O τίτλος είναι από μια παλιά (1985) ταινία του Στίβεν Φρίαρς, όπου όμως δεν γίνεται λόγος για συσκευή, όπως στην εικόνα που συνοδεύει το άρθρο (την πήρα από τη Βικιπαίδεια, δεν κάνω γκρίζα διαφήμιση) αλλά για επιχείρηση, κατάστημα με πολλά πλυντήρια, όπου πηγαίνουν όσοι δεν έχουν πλυντήριο στο σπίτι τους, και πλένουν τα ρούχα τους.
Τον καιρό που βγήκε η ταινία δεν υπήρχαν πολλά τέτοια καταστήματα στην Ελλάδα, ενώ στην Αγγλία ήταν κοινός τόπος. Στα αγγλικά, η συσκευή είναι washing machine ενώ το κατάστημα είναι laundrette. My beautiful laundrette ήταν ο τίτλος της ταινίας τού Φρίαρς.
Φυσικά, υπάρχουν και πλυντήρια πιάτων. Στο σημερινό άρθρο όμως δεν θα συζητήσουμε ούτε για αυτά, ούτε για τα άλλα των ρούχων, ούτε καν για την ταινία του Φρίαρς, ο (ελληνικός) τίτλος της οποίας έχει γίνει παροιμιώδης, αφού θα τον βρείτε να χρησιμοποιείται συχνά ως τίτλος άρθρων. Θα πούμε για το ξέπλυμα.
Το ρήμα «ξεπλένω», σύμφωνα με το Χρηστικό Λεξικό, σημαίνει: 1. πλένω κάτι, συνήθ. πρόχειρα και επιφανειακά: ~ τον νεροχύτη/την πληγή (= καθαρίζω). ~ το στόμα μου.|| Η βροχή ~νε τους δρόμους. 2. (ειδικότ.) αφαιρώ τη σαπουνάδα, κυρ. με νερό: ~ τα πιάτα/τα ποτήρια/το πρόσωπό μου/τα ρούχα/τα χέρια μου. ΣΥΝ. ξεβγάζω (1) 3. (μτφ.) απαλλάσσω από ντροπή, συναισθηματικό βάρος, αποκαθιστώ ηθικά: Για να ~νει τις αμαρτίες/την προσβολή … 4. (μτφ.) διοχετεύω χρήματα που αποκτήθηκαν παράνομα σε μεσάζοντα, ξένη χώρα ή εταιρεία, ώστε να φαίνονται νόμιμα.
Οι δυο πρώτες σημασίες είναι κυριολεκτικές. Στο άρθρο θα εστιαστούμε στην τρίτη και στην τέταρτη σημασία, τις μεταφορικές. Η τρίτη σημασία στο λεξικό έχει χροιά ουδέτερη ή θετική, όμως τα τελευταία ιδίως χρόνια έχει κάπως επεκταθεί και χρησιμοποιείται επικριτικά, όταν κάποιος προσπαθεί να αθωώσει ή να κάνει πιο παρουσιάσιμο κάποιον ή κάτι.