Τολστόι φάε τη σκόνη μας.  Ωστόσο, η ερώτηση του τίτλου είναι, εσκεμμένα, λειψή.

Αυτό που εννοώ είναι:

Εσείς μπορείτε να γράφετε με το χέρι;

Εγώ δυσκολεύομαι πολύ,  εδώ και χρόνια.

Τις προάλλες χρειάστηκε να συμπληρώσω μια αίτηση, χειρόγραφα, και στο πίσω μέρος να γράψω πέντε αράδες κείμενο. Τη μεν αίτηση τη συμπλήρωσα χωρίς κόπο, αλλά στο κείμενο, μετά την τρίτη λέξη κάθε πρότασης ο γραφικός μου χαρακτήρας χαλούσε και το χέρι μου σαν να παρέλυε. Τελικά, συντόμεψα όσο μπορούσα αυτό που ήθελα να γράψω.

Δεν ήταν έτσι παλιά.

Καλλιγράφος ποτέ δεν ήμουν και στην Αντιγραφή στο δημοτικό έπαιρνα κακό βαθμό, ιδίως την περίοδο που (επί χούντας) μας είχαν βάλει να γράφουμε με πένα και μελανοδοχείο. Ωστόσο, με τα χρόνια και με την εξάσκηση, στο λύκειο και στο πανεπιστήμιο μπορούσα να  γράφω ευανάγνωστα, καθαρά και, κυρίως, πολύ γρήγορα.

Τον πρώτο καιρό που άρχισα να δουλεύω μεταφραστής, δούλευα με το χέρι. Το έχω ξαναπεί, τα πιο πολλά λογοτεχνικά μου μεταφράσματα τα έκανα σε κόλλες Α4 που τις συνέραπτα σε τετραδιάκια των δέκα φύλλων, τσακισμένες ώστε στο αριστερό μέρος να κάνω  διορθώσεις κτλ. Είχα κρατήσει τα χειρόγραφα αυτά από το Γεράκι της Μάλτας, σε κάποιο πατάρι θα βρίσκονται. Χιλιάδες τετοιες χειρόγραφες σελίδες έχω γράψει.

Αλλά και τις δύο συλλογές διηγημάτων μου  τις έγραψα στο χέρι, ολόκληρη την πρώτη  (έκδοση 1984) και σχεδόν όλη τη δεύτερη (1987), αν και το δεύτερο βιβλίο το καθαρόγραψα στο κομπιούτερ, στο Volkswriter. Μάλιστα, ένα (μονάχα) διήγημα το έγραψα απευθείας στο μηχάνημα και μου φάνηκε σαν να μην κάνω κάτι σωστά, αισθανομουν πως είναι φοβερή τσαπατσουλιά να γράφω κάτι απευθείας στον υπολογιστή χωρίς να το έχω πρώτα γράψει στο χαρτί.

59+64 = 123

Δεν συνηθίζω να βάζω απλές μαθηματικές πράξεις για τίτλους άρθρων του ιστολογίου, αλλά σήμερα θα κάνουμε μια εξαίρεση -άλλωστε η πράξη του τίτλου δεν είναι τόσο απλή όσο φαίνεται.

Στο ιστολόγιο αφιερώνουμε άρθρα σε αριθμούς, τουλάχιστον μια φορά το χρόνο -ξεκινήσαμε στις 9/9/2009 και κάθε χρόνο βάζαμε ένα άρθρο, κι έτσι φέτος, στις 23/2/23, αφιερώσαμε άρθρο στον αριθμό 23. Με τη φάμπρικα αυτή θα πάμε, εμείς να ‘μαστε καλά, έως το 31, που θα το δούμε στις 31 κάποιου μηνός του σωτηρίου έτους 2031.

Ωστόσο, τον αριθμό 64 θα τον δούμε σήμερα -για ποιο λόγο; Αφενός διότι ως το 2064 μπορεί να το ξεχάσω. Αφετέρου, επειδή αν κάποιος έτυχε να γεννηθεί στις 2 Νοεμβρίου του 1959 σήμερα θα συμπλήρωνε τα 64 του χρόνια. Ξέρω κάποιον που γεννήθηκε τη μέρα τούτη, δεν τον ξέρετε, είναι απ’ το χωριό. (Για να τα λέμε όλα, αυτό το κόλπο έπιανε καλύτερα το 2018, που ο φίλος μου, γεννημένος το 59, έκλεινε τα 59 του χρόνια, και είχαμε βάλει άρθρο για τον αριθμό 59. Αλλά κανείς δεν είναι τέλειος κι έτσι το αντίστοιχο άρθρο το επανέλαβα και στη συνέχεια, για τον αριθμό 61, διότι πολύ τον αγαπώ αυτόν τον φίλο μου, όπως και πρόπερσι, για τον αριθμό 62, αλλά και  πέρυσι, για τον αριθμό 63, κι έτσι καθιερώθηκε μια μίνι παράδοση του ιστολογίου, που διστάζω να τη σπάσω.

Κι αν για κάποιους από αυτούς τους αριθμούς, όπως για τον 61 ή τον 63, δεν έχει και πολλά να γράψεις και πρέπει να ξύσεις τον  πάτο του βαρελιού για να βρεις κάτι αξιοπρόσεχτο να γεμίσεις το άρθρο, ο 64 είναι από τους πιο σημαδιακούς «μεγάλους» αριθμούς -εννοώ πέρα από την πρώτη  δεκάδα ή έστω εικοσάδα, όπου όλοι οι αριθμοί είναι κατάφορτοι από συμβολισμούς και προκαλούν συνειρμούς.

Διότι βέβαια ο μαγικός αριθμός 64 είναι δύναμη του 2, το 2 εις την έκτη δύναμη: 2x2x2x2x2x2 = 64. Αλλά είναι και ο κύβος του 4: 4 x 4 x 4, και βέβαια είναι το τετράγωνο του 8, 8 x 8 = 64. Είναι ο μικρότερος  αριθμός που έχει 7 διαιρέτες: 1,2,4,8,16,32,64.

Στο αρχαίο ελληνικό σύστημα (το κλασικό, όχι το ακροφωνικό) ο 64 γραφόταν ΞΔ’, ξιδάκι που λέμε. Στο αττικό ή ακροφωνικό ήταν ΠΔΙΙΙΙ. Στο ρωμαϊκό (μοιάζουν) ήταν LXΙV. Ετσι κι αλλιώς, αυτές οι αναπαραστάσεις δεν εμφανίζονται συχνά όπως π.χ. τα ΙΔ’, XIV (του 14) που τα βρίσκουμε σε βασιλιάδες και αρχιερείς -πού να βρεθεί ο 64ος εστεμμένος με το ίδιο μάλιστα όνομα;

Στο δυαδικό σύστημα, πάλι, ο 64 αναπαρασταίνεται ως 1000000 -σαν το εκατομμύριο στο δεκαδικό, ενώ στο δεκαεξαδικό σύστημα είναι: 40.

Χίλιοι δρόμοι

Αυτοαναφορικό το σημερινό θέμα, αφιερωμένο σε ένα προσωπικό  ορόσημο,  ιδιωτικό και ασήμαντο βέβαια, αλλά πάντως ορόσημο, οπότε θα  μου συγχωρέσετε ελπίζω την παρασπονδία.

Πριν από εννιά περίπου χρόνια, τον  Αύγουστο του 2014, μου κατέβηκε η  ιδέα να δω αν μπορώ να κάνω 100 καλές πεζοπορικές διαδρομές σε ένα χρόνο, δηλαδή να έχουν τουλάχιστον 5 χλμ. μήκος, να μην επαναλαμβάνονται ή αλληλοκαλύπτονται, να τις καταγράφω και να παίρνω και φωτογραφίες. Τα κατάφερα, έκανα 101. Αφού τα κατάφερα, συνέχισα και τον  επόμενο χρόνο, και τον μεθεπόμενο, έχοντας κάπως χαλαρώσει τις απαιτήσεις, δηλαδή κατέβασα το κάτω όριο -σε ειδικές συνθήκες δέχομαι να μετρήσω και διαδρομές των 2-3 χλμ.-  και αναγκαστικά δέχτηκα κάποια επικάλυψη στις διαδρομές.

Σε αυτό μου το χόμπι αναφέρθηκα και στο ιστολόγιο, στα τέλη του 2015, και έβαλα και τον χάρτη  μιας διαδρομής που μόλις είχα κάνει, της υπ’ αρ. 125.

Και συνέχισα να κάνω λίγο περισσότερες από 100 διαδρομές κάθε χρόνο. Στο Λουξεμβούργο υπάρχουν 201 σημαδεμένες κυκλικές πεζοπορικές διαδρομές, σε όλη τη χώρα, και τις έκανα όλες, ιδίως τους πρώτους μήνες της πανδημίας που δεν μπορούσες (εύκολα) να περάσεις σύνορα -τότε εξάντλησα τις 201 και άρχισα να φτιάχνω δικές μου. Έχω περάσει από όλους τους δήμους του Λουξεμβούργου και σχεδόν από όλους τους (κάπου 550) οικισμούς του.

Ακριβώς από την πανδημία και μετά άρχισα να κάνω περισσότερες πεζοπορίες, κι έτσι το Σάββατο που μας πέρασε έκανα τη χιλιοστή (καταγραμμένη) πεζοπορική μου διαδρομή, μέσα σε 8 χρόνια και 10 μήνες από τότε που ξεκίνησα τη συνήθεια αυτή -το ορόσημο που λέγαμε.

Τις διαδρομές τις καταγράφω σε ένα ιδιωτικό μπλογκ που έχω για τον σκοπό αυτό. Δεν υπάρχει λόγος να το δημοσιοποιήσω, αλλά εδώ έχω έναν κατάλογο με κάθε μία από τις 1000 διαδρομές, μαζί με τα στατιστικά τους.

Οι χίλιες αυτές διαδρομές έχουν συνολικό μήκος σχεδόν 7200 χιλιόμετρα. Αν τα βάλεις στη σειρά, ξεκινάς από την Αθήνα και φτάνεις κάπου μεταξύ Κρασνογιάρσκ και Ιρκούτσκ.

Σχεδόν οι μισές διαδρομές έγιναν στο Λουξεμβούργο, που δεν είναι περίεργο -για την  ακρίβεια, 444 από τις 1000. Ακριβώς το 1/4 έγιναν στην Ελλάδα, 250. Πολλές έκανα και στις όμορες χώρες του Λουξεμβούργου: 133 στη Γαλλία, 96 στη  Γερμανία, 41 στο Βέλγιο και 19 στη σχεδόν όμορη Ολλανδία. Έχω επίσης 5 στη Δανία, 3 στη Μάλτα, από 2 στην Πορτογαλία και στην Ιταλία, και από 1 στην Αλβανία, τη Βόρεια Μακεδονία, την Τσεχία, την Πολωνία και την Ισπανία. Έχω κάνει κάποιο στρογγύλεμα στα νούμερα διότι κάμποσες από τις διαδρομές μου είναι διασυνοριακές, οι περισσότερες ανάμεσα σε δύο χώρες (που δεν είναι και δύσκολο όταν ζεις στο Λουξεμβούργο, όπου αν  δεν το προσέξεις μπορεί να περάσεις τα σύνορα, όπως λέει το αστείο) κι έχω και 5-6 τριεθνείς διαδρομές  διότι μου αρέσει να περνάω σύνορα με τα πόδια.

Κάποτε δοκίμασα να βάλω όλες τις διαδρομές μου σε ένα χάρτη google maps, αλλά έπεσα θύμα των μεγάλων αριθμών. Υπάρχει όριο στα 10ΜΒ για κάθε αρχείο .kml, και αυτό το συνειδητοποίησα όταν το έφτασα, οπότε αποκαρδιώθηκα και σταμάτησα. Μια λύση θα είναι να φτιάξω περισσότερους χάρτες (έναν χάρτη για κάθε χώρα και δύο ή τρεις για Ελλάδα και Λουξεμβούργο),  αλλά δεν έχω βρει τον καιρό να το κάνω. Έχω βέβαια επιμέρους χάρτες για μέρη που τα περπατάω συχνά (Υμηττό, καθώς και τα δάση γύρω από το Λουξεμβούργο) ώστε να  αποφεύγω  να περνάω από τα ίδια σημεία.

Σημειώνω επίσης σ’ έναν χάρτη τα σημεία εκκίνησης (και ενίοτε τερματισμού, αν δεν είναι κυκλική) των διαδρομών που κάνω. Στην πορεία σταμάτησα να σημειώνω όλες τις πεζοπορίες που κάνω μέσα στην περιφέρεια Πρωτευούσης ή στην πόλη του Λουξεμβούργου, για να μην παραβαρύνει ο χάρτης, κι έτσι δεν έχει 1000 σημεία αλλά κάπου 800 (πρέπει να ζουμάρετε, αλλιώς δεν βλέπετε πολλά πράγματα).

Η χιλιοστή διαδρομή που έκανα το Σάββατο ήθελα να είναι κάπως ξεχωριστή, οπότε διάλεξα να ξεκινήσω από μια μικρή πόλη του Βελγίου, το Gouvy, πάνω από το βόρειο Λουξεμβούργο και να  περάσω δυο φορές σύνορα, που όπως έχω πει μου αρέσει να τα περνάω με τα πόδια και, ει δυνατόν, από όχι αμαξιτό δρόμο. Άργησα να ξεκινήσω όμως, είχε πολλή ζέστη, είχα και πρόβλημα με το καλώδιο του φορτιστή, οπότε τα 16-17 προσχεδιασμένα χιλιόμετρα τα συντόμεψα σε 13,5.

Στην επιστροφή, πολύ κοντά στα βελγολουξεμβουργιανά σύνορα, από τη βελγική μεριά, βρήκα το μνημείο της φωτογραφίας, στη μνήμη των τεσσάρων αδελφών Λεονάρ, που ζούσαν σε ένα χωριό της περιοχής και είχαν συμμετοχή στην αντίσταση κατά των Ναζί.

Ύστερα από ένα σαμποτάζ στις τηλεφωνικές γραμμές, οι Γερμανοί έκαναν έρευνα στα σπίτια του χωριού τους και βρήκαν ενοχοποιητικές ενδείξεις για συμμετοχή στην αντίσταση. Συνέλαβαν τα 4 αδέρφια. Ήταν 6 Ιανουαρίου 1945.

Η δασκάλα του χωριού πρόσπεσε στον Ντεγκρέλ, τον αρχιδωσίλογο του Βελγίου, για να σώσει τη ζωή τους. Εκείνος υποσχέθηκε ότι οι δύο νεότεροι θα γύριζαν σπίτι. Όμως κανείς δεν τους ξαναείδε. Τους βρήκαν δύο μήνες αργότερα στο δάσος, νεκρούς, με μια σφαίρα ο καθένας στο σβέρκο.

Διαβάτη που περνάς…

Όσο για την πεζοπορία, μετά το ορόσημο των 1000 είναι δύσκολο να σκεφτώ αν θα υπάρξει επόμενο, και ποιο θα είναι -περνάνε και τα χρόνια, βλέπετε κι αυτό το βλέπω και στα χιλιόμετρα που κάνω, αφού τα δύο τελευταία χρόνια κάνω μεν περισσότερες διαδρομές αλλά και αρκετά πιο σύντομες κατά κανόνα. (Τις πιο μεγάλες αποστάσεις ανά διαδρομή τις έκανα το 2020 μέσα στο λοκντάουν, τον Απρίλη και τον Μάη. Τότε περπατούσα με μανία, τα 15 χλμ τα είχα για πλάκα).

Μπορεί βέβαια, όταν σταματήσουν να με ακούνε τα πόδια  μου, να αναπροσαρμόσω τους στόχους μου, να κάνω ας πούμε διαδρομές «Διάσχιση σαλονιού», «Ανάβαση στον τρίτο όροφο», «Υπνοδωμάτιο – μπάνιο μέσω κουζίνας». Αλλά δεν ξέρω αν  θα τις δημοσιοποιήσω στο ιστολόγιο…

 

59 + 63 = 122

Δεν συνηθίζω να βάζω απλές μαθηματικές πράξεις για τίτλους άρθρων του ιστολογίου, αλλά σήμερα θα κάνουμε μια εξαίρεση -άλλωστε η πράξη του τίτλου δεν είναι τόσο απλή όσο φαίνεται.

Στο ιστολόγιο αφιερώνουμε άρθρα σε αριθμούς, τουλάχιστον μια φορά το χρόνο -ξεκινήσαμε στις 9/9/2009 και κάθε χρόνο βάζαμε ένα άρθρο, κι έτσι φέτος, στις 22/2/22, αφιερώσαμε άρθρο στον αριθμό 22. Με τη φάμπρικα αυτή θα πάμε, εμείς να ‘μαστε καλά, έως το 31, που θα το δούμε στις 31 κάποιου μηνός του σωτηρίου έτους 2031.

Ωστόσο, τον αριθμό 63 θα τον δούμε σήμερα -για ποιο λόγο; Αφενός διότι ως το 2063 μπορεί να το ξεχάσω. Αφετέρου, επειδή αν κάποιος έτυχε να γεννηθεί στις 2 Νοεμβρίου του 1959 σήμερα θα συμπλήρωνε τα 63 του χρόνια. Ξέρω κάποιον που γεννήθηκε τη μέρα τούτη, δεν τον ξέρετε, είναι απ’ το χωριό. (Για να τα λέμε όλα, αυτό το κόλπο έπιανε καλύτερα το 2018, που ο φίλος μου, γεννημένος το 59, έκλεινε τα 59 του χρόνια, και είχαμε βάλει άρθρο για τον αριθμό 59. Αλλά κανείς δεν είναι τέλειος κι έτσι το αντίστοιχο άρθρο το επανέλαβα και πρόπερσι, για τον αριθμό 61, διότι πολύ τον αγαπώ αυτόν τον φίλο μου, όπως και πέρυσι, για τον αριθμό 62, κι έτσι καθιερώθηκε μια μίνι παράδοση του ιστολογίου, που διστάζω να τη σπάσω.

Δυστυχώς, δεν έχει και πολλά να γράψεις για τον αριθμό 63. Δεν είναι πρώτος αριθμός (όπως ο 61) ούτε ημιπρώτος, δηλ. γινόμενο δύο πρώτων, όπως ο 62 (2 x 31). Είναι σύνθετος αριθμός, και τον θυμόμαστε από την προπαίδεια, αφού είναι το γινόμενο 7 επί 9. Σε γινόμενο πρώτων παραγόντων, 7 x 3 x 3.

Στο αρχαίο ελληνικό σύστημα (το κλασικό, όχι το ακροφωνικό) ο 63 γραφόταν ΞΓ’. Στο αττικό ή ακροφωνικό ήταν ΠΔΙΙΙ. Στο ρωμαϊκό (μοιάζουν) ήταν LXΙΙI. Ετσι κι αλλιώς, αυτές οι αναπαραστάσεις δεν εμφανίζονται συχνά όπως π.χ. τα ΙΔ’, XIV (του 14) που τα βρίσκουμε σε βασιλιάδες και αρχιερείς -πού να βρεθεί ο 63ος εστεμμένος με το ίδιο μάλιστα όνομα;

Είκοσι χρόνια άκαπνος

Σήμερα έχω επέτειο και ήδη το μαρτύρησα από τον τίτλο: συμπληρώνονται σήμερα 20 χρόνια που δεν καπνίζω. Στρογγυλή επέτειος, λέω λοιπόν να της αφιερώσω το σημερινό άρθρο -το οποίο κατα μεγάλο μέρος επαναλαμβάνει προηγούμενα άρθρα που είχα αφιερώσει στην προσωπική αυτή επέτειο το 2012 και το 2016.

Κάπνιζα από τις τελευταίες τάξεις του (εξαταξίου) γυμνασίου, μάλλον από την Ε’ τάξη, δηλαδή περίπου από το 1976. Πρώτα Καρέλια, μετά Άσο φίλτρο, έπειτα Ελλάς σπέσιαλ με το ωραίο πακέτο -αλλά δεν τα έβρισκα εύκολα- ώσπου τελικά κατέληξα στον Άσο σκέτο, πολλά χρόνια.

Όταν έφυγα για το Λουξεμβούργο, είχα πάρει μαζί μου μια ποσότητα, αλλά σύντομα εξαντλήθηκε, οπότε βρήκα μια ντόπια μάρκα, τη μοναδική που έβγαζε και άφιλτρα, σε ροζ πακέτο, Μέριλαντ το όνομα. Επειδή τα εδώ πακέτα είχαν 25 τσιγάρα αντί για 20 των ελληνικών, ασυναίσθητα συνέχιζα να καπνίζω «το ίδιο», δηλαδή λίγο παραπάνω από ένα πακέτο, ενώ βέβαια κάπνιζα περισσότερο -σαν τον γιωταχή που δεν καταλαβαίνει την αύξηση της τιμής της βενζίνης επειδή εκείνος βάζει σταθερά ένα πενηντάρικο.

Ωστόσο, δεν ξέχασα τον Άσο, διότι το κάπνισμα, σε μένα, είχε οικολογικούς περιορισμούς: δεν άντεχα τα ελληνικά τσιγάρα στην Εσπερία και τα ξένα τσιγάρα στην Ελλάδα -και είχα φτιάξει τη θεωρία ότι είναι προσαρμοσμένα για την υγρασία του τόπου άρα ακατάλληλα για μέρη με διαφορετική υγρασία. (Παρόμοια οικολογική ευαισθησία έχω και στα ποτά: δεν μου αρέσει το ούζο έξω ή το κονιάκ στην Ελλάδα, αν και το τσίπουρο περνάει τα σύνορα).

Με τον καιρό είχα φτάσει να καπνίζω περισσότερο, καμιά σαρανταριά τσιγάρα. Ήθελα να το κόψω, δεν το αποφάσιζα όμως. Πρέπει όμως να πω ότι προσαρμοζόμουν χωρίς να δυσανασχετώ σε περιορισμούς: αν απαγορευόταν να καπνίσω, δεν κάπνιζα και δεν αισθανόμουν φοβερό πρόβλημα. Επίσης, από τότε που γεννήθηκαν τα παιδιά, για να καπνίσω έβγαινα έξω ή στο μπαλκόνι.

Πριν από 20 χρόνια τέτοιες μέρες βρισκόμουν στην Ελλάδα με άδεια, και μια αρρώστια των παιδιών μάς είχε κάνει να ματαιώσουμε τις διακοπές που σχεδιάζαμε. Ήμουν εκνευρισμένος και με κάτι άλλες μικροαναποδιές, που τις έχω ξεχάσει, κι έτσι κάπνιζα περισσότερο. Το απόγευμα γυρίζαμε σπίτι από κάτι ψώνια, κι είχα στο νου μου να πάρω τσιγάρα από τη γωνία, αλλά μετά το ξέχασα -και όταν είδα πως έχω απομείνει με δυο τσιγάρα στο πακέτο, από τον εκνευρισμό μου το πέταξα. Το βράδυ εκείνο δεν βγήκαμε -ήταν τα παιδιά άρρωστα- και δεν βγήκα κι εγώ, ούτε για το περίπτερο.

Έτσι, την άλλη μέρα το πρωί είχα συμπληρώσει 16 ώρες ατσίγαρος -κάτι που ελάχιστες φορές μου είχε συμβεί στη ζωή μου ως τότε. Είπα λοιπόν να μην αγοράσω τσιγάρα, να δω πού θα πάει. Η αλήθεια είναι ότι δεν είχα μεγάλη επιθυμία, κι από την άλλη  μου άρεσε η ασυνήθιστη κατάσταση, να μην έχω τσιγάρο στο χέρι ή πακέτο στην τσέπη.

Με λένε Νίκο

Θα μου πείτε ότι λέω αυτονόητες αλήθειες, που κανείς δεν τις αμφισβητεί, λαπαλισάδες που τις έχει πει κι ο Γιώργος Κεντρωτής (αν έχετε άγνωστη λέξη, δείτε εδώ).

Ή ίσως σκεφτείτε ότι, σαν ξενιτεμένος, κάνω κι εγώ μια δήλωση ταυτότητας, όπως στη σουηδική ταινία Με λένε Στέλιο, βασισμένη σε σενάριο του Θοδωρή Καλλιφατίδη.

Ωστόσο, ενώ σε ένα επίπεδο είναι αυτονόητο ότι με λένε Νίκο, το λέει δα στην προμετωπίδα του το ιστολόγιο που διαβάζετε, αφού αυτοχαρακτηρίζεται «Το ιστολόγιο του Νίκου Σαραντάκου», σε ένα άλλο επίπεδο, στο επίπεδο των σχέσεών μου με το ελληνικό κράτος, δεν με λένε Νίκο. Με λένε Νικόλαο.

Η αστυνομική μου ταυτότητα γράφει Νικόλαος Σαραντάκος, το ίδιο και το διαβατήριό μου, και η σελίδα μου στο Τάξις, και όπου αλλού έχω παρτίδες με τη δημόσια διοίκηση. Ταυτόχρονα, οι φίλοι μου με φωνάζουν Νίκο, συστήνομαι ως Νίκος, στα βιβλία που βγάζω υπογράφω ως Νίκος Σαραντάκος, και το όνομα Νίκος χρησιμοποιώ σε όλη μου την κοινωνική και δημόσια ζωή. Σε αυτό δεν υπάρχει καμιά αντίφαση, όλοι και όλες που έχουμε μεγάλώσει σε αυτή τη χώρα ξέρουμε ότι η επίσημη μορφή του ονόματος είναι Νικόλαος, και Νίκος η καθιερωμένη συντομομορφή.

[Χρησιμοποιώ τον όρο «σύντομη μορφή» ή «συντομομορφή» για τα Νίκος, Γιάννης, Γιώργος και όχι τον όρο «χαϊδευτικό» που θα τον κρατούσα για τύπους όπως Γιαννάκης, Γιωργάκης κτλ. Ο Τακης είναι και τα δύο, σύντομη μορφή και χαϊδευτικό. Αν έχετε διαφορετική άποψη, σας ακούω].

Το ίδιο βέβαια ισχύει και για πάρα πολλά άλλα ονόματα: ο Γιάννης επισήμως λέγεται Ιωάννης, ο Γιώργος Γεώργιος και πάει λέγοντας. Τον τελευταίο καιρό έχω ακούσει μπαμπάδες και μαμάδες να φωνάζουν το βλαστάρι τους με το πλήρες όνομά του, αλλά αυτή η τάση είναι περιθωριακή νομίζω (όχι και ανύπαρκτη, πάντως: θυμάμαι σε ένα ξενοδοχείο, στο πρωινό, μια επεκτεταμένη οικογένεια, γιαγιαδες, παππούδες, νεαροί γονείς, ξαδέρφια και παραξαδέρφια, να συζητάει διαρκώς για τα κατορθώματα ενός μπόμπιρα που όλοι τον αποκαλούσαν «Μιχαήλ», και του φέρονταν λες κι ήταν αυτοκράτορας του Βυζαντίου τουλάχιστον).

Όταν η αντιστοιχία δεν είναι τόσο προφανής, ίσως χρειάζεται επεξήγηση -αυτό το βλέπουμε, για παράδειγμα, στα ψηφοδέλτια των κομμάτων στις εκλογές, όταν ένας υποψήφιος που είναι γνωστός με τη σύντομη μορφή του ονόματός του, αναγκάζεται να χρησιμοποιήσει την επίσημη, οπότε, αν θέλει, βάζει τη σύντομη μορφή σε παρένθεση. Παράδειγμα, η Λιάνα Κανέλλη, που φέρεται στα ψηφοδέλτια του ΚΚΕ ως Κανέλλη Γαρουφαλιά (Λιάνα), ενώ έτσι εμφανίζεται και στη σελίδα του ιστοτόπου της Βουλής (όπου βλέπω ότι το βιογραφικό της δεν έχει ανανεωθεί μετά το 2009).

59 + 62 = 121

Δεν συνηθίζω να βάζω απλές μαθηματικές πράξεις για τίτλους άρθρων του ιστολογίου, αλλά σήμερα θα κάνουμε μια εξαίρεση -άλλωστε η πράξη του τίτλου δεν είναι τόσο απλή όσο φαίνεται.

Στο ιστολόγιο αφιερώνουμε άρθρα σε αριθμούς, μια φορά το χρόνο -ξεκινήσαμε στις 9/9/2009 και κάθε χρόνο βάζαμε ένα άρθρο, κι έτσι φέτος, στις 21/2/21, αφιερώσαμε άρθρο στον αριθμό 21. Με τη φάμπρικα αυτή θα πάμε, εμείς να ‘μαστε καλά, έως το 31, που θα το δούμε στις 31 κάποιου μηνός του σωτηρίου έτους 2031.

Ωστόσο, τον αριθμό 62 θα τον δούμε σήμερα -για ποιο λόγο; Αφενός διότι ως το 2062 μπορεί να το ξεχάσω. Αφετέρου, επειδή αν κάποιος έτυχε να γεννηθεί στις 2 Νοεμβρίου του 1959 σήμερα θα συμπλήρωνε τα 62 του χρόνια. Ξέρω κάποιον που γεννήθηκε τη μέρα τούτη, δεν τον ξέρετε, είναι απ’ το χωριό. (Για να τα λέμε όλα, αυτό το κόλπο έπιανε καλύτερα το 2018, που ο φίλος μου, γεννημένος το 59, έκλεινε τα 59 του χρόνια, και είχαμε βάλει άρθρο για τον αριθμό 59. Αλλά κανείς δεν είναι τέλειος κι έτσι το αντίστοιχο άρθρο το επανέλαβα και πέρυσι, για τον αριθμό 61, διότι πολύ τον αγαπώ αυτόν τον φίλο μου). Μάλιστα, για το χατίρι του φίλου μου, το ιστολόγιο ξεστρατίζει από το πρόγραμμά του κι έτσι σήμερα Τρίτη δεν θα έχουμε το προγραμματισμένο άρθρο με κείμενα της εποχής του 1821).

Δεν έχει και πολλά να γράψεις για τον αριθμό 62. Δεν είναι καν πρώτος αριθμός, όπως είναι ο 61, ο προηγούμενος. Είναι όμως ημιπρώτος, διότι αποτελεί το γινόμενο δύο πρώτων αριθμών, 2 x 31.

Στη Βικιπαίδεια βρίσκω δυο διακρίσεις που έχει, από μαθηματική άποψη, ο αριθμός 62, που όμως φοβάμαι πως θα σας αφήσουν ασυγκίνητους:

Αφενός είναι ο μικρότερος αριθμός που αποτελεί άθροισμα τριών διαφορετικών τετραγώνων, με δυο τρόπους: 1^2+5^2+6^2, αλλά και 2^2+3^2+7^2. Αφετέρου, είναι ο μοναδικός αριθμός που ο κύβος του αποτελείται από μια τριάδα ψηφίων που επαναλαμβάνονται: 238328. Ε, δεν είναι και πολύ συναρπαστικά.

Στο αρχαίο ελληνικό σύστημα (το κλασικό, όχι το ακροφωνικό) ο 62 γραφόταν ΞΒ’. Στο αττικό ή ακροφωνικό ήταν ΠΔΙΙ. Στο ρωμαϊκό (μοιάζουν) ήταν LXΙI. Ετσι κι αλλιώς, αυτές οι αναπαραστάσεις δεν εμφανίζονται συχνά όπως π.χ. τα ΙΔ’, XIV (του 14) που τα βρίσκουμε σε βασιλιάδες και αρχιερείς -πού να βρεθεί ο 62ος εστεμμένος με το ίδιο μάλιστα όνομα;

59 + 61 = 120

Δεν συνηθίζω να βάζω απλές μαθηματικές πράξεις για τίτλους άρθρων του ιστολογίου, αλλά σήμερα θα κάνουμε μια εξαίρεση -άλλωστε η πράξη του τίτλου δεν είναι τόσο απλή όσο φαίνεται.

Στο ιστολόγιο αφιερώνουμε άρθρα σε αριθμούς, μια φορά το χρόνο -ξεκινήσαμε στις 9/9/2009 και κάθε χρόνο βάζαμε ένα άρθρο, κι έτσι φέτος, πρόσφατα, στις 20/10/20 αφιερώσαμε άρθρο στον αριθμό 20. Με τη φάμπρικα αυτή θα πάμε, εμείς να ‘μαστε καλά, έως το 31, που θα το δούμε στις 31 κάποιου μηνός του σωτηρίου έτους 2031.

Ωστόσο, τον αριθμό 61 θα τον δούμε σήμερα -για ποιο λόγο; Αφενός διότι ως το 2061 μπορεί να το ξεχάσω. Αφετέρου, επειδή αν κάποιος έτυχε να γεννηθεί στις 2 Νοεμβρίου του 1959 σήμερα θα συμπλήρωνε τα 61 του χρόνια. Ξέρω κάποιον που γεννήθηκε τη μέρα τούτη, δεν τον ξέρετε, είναι απ’ το χωριό. (Για να τα λέμε όλα, αυτό το κόλπο έπιανε καλύτερα πρόπερσι, που ο φίλος μου, γεννημένος το 59, έκλεινε τα 59 του χρόνια, και είχαμε βάλει άρθρο για τον αριθμό 59. Αλλά κανείς δεν είναι τέλειος).

Δεν έχει και πολλά να γράψεις για τον αριθμό 61, ενώ ο προηγούμενος, ο αριθμός 60, έχει τόσα και τόσα να πεις γι’ αυτόν, από μαθηματική, ανθρωπολογική-λαογραφική, πολιτισμική ή λεξικογραφική άποψη. Ενώ ο καημένος ο 61 είναι απλώς 60 συν 1. Τουλάχιστον ο 59, που επίσης ήταν σπάνιος αριθμός, ήταν 60 μείον 1 κι έτσι τον βρίσκουμε σε εκφράσεις χρόνου όπως 23:59:59, ενώ το 61 δεν εμφανίζεται διότι είναι το :01 της επόμενης ώρας ή του επόμενου λεπτού.

Το 61 είναι πρώτος αριθμός, διαιρείται δηλαδή μονάχα από τον εαυτό του και από τον 1. Στην ίδια δεκάδα έχουμε πρώτον αριθμό το 67. Το 59 και το 61 λέγονται δίδυμοι πρώτοι αριθμοί, διότι απέχουν κατά 2. Οι μαθηματικοί του ιστολογίου θα μας πουν αν είναι όντως άπειροι οι δίδυμοι πρώτοι.

Στο αρχαίο ελληνικό σύστημα (το κλασικό, όχι το ακροφωνικό) ο 61 γραφόταν ΞΑ’. Στο αττικό ή ακροφωνικό ήταν ΠΔΙ. Στο ρωμαϊκό (μοιάζουν) ήταν LXI. Ετσι κι αλλιώς, αυτές οι αναπαραστάσεις δεν εμφανίζονται συχνά όπως π.χ. τα ΙΔ’, XIV (του 14) που τα βρίσκουμε σε βασιλιάδες και αρχιερείς -πού να βρεθεί ο 61ος εστεμμένος με το ίδιο μάλιστα όνομα;

Γεμάτες πτήσεις, άδεια αεροδρόμια

Tο Σάββατο που μας πέρασε ήρθα στην Ελλάδα. Ήταν να κατέβω και το Πάσχα, αλλά βέβαια το Πάσχα φέτος ακυρώθηκε λόγω της καραντίνας. Συνηθισμένος να έρχομαι πολλές φορές το χρόνο στην Ελλάδα, πάντοτε αεροπορικώς, ήταν η πρώτη φορά εδώ και πολλά χρόνια που έλειψα τόσο μεγάλο διάστημα, πάνω από τρεις μήνες, και χωρίς αυτό να είναι δική μου επιλογή.

Φτάνοντας στο αεροδρόμιο του Λουξεμβούργου, λίγο πριν από το μεσημέρι, το βρήκα άδειο. Στη φωτογραφία, ο χώρος μπροστά από τα τσεκ-ιν, άδειος εντελώς.

Αφού έδωσα τις αποσκευές, διάβασα μια πινακίδα που έλεγε ότι για να προχωρήσω πρέπει να είμαι βέβαιος ότι δεν έχω πυρετό και γενικά δεν έχω συμπτώματα που παραπέμπουν σε κορονοϊό. Δεν είχα, οπότε προχώρησα.

Εννοείται πως όλη αυτη την ώρα φορούσα μάσκα, όπως και όλοι οι (λιγοστοί) άλλοι, είτε προσωπικό εδάφους είτε επιβάτες. Είχα πάρει μαζί μου στη χειραποσκευή δυο υφασμάτινες μάσκες και πεντέξι χειρουργικές.

Αφού πέρασα, πρώτη φορά χωρίς καμιά καθυστέρηση, τον συνήθως εκνευριστικό έλεγχο των χειραποσκευών, καθώς και πάλι ήμουν μόνος μου στον ένα μόνο ιμάντα που λειτουργούσε -προ κορονοϊού είχαν δύο και τρεις ιμάντες σε λειτουργία και βέβαια ήταν γεμάτοι κόσμο- συνέχισα στα duty free και τα διάφορα άλλα καταστήματα του αεροδρομίου, που ήταν τα μισά κλειστά και τα άλλα μισά άδεια από πελατεία, και τελικά κατευθύνθηκα στην πύλη όπου θα γινόταν η επιβίβαση στο αεροπλάνο -στο οποίο πήγαμε με τα πόδια, δεν μπήκαμε στο λεωφορειάκι για να διανύσουμε την έτσι κι αλλιώς μικρή απόσταση.

Το αεροσκάφος όμως ήταν γεμάτο, αν και δεν ήταν από τα μεγαλύτερα -22 νομίζω σειρές με τέσσερις θέσεις στη σειρά, μία παράθυρο και μία διάδρομος από κάθε πλευρά, όλες σχεδόν κατειλημμένες.

Αντίφαση; Πώς γίνεται οι πτήσεις να είναι σχεδόν γεμάτες και τα αεροδρόμια άδεια; Μα, είναι απλό: γίνονται πολύ λιγότερες πτήσεις, ίσως το ένα πέμπτο απ’ όσες γίνονταν π.Κ., και χρησιμοποιούνται και μικρότερου μεγέθους αεροσκάφη. Κι έτσι, οι λιγοστές πτήσεις της ημέρας έχουν ικανοποιητική πληρότητα.

Amstrad PC1512

O υπολογιστής της φωτογραφίας, δηλαδή όχι αυτός ο ίδιος αλλά ένα παρόμοιο μοντέλο, ο Amstrad PC1512, ήταν ο πρώτος μου υπολογιστής. Δεν ξέρω πώς έτυχε να τον θυμηθώ σήμερα, αλλά μου δίνει το έναυσμα για το σημερινό άρθρο.

Τον αγόρασα τέλη του 1986, αν θυμάμαι καλά. Εκείνο το καλοκαίρι είχα απολυθεί απο τον στρατό, είχα πάει διακοπές, και επιστρέφοντας με το καλό είχα αρχίσει να δουλεύω μεταφραστής -κανονικά, με έναρξη επιτηδεύματος, με μπλοκάκι αποδείξεων, με βιβλία, με όλα. Μετάφραζα λογοτεχνικά βιβλία (κυρίως για τη Σύγχρονη Εποχή) και βιβλία πληροφορικής (κυρίως για τον Κλειδαριθμο του Γιάννη Φαλδαμή). Δούλευα πολύ και καλά, κι έβγαζα καλά λεφτά, αφού δεν είχα και πολλά έξοδα -έμενα στο πατρικό μου.

Τον υπολογιστή τον πήρα και σαν εργαλείο για τη δουλειά. Ως τότε, τις μεταφράσεις τις έγραφα με το χέρι -δεν είχα πάρει γραφομηχανή.

Ο Στέλιος Μπεβεράτος, που δούλευε στη Σύγχρονη Εποχή και που μου είχε δώσει αρκετές πολύτιμες συμβουλές στα πρώτα μου βήματα στο μεταφραστικό επάγγελμα, μού είχε δείξει ένα κόλπο, που το είχα υιοθετήσει: έπαιρνα τις κόλες Α4, τις τσάκιζα στο ένα τρίτο του πλάτους της σελίδας, έτσι που να χωριστεί η σελίδα σε δύο στήλες, μία στενή αριστερά και μία φαρδιά δεξιά. Στο δεξί μέρος έγραφα τη μετάφραση και το αριστερό το είχα για διορθώσεις, σημειώσεις, σχόλια. Κάθε δέκα γραμμένες σελίδες τις έπιανα με το συρραπτικό και έφτιαχνα ένα τετραδιάκι. Φυσικα, η μετάφραση ενός βιβλίου χρειαζόταν πολλές δεκάδες τέτοια τετραδιάκια. Έχω κρατήσει τα συρραμμένα χειρόγραφα από το τελευταίο βιβλίο που μετάφρασα με το χέρι, που ήταν το Γεράκι της Μάλτας του Ντάσιελ Χάμετ. Αυτή τη μετάφραση την είχα αρχίσει χειρόγραφη όταν αγόρασα τον υπολογιστή, οπότε τη συνέχισα στο χέρι.

Γενεθλιακά μεζεδάκια

Γενεθλιακά διότι σήμερα έχει γενέθλια, όχι το ιστολόγιο (αυτά τα γιορτάζουμε στις 16 του Φλεβάρη) αλλά η αφεντιά μου που το γράφω. Δεν ωφελεί να το κρύψω, αφού έχω βάλει τη μέρα και στο χτεσινό μηνολόγιο -κι ας είναι η φετινή επέτειο στρογγυλή πολύ.

* Μαργαριτάρι από παιχνίδι γνώσεων, το Μπουμ που παίζεται στον Σκάι.

Ποια από τις παρακάτω μονάδες μέτρησης δεν σχετίζεται με το ηλεκτρικο ρεύμα; λέει η ερώτηση.

Υποθέτω ότι η σωστή απάντηση είναι το Kelvin, μονάδα θερμοκρασίας.

Ωστόσο, μονάδα Amber δεν υπάρχει. Στα ελληνικά λέμε «αμπέρ», διεθνώς γράφεται Ampere.

(Ο Γαλλος επιστήμονας που ονομάστηκε προς τιμήν του η μονάδα, γραφόταν Ampère στα γαλλικά, με αξάν, η οποία όμως δεν κρατήθηκε στο όνομα της μονάδας).

Προφανώς οι υπεύθυνοι του παιχνιδιού επηρεάστηκαν από το Amber alert των ανακοινώσεων και μετέγραψαν το Αμπέρ ως Amber, αλλά τι θα γινόταν αν κάποιος απαντούσε Amber υποστηρίζοντας ότι δεν υπάρχει τέτοια μονάδα;

* Από υποτίτλους, όπως το είδα στα Υπογλώσσια.

Δεν παίρνω όρκο ότι είναι γνήσιο, ούτε ξέρω από ποιαν εκπομπή είναι, αλλά το βρίσκω πολύ διασκεδαστικό οπότε ας το δεχτούμε έστω ως μπεντροβάτο.

Θα μπορούσε να είναι και η αυτοκριτική πολλών αριστερών κομμάτων… 🙂

* Σε ειδησάριο του αστυνομικού δελτίου διαβάζουμε ότι «Δικυκλιστές αστυνομικοί της ομάδας «Ζ» συνέλαβαν δύο άτομα ηλικίας 19 και 19 ετών αντίστοιχα για κατοχή δύο μικροδεμάτων κάνναβης.»

Ομολογώ ότι ποτέ δεν έχω δει να αναφέρεται δυο φορές η ηλικία δυο συνομηλίκων.

Αν και πιο κάτω στην είδηση τα πράγματα αλλάζουν διότι οι δυο συλληφθέντες αναφέρονται ως «19 και 18 ετών αντίστοιχα».

Και πάλι όμως, αντίστοιχα με τι; Με τι γίνεται η αντιστοιχία των ηλικιών; Αν έλεγε ονόματα, και συνέχιζε «19 και 18 ετών αντίστοιχα» θα υπήρχε αντιστοιχία. Εδώ, περισσεύει η λέξη.

(Και θα μου πείτε: Κι εσύ έγραψες εκατό λέξεις για μια λέξη που περισσεύει;)

* Πρωθυπουργικό μαργαριταράκι ή ίσως του κειμενογράφου του.

Εγώ λέω ότι αφού τα δυο πρώτα ρήματα είναι σε συνοπτικό (στιγμιαίο) χρόνο [να τιμήσουμε, να αποδείξουμε] τότε πρέπει και το τρίτο να είναι σε στιγμιαίο, άρα «να συμβάλουμε».

Θα μπορούσε βέβαια να υποστηρίξει κανείς ότι το τρίτο ρήμα αναφέρεται στο διηνεκές, άρα μπορεί να δεχτεί και τον διαρκή χρόνο, αλλά το βρίσκω κάπως δικολαβίστικο. Εγώ τουλάχιστον δεν θα έλεγα «και να προσπαθούμε όλοι να ξημερώσει μια καλύτερη μέρα» αλλά «και να προσπαθήσουμε όλοι να ξημερώσει μια καλύτερη μέρα».

Έχω πάντως προσέξει σε σχέση με αυτά τα ρήματα και τον πονοκέφαλο «ένα ή δύο λ» είναι ότι σε περιπτώσεις αμφιβολίας οι περισσότεροι κλίνουν προς τα δύο λ, και γι’ αυτό θα δείτε περισσότερα «έχω συμβάλλει» από «αυτός συμβάλει». Είναι ψυχολογικό, τα δύο λ φαίνονται πιο πλούσια, πιο επίσημα.

Παρακαλούνται οι φίλοι εκπαιδευτικοί να επιβεβαιώσουν ή να διαψεύσουν την παρατήρησή μου.

* Από κατάστημα εδώ πιο κάτω στη Λεωφόρο Αμφιθέας, η φωτογραφία -πάνω σε κάποια πόρτα, υποθέτω.

Και καλά, ο Έλληνας πελάτης που θα το δει, θα καταλάβει ότι η είσοδος επιτρέπεται μονο στο προσωπικό. Ο αλλοδαπός που δεν ξέρει ελληνικά και που θα δει την επιγραφή, τι συμπέρασμα θα βγάλει;

* Ευχάριστη είναι η ειδηση ότι κυκλοφόρησε νέα περιπέτεια του Αστερίξ, χωρίς πια τον Ουντερζό. Έχουμε παρουσιάσει εδώ μια από τις περιπέτειες της «τρίτης περιόδου», και δεν αποκλείεται να παρουσιάσω και αυτήν όταν τη διαβάσω, αν και δεν λέω περισσότερα διότι θα θυμηθείτε πως έχω χρόνια και ζαμάνια να παρουσιάσω κάποιαν από τις περιπέτειες της πρώτης περιόδου που έχουν απομείνει.

Αλλά αυτά για άλλη φορά. Σήμερα θα παρατηρήσω απλώς μια κοτσάνα σε σχετικό ρεπορτάζ, στην iefimerida, που μας πληροφορεί ότι:

Η νέα ηρωίδα του Αστερίξ είναι γυναίκα και έχει ελληνικό όνομα – Τη λένε Αδρεναλίνη.

Ο συντάκτης είδε ότι το όνομα της ηρωίδας είναι Adrenaline, ξέρει την αντίστοιχη ελληνική λέξη, και επειδή έχει γαλουχηθεί με το ιδεολόγημα ότι «όλα από εμάς τα πήρανε οι ….» συμπέρανε ότι το όνομα Αδρεναλίνη είναι ελληνικό.

Ελληνικό είναι μόνο κατά το ότι υπάρχει τέτοια λέξη στην ελληνική γλώσσα. Αλλά δεν είναι ελληνικής ετυμολογίας. Ο Ιάπωνας χημικός που την πατεντάρισε την ονόμασε Adrenaline επειδή προέρχεται από τα επινεφρίδια, που λέγονται στα αγγλικά adrenal glands, όπου το ad αντιστοιχεί στο «επί» και το renal είναι λατινογενές, νεφρικός. Ελληνική θα ήταν η ονομασία αν την ονόμαζε «επινεφρίνη», και πράγματι νωρίτερα ένας άλλος επιστήμονας είχε πατεντάρει ένα εκχύλισμα, πιθανώς το ίδιο, ως «epinephrine» με αποτέλεσμα να ονομάζεται και έτσι η αδρεναλίνη.

* Από περιοδικό που ενδιαφέρεται για διάσημους.

Η λεζάντα: Η Ζέτα Δούκα και η Μαρία Κορινθίου ανάμεσα στην πρωταγωνίστρια της παράστασης Κατερίνα Παπουτσάκη.

Εγώ ομολογώ ότι δεν ξέρω καλά τους πλούσιους και τους διάσημους της χώρας, οπότε αδυνατώ να αναγνωρίσω ποια κυρία είναι η Κατερίνα Παπουτσάκη, αλλά είναι πολύ δύσκολο οι δυο άλλες να βρεθούν «ανάμεσα» σε κάποιον, τουλάχιστον όσο αυτός ο κάποιος διατηρεί τη σωματική του ακεραιότητα.

Υποθέτω ότι η κ. Παπουτσάκη βρίσκεται στη μέση, δηλαδή αυτή βρίσκεται ανάμεσα στις δύο αλλες. Ο συντάκτης της λεζάντας δεν είχε πρόχειρη τη λέξη (εκατέρωθεν; γύρω από;) και δεν ήθελε να αναποδογυρίσει τη διατύπωση (η ΚΠ ανάμεσα στις ΖΔ και ΜΚ), οπότε προέκυψε το «ανάμεσα στην Κατερίνα Παπουτσάκη»!

* Ο φίλος μας ο Στάζιμπος ανέβασε ένα πολύ αστείο στιγμιότυπο από κάποια πρωινή εκπομπή, στο οποίο η προσκαλεσμένη, ξεκινώντας από τα μπλεγμένα συναισθηματικά προβλήματα μιας τηλεθεάτριας και τη λέξη ζιγκολό, συνεχίζει με την τουρκική γλώσσα που έχει ελληνικές λέξεις για τα ψάρια όπως μπαρμπούνια και τσιπούρες, και ξαφνικά αρχίζει να ωρύεται επειδή «τα παιδιά μας στο σχολείο μαθαίνουν πως η ελληνική γλώσσα είναι ινδοευρωπαϊκή».

Όπως λεει και ο ίδιος ο Στάζιμπο:

Τι χάνουμε κάθε πρωί!
Ινδοευρωπαϊκή τρικυμία από ανθρωπολόγο-ψυχαναλύτρια, διδακτόρισσα της Ιατρικής Σχο­λής του Πανεπιστημίου Αθηνών

Δείτε το, είναι πολύ αστείο:

Πλάκα έχει η απορημένη έκφραση της παρουσιάστριας: τι σχέση έχει αυτό [η ινδοευρωπαϊκή θεωρία] με το πρόβλημα της κ. Τάνιας;

* Μου το στείλανε και δεν ξέρω αν είναι αυθεντικό, αλλά μάλλον είναι.

H οδός Πρωτογένους βρίσκεται στο Μοναστηράκι, πάντως.

Αλλά είναι ένα σχετικά μικρό δρομάκι, ενώ για να τιμηθεί το πρωτογενές πλεόνασμα θα έπρεπε να του αφιερωθεί μια κεντρική λεωφόρος.

* Άρθρο-περιβόλι στο in.gr, που θα μπορούσε να μας δώσει έναυσμα και για ολόκληρο άρθρο ως απάντηση.

Το άρθρο, που το υπογράφει κάποιος Γρηγόρης Καλογερόπουλος, συγγραφέας, δόκτωρ του Πανεπιστημίου της Σορβόννης, έχει τον τίτλο:

Γιατί είναι απαράδεκτο να μετονομαστεί το Ζάππειο σε Ολύμπιο Μέγαρο

και μας δίνει με τον υπότιτλο μιαν ιδέα για το περιεχόμενό του:

Το Ζάππειο δεν έχει  ορόφους για να πάρει την ονομασία ετυμολογικά ως Μέγαρο, όπως για παράδειγμα το κτήριο της Βουλής των Ελλήνων το όποιο έχει πολλούς ορόφους και πατώματα αποκαλείται δικαίως Μέγαρο Βουλής.

Καταρχάς, είναι πολύ τσαπατσούλικα γραμμένο. Ίσως το έχει κατακρεουργήσει ο κορέκτορας, αλλιώς δεν εξηγούνται διατυπώσεις όπως «Ολύμπιον Μεγάρων», αλλά αυτό δεν εξηγεί πώς η Ιλιάδα του Ομήρου έγινε Αλιάδα (σκορδαλιά).

Όμως τα τυπογραφικά λάθη είναι απλώς τα ορντέβρ. Ο συντάκτης, για να υποστηρίξει την κατά τα άλλα μάλλον σωστή αντίθεσή του στην προτεινόμενη (;) μετονομασία του Ζάππειου (εδώ κι εγώ συμφωνώ μαζί του), επιστρατεύει το Λερναίο και διατείνεται ότι η ίδια η ελληνική γλώσσα (!) αντιτίθεται στη μετονομασία:

Θα βάλλουμε λοιπόν τα αράγματα στις πιο μικρές λεπτομέρειες που από ετυμολογικής πλευράς μια τέτοια μετονομασία η βασίλισσα των Γλωσσών όπως είναι η Ελληνική Γλώσσα δεν το επιτρέπει.

Οπως είναι γνωστό η Ελληνική Γλώσσα διαφέρει από τις άλλες γλώσσες στη δομή της, καθότι η ελληνική Γλωσσά είναι Γλώσσα Εννοιολογική σε αντίθεση με τις άλλες γλώσσες οι οποίες δεν είναι και αποκαλούνται Σημασιολογικές Γλώσσες. Ο Όρος εννοιολογική γλώσσα, σημαίνει ότι κάθε λέξη έχει μια ετυμολογική έννοια, ενώ στις άλλες γλώσσες δεν συμβαίνει αυτό. Για παράδειγμα η λέξη αυτοκίνητο, ένια το αντικείμενο το όποιο κινείται από μόνο του , ενώ η ιδία λέξη στην Αγγλική ας λάβουμε για παράδειγμα Γλώσσα, πήρε την ονομασία car χωρίς έννοια. Με αλλά λόγια όταν θα βλέπει κάνεις αυτό το αντικείμενο θα το ονομάζει απλά car.

Κούνια που τον κούναγε τον κακομοίρη, που λέει ότι σπούδασε στη Σορβόννη αλλά δεν ξέρει πως ο όρος «αυτοκίνητο» είναι μεταφραστικό δάνειο από το γαλλικό automobile (αν και υπήρχε και στην αρχαιότητα επίθετο «αυτοκίνητος»), ενώ φαίνεται να πιστεύει ότι το αγγλικό car είναι μια λέξη που προέκυψε τυχαία, «χωρίς έννοια». Φυσικά, αυτό που μας λέει είναι πως για έναν που ξέρει ελληνικά ειναι διαφανής (περίπου) η ετυμολογία της λέξης «αυτοκίνητο» ενώ δεν είναι η ετυμολογία της λέξης car.

Και συνεχίζει υποστηρίζοντας ότι δεν μπορεί το Ζάππειο να ονομαστεί Μέγαρο όχι επειδή έτσι παραβιάζεται η θέληση του Ζάππα αλλά επειδή… δεν έχει ορόφους ενώ η λέξη Μέγαρον υποχρεωτικά, ως εκ της ετυμολογίας της, δίνεται τάχα μόνο σε πολυώροφα κτίρια.

Η λέξη μέγαρο, παράγεται με πρώτο συνθετικό τη λέξη μέγας και δεύτερο συνθετικό τη λέξη αρούρη που θα πει η Γή ή από το ρήμα αίρω που θα πει υψώνομαι.

Κατ αυτόν τον τρόπο η λέξη Μέγαρο σημαίνει ετυμολογικά αυτό το όποιο υψώνεται κατά μέγιστο τρόπο πάνω από τη Γη. Με διαφορικά λόγια αυτό το οίκημα το όποιο έχει πολλά πατώματα , πολλούς ορόφους, όπως δηλαδή ήταν και τα ανάκτορα της Κνωσού στην Κρήτη επί Μινωικής Εποχής αλλά και τα ανάκτορα του Οδυσσέα στη Ιθάκη.

Η ετυμολογια που μας δίνει ο δόκτορας από τη Σορβόννη είναι παρμένη από κάποιο «μέγα ετυμολογικόν» και φαίνεται ότι είναι παρετυμολογία από το γεγονός ότι δίνει δυο εκδοχές. Τα σοβαρά λεξικά δεν διστάζουν να δηλώσουν άγνοια -για παράδειγμα ο Σαντρέν αρκείται να εικάσει ότι ίσως πρόκειται για δάνειο και ότι δεν ξέρουμε ποια σχέση έχει με το τοπωνύμιο Μέγαρα.

Επίσης, αυτό που καθορίζει τη σημασία μιας λέξης δεν είναι βεβαίως η ετυμολογία της αλλά η χρήση της στα κείμενα. Και η λέξη «μέγαρο» στον Όμηρο δεν σημαίνει καθόλου «πολυώροφο κτίριο» αλλά μια μεγάλη αίθουσα, σαν αυτήν που υπήρχε στα ανάκτορα της εποχής, ή και το υπνοδωμάτιο ή τον γυναικωνίτη. Στον Ηρόδοτο πάλι, η λ. μέγαρον χρησιμοποιείται με τη σημασία «ναός, ιερό» (και για το μαντείο των Δελφών). Ακόμα κι αν η γενική σημασία είναι ένα μεγάλο και επιβλητικό κτίριο, αυτό δεν αποκλείει βέβαια το Ζάππειο.

* Ένα άλλο θέμα στο οποίο θα μπορούσαμε να αφιερώσουμε άρθρο την περασμένη εβδομάδα ήταν η παρέλαση της 28ης Οκτωβρίου ή μαλλον τα όσα ακολούθησαν την παρέλαση στη Νέα Φιλαδέλφεια με το χάπενινγκ αλά Μόντι Πάιθον. Δεν έτυχε.

Προσέχτηκε επίσης η κοπέλα από την Αφρική που ήταν σημαιοφόρος σε κάποιο λύκειο και που απέσπασε γενικώς επαινετικά σχόλια αν και κάποιος κύριος στο Φέισμπουκ (έκοψα το όνομά του) έκρινε σκόπιμο να μεμφθεί τα άλλα παιδιά της τάξης της (τα ημεδαπά βεβαίως) διότι δεν έδειξαν… άμυλα.

.

Κάτι άλλο που πρόσεξα στις φετινές παρελάσεις ήταν οι… ατομικές εξέδρες επισήμων, όπως εδώ στις φωτογραφίες, αριστερά για δύο άτομα στην Καλλιθέα (με μια βουλεύτρια του κυβερνητικού κόμματος και τον δήμαρχο της πολης) και δεξιά στην Παιανία σε ατομική συσκευασία μόνο για τον δήμαρχο.

Αλλά εμείς εδώ λεξιλογούμε. Πώς λοιπόν θα πούμε στην τρισχιλιετή μας αυτές τις ατομικές εξέδρες; Βαθρίδια; Εγώβαθρα; Πείτε κάτι.

* Μια κωμική νότα στο τραγικό γεγονός της γυναίκας που ηταν νεκρή επί 15 χρόνια στην Ισπανία και δεν την αναζήτησε κανείς ενώ οι λογαριασμοί του διαμερίσματός της πληρώνονταν με πάγια διαταγή από τον τραπεζικό της λογαριασμό. Γράφει το σχετικό άρθρο:

Πυροσβέστες μπήκαν μέσα από το μπαλκόνι καθώς κανείς δεν είχε κλειδιά, ενώ διαπιστώθηκε πως είχε πεθάνει από φυσικά αίτια ενώ έπαιζε πιάνο.

Έτσι λόγω των υγρών συνθηκών και του καλού εξαερισμού, το σώμα της είχε γίνει μούμια στη μπανιέρα.

Πιάνο στη μπανιέρα; Κάτι δεν πάει καλά. Ίσως χάθηκε στη μετάφραση, ίσως ο κορέκτορας να έβαλε το χέρι του ή κάποιο πρόγραμμα αναγνώρισης φωνής, πάντως, χωρίς να ανατρέξω στο πρωτότυπο, μαντεύω πως το σωστό είναι ότι η άτυχη γυναίκα βρήκε τον θάνατο «ενώ έκανε μπάνιο» και όχι «ενώ έπαιζε πιάνο».

* Και τελειώνω με μια ακλισιά στο περιθώριο της θλιβερότατης είδησης του θανάτου του Γιάννη Σπανού:

Ο συγκινητικός αποχαιρετισμός της Άλκηστις Πρωτοψάλτη, τιτλοφορεί ιστότοπος.

Όπως σχολίασα: Δεν θέλατε την Άλκηστη να κλίνεται, φάτε άκλιτη την Άλκηστις.

Διότι βέβαια, η Άλκηστη της Άλκηστης μια χαρά κλίνεται. Όμως η Άλκηστις δεν συμμορφώνεται με το τυπικό της νέας ελληνικής οπότε η μοίρα της είναι να μένει πολύ συχνά άκλιτη. Όπως και ο Ξενοφών, ας πούμε, ή ο Ρούντολφ (το ελαφάκι).

Καλό σαββατοκύριακο και χρόνια μου πολλά, του χρόνου νάμαστε καλά και να τα λέμε!