Μεζεδάκια μόνο για εμβολιασμένους

Όπως θα έχετε αντιληφθεί, η κυβέρνηση αποφάσισε νέα μέτρα για την ανάσχεση της πανδημίας. Έτσι, όπως αντιγράφω, από μεθαύριο Δευτέρα: «Στα κέντρα διασκέδασης, στους κλειστούς (εσωτερικούς) χώρους εστίασης, στα θέατρα, στους κινηματογράφους, στα μουσεία, στις εκθέσεις, στα συνέδρια, στα γυμναστήρια και στα γήπεδα δυνατότητα πρόσβασης και δια ζώσης παρουσίας έχουν μόνο οι εμβολιασμένοι ή εντός των τελευταίων έξι (6) μηνών νοσήσαντες από τη νόσο COVID-19 ενήλικοι συμπολίτες μας. Οι ανεμβολίαστοι ενήλικοι συμπολίτες μας δεν έχουν δυνατότητα φυσικής πρόσβασης στους προαναφερθέντες χώρους για την προστασία, πρωτίστως, της δικής τους υγείας».

Και γεννάται το ερώτημα: τα ιστολόγια δεν πρέπει τάχα να εξομοιωθούν με τους παραπάνω χώρους διασκέδασης, πολιτιστικών δραστηριοτήτων και άσκησης; Αλλά, αν είναι έτσι, μήπως πρέπει και εδώ δυνατότητα πρόσβασης να έχουν μόνο οι εμβολιασμένοι; Πριν από δυο βδομάδες, το αντίστοιχο άρθρο μας είχε τίτλο «Μεζεδάκια μόνο με ράπιντ τεστ». Τώρα, προχωράμε κι εμείς ένα βήμα πιο πέρα και περιμένουμε από τη σεβαστή μας κυβέρνηση μιαν εύλογη αποζημίωση για την αναγκαστικά μειωμένη προσέλευση.

* Δείτε όμως τη διατύπωση από το πρόσφατο διάγγελμα (που δεν είναι, αλλά έτσι χαρακτηρίστηκε) του πρωθυπουργού μας. Eίναι άραγε σαφές το ότι «όλοι οι ανεμβολίαστοι, πέραν της εστίασης, δεν θα εισέρχονται και σε άλλες κλειστές αίθουσες»; Δεν ξέρω κατά πόσο θα βελτιωνόταν αν το «και σε άλλες» το αλλάζαμε σε «ούτε σε άλλες». Εσείς τι λέτε;

* Φίλος του ιστολογίου σημείωσε επίσης ότι ο πρωιθυπουργός είπε «κομματοκοποιώντας» και «εργαλοποίηση».

Μάλλον είναι θέμα κακής άρθρωσης, αν και κάποιος κακεντρεχής θα σκεφτόταν ότι σκοντάφτει σε άγνωστες λέξεις. Αλλά βέβαια δεν του είναι άγνωστες.

* Μαργαριτάρι σε κοινοβουλευτική ερώτηση πολλών βουλευτριών και βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ (εξ οικείων τα βέλη). Γίνεται λόγος για μια καταγγελία συγκάλυψης σεξουαλικής παρενόχλησης και στην αρχή επισημαίνεται ότι:

Η Κυβέρνηση της ΝΔ διατείνεται πώς έχει ενσκήψει με την δέουσα πολιτική ευαισθησία και έχει λάβει τα κατάλληλα μέτρα για την αντιμετώπιση της έμφυλης βίας…

Αν το έκαναν για λογοπαίγνιο, θα ήταν πετυχημένο, διότι το «ενσκήπτω» κανονικά λέγεται για κακό που εμφανίζεται άξαφνα και απροσδόκητα: μια καταιγίδα, μια επιδημία ας πούμε. Το συχνό αυτό λάθος οφείλεται στη θεληση πολλών ομιλητών να κάνουν λογιότερο το «σκύβω» που τους φαίνεται πολύ λαϊκό (ίσως και άσεμνο, τι να πω). Αλλά τα μεταξωτά έχουν και κανόνες -εδώ, ας πούμε, θα έπρεπε να πουν «έχει εγκύψει», αυτό είναι το μακιγιαρισμένο «σκύβω», δεν είναι το «ενσκήπτω».

Η ίδια ερώτηση έχει δυο τουλάχιστον φορές το «ο καταγγέλων», ενώ βέβαια θέλει δύο λ: καταγγελία, αλλά καταγγέλλω, καταγγέλλων.

* Η οθονιά είναι από το Σκάι, από το ρεπορτάζ για το απίστευτο περιστατικό με τη γυναίκα που πέθανε στη Θεσσαλονίκη επειδή ακολουθούσε τις συμβουλές ενός αντιεμβολιαστή επόπτη υγείας.

Η «μητέρα 51 ετών» λέει ότι «ήταν θέλημα Θεού» να πεθάνει η ανεμβολίαστη κόρη της, που βλέπουμε πιξελαρισμένη τη μορφή της να φοράει το νυφικό.

Ωστόσο, από άλλα ρεπορτάζ ξέρουμε και το όνομα της νεκρής, και ξέρουμε ότι η νεκρή ήταν 51 ετών, όχι η μητέρα της. Άρα, το «Μητέρα 51 ετών» θα έπρεπε να είναι «Μητέρα 51χρονης» ή κάτι τέτοιο.

Ένα τελευταίο φάλτσο, δηλαδή, σε αυτή την παράλογη ιστορία.

Μεζεδάκια είκοσι χρόνια μετά

Είκοσι χρόνια μετά την 11η Σεπτεμβρίου 2001, βέβαια, μια από τις λιγοστές σημαδιακές ημερομηνίες στη διάρκεια της ζωής μας. Και είναι βέβαια μεγάλη ειρωνεία της ιστορίας πως η εικοστή επέτειος από την επίθεση στους Δίδυμους Πύργους θα συμπέσει με την ορκωμοσία της νέας κυβέρνησης των Ταλιμπάν στο Αφγανιστάν, οι οποίοι βέβαια βρέθηκαν σε αυτή τη θέση αν όχι με τις ευλογίες πάντως με την ανοχή των ΗΠΑ.

Αν η φετινή 11η Σεπτεμβρίου έπεφτε καθημερινή, ίσως να αφιερωναμε ένα άρθρο -και ίσως όχι τόσο πολύ με αναλύσεις όσο με αφηγήσεις του καθενός μας, τι έκανε εκείνη τη μέρα που όλος ο πλανήτης είδε σε ζωντανή μετάδοση (απομεσήμερο ήταν στα μέρη μας) το Μπόινγκ να πέφτει πάνω στον δεύτερο πύργο.

Αλλά σήμερα είναι Σάββατο και το πρόγραμμα επιβάλλει να δημοσιεύσουμε μεζεδάκια, παναπεί ανάλαφρο γλωσσικό σχολιασμό. Οπότε, το επετειακό μας άρθρο αναβάλλεται για τα 25 ή τα 30 χρόνια της επετείου (αν δεν πέφτει Σαββατοκύριακο τότε).

Και ξεκινάμε ανάλαφρα, με έναν διάλογο από το Φέισμπουκ.

Αγνοώ πώς ξεκίνησε η συζήτηση και τι ήταν εκείνο που έκανε τον ένα συνομιλητή να ανατρέξει στον θάνατο του Σωκράτη.

— Ντροπή σου Έλληνα. Εσύ θα έδινες πρώτος το κύμινο (ή έστω κίμηνο) στο Σωκράτη.

Φαίνεται ότι ο Σωκράτης πέθανε από την υπερβολική κατανάλωση κύμινου -ίσως το βάζανε στα σουτζουκάκια της εποχής, ίσως πάλι να το πίνανε σε αφέψημα ή σε ηδύποτο όπως είναι το κιούμελ.

Αυτή η δεύτερη εκδοχή φαίνεται ελκυστική, διότι εξηγεί και την προέλευση μιας παροιμιακής φράσης της νέας ελληνικής. Δεν αποκλείεται, δηλαδή, οι αρχαίοι να λέγανε «ώσπου να πιεις κύμινο», και μέσα στους αιώνες η φράση να μεταλλάχθηκε σε «ώσπου να πεις κύμινο».

(Για να μην τα δω αυτά αναδημοσιευμένα πουθενά, σπεύδω να δηλώσω ότι τα γράφω στα αστεία).

* Συνεχίζω με μια παρωνυχίδα από ρεπορτάζ για το φονικό που συνέβη στη Φλόριντα.

Ο δράστης, ο 33χρονος Μπράιαν Ρίλεϊ, επίσης τραυμάτισε ένα 11χρονο κορίτσι, στο περιστατικό που έγινε στο Λέικλαντ, κοντά στην Τάμπα. Το κορίτσι είχε επτά τραύματα από σφαίρες και υποβλήθηκε σε επέμβαση. 

Οπως το διαβάζω εγώ, το κορίτσι είχε ήδη επτά τραύματα από σφαίρες, πριν το τραυματίσει ο Ρίλεϊ. Επειδή το ρήμα «έχω» δεν επιτρέπει διάκριση αορίστου και παρατατικού, που εδώ χρειάζεται, θα έβαζα «το κορίτσι υπέστη επτά τραύματα».

Σημειώνω επίσης το απρόσεχτο «πάσχει από μετατραυματική διαταραχή μετατραυματικού στρες» -το πρώτο από τα δύο περισσεύει θαρρώ.

Μεζεδάκια με ελευθερία, ισότητα και αδελφότητα

Ο λόγος που δίνω αυτόν τον τίτλο στο εβδομαδιαίο πολυσυλλεκτικό μας άρθρο δεν είναι (μόνο) ότι την εβδομάδα που μας πέρασε είχαμε την εθνική γιορτή της Γαλλίας που είναι και η επέτειος της άλωσης της Βαστίλλης και της έναρξης της μεγάλης Γαλλικής Επαναστασης. Είναι (επίσης) ότι θα σχολιάσουμε μια συζήτηση που έγινε στον μικρόκοσμο των σόσιαλ, σχετικά με το αν είναι λάθος (!) να αποδίδεται «Ελευθερία-Ισότητα-Αδελφότητα» στα ελληνικά το πασίγνωστο τρίπτυχο των ιδανικών της Επανάστασης, το Liberté, Egalité, Fraternité. Θα μπορούσα (και ίσως θα έπρεπε, δεν ξέρω) να αφιερώσω ξεχωριστό άρθρο σε αυτή τη συζήτηση, αλλά τελικά αποφάσισα να τη στριμώξω στην πιατέλα, ελπίζοντας να μην επισκιάσει τα άλλα μεζεδάκια.

* Και ξεκινάμε με ένα ορντέβρ, της κατηγορίας των άχρηστων εισαγωγικών.

Σε ρεπορτάζ για… κλοπή λειψάνου του αγίου Νεκταρίου, που έγινε στη Ναύπακτο, διαβαζουμε ότι: αναμένεται στο χώρο και η σήμανση προκειμένου να «πάρει» αποτυπώματα.

Καταλάβατε; Πηγαίνουν εκεί, κάνουν ότι παίρνουν αποτυπώματα, στην πραγματικότητα όμως δεν παιρνουν και παίζουν όλη τη μέρα τάβλι στο καφενείο.

Αλλά εγώ ήξερα ότι ο άγιος Νεκτάριος βρίσκεται θαμμένος στην Αιγινα. Πώς γίνεται το λείψανό του να είναι στη Ναύπακτο; Θα μου πειτε, λείψανο μπορεί να είναι ένα μέλος του αγίου, ένα δάχτυλο ακόμα. Αλλά κι αυτός ο διαμελισμός δεν είναι τάχα ιεροσυλία;

* Φωτογραφικό μπέρδεμα στο Λίμπεραλ.

Το άρθρο για τη δήλωση του εφοπλιστή Μαρτίνου συνοδεύτηκε από φωτογραφία του… Ανδρέα Μαρτίνη, που ήταν διοικητής στο νοσοκομείο Ερρίκος Ντυνάν και αν θυμάμαι καλά έχει καταδικαστεί για ξέπλυμα χρήματος -αλλά δεν μπήκε φυλακή διότι δεν έκλεψε μπρίζες.

Βέβαια και η δήλωση του Μαρτίνου έχει ενδιαφέρον γλωσσικό, μια και προσθέτει έναν καινούργιο όρο στην τρισχιλιετή μας, αλλά και παρουσιάζει τρικυμισμένη σύνταξη, όχι περίεργο βέβαια από έναν άνθρωπο της θάλασσας:

«Η τζαμοποίηση τής Αγίας Σοφίας είναι προσβολή για την διεθνή κοινότητα και μία ακόμη εξοργιστική και κραυγαλαία [sic] αναίτια πρόκληση τής Τουρκίας πού πλέον καταστεί σαφές ότι δεν μπορεί να υπάρχουν επί ίσοις όροις συνομιλίες μέ ένα ισλαμιστικό εθνικιστικό καθεστώς»

Σημειώνουμε λοιπόν τη τζαμοποίηση. Κατά τα άλλα, εμείς οι απλοί θνητοί, που δεν έχουμε εφοπλιστικές περγαμηνές, θα συνεχίσουμε να γράφουμε ότι το τάδε γεγονός «καθιστά σαφές», ή «κάνει σαφές» αν δεν θέλουμε να φορέσουμε φαρδομάνικα, ή «δείχνει καθαρά/ολοφάνερα» ή κάτι τέτοιο τέλος πάντων.

* Κι ένα από την Αυγή. Σε άρθρο για την αστυνομική καταστολή διαβάζω «Και οι εποχούμενοι άνδρες των ανασυσταθέντων ειδικών μονάδων της αστυνομίας….»

Λάθος βέβαια, αφού οι μονάδες είναι θηλυκές και ο τύπος της μετοχής αρσενικός, λάθος συχνότατο, στην ατέλειωτη σειρά των -θέντων, των πληγέντων περιοχών και των δοθέντων εξηγήσεων.

Λάθος βέβαια, αλλά ποιο στόμα θα πει το σωστό; «των ανασυσταθεισών ειδικών μονάδων»; Και είναι και σφιχτή η σύνταξη εδώ και δεν σηκώνει εύκολα την ανάλυση της μετοχής. Των ανασυσταμένων ειδικών μονάδων θα έβαζα εγώ. Το στομάχι μου δεν αντέχει το «ανασυσταθεισών». Καλά έλεγε ο Ροΐδης για αυτόματη εξέγερση του αυτιού μας.

* Και περνάμε στο κυρίως πιάτο ή τέλος πάντων στο μεζεδάκι που τιτλοδότησε (το λέμε αυτό; οι χημικοί το δέχονται;) το σημερινό μας άρθρο.

Μεταβαλεντινικά μεζεδάκια

Χτες ήταν του Αγίου Βαλεντίνου, οπότε βρήκα τίτλο για το σημερινό εβδομαδιαίο πολυσυλλεκτικό μας άρθρο και ταυτόχρονα -για να θυμηθούμε τα μεζεδάκια της προηγούμενης εβδομάδας- σκότωσα δυο κατοικίδια πουλιά και εμπλούτισα την υπερτρισχιλιετή μας με μιαν ακόμα λέξη. Μετά+Βαλεντίνος μας δίνει μεταβαλεντινικός. Αν πούμε μετά+αγιοβαλεντίνος, μεταγιοβαλεντινικός, θα βρεθεί κάποιος  να μας θυμίσει πως ο άγιος έπαιρνε δασεία, άρα μεθαγιο…. Οπότε καλύτερα να γλιτώσουμε και δυο συλλαβές, μεταβαλεντινικός.

* Ξεκινάω με ένα γράμμα φίλου, ο οποίος μου βάζει τα γυαλιά, ή με αναγκάζει να βάλω γυαλιά, διότι αναφέρεται στο πρόγραμμα μιας θεατρικής παράστασης που είδα κι εγώ πρόσφατα και που μάλιστα την παρουσίασα στο ιστολόγιο, τη Μήδεια του Μποστ. Kι όμως, δεν πρόσεξα το μαργαριτάρι που επισημαίνει ο φίλος μας.

Μου γράφει:

Πριν από μερικές ημέρες παρακολούθησα τη Μήδεια του Μποστ στη Θεσσαλονίκη. Όπως συνηθίζω, αγόρασα το πρόγραμμα που εκδόθηκε για την παράσταση στο θέατρο Αυλαία. Καθώς είχε ορισμένα ενδιαφέροντα κείμενα, εκτός από δηλώσεις των συντελεστών της παράστασης, το διάβασα ολόκληρο.

Σε κείμενο για το έργο, το οποίο προέρχεται από μεταπτυχιακή διατριβή που υποβλήθηκε στο Τμήμα Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Πατρών, διαπίστωσα με έκπληξη πως ο συγγραφέας κάνει λόγο για μητροκτονία (σε δύο σημεία μάλιστα), ενώ η Μήδεια είναι παιδοκτόνος. Μητροκτόνος είναι αυτός που έχει σκοτώσει τη μητέρα του, έτσι ξέρω τουλάχιστον.
Καθώς η έκδοση είναι φτιαγμένη κάπως στο πόδι με αρκετά λάθη αναζήτησα τη διατριβή και διαπίστωσα πως δεν πρόκειται περί λάθους του προγράμματος, αλλά της ίδιας της μεταπτυχιακής διατριβής (δες σελίδα 17 στο pdf). Πρόκειται για μια ακόμη περίπτωση «τιμητή»; Θα ήθελα το σχόλιό σου.

Μεταμπρεξιτικά μεζεδάκια

Από τα μεσάνυχτα της Παρασκευής, το Ηνωμένο Βασίλειο δεν είναι πια μέλος της ΕΕ -μ’ άλλα λόγια, συντελέστηκε το Μπρέξιτ, αν και πίσω έχει η αχλάδα την ουρά, αφού μέσα σε 11 μήνες (παρά δύο μέρες, λέει ο ακριβολόγος) οι δυο πλευρές πρέπει να συμφωνήσουν τη μελλοντική τους σχέση -κάτι που, κανονικά, παίρνει χρόνια.

Το σημερινό εβδομαδιαίο πολυσυλλεκτικό μας άρθρο, που δημοσιεύεται ετεροχρονισμένο διότι χτες που ήταν η συνηθισμένη του μέρα έπεφτε πρώτη του μηνός και είχαμε το μηνολόγιο, είναι το πρώτο μετά το Μπρέξιτ -οπότε, ο τίτλος είναι αναμενόμενος. Ωστόσο, δεν έχουμε μεζεδάκια για το Μπρέξιτ.

* Και ξεκινάμε με ένα μαργαριτάρι που είναι αρμοδιότητα του ληξιάρχου της Νομανσλάνδης.

H φυλή Amazon, λοιπόν, κέρδισε αγωγή εναντίον εταιρείας πετρελαίου και μπόρεσε να διασώσει χιλιάδες στρέμματα τροπικού δάσους.

Μακάρι να αληθεύει η είδηση -διότι συνήθως τέτοια αισιόδοξα νέα από μακρινές χώρες δεν είναι πάντοτε αληθινά- αλλά το όνομα της φυλής ασφαλώς δεν είναι Amazon, δεν έχει αρχίσει (ακόμα) ο κολοσσός του ηλεμπορίου να εμπορεύεται ή να σπονσοράρει εθνότητες.

Απλώς, το αγγλικό ήταν Amazon Tribe Wins Lawsuit Against Oil Company… Το όνομα της φυλής, παρεμπιπτόντως, είναι Waorani.

* Kαι συνεχίζουμε νομανσλανδιανά, αποκαλύπτοντας μια μεγάλη χώρα που μέχρι τώρα παρέμενε άγνωστη. Το εύρημα το ψάρεψε ο φίλος Δρ. Ζίμπενμαλ και το ανακοίνωσε στο Φέισμπουκ και σας το μεταφέρω εδώ. Ξέρετε ποια είναι η Αλμεγλένη;

Δεν ξέρετε, οπότε το λογικό είναι να το γκουγκλίσετε. Και αν το γκουγκλίσετε, παίρνετε τα εξής αποτελέσματα.

Το ερώτημα που τίθεται σχετικά με τις πολιτικές που ακολουθούν είναι η αντικατάσταση αντικειμένων αντικατάστασης και αντιπαράθεσης στην Αλμεγλένη.

ή

Σχετικά με την Αλμεγλένη, οι διαμαρτυρόμενοι διαμαρτύρονται για την κατηγορία των δράσεων της Γαλλικής Δράσης, οι οποίοι επιστρέφουν στην κατηγορία των …

Αν προσέξετε τα ευρήματα στο Γκουγκλ, πρόκειται για κείμενα γαλλικά, που μεταφράστηκαν από κάποιο ιδιαίτερα ατζαμίδικο μηχανάκι, το οποίο για κάποιο λόγο την Allemagne, τη Γερμανία δηλαδή, επέλεξε να τη μεταμορφώσει σε Αλμεγλένη.

Πώς και γιατί έγινε αυτό, δεν το ξέρω -άβυσσος η ψυχή των μεταφραστηριών.

Μεταμουντιαλικά μεζεδάκια

Σκοινί κορδόνι το πήραμε, θα μου πείτε, να τιτλοφορούμε τα σαββατιάτικα άρθρα μας ανάλογα με τις φάσεις του Μουντιάλ. Πάντως ο τίτλος είναι ακριβής, αφού το… Μουντιαλόφσκι, όπως το είχαμε βαφτίσει στο ιστολόγιο, ολοκληρώθηκε την περασμένη Κυριακή -και περιέργως δεν τον έχω χρησιμοποιήσει άλλη φορά, ούτε το 2014 ούτε το 2010 δηλαδή.

Ολοκληρώθηκε λοιπόν το Μουντιάλ, νίκησε η Γαλλία που την υποστήριζαν οι περισσότεροι στον τελικό, έγινε και η τελετή παράδοσης-παραλαβής των τηλεκοντρόλ, και προχωράμε με τους συνήθεις, αν και θερινούς, ρυθμούς.

Πάντως, το σημερινό πιάτο είναι εξόχως θερινό, δηλαδή ελαφρύ-ελαφρύ. Ταξίδευα ως γνωστόν κι έτσι δεν μάζεψα πολλά, και μερικοί απο τους αλιείς μαργαριταριών που είναι τροφοδότες του ιστολογίου προφανώς διακοπεύουν κι έτσι δεν έστειλαν ούτε αυτοί.

* Και ξεκινάμε με ένα μουντιαλικό μεζεδάκι -ή μάλλον μεταμουντιαλικό.

Δημοσιογράφος της ΕΡΤ σχολιάζοντας την απόφαση για αύξηση των ομάδων που θα συμμετέχουν στην τελική φάση του μεθεπόμενου παγκοσμίου κυπέλλου σε 48 είπε πως είναι «λίγο ρηξικέλευθη αυτή η απόφαση της FIFA». Μάλλον νομίζει ότι ρηξικέλευθη σημαίνει παρακινδυνευμένη, ριψοκίνδυνη. (Μπορεί άλλωστε κάτι να είναι λίγο ρηξικέλευθο; Ίσως μπορεί).

* Η φωτογραφία αριστερά δημοσιεύτηκε στα Υπογλώσσια, μια γλωσσική ομάδα του Φέισμπουκ στην οποία συμμετέχω και είναι απόλυτα εναρμονισμένη με την εποχή.

Προσέξτε πως οι περισσότερες λέξεις είναι γραμμένες ολόσωστα, αλλά τα λάθη εντοπίζονται σε μία κατηγορία λέξεων: στις ιταλικές. Ενώ οι ελληνικές λέξεις είναι αλάνθαστες, το ίδιο και οι αγγλικές, οι τρεις ιταλικές λέξεις έχουν γραφτεί «σε γκρίκλις», δηλαδή σαν κάποιος να έχει μεταγράψει στο λατινικό αλφάβητο τις ελληνικές λέξεις φρέντο, εσπρέσο και καπουτσίνο αγνοώντας πώς γράφονται στα ιταλικά (αλλά και στα αγγλικά, δηλαδή freddo, espresso, cappuccino)

Η πινακίδα απευθύνεται σε ελληνόγλωσσο κοινό, αφού έχει στα ελληνικά όλες τις αμιγώς ελληνικές λέξεις -που κανείς ξένος δεν θα τις καταλάβει- οπότε υποψιάζομαι ότι γράφει στο λατινικό αλφάβητο τις υπόλοιπες απλώς και μόνο επειδή είναι ξένης προέλευσης -δεν νομίζω ότι έχει κάνει έρευνα αγοράς από την οποία κατέληξε πως οι αλλοδαποί πελάτες παραγγέλνουν μόνο τοστ και μπρέκφαστ και όχι χυμούς.

* Ο Δ. Νανούρης δημοσιεύει στην ΕφΣυν ένα χιουμοριστικό ανάγνωσμα σε συνέχειες, που παίζει με δυο συγγραφείς ονόματι Καραμπίνη και Καραμπέση, που όλος ο κόσμος τους μπερδεύει -διάβασα μόνο την πρώτη συνέχεια, κι έτσι δεν ξέρω αν οι ήρωες έχουν και άλλες ομοιότητες με τους υπαρκτούς Θωμά Κοροβίνη και Περικλή Κοροβέση.

Πρόσεξα ωστόσο μια σχιζολεξία που μας γυρίζει πολλούς αιώνες πίσω. Γράφει ο συντάκτης για να δείξει πόσο εύκολο είναι να μπερδέψεις τα δυο ονόματα: «Σκοπεύεις να ψωνίσεις Καραμπέση κι ανοίγοντας τη σακούλα στο σπίτι βρίσκεσαι τετ α τετ με τον Καραμπίνη και τ’ ανάπαλιν.»

Αυτό το «τανάπαλιν» πράγματι ετυμολογείται απο το αρχαίο «το ανάπαλιν» και «τ’ ανάπαλιν», και έτσι γραφόταν στ’ αρχαία, ως δύο λέξεις, αλλά από τα βυζαντινά χρόνια γράφεται μονολεκτικά και ως μία λέξη το έχουν τα σημερινά λεξικά π.χ. το λεξικό Μπαμπινιώτη.

Γαλλοκροατικά μεζεδάκια

Τα αποκαλώ έτσι επειδή αύριο είναι ο τελικός του Μουντιάλ, στον οποίο θα αναμετρηθούν οι δυο αυτές ευρωπαϊκές ομάδες. Αν κοιτούσα το ημερολόγιο, μπορεί να τα ονόμαζα σκέτα «γαλλικά», αφού σήμερα έχουμε 14 Ιουλίου, την εθνική εορτή της Γαλλίας, μέρα που οι περισσότεροι συνδέουν με την πτώση της Βαστίλλης στις 14 Ιουλίου 1789 αλλά μπορεί εξίσου να αποτελεί ανάμνηση της γιορτής της Ομοσπονδίας στις 14.7.1790 (Fête de la Féderation) που συμβολίζει την ενότητα του γαλλικού λαού.

Ωστόσο, αν έδινα αυτό τον τίτλο θα ήταν σαν να ευνοώ τη Γαλλία και αυτό δεν μπορώ να το κάνω διότι, παρόλο που έχουμε τις συμπάθειές μας, το ιστολόγιο τηρεί αυστηρή ουδετερότητα. Προσωπικά συμπαθώ τη Γαλλία, αλλά με έχει συγκινήσει και η προσπάθεια της Κροατίας, μιας ομάδας από χώρα 4 εκατομμυρίων κατοίκων, που πέρασε διά πυρός και σιδήρου τους αγώνες νοκάουτ και θα παραταχθεί αύριο έχοντας παίξει έναν αγώνα περισσότερο από τους Γάλλους (τρεις παρατάσεις αθροίζονται σε 90 λεπτά). Μιας ομάδας, επιπλέον, από βαλκανική χώρα, που αν αύριο κερδίσει θα πετύχει αναπάντεχο κατόρθωμα, στα ίδια μέτρα με τη νίκη της εθνικής Ελλάδος στο ευρωπαϊκό του 2004 (και επιπλέον, οι Κροάτες ξέρουν και μπάλα, αν και η φουρνιά του 2004 δεν ήταν καθόλου κακή ομάδα).

Βέβαια, οι περισσότεροι είμαστε με τους Γάλλους διότι οι Κροάτες είναι Ουστάσι και ο Μόντριτς υποτίθεται πως χαιρέτισε ναζιστικά -αν και ο Βίντα όντως έκανε αντιρωσικές ή αντισερβικές δηλώσεις. Ίσως κιόλας να τους έχουμε άχτι επειδή μας νίκησαν στα μπαράζ πρόκρισης, αλλιώς θα έπαιζε τώρα η δικιά μας εθνική στο Λουζνίκι. Εγώ δεν συμμερίζομαι αυτούς τους λόγους αλλά θα είμαι με τη Γαλλία επειδή τόσα χρόνια σε γαλλόφωνο περιβάλλον έχω βάψει, κι ας μου γύρισαν τ’ άντερα που είδα τον Μακρόν να πανηγυρίζει το γκολ της νίκης επί του Βελγίου. «Θα είμαι», εντελώς πλατωνικά: ίσως και να μη δω το παιχνίδι.

Να θυμίσω πάντως ότι στο γκάλοπ που είχαμε κάνει στο ιστολόγιο, μετά τους αγώνες των ομίλων, από τους 209 φίλους του ιστολογίου που ψήφισαν, οι 21 πρόβλεψαν νίκη της Κροατίας και μόλις οι 9 της Γαλλίας.

* Και ξεκινάμε με ένα μεζεδάκι μουντιαλικό, μια αρκετά συνηθισμένη σχιζολεξία σε ρεπορτάζ για τη νίκη του Βελγίου επί της Βραζιλίας: Το δεύτερο τέρμα των Βέλγων έπιασε εξ απίνης τη Βραζιλία που είχε τις περισσότερες φάσεις μέχρι εκείνη την ώρα.

Το αρχαίο επίρρημα γράφεται μία λέξη, εξαπίνης. Έτσι θα το βρείτε και σε όσα λεξικά το έχουν. Δεν υπάρχει καμιά απίνη να πιάνει στον ύπνο τους γλαφυρούς συντάκτες. Επιτρέπεται πάντως να γράψετε και «έπιασε στον ύπνο» ή «αιφνιδίασε», δεν θα σας διαγράψει η ΕΣΗΕΑ αν αποφύγετε το κλισέ. Αν όμως το γράψετε, γράψτε το σωστά.

* Σε καβαλιώτικον ιστότοπο διαβάζουμε ότι: Νταλίκα παρέσυρε ηλικιωμένη στην Καβάλα και τη γλύτωσε με εκδορές!

Θα ήταν χοντρόπετση η ηλικιωμένη, για να προκαλέσει εκδορές σε κοτζάμ νταλίκα, σχολιάζει ο φίλός που το στέλνει.

Καταλαβαίνουμε βέβαια ποιος παρέσυρε ποιον, αλλά δεν παύει να έχει γούστο η τσαπατσούλικη διατύπωση. Πιο κάτω στο άρθρο προσέξτε κι ένα στραβογραμμένο «ο οδηγός του βαρέως οχήματος». Βαρέος βέβαια. Και επειδή δεν έχουμε εδώ κάποια τυποποιημένη έκφραση (βαρέος ύδατος, όχημα βαρέος τύπου) πολύ καλύτερα θα έκανε ο συντάκτης να το έκλινε ομαλά: του βαριού οχήματος, οπότε θα το έγραφε και σωστά.

* Είχαμε και την απίστευτη περιπέτεια με τους εφήβους στην Ταϊλάνδη, που εγκλωβίστηκαν στη σπηλιά.

Από την αγωνία του, ασφαλώς, ο υλατζής της Καθημερινής κατάφερε να κάνει διπλό ορθογραφικό λάθος στα τέσσερα /i/ της λέξης. Το διόρθωσαν βέβαια σχετικά γρήγορα.

* Έβρεξε πολύ τις περασμένες μέρες, κοινώς έριξε καρεκλοπόδαρα. Δεν έριξε μόνο καρεκλοπόδαρα, έριξε και δέντρα η θύελλα. Δεν μπορούμε όμως να γράψουμε, όπως διάβασε φίλος, «Παράλληλα, υπήρξε μια κλήση στην Πυροσβεστική για ρίψεις δέντρων στο Χαλάνδρι», διότι ρίψη δέντρων θα είχαμε αν ήταν κάποιος γίγαντας και τα έριχνε σαν ακόντια. Πτώσεις δέντρων, ναι.

Σεβερνομακεδονικά μεζεδάκια

Ο τίτλος του σημερινού πολυσυλλεκτικού μας άρθρου ειναι φυσικά παρμένος από την είδηση που κυκλοφόρησε μεσοβδόμαδα, ότι το όνομα «Βεσέρνα Σεβέρνα Μακεντόνιγια» (Βόρεια Μακεδονία) έχει πολλές πιθανότητες να γινει δεκτό απο τις δυο πλευρές στις συνεχιζόμενες διαπραγματεύσεις ανάμεσα σε Ελλάδα και πΓΔΜ. Θα μπορούσα να βάλω «βορειομακεδονικά», αλλά κάτι μου λέει ότι θα ξανακάνουμε συζήτηση για το ονομα αυτο κι ετσι το κρατάω για αλλη φορά κι έτσι προτιμησα το υβριδικό -και αγκουγκλιστο- σεβερνομακεδονικά.

Να μη βιαστούμε πάντως να βγαλουμε Σεβέρνα τη γειτονική χώρα διότι σύμφωνα με νεότερες ειδήσεις η προοπτική να επιτευχθει συντομα συμφωνία απομακρύνεται. Ίσως φταίει το erga omnes, που θέτει πιστευω σοβαρήν υποψηφιότητα για να μπει στις λέξεις της χρονιάς τον Δεκέμβρη.

Και μια και αναφερόμαστε στη γειτονική χώρα, ιδού χτεσινό τιτίβισμα της πρώην ευρωβουλεύτριας του ΛΑΟΣ Νικης Τζαβέλλα.

Επειδή το σημερινό άρθρο μαζεύει γλωσσικά στραβά και παράδοξα, ας αρχίσουμε παρατηρώντας τη σχιζολεξία του «ξανά μιλούσαν» (έχω ξαναδεί με αυτό το πρόθημα) και την άλλη του «πάρε λάμβανε» (αντί γι για παρελάμβανε, πρώτη φορά το βλέπω).

Εδώ που τα λέμε, οι συγκεκριμένες σχιζολεξίες πιθανώς οφείλονται στον κορέκτορα. Πράγματι, ο κορέκτορας πολλών κινητών συσκευών χωρίζει αυθαίρετα τις πολυσύλλαβες λέξεις -ίσως για λόγους χρέωσης των μηνυμάτων.

Αλλά δεν αντέχω στον πειρασμό να μη σχολιάσω και τον κυνισμό του μηνύματος -υποθέτω ότι η κ. Τζαβέλλα θα επικροτει και τις (πολύ πιο αποτελεσματικές) μεθόδους εθνοκάθαρσης που εφαρμόστηκαν στην Πόλη καθώς και τα όποια μέτρα εφαρμόζει η αλβανική κυβέρνηση κατά της ελληνικής μειονότητας.

Όπως σχολίασε κάποιος φίλος στο Φέισμπουκ, ξυπνούσες με λίγους μώλωπες αλλά ήσουν πια απογονος του Αριστοτέλη. Δεν είναι και λίγο!

* Νέο είδος θηλαστικού ερπετού εμφανίστηκε στην Ινδία. Σύμφωνα με την είδηση,

Φίδι δάγκωσε γυναίκα χωρίς να το καταλάβει και μετά θήλασε το παιδί της

Πώς μπορεί όμως το φίδι να δαγκωσε τη γυναίκα χωρις να το καταλάβει; Και πώς το φίδι θήλασε το παιδί της γυναίκας; Περίεργα πράγματα.

Σκεφτόμαστε όμως ότι οι υλατζήδες συχνα αντιστρέφουν τη σειρά των λέξεων στους τίτλους για να κανουν εφέ (κι έτσι βλέπουμε τίτλους όπως Βρέφος κατασπάραξε λιοντάρι). Μήπως λοιπόν η γυναίκα δάγκωσε το φιδι χωρίς να το καταλάβει και μετά πήγε να θηλάσει το μωρό της;

Όχι. Διαβάζοντας το άρθρο βλέπουμε ότι το φίδι δάγκωσε τη γυναίκα -εκείνη δεν το κατάλαβε και πήγε και θήλασε το μωρό της. Δυστυχώς, έτσι δηλητηριάστηκε και το κοριτσάκι και τελικά πέθαναν και οι δυο.

* Υπάρχει λέξη «συμβολοποιώ»; Τη χρησιμοποίησε ο Αλέξης Τσιπρας, λέγοντας στον Γιάννη Μπουτάρη ότι « συμβολοποιείς ένα ολόκληρο δημοκρατικό προοδευτικό μέτωπο απέναντι στη μαυρίλα…»

Ο επιφανής λεξικογράφος Μανόλης Καψής αποφάνθηκε οτι πρόκειται για νέο ρήμα -κάποιος στο Τουίτερ βρήκε ότι ο ορος όχι απλώς υπάρχει αλλά έχει καταγραφεί και σε παλιό λεξικό (πρέπει να είναι του Ηπίτη, απο τις αρχές του 20ού αιώνα). Υπάρχει επίσης στο πρόσφατο Χρηστικό Λεξικό της Ακαδημίας, ενώ είναι και καθιερωμενος όρος της Ψυχολογίας, άρα οπωσδηποτε δεν πρόκειται ούτε για ανύπαρκτη λέξη ουτε για νεολογισμό.

Πιο βάσιμη ένσταση είναι αν χρησιμοποιήθηκε σωστά η λέξη από τον Πρωθυπουργό ή αν θα ταίριαζε καλύτερα το «συμβολίζω».

* Και για να κρατάμε τις ισορροπίες, φίλος μού επισήμανε μαργαριτάρι του Κυριάκου Μητσοτάκη στην πρόσφατη συνέντευξή του στον Σκάι (εκείνην που συζητήθηκε πολύ εξαιτίας της γκάφας του Κούλη, ότι οι 17χρονοι δεν ενδιαφέρονται για το ποιος σκότωσε τον Λαμπράκη το 1963).

Στην αρχή-αρχή της συνέντευξης, στο 1′.02» μόλις, ο Κ.Μ. λέει για τον Ρουβίκωνα, αν κατάλαβα καλά, ότι είναι μια ομάδα «η οποία ανέχεται αν όχι υποθάλπτει την οργανωμένη βία».

Το λάθος είναι αρκετά συνηθισμενο, και το επαναλαμβάνει πιο κάτω ο δημοσιογράφος, ίσως επηρεασμένος. Πρέπει να το έχουμε σχολιάσει ξανά. Εδώ δουλεύει η αναλογία -επειδή συνοπτικοί τύποι όπως «να υποθαλψει», «έχει υποθάλψει» φαίνεται να συμπίπτουν με αντίστοιχους τύπους όπως «έχει συνάψει», «να συνάψει» (συχνότερων) ρημάτων σε -άπτω, λανθασμένα θεωρείται ότι ο ενεστώτας είναι «υποθάλπτω» κι ας είναι το σύμπλεγμα /λπτ/ δυσκολοπρόφερτο. Το ίδιο το παθαίνει και το ρήμα «περιθάλπω», αλλά το «υποθάλπω» χρησιμοποιείται συχνότερα στον δημοσιογραφικό λόγο.

* Κι άλλο ένα συχνό λάθος, για το οποίο θα έπρεπε να γράψουμε άρθρο, εμφανίζεται σε επίσημη σελίδα. Σε ιστότοπο αμυντικών ενδιαφερόντων, διαβάζουμε ότι:

Στις 25 Μαΐου 2018 δημοσιεύθηκε στην ιστοσελίδα του Πολεμικού Ναυτικού επισυναπτόμενο αρχείο με τίτλο «Πρόσκληση Τεχνικού Διαλόγου Για Προμήθεια Τορπιλών Βαρέως Τύπου και Ολοκλήρωση αυτών στα Οπλικά Συστήματα ISUS 90-15 και ISUS-90-46 των υ/β τ.214 και υ/β ωκεανός».

Καταρχάς προσέχουμε το «ολοκλήρωση αυτών», που αποδίδει το integration υποθέτω. Δίνεται και διευκρίνιση παρακάτω:

Επιπλέον η νέα τορπίλη πρέπει να ολοκληρωθεί στα οπλικά συστήματα ISUS 90-15 και ISUS-90-46 των Υ/Β. Ως ολοκλήρωση νοείται η δυνατότητα εκτέλεσης βολών, χειρισμού και κατεύθυνσης των Τ/Λ, με πλήρη εκμετάλλευση των επιχειρησιακών χαρακτηριστικών του όπλου, από τα οπλικά συστήματα ISUS 90-15 και ISUS-90-46 των Υ/Β.

Με την επίδραση και της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης, εδώ και καιρό το integration αποδίδεται (και) «ολοκλήρωση» σε περιπτώσεις όπου παλιότερα θα λέγαμε ενοποίηση ή ενσωμάτωση. (Δείτε και τη σχετική συζήτηση στη Λεξιλογία).

Όσο για το, πολύ συχνό, «*βαρέως τύπου», επηρεάζεται από τα πάμπολλα επιρρήματα σε -ως, μεταξύ των οποιων και το ομόγραφό του επίρρημα, που δεν είναι τόσο σπάνιο αφού το βλέπουμε σε φράσεις οπως «ασθενεί βαρέως», «το φέρει βαρέως». Αυτό δεν σημαίνει πως είναι σωστό -λάθος είναι.

Η γενική του δύστροπου επιθέτου «βαρύς», όταν δεν είναι «του βαριού», είναι «βαρέος» με λόγιες ιδίως λέξεις (π.χ. βαρέος ύδατος). Σπανιότερα, βρίσκουμε και γενική «του βαρύ» (π.χ. του άντρα του πολλά βαρύ). Βαρέως δεν είναι ποτέ.

* Σαν σήμερα πριν από 47 χρόνια ο Παναθηναϊκός έπαιζε στο Γουέμπλεϊ τον τελικό του τότε Κυπέλλου Πρωταθλητριών κόντρα στον μεγάλο Άγιαξ (εδώ ολόκληρο το παιχνίδι, έγχρωμο, με περιγραφή στα γερμανικά). Έτσι οπως έχει γίνει σήμερα το Τσάμπιονς Λιγκ, πολύ δύσκολα θα βρεθεί ομάδα από μικρή χώρα να επαναλάβει κάτι αναλογο (ή, πολύ περισσοτερο, να κατακτήσει το τρόπαιο όπως η Στεάουα Βουκουρεστίου),

Ωστόσο, το περασμένο Σάββατο είχαμε τον τελικό της φετινής διοργάνωσης, όπου, όπως θα ξέρετε, αρνητικός πρωταγωνιστής ήταν ο τερματοφύλακας της ηττημένης Λίβερπουλ, καθώς το πρώτο και το τρίτο γκολ ήταν ευγενική χορηγία του.

Στις μέρες μας, η κατακραυγή της κοινης γνωμης μπορεί να εκφραστεί με έναν τρόπο που δεν υπήρχε παλιότερα -το τρολάρισμα στη Βικιπαίδεια (μπορει να το λένε και βανδαλισμό του άρθρου, αλλά αν η επέμβαση είναι τόσο μικρή ο ορος μου φαίνεται αδόκιμος).

Έτσι, αμεσως μετά τον τελικό του περασμενου Σαββάτου, το λήμμα του Κάριους, του τερματοφύλακα της Λίβερπουλ, είχε υποστεί, στην ελληνική και στην αγγλική τουλάχιστον Βικιπαίδεια, μια μικρή αλλά καίρια τροποποίηση:

Στη μια περίπτωση το «τερματοφύλακας» έγινε «απορροφητήρας». Στη δεύτερη, προστέθηκε το «horrible», απαίσιος.

Υποθέτω ότι τα δυο λήμματα θα έχουν προ πολλού διορθωθεί, βέβαια.

* Σε άρθρο για την πατροκτονία στη Ζάκυνθο, διαβάζουμε ότι «το κοριτσάκι παραπονέθηκε στον 26χρονο ότι πονούσαν τα γενετικά της όργανα».

Γεννητικά βεβαίως. Και ο προγεννητικός έλεγχος γράφεται καμιά φορά, κακώς, *προγενετικός.

* Εντυπωσιακή τσαπατσουλιά σε άρθρο της Lifo, και ειλικρινα απορώ πώς τόσες μέρες δεν το έχουν παρει είδηση να το διορθώσουν.

Πέθανε ο ηθοποιός Μιχάλης Δεσύλλας, και, όπως γράφει η εφημερίδα, η είδηση έγινε γνωστή από δημοσίευση του ηθοποιού Γιώργου Γεωργίου, ο οποίος ανέβασε στο Φέισμπουκ μια φωτογραφία του εκλιπόντος και ένα αποχαιρετιστήριο μήνυμα.

Αφού τα παραθέσει αυτά το άρθρο, παραθέτει εκτενές εργοβιογραφικό του εκλιπόντος, αλλά από λάθος του αρθρογράφου στην αρχή του σημειώματος εμφανίζεται το όνομα του συναδέλφου του, ο οποίος απλώς γνωστοποίησε τον θάνατο και βέβαια τώρα θα φτύνει στον κόρφο του:
Ο Γιώργος Γεωργίου γεννήθηκε στην Κέρκυρα και από μικρός έδειξε μεγάλη αγάπη για το θέατρο, ιδιαίτερα για την όπερα…….

* Σε φιλικό τοίχο στο Φέισμπουκ βλέπω άλλου είδους τσαπατσουλιά από σοβαρόν ιστότοπο -κι αυτό θα είναι το τελευταίο μεζεδάκι στη σημερινή, οχι και πολυ φορτωμένη, να τα λέμε ολα, πιατέλα μας.

Την Έλενα Φεράντε δεν εχω αξιωθεί ακόμα να τη διαβάσω, αν και έχω δυο βιβλία της στη στοίβα με τα αδιάβαστα. Ξέρω όμως ότι πρόκειται για ψευδώνυμο που δεν ξέρουμε σε ποιαν (ή σε ποιον) ανήκει, αφού η συγγραφέας κρύβει εδώ και 25 χρόνια επιμελώς την πραγματική της ταυτότητα.

Μάλιστα, μια αγαπημένη ενασχόληση στην Ιταλία είναι να προσπαθούν να μαντέψουν ποια ή ποιος κρύβεται πίσω από το ψευδώνυμο, άλλοτε με βάση τα πραγματολογικά στοιχεία των βιβλίων και άλλοτε συγκρίνοντας με τη βοήθεια υπολογιστή τα χαρακτηριστικά των κειμένων της Φεράντε με τα κείμενα γνωστών συγγραφέων (βέβαια, αυτο θα αποδώσει μόνο αν η Φεράντε έχει δημοσιεύσει λογοτεχνικά κείμενα και με το πραγματικό της όνομα).

Αν όμως η πραγματική ταυτότητα της Φεράντε είναι άγνωστη, πώς κατάφερε ο δαιμόνιος υπεύθυνος του ιστοτόπου του Ιανού να δημοσιεύσει τη φωτογραφία της;

Δεν χρειάστηκε ούτε πολυετής παρακολούθηση, ούτε σχολαστική αντιπαραβολή κειμένων με τη βοηθεια υπερυπολογιστή.

Ο ατσίδας του Ιανού γκούγκλισε Elena Ferrante images και βρήκε τη φωτογραφία που βλέπετε, που θα τη βρειτε κι εσείς αν κάνετε την ίδια αναζήτηση.

Bέβαια, η εικονιζόμενη δεν είναι η Έλενα Φεράντε, αλλά η Αν Γκολντστάιν, η μεταφραστρια της Φεράντε στα αγγλικά -λεπτομερεια ασφαλώς!

 

 

Μεζεδάκια των Βαγιών

Θα μπορούσα να τα πω και «Μεζεδάκια του Λαζάρου», αλλ’ αυτόν τον τίτλο τον χρησιμοποίησα πέρσι και πρόπερσι, που το Σάββατο του Λαζάρου έπεφτε πάλι Σάββατο. Οπότε, των Βαγιών, που βολεύει περισσότερο από «των Βαΐων» αν δεν ξέρεις ποιο πλήκτρο βγάζει γιώτα με τόνο και διαλυτικά.

* Και ξεκινάμε με ένα κρούσμα σχιζολεξίας, που το αλίευσε φίλος στην ομάδα Υπογλώσσια του Φέισμπουκ.

Τίτλος επιστημονικής εργασίας: Γιατί οι ηθικές βελτιώσεις είναι κατά δικασμένες να αποτύχουν;

Πηγή, το περιοδικό Βιοηθικά, (Μάρτιος 2018), σ. 18.

Μαζεύω αρκετά χρόνια σχιζολεκτικά κρούσματα, αλλά ομολογώ ότι το συγκεκριμένο δεν το είχα ξαναδεί. Και τώρα το εν-τοπίζουμε όχι σε δια-φημιστική κατα-χώριση, αλλά σε πρωτό-τυπη επιστημονική ανα-κοίνωση!

Δεν αποκλείεται για κάποιες σχιζολεξίες να φταίει ο κορέκτορας. Από την άλλη, είναι εντυπωσιακό ότι επιστημονικές εργασίες δημοσιεύονται οφθαλμοφανώς ανεπιμέλητες.

* Και μετά τη σχιζολεξία, η αποστροφομανία. Άρθρο του Δημ. Καμπουράκη είχε τίτλο: Μαυρογιαλούροι εν’ όψει φθινοπωρινών εκλογών.

Δεν μας έφτανε η περιττή απόστροφος που βάζουν κάμποσοι στο εξ’, τώρα βάζουν απόστροφο και στο εν!

Βέβαια, να πω ότι στον αρχικο ιστότοπο η κοτσάνα διορθώθηκε σε «ενόψει», που είναι απολυτα σωστό, παρέμεινε όμως σε αναδημοσιεύσεις.

* Δεν το λες και επικαιρότητα, αλλά ανήμερα της 25ης Μαρτίου δημοσιεύτηκε στο in.gr άρθρο για τη μετακομιδή των λειψάνων του πατριάρχη Γρηγορίου Ε’ στην Αθήνα, που έγινε στις 25 Απριλίου 1871. Ανάμεσα στ’ άλλα, και το συνηθισμένο ορθογραφικό λαθάκι:

Κούφα μεζεδάκια

Ο τίτλος του σημερινού άρθρου της πιατέλας είναι παρμένος από το κύριο πιάτο του σημερινού μας μενού, που θα μπορούσε να αναπτυχθεί και σε ξεχωριστό άρθρο.

Στο χτεσινό μας άρθρο αναφερθήκαμε στο θέμα της Γλώσσας που έπεσε στις πανελλήνιες εξετάσεις των αποφοίτων Γενικού Λυκείου, και ειδικότερα σε ορισμένα λάθη στις ερωτήσεις, με έμφαση στο αντώνυμο της λέξης «ευθύνη». Στους αποφοίτους των Γενικών Λυκείων είχε δοθεί διασκευασμένο ένα κείμενο του ακαδημαϊκού Γρ. Σκαλκέα σχετικό με την επιστήμη.

Ωστόσο, στο μεταξύ ανέκυψε θέμα και για το κείμενο που δόθηκε την Τρίτη στις αντίστοιχες εξετάσεις των αποφοίτων ΕΠΑΛ, ένα κείμενο του συγγραφέα Γιωργου Θεοτοκά με παραινέσεις πατέρα προς γιο. Το πρωτότυπο κείμενο του Θεοτοκά, όπως δημοσιεύτηκε το 1956, περιείχε την πρόταση

«Ένας άξιος μαραγκός που κατέχει καλά τη δουλειά του και πιστεύει σ’ αυτήν είναι πολύ πιο ολοκληρωμένος και αξιοσέβαστος άνθρωπος από έναν κούφο πρύτανη ή έναν κακό πρωθυπουργό«

Το κείμενο που δόθηκε στους υποψήφιους ήταν κι αυτό διασκευασμένο. Ανάμεσα στις πολλές και ποικίλες αλλαγές του, η επίμαχη πρόταση είχε γίνει:

«Ενας άξιος μαραγκός που κατέχει καλά τη δουλειά του και πιστεύει σ’ αυτήν είναι πολύ πιο ολοκληρωμένος και αξιοσέβαστος άνθρωπος από έναν κακό επιστήμονα«

Την αλλαγή την επισήμαναν πρώτα, νομίζω, τα Νέα (η εφημερίδα) και υπονόησαν ότι οφείλεται σε (αυτο)λογοκρισία της Κεντρικής Εξεταστικής Επιτροπής για να μην θιγεί ο σημερινός πρωθυπουργός, οπότε έγινε σούσουρο στους ιστότοπους και στα κοινωνικά μέσα για την «δουλοπρεπή» εξεταστική επιτροπή που… λογοκρίνει τον Θεοτοκά.

Δεν είναι, βέβαια, έτσι. Όπως ξέρουν πολύ καλά οι φιλόλογοι που ασχολούνται με τις εξετάσεις, κάθε κείμενο που δίνεται στις πανελλήνιες εξετάσεις, είτε είναι λογοτεχνικό είτε δοκιμιακό, έχει υποστει διασκευή, όχι μόνο για να μειωθεί η έκτασή του στις περίπου 500-600 λέξεις αλλά και για να «στρογγυλέψουν γωνίες» -τόσο γλωσσικές, όσο και στο περιεχόμενο, όπου απαλείφεται κάθε πολιτική αναφορά. Δεν θεωρείται ασέβεια προς τον συγγραφέα. Και ο Παπανούτσος που πέφτει χρόνο παρά χρόνο διασκευάζεται, και ο Ιωάννου που είχε πέσει το 2010, και ο Καστοριάδης, όταν έπεσε κείμενό του το 2003, είχε διασκευαστεί και μάλιστα σε θέματα ουσίας.

Το 2011 που είχε δοθεί στους υποψηφίους ένα άρθρο του Πάσχου Μανδραβέλη, είχε επίσης υποστεί διασκευή -για παράδειγμα, είχε σβηστεί η λέξη «ταξικός» επειδή κρίθηκε φορτισμένη (εδώ ένα παλιότερο άρθρο του ιστολογίου που εξετάζει αναλυτικά τις αλλαγές που είχαν γίνει σε εκείνο το κείμενο).

Δεν αξίζει να σχολιάσω περισσότερο το θέμα αυτό -όποιος έχει έστω και λίγη πείρα από τον μηχανισμό των εξετάσεων ξέρει ότι δεν έχει καμιά βάση η κατηγορία περί λογοκρισίας στον Θεοτοκά. Όπως είπα χαριτολογώντας σε μια συζήτηση, «εδώ διασκεύασαν κοτζάμ Πάσχο Μανδραβέλη και θα άφηναν τον Θεοτοκά;»

* Ωστόσο, θέλω να σταθώ σε ένα εντυπωσιακό λάθος που ήρθε στην επιφάνεια. Το κείμενο του Θεοτοκά περιλαμβάνεται στο Ψηφιακό βιβλίο Νέων Ελληνικών του Λυκείου, που υπάρχει ονλάιν εδώ. Είναι το προτελευταίο κείμενο. (Αναζητήστε τη λέξη «Παραινέσεις»).

Όπως θα δείτε, η επίμαχη φράση, όπως παρατίθεται στο σχολικό βιβλίο, είναι:

Ένας άξιος μαραγκός που κατέχει καλά τη δουλειά του και πιστεύει σ’ αυτήν είναι πολύ πιο ολοκληρωμένος και αξιοσέβαστος άνθρωπος από έναν κουφό πρύτανη ή έναν κακό πρωθυπουργό

Μπλέξαμε! Κουφός είναι ο κωφός, αυτός που δεν ακούει. Να έγραψε τάχα αυτό ο Θεοτοκάς; Όχι βέβαια. Ο Θεοτοκάς έγραψε «κούφος», μια λέξη σπάνια, που θα πει «επιπόλαιος και ματαιόδοξος». Από τα σύγχρονα μεγάλα λεξικά μας, την έχει μόνο ο Μπαμπινιώτης (στις μεταγενέστερες εκδόσεις του), ενώ τα άλλα δύο, Χρηστικό και ΛΚΝ, έχουν μόνο το παράγωγο «κουφότητα» που πράγματι χρησιμοποιείται και σήμερα αρκετά.

Για του λόγου το αληθές, ιδού επάνω το κείμενο του Θεοτοκά όπως δημοσιεύτηκε στη Νέα Εστία το 1956 και κάτω το κείμενο όπως υπάρχει στην ιστοσελίδα του Υπουργείου Παιδείας. (Ευχαριστώ τον φίλο μας τον Jago που έκανε τη χαρτοκολλητική).

Είναι απίστευτο ότι ένα τέτοιο λάθος σέρνεται εδώ και χρόνια στο ψηφιακό (αλλά, αν δεν κάνω λάθος) και στο χάρτινο βιβλίο και δεν έχει διορθωθεί! Πόσα χρόνια; Σύμφωνα με φίλο εκπαιδευτικό που σχολίασε χτες, όταν πρωτομπήκε στο διδακτικό βιβλίο, το 2000, το κείμενο του Θεοτοκά, ηταν σωστό. Ωστόσο, στην ανατύπωση του 2005 έγινε το λάθος και κάποια στιγμή πέρασε και στην ψηφιακή έκδοση.

Παρατηρώ ότι το Word κοκκινίζει τη λέξη όταν γράφω «κούφος». Υποψιάζομαι ότι αυτό μπορεί να ήταν η αιτία για την αλλαγή από «κούφος» σε «κουφός»! Κουφαθήκατε;

* Και μια τελευταία παρατήρηση για την επίμαχη πρόταση. Μου λέει φίλη καθηγήτρια ότι υπήρξαν υποψήφιοι που ρώτησαν τι σημαίνει η λέξη… μαραγκός!

* Και προχωράμε στα υπόλοιπα μεζεδάκια της πιατέλας, ξεκινώντας από μιαν ακλισιά που μπορεί και να την έχετε ήδη προσέξει, αφού περιέχεται στο βίντεο της συνέντευξης του Κ. Καζάκου, που το συζητήσαμε εκτενώς με αφορμή τα περί προδοσίας των νέων. Στην αρχή της συνέντευξης, ο δημοσιογράφος του Άλφα λέει ότι η συνέντευξη πάρθηκε «με αφορμή τη συμμετοχή του Κ. στον Οιδίπους επί Κολωνώ«.

Στον «Οιδίποδα επί Κολωνώ», διότι κλίνεται, παρόλο που είναι τίτλος. Για να μείνει άκλιτος ο τίτλος θα πρέπει να πούμε κάτι σαν «τη συμμετοχή του στο έργο ‘Οιδίπους επί Κολωνώ'».

* Ένα ενδιαφέρον ορθογραφικό λάθος σε ρεπορτάζ για μια μακάβρια υπόθεση, για το πτώμα ενός άτυχου Κρητικού που βρέθηκε διαμελισμένο «μέσα σε αγωγό ομβρύων υδάτων«, όπου το λάθος σε κάνει να σκέφτεσαι έμβρυα. Και βέβαια, στο ρεπορτάζ οι μεν οικείοι του νεκρού μιλάνε για διαμελισμένο πτώμα, ο δε συντάκτης για.. σορό. Δημοσιογραφία του σωρού.

* Λίγες μέρες πριν εκπνεύσει η εξάμηνη προθεσμία, ο Μπομπ Ντίλαν έστειλε στην Ακαδημία της Στοκχόλμης τη διάλεξη που κανονικά θα είχε εκφωνήσει στην τελετή της απονομής, αν είχε παρευρεθεί εκεί. Η σύνταξη ομιλίας είναι απαραίτητος όρος για να εισπράξει ο βραβευμένος το χρηματικό έπαθλο που συνοδεύει το βραβείο.

Στο σχετικό ρεπορτάζ, διαβάζουμε ότι «ο τραγουδοποιός παρουσίασε μια ομιλία 4.000 λέξεων με αναφορές στον Θερβάντες, τον Τζόναθαν Σουίφτ, τον Ντάνιελ Ντεφόε, τον Μπόμπι Ντικ αλλά και την Οδύσσεια του Ομήρου, καθώς περιέλαβε στην πασίγνωστη εναρκτήρια φράση: «Ἄνδρα μοι ἔννεπε, Μοῦσα, πολύτροπον» »

Προσέξτε τις ψιλές και τις περισπωμένες, διότι προφανώς αν δεν τις έβαζαν δεν θα καταλαβαίναμε το νόημα. Προσέξτε επίσης τον… Μπόμπι Ντικ, που είναι ο Μόμπι Ντικ όταν ανακατευτεί στο μυαλό του συντάκτη μαζί με τον Μπομπ Ντίλαν.

* Και αφιέρωσα πέντε λεφτά για να σχολιάσω αυτή την ανοησία, αντί να ακούσω την ομιλία του Ντίλαν…

Οπότε με έπιασαν τύψεις, και κάθισα να την ακούσω. Δεν κρατάει ούτε μισή ώρα, και είναι ευχάριστο ν’ακούς τη φωνή του Ντίλαν.

Αν πάλι είστε οπτικός τυπος, μπορείτε να τη διαβάσετε εδώ. Προσέξτε ότι ο Ντίλαν ξεχωρίζει τρία λογοτεχνικά έργα που τα αναλύει εκτενώς, τον Μόμπι Ντικ, το Ουδέν νεότερον από το δυτικό μέτωπο, του Ρεμάρκ, και την Οδύσσεια με την οποία και τελειώνει. Ενδιαφέρουσα επιλογή.

Αν αναζητάτε το «άνδρα μοι έννεπε…» είναι στο τέλος-τέλος, με αυτή τη φράση τελειώνει η διάλεξη. Μόνο που ο Ντίλαν τη λέει στα αγγλικά -και δεν βάζει και ψιλοπερισπωμένες.

* Σε άρθρο ημισυνδρομητικού ιστότοπου για τις βρετανικές εκλογές, διάβασα για μια οργάνωση φιλοευρωπαϊκού προσανατολισμού:

Δηλωμένη αποστολή της είναι η εκδίωξη των βουλευτών που στήριξαν το Brexit, ανεξαρτήτου κόμματος. Έχουν καταρτίσει μια λίστα με έδρες-στόχους όπου ο εγκαθήμενος είναι υποστηρικτής του Brexit, και μια δεύτερη με περιφέρειες που αντιπροσωπεύονται από φιλοευρωπαίους.

Σε ιστότοπο επιπέδου δεν θα περίμενα να δω το λαθάκι «ανεξαρτήτου» αντί «ανεξαρτήτως», πολύ περισσότερο που το «ανεξαρτήτου κόμματος» μπορεί και να μπερδέψει για λίγο τον αναγνώστη. Στέκομαι όμως στο «εγκαθήμενος», που θέλει να αποδώσει το incumbent, τον βουλευτή (ή γενικά αξιωματούχο) που κατέχει αυτή τη στιγμή το αξίωμα (εδώ, τη βουλευτική έδρα). Εφόσον γίνονται εκλογές, ο όρος που έχουμε είναι «απερχόμενος βουλευτής». Σε άλλες χρήσεις του όρου, η απόδοση είναι πιο ζόρικη. Πάντως «εγκαθήμενος» δεν νομίζω να υπάρχει στη σημερινή γλώσσα, μόνο στα αρχαία -και δεν έχει αυτή τη σημασία.

* Συχνά κοροϊδεύουμε μικροεπιχειρηματίες του Διαδικτύου που χρησιμοποιούν τις δωρεάν μεταφραστικές υπηρεσίες του Google translate ή άλλου αυτόματου μεταφραστηριού για να μεταφράσουν τα διαφημιστικά τους ή τον κατάλογο της πραμάτειας τους, αντί να πληρώσουν μεταφραστή, και βέβαια δεν αποφεύγουν τα ξεκαρδιστικά λάθη.

Και ο μεν εμποράκος του Διαδικτύου δεν έχει λεφτά, αλλά τι να πεις όταν βλέπεις αμερικάνικες σειρές, με παχύ προϋπολογισμό, να τσιγκουνεύονται ένα πενηντάρι ;

Η εικόνα είναι από το σίριαλ Prison Break. Η σκηνή υποτίθεται πως είναι από το αεροδρόμιο του Ηρακλείου. Το Terminal Α το μετέφρασαν…. Ακροδέκτη Α! (Στη συνέχεια η ηρωίδα μπαίνει στο ταξί και ζητάει να την πάει στα Χανιά).

Κι εμείς κατηγορούσαμε τον καημένο τον Μανουσάκη που γύρισε το Ουζερί Τσιτσάνης με τους ίδιους πέντε Γερμανούς κομπάρσους σε όλες τις σκηνές…

* Το επόμενο δεν είναι λάθος, αλλά έχει γούστο. Σε επιστημονικό άρθρο του in.gr διαβάζουμε:

Σε κάθε περίπτωση, με ή χωρίς στερεό πυρήνα, η τύχη του καυτού εξωπλανήτη μοιάζει μάλλον δυσοίωνη σε βάθος χρόνου, καθώς βρίσκεται τόσο κοντά στο άστρο του, που ολοκληρώνει μια πλήρη περιφορά γύρω από αυτό σε μόλις μιάμιση γήινη μέρα (η διάρκεια του έτους του). Έτσι, όταν το άστρο του αναπόφευκτα κάποια στιγμή -σε περίπου ένα δισεκατομμύριο χρόνια- «φουσκώσει» για να μετατραπεί σε ερυθρό γίγαντα, θα «καταπιεί» πάραυτα τον εξωπλανήτη.

Είπαμε, λάθος δεν έχει, αλλά το να μπαίνει δίπλα-δίπλα το «σε ένα δισεκατομμύριο χρόνια» και το «πάραυτα» μου φαίνεται αστείο. Για καλό και για κακό, μην αγοράσετε οικόπεδο στον εξωπλανήτη.

* Σχιζολεξία που δεν έχω ξαναδεί, σε άρθρο του Αντώνη Πανούτσου για το θέμα της έκθεσης των Πανελληνίων, που το κατηγορεί για τεχνοφοβικό:

Τεχνολογία; Μακριά από μας. Επιστήμη; Καλή αλλά να προσέχουμε μην βγάλουμε κα’ να μάτι.

Όχι, δεν υπάρχει κανένας λόγος για απόστροφο. Η αντωνυμία «κάνα» είναι μία λέξη και γράφεται τονισμένη. Το  γεγονός ότι προέρχεται από το «κανένα» δεν σημαίνει ότι πρέπει να δηλώσουμε την απλολογία.

Ούτε είναι σωστό αυτό που γράφουν άλλοι π.χ. έρ‘μος επειδή προέρχεται από το έρημος. Αν ακολουθήσουμε αυτή τη λογική, πρέπει να γράψουμε και… «πού ‘πα»ς;», αφού προέρχεται από το «πού υπάγεις;»

* Προσέξτε ότι ο Πανούτσος υποθέτει ότι ο υποψήφιος βλέποντας το παρωχημένο πνεύμα από το οποίο διακατέχεται το κείμενο των εξετάσεων θα πει «ο παππούς σταμάτησε πριν από το ZX-Spectrum» Αλλά έτσι απλώς προδίδει την ηλικία του, μια και οι σημερινοί 18χρονοι δεν ξέρουν ούτε Spectrum, ούτε Commodore, ούτε Amstrad, μη σου πω ούτε Windows 95.

* Το «απέτυχε» ξαναχτυπά. Τίτλος άρθρου του in.gr: Η Ιταλία απέτυχε να λάβει μέτρα… (για μια ασθένεια που προσβάλλει τις ελιές). Αυτό είναι αγγλισμός, κακή μετάφραση του Italy has failed to take measures to combat… Στα ελληνικά λέμε «Η Ιταλία παρέλειψε/αμέλησε να πάρει μέτρα» ή, πιο απλά, «δεν πήρε μέτρα».

* Πορτοκάλοι δεν υπάρχουν μόνο στην Ελλάδα, αλλά και σε άλλες χώρες. Ο Ουκρανός ιστορικός και πρώην βουλευτής Πιότρ Γιούσενκο, αδελφός του πρώην προέδρου της χώρας Βικτόρ Γιούσενκο, σε πρόσφατη ομιλια του υποστήριξε ότι οι αρχαίοι Έλληνες φιλόσοφοι μιλούσαν ουκρανικά, ο δε Διογένης είχε συμβουλέψει τους αρχαίους Αθηναίους να κάνουν τα ουκρανικά επίσημη γλώσσα της χώρας! (να δεις που θα χάσανε την ψηφοφορία για μία ψήφο!)

Αυτά κυκλοφόρησαν σε κοινωνικά μέσα. Τα βλέπουμε και εδώ, από ρωσική ιστοσελίδα, που τα κοροϊδεύει. Οι ρωσομαθείς ας επιβεβαιώσουν.

* Κλείνω με ένα μαργαριταράκι σχετικό με τις βρετανικές εκλογές. Ο τύπος «(υφ)υπουργός παρά τω πρωθυπουργώ» αρκετές φορές αποδίδεται μπουρδουκλωμένος, όχι άδικα αφού η δοτική δεν υπάρχει στη σημερινή γλώσσα. Όταν ανέλαβε η κυβέρνηση Γ.Παπανδρέου το 2009 μάλιστα η θέση μετονομάστηκε σε «Υφυπουργός στον πρωθυπουργό», μια αλλαγή που με βρίσκει σύμφωνο. Και στην τωρινή κυβέρνηση νομίζω πως αυτός είναι ο επίσημος τίτλος του Δημ. Λιάκου, αν και πολύ συχνά βλέπουμε να αναφέρεται ως «υφυπουργός παρά τω πρωθυπουργώ».

Αλλά πλατειάζω. Λέγαμε για το μαργαριταράκι. Σε άρθρο του Σκάι λοιπόν διαβάσαμε ότι «Εκτός Βουλής των Κοινοτήτων μένουν επίσης τουλάχιστον δύο μέλη του υπουργικού συμβουλίου της κυβέρνησης, η Υφυπουργός Οικονομικών Τζέιν Έλισον και ένας από τους πιο έμπιστους συνεργάτες της Τερέζα Μέι, ο Υπουργός παρά τη Πρωθυπουργού Μπεν Γκάμερ.»

Μπορεί βέβαια να το διόρθωσε και ο κορέκτορας.

* Ή μάλλον κλείνω με μιαν αναγγελία.

Όταν ήμουν φοιτητής, η Αλκυονίδα ήταν σημείο αναφοράς. Με χαρά διάβασα πέρυσι ότι ο ιστορικός αυτός κινηματογράφος άρχισε να λειτουργεί ξανά.

Στην νέα Αλκυονίδα γίνονται και εκδηλώσεις. Φέτος ο κινηματογράφος κάνει σειρά εκδηλώσεων για να τιμήσει τα 100 χρόνια της Οκτωβριανής επανάστασης.

Την επόμενη Πέμπτη στην Αλκυονίδα θα παρουσιάσω το βιβλίο «Τι είδα εις την Ρωσσίαν των Σοβιέτ» του Κώστα Βάρναλη (Αρχείο, 2014) στο οποίο έχω κάνει την επιμέλεια.

Θα χαρώ να σας δω εκεί.

Μεταπολιτευτικά μεζεδάκια

Και τα λέω έτσι, βέβαια, επειδή σήμερα είναι η επέτειος από την πτώση της δικτατορίας το 1974, και ταυτόχρονα η ημερομηνία έναρξης της μεταπολίτευσης, μιας περιόδου που πολλοί βιάζονται πολύ να την τελειώσουν ή να της φορτώσουν όλα τα στραβά κουλούρια -ξεπλένοντας έτσι τη δικτατορία που προηγήθηκε.

Θα μπορούσα να τα πω και «πραξικοπημένα» μεζεδάκια, μια και η βδομάδα που μας πέρασε κυριαρχήθηκε από την αντεπίθεση του καθεστώτος Ερντογάν που εκμεταλλεύτηκε την ευκαιρία που του πρόσφερε το πεντάωρο πραξικόπημα για να θέσει υπό τον ελεγχό του τη γειτονική μας χώρα -αλλά και «απλοαναλογικά» μεζεδάκια, αφού χτες ψηφίστηκε στη Βουλή η απλή αναλογική, έστω και με όριο εισόδου, αν και όχι με την ενισχυμένη πλειοψηφία που χρειαζόταν για να εφαρμοστεί από τις επόμενες εκλογές, όποτε γίνουν αυτές.

Έτσι κι αλλιώς, και τα δύο αυτά γεγονότα, πραξικόπημα και συζήτηση στη Βουλή, έδωσαν κάποια από τα μεζεδάκια της σημερινής μας πιατέλας.

* Και ξεκινάμε με ένα μαργαριταρένιο κολιεδάκι που βρέθηκε σε μιαν ανάλυση για την απόπειρα πραξικοπήματος στην Τουρκία. Γράφει ο, προσοχή, συγγραφέας Αλέξανδρος Μασαβέτας:

Αν πετύχαινε, θα ήταν το τέταρτο «κλασικό» πραξικόπημα της τουρκικής ιστορίας. Επίσης θα είχε –παρά τα όσα διατίθενται πολλοί εκ των υστέρων – σημαντικής στήριξης.

Ολοφάνερα, ήθελε να γράψει «διατείνονται» και έγραψε «διατίθενται», ενώ στο «θα είχε … σημαντικής στήριξης» ή είναι λάθος η πτώση ή, το πιθανότερο, δεν μπήκε το ρήμα (π.χ. θα είχε τύχει σημαντικής στήριξης).

Αλλά τόση τσαπατσουλιά πια; Κανείς στην εφημερίδα δεν διαβάζει τα κείμενα πριν δημοσιευτούν;

* Συνεχίζουμε με μια τζημεριά, που όμως έχει ενδιαφέρον διότι είναι ενδεικτική της στάσης απέναντι στη γλώσσα. Ο Θάνος Τζήμερος δημοσίευσε στον τοίχο του στο Φέισμπουκ το σχόλιο που βλέπετε αριστερά, στο οποίο εξανίσταται με τον όρο «σηπτικό χειρουργείο», που φαίνεται πως τον θεωρεί οξύμωρο, και με την ευκαιρία επιτίθεται και στον υπουργό Παιδείας Νίκο Φίλη.

Παπικά μεζεδάκια

Το σημερινό μας άρθρο δημοσιεύεται σε μια μέρα που, σύμφωνα με το πρόγραμμα, προβλέπεται να επισκεφτεί τη Λέσβο ο Πάπας Φραγκίσκος και θα συναντηθεί με τον Οικουμενικό Πατριάρχη, τον Αρχιεπίσκοπο Αθηνών και τον Πρωθυπουργό -από εκεί λοιπόν και ο τίτλος «παπικά».

Προσέξατε ότι χρησιμοποίησα τη διατύπωση «σύμφωνα με το πρόγραμμα προβλέπεται». Το γράφω έτσι επιφυλακτικά, διότι διάβασα ότι ο μητροπολίτης Γλυφάδας προσεύχεται (εδώ και μερικές μέρες, μάλιστα) να αναβληθεί η επίσκεψη του ποντίφικα.

Ταυτόχρονα, ορισμένοι φοιτητές της Θεολογικής του ΑΠΘ που λένε ότι ανήκουν στον φοιτητικό σύλλογο του οσίου Πορφυρίου (αν υπάρχει -ο σύλλογος, όχι ο όσιος Πορφύριος) προειδοποίησαν ότι αν ο «αιρετικός» Πάπας επισκεφτεί τη χωρα μας, οι συνέπειες θα είναι ολέθριες: Με αφορμή την επίσκεψη του αιρετικού πάπα Ρώμης στην υπερευλογημένη μας Ελλάδα, μια επίσκεψη που ικετεύουμε με δάκρυα να ακυρωθεί διότι αλλιώς οι συνέπειες θα είναι ολέθριες, καλεσμένος μάλιστα του ιδίου του Μακαριωτάτου, ήρθε στο νου μας ένας άλλος αρχιεπίσκοπος, ο οποίος μάλιστα εκοιμήθη την 10 Απριλίου 1998, ο Μακαριώτατος Σεραφείμ Τίκας.

Όπως βλέπετε, η προφητεία των φοιτητών του οσίου Πορφυρίου επαληθεύτηκε ήδη -πριν ακόμα επισκεφτεί ο Πάπας την Ελλάδα, οι συνέπειες είναι ολέθριες για το συντακτικό των ανακοινώσεων του συλλόγου «Όσιος Πορφύριος», διότι βέβαια τέτοια τρικυμισμένη σύνταξη δεν είναι καθόλου… ορθόδοξη,

* Οπότε, την ώρα που θα διαβάζετε αυτές τις γραμμές θα ξέρουμε αν έπιασαν τόπο οι μισαλλόδοξες προσευχές του αγίου Γλυφάδας και των πορφυροφοιτητών.

* Η φίλη μας η Έφη πρότεινε χτες να ονομαστούν τα σημερινά μεζεδάκια «Εξεταστικά», επειδή χτες έγινε στη Βουλή η συζήτηση για τη σύσταση εξεταστικής επιτροπής για τα δάνεια των κομμάτων και των ΜΜΕ. Πράγματι, θα μπορούσα να τα ονομάσω και έτσι, επειδή όμως δεν παρακολούθησα αρκετά τη συνεδρίαση προτίμησα να μην της αφιερώσω τον τίτλο του άρθρου.

* Από το λίγο που παρακολούθησα, πρόσεξα στη δευτερολογία του πρωθυπουργού μια αναφορά στην εποχή των «παχυλών αγελάδων» που αμέσως διορθώθηκε σε «παχιών αγελάδων». Με τις παροιμιώδεις παχιές αγελάδες είναι πολύ συνηθισμένο ένα άλλου είδους λάθος. Πολλοί, επειδή θεωρούν ότι το «παχιών αγελάδων» παραείναι λαϊκό, το ευπρεπίζουν σε «παχέων αγελάδων». Έτσι όμως κάνουν γκάφα, διότι το «παχέων» είναι αρσενικό. Το θηλυκό είναι «παχειών» ή, πολύ πιο στρωτά, «παχιών».

* Στην ανταπάντησή του ο Κυριάκος Μητσοτάκης πέταξε ένα «της ΕΣΗΕΑς», που βέβαια δεν στέκει σε γραπτό λόγο, αλλά στον προφορικό θα το δεχτούμε. Δίνει μάλιστα στον αριστοκράτη αρχηγό της ΝΔ μια νότα λαϊκότητας, αφού φέρνει στο νου λαϊκές γενικές όπως «το παιδί της Έβγας».

Λογοκριμένα μεζεδάκια

Λογοκριμένα βεβαίως τα μεζεδάκια μας δεν είναι, απλώς το άρθρο παίρνει αυτόν τον τίτλο σε ένδειξη διαμαρτυρίας για τη διακοπή των παραστάσεων της Πειραματικής σκηνής του Εθνικού Θεάτρου ύστερα από την τρομοκρατική εκστρατεία των μεγάλων καναλιών και της δεξιάς εναντίον της παράστασης -αλλά γι’ αυτό το θέμα γράψαμε χτες.

Κάποιος κάθισε πάντως και συγκέντρωσε απόψεις που εκφράστηκαν για το θέμα από διάφορους αταλάντευτους υποστηρικτές της ελευθερίας της έκφρασης -όταν πρόκειται για κάτι που συμβαίνει στο Παρίσι. Διαβάστε τις, έχουν γούστο.

Πολύ γέλιο έχει η τοποθέτηση του ιού Πλεύρη, ο οποίος τουίταρε ότι η κυβέρνηση χρηματοδοτεί ταινία (!!) για τη δράση του Ξηρού. Τόσο κατάλαβε. Και μετά ελεεινολογούμε τους φανατικούς π.χ. στην Περσία, που ζητάνε να καεί ένα βιβλίο που δεν το έχουν διαβάσει.

* Έγινε χτες και μια αρκετά μεγάλη συγκέντρωση διαμαρτυρίας για το κατέβασμα της παράστασης. Πώς παρουσιάστηκε αυτή από τα δελτία ειδήσεων; Δείτε το σουπεράκι της εκπομπής του Σκάει Μπογδάνου.

Αφενός μιλάει για «παράσταση του Σ. Ξηρού», λες και έπαιζε ο ίδιος ή τη σκηνοθετούσε, και, το χειρότερο, λέει για πορεία «αντεξουσιαστών» -μπροστά του ο Γκέμπελς είναι μαθητούδι.

Παρεμπιπτόντως, έχω διαπιστώσει πως ο τύπος «αντεξουσιαστής» (αντί του: αντιεξουσιαστής) είναι δείκτης πολιτικής θέσης.

* Και μια και πιάσαμε τα μπογδανικά, ας συνεχίσω με ένα άλλο στιγμιότυπο από τη χτεσινή εκπομπή.

Ο λόγος ήταν για τη γνωστή διένεξη του Γιάννη Μουζάλα με τον Βέλγο υπουργό, η οποία παρουσιάστηκε σε πνεύμα μάλλον ευμενές προς τον Βέλγο. Τότε ο Σκάει Μπογδάνος ρώτησε την ανταποκρίτρια αν ο Βέλγος υπουργός είναι Φλαμανδός ή Βαλόνος, κι αυτή, άλλο μεγάλο αστέρι της δημοσιογραφίας, απάντησε «Μάλλον Βαλόνος, αλλά αυτά πάνε 50-50».

Προς ενημέρωσή τους. Ο Βέλγος υπουργός λέγεται Τέο Φράνκεν, που αν το ήξερε η δαιμόνια ρεπόρτερ θα καταλάβαινε πως δεν είναι Βαλόνος. Κι αφού είναι ανταποκρίτρια στις Βρυξέλλες και όχι, ας πούμε, στο Ουλάν Μπατόρ, θα έπρεπε να ξέρει πως ο Theo Franken είναι Φλαμανδός εθνικιστής, που αναδείχτηκε με ατζέντα τη σκληρή στάση σε ζητήματα ασύλου και μετανάστευσης. Και έχει επανειλημμένα δεχτεί κριτική στο Βέλγιο, π.χ. όταν παρευρέθηκε στα 90ά γενέθλια ενός Βέλγου δοσίλογου (ή δωσίλογου).

* Και περνάμε στα υπόλοιπα μεζεδάκια -κάνοντας γέφυρα με μιαν άλλη θεατρική παράσταση που παίζεται αυτές τις μέρες (και ως αύριο) στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών, τη Μισαλλοδοξία (βασισμένη στο περίφημο κινηματογραφικό έργο του Γκρίφιθ, αν κατάλαβα καλά).

Παρατήρησα μιαν ενδιαφέρουσα ακλισιά στη διαδικτυακή διαφήμιση της παράστασης (στη σελίδα στο Φέισμπουκ, γι’ αυτό δεν μπορώ να βάλω λινκ):

Έτσι γράφονται τα μανιφέστο. Μισαλλοδοξία. Για 5 ακόμα παραστάσεις στην Κεντρική Σκηνή.

Γιατί όμως άκλιτο; Ναι μεν είναι δάνεια λέξη, έχει όμως ενσωματωθεί εδώ και δεκαετίες στο ελληνικό τυπικό, όπως και τόσες εκατοντάδες άλλες ιταλογενείς λέξεις, το πιάνο, το πόστο, το πέτο. Θα μου πείτε, ακολουθεί τον ακλισιάρικο δρόμο στον οποίο οι ημιμαθείς ήδη σέρνουν το τσίρκο και το καζίνο -αλλά κοτζάμ Στέγη να δίνει το κακό παράδειγμα; Κρίμα.

* Αλλά επιστρέφω στην παράσταση του Εθνικού ή μάλλον στις παραφυάδες της, για ένα μαργαριτάρι από την έγκριτη (μια φορά κι έναν καιρό) Καθημερινή. Σε άρθρο του Α. Λακασά όπου γίνεται λόγος για άλλες παραστάσεις με αμφιλεγόμενο θέμα, διαβάζουμε ότι «ο Ελβετός σκηνοθέτης Μίλο Ράου που αξιοποίησε την ομολογία του ακροδεξιού Αντερς Μπέρινγκ Μπρέιβικ, εκτελεστή της τρομοκρατικής επίθεσης στη Νορβηγία το 2011, σκοτώνοντας 77 άτομα».

Εξολοθρευτής ο Ελβετός σκηνοθέτης ή υποψήφιος για το βραβείο Τσαπατσούλιτζερ ο Έλληνας δημοσιογράφος;

*Έγινε χτες μια γιορτή για την έκδοση του καινούργιου βιβλίου του Νίκου Μπογιόπουλου, και διαβάζω σε ανακοίνωση του εκδοτικού οίκου ότι «Στην εκδήλωση, χωρίς καθόλου «από καθ’ έδρας» λόγια, θα μιλήσουν μόνο η μουσική και τα τραγούδια που ταιριάζουν στην (κανονική) Αριστερά».

Δεν ξέρω αν κριτήριο αριστεροσύνης είναι να διαμελίζει κανείς τις λέξεις, αλλά, βρε σύντροφοι, η έκφραση είναι «από καθέδρας», η λέξη «καθέδρα» είναι μία και ενιαία, και στα αρχαία έτσι γραφόταν, μην τη διασπάτε.

* Ένα ακόμα πρωτοποριακό εξώφυλλο της Ελεύθερης Ώρας, όπου αναγγέλλεται ότι καταργούνται (πώς, άραγε; ) η ελληνική ιστορία και η ελληνική σημαία. Αλλά εμείς φταίμε που δεν προσέχαμε τα προφητικά λόγια του γέροντος Νεκτάριου. Εκείνος, μια φορά, μας είχε προειδοποιήσει.

* Μέσα στη βδομάδα που μας πέρασε, όμως, έγινε στη Βουλή και η συζήτηση προ ημερησίας διατάξεως για το ασφαλιστικό. Από τα λίγα αποσπάσματα που παρακολούθησα, πρόσεξα ότι στη δευτερολογία του ο Κ. Μητσοτάκης, απευθυνόμενος στην κυβέρνηση, είπε «αυτά που διαρρέουν οι υπουργοί σας». Προηγουμένως τον ίδιο τύπο είχε χρησιμοποιήσει και ο πρωθυπουργός, αλλά δεν συγκράτησα ακριβώς τη φράση.

Δεν νομίζω ότι μπορούμε να το θεωρούμε πλέον λάθος.

Θα μου πείτε, επειδή το είπαν δυο, κορυφαίοι έστω, πολιτικοί παράγοντες; Δεν θα αρκούσε μόνο αυτό, αλλά παίζει και αυτό κάποιο ρόλο, αφαιρεί το στίγμα από το «λάθος».

* Αν πάλι ακούσατε την Τρίτη το απόγευμα έναν δυνατό θόρυβο από τη μεριά του Πρώτου Νεκροταφείου, ήταν επειδή στη δευτερολογία του ο Ν. Μιχαλολιάκος απάγγειλε Καρυωτάκη.

Αν έχετε απορία, ήταν οι πρώτοι στίχοι από τους «Υπάλληλους»: Οι υπάλληλοι όλοι λιώνουν και τελειώνουν σαν στήλες δύο- δύο μες στα γραφεία (ως εκεί το έφτασε).

* Σε κάποιο κανάλι η κυρία Άννα Μισέλ Ασημακοπούλου είπε ότι «ο κόσμος είναι εξαγριωμένος, γιατί κοροϊδεύτηκε δύο φορές». Με ρώτησαν αν στέκει το παθητικό «κοροϊδεύομαι». Χωρίς να είναι ξεκάθαρο λάθος, εγώ θα το απέφευγα, ίσως επειδή το «κοροϊδευόμαστε τώρα» έχει τη σημασία «δεν μιλάμε σοβαρά».

Πολύ καλύτερο είναι να πούμε «ο λαός εξαπατήθηκε/ξεγελάστηκε» ή «πιάστηκε κορόιδο» ή κάποιο άλλο από τα πολλά ρήματα που έχουμε για τις σημασίες αυτές, όπως οι Εσκιμώοι για το χιόνι.

* Το κείμενο που βλέπετε αριστερά κυκλοφορεί ευρέως στα κοινωνικά μέσα και αναδημοσιεύεται από πολλούς.

Ο συντάκτης του επαλαμβάνει τις γνωστές ανοησίες για οξυγόνωση του εγκεφάλου όταν προφέρουμε το νι (σαν τους γνωστούς ιππότες των Μόντι Πάιθον), στις οποίες έχουμε απαντήσει σε παλιότερα άρθρα (εδώ το πρώτο της σειράς), ενώ έχει κάνει ένα φοβερό μπέρδεμα στις περιπτώσεις της συμπροφοράς του νι με το αρχικό σύμφωνο της επόμενης λέξης.

Φαίνεται επίσης ότι αν το Ν διεγείρει τον εγκέφαλο θετικά, οι τόνοι τού κάνουν κακό, διότι ο συντάκτης του κειμένου αποφεύγει τους τόνους όσο ο διάβολος το λιβάνι.

Αλλά το χειρότερο, το απειλητικό και δυσοίωνο, είναι αυτό που γράφει στην αρχή: Όταν διδάσκω στα παιδιά … τα παιδιά απορούν.

Ελπίζω να λέει ψέματα -γιατί, αν λέει αλήθεια καήκαμε, έχει στραβώσει τόσα και τόσα παιδιά.

* Σε άρθρο για τον δάσκαλο και πώς πρέπει να είναι, διάβασα (όχι για πρώτη φορά) για τον… Σαραντάκο Καργάκο: Όπως διατείνεται και ο κος Σαραντάκος Ι. Καργάκος «στο παιδί δεν απλώνουμε το χέρι αλλά του δίνουμε το χέρι για να ταξιδέψουμε μαζί στον κόσμο της γνώσης».

Δηλώνω ότι καμιά ανάμιξη δεν έχω με το θέμα, και δεν διατείνομαι τίποτα!

Παρεμπιπτόντως, όταν χρησιμοποιούμε το «διατείνομαι» υποδηλώνουμε κάποια επιφύλαξη, ίσως έντονη, για τα λεγόμενα που μεταφέρουμε. Επειδή εδώ ολοφάνερα κάτι τέτοιο δεν συμβαίνει, εγώ θα έβαζα «υποστηρίζει» ή κάποιο άλλο ουδέτερο ρήμα.

* Στο μεταξύ ο Σαράντος Καργάκος έγραψε και για τον Τσε, αφηγούμενος μια ιστορία που φαίνεται μύθος, ότι εκεί που κειτόταν ετοιμοθάνατος πριν τον εκτελέσουν, σε μια σχολική αίθουσα, φώναξε τη δασκάλα για να της πει να διορθώσει ένα γλωσσικό λάθος στον μαυροπίνακα.

Καπηλεία δεν το λένε αυτό;

* Και κλείνω με μια φωτογραφία από τις αγροτικές κινητοποιήσεις, που τη δανείστηκα από τη Λεξιλογία -και που δείχνει ότι η Λέξη του Ζουράρη(*) έχει διαδοθεί πλατιά -όχι όμως και η ορθογραφία: Θα μας πάρεται τα μέζεα.

(*) Λέξη του Ζουράρη, παρότι έχει πλάσει κι έχει αναστήσει πολλές, δεν μπορεί παρά να είναι μία, τα μέζεα -όπως λέξη του Καμπρόν το merde!

Μεζεδάκια εκστρατείας

Οι αστροναύτες, τουλάχιστον έτσι θέλει το στερεότυπο, τρέφονται με τροφές σε πολτό, σε σωληνάρια σαν της οδοντόκρεμας -αν και πρόσφατα είδαμε ότι σε κάποιον διαστημικό σταθμό μπόρεσαν και καλλιέργησαν μαρούλια που τα έφαγαν και τα βρήκαν νοστιμότατα, ή τουλάχιστον έτσι δήλωσαν. Οι στρατιώτες που φεύγουν για εκστρατεία, παίρνουν μαζί τους ξηρά τροφή. Ο Νικοκύρης βρίσκεται κι αυτός σε εκστρατεία τούτες τις μέρες, κι έτσι τα σημερινά μεζεδάκια είναι μεζεδάκια εκστρατείας: λιγοστά και μαζεμένα εκ των ενόντων.

* Και ξεκινάω με ένα μεζεδάκι υποτιτλιστικό, που το βρήκα στον τοίχο ενός φίλου στο Φείσμπουκ. Ο φίλος παίνευε το κανάλι της Βουλής για την πρωτοβουλία του να δείχνει παλιές χολιγουντιανές ταινίες, αλλά, όπως λέει, «Αν πλήρωνε και ένα υποτιτλιστή της προκοπής,θα ήταν τέλεια. Η μετάφραση του «Florence Nightingale ως «Φλόρενς το αηδόνι» διαπερνά μάτι μαζί με εγκέφαλο«.

Αλλά η πρωτοπόρα νοσοκόμα έχει πάρει στο λαιμό της κι άλλους ατζαμήδες μεταφραστές και υποτιτλιστές (μεταφρατζήδες και υποτιτλιτζήδες). Σε μια παλιά μετάφραση είχε αποδοθεί «Φλωρεντινή αηδών».

Το αστείο είναι ότι η Φλόρενς όντως έχει σχέση με τη Φλωρεντία: γεννήθηκε στην ιταλική πόλη, όταν οι πλούσιοι γονείς της βρίσκονταν σε πολυετές ταξίδι στην Ευρώπη, και γι’ αυτό ονομάστηκε έτσι. Η μεγαλύτερη αδελφή της ήταν λιγότερο τυχερή: γεννήθηκε στη Νάπολη, κι έτσι πήρε το όνομα Παρθενόπη.

* Σε σχέση με τις ιδιωτικές συνεδριάσεις της Διάσκεψης των Προέδρων που έγιναν στις αρχές της εβδομάδας, το Βήμα έγραψε ότι: Στην αυριανή συνεδρίαση πάντως απαιτείται το 1/3 των παρόντων για να υπάρξει απαρτία... Ρωτάει ο φίλος που το έστειλε: Δηλαδή, αν εμφανιστούν εννέα άτομα, αρκούν οι τρεις και οι υπόλοιποι έξι μπορούν να αποχωρήσουν;

Τι να πω, θα περίμενα οι παρόντες να είναι κατά 100% παρόντες!

* Ο δαίμονας έχει πολλά ποδάρια, κατά την παροιμία, αλλά ο δαίμονας του τυπογραφείου, μετά την εμφάνιση των ψηφιακών τεχνολογιών, έχει αποκτήσει πολλά διαολάκια, για τα οποία γράφουμε κατά καιρούς εδώ.

Ένα ακόμα διαολάκι είναι ο δαίμονας της αναγνώρισης φωνής, όταν δηλαδή χρησιμοποιείται πρόγραμμα μετατροπής της φωνής σε κείμενο. Τουλάχιστον εγώ σε αυτόν τον δαίμονα αποδίδω το επόμενο μαργαριτάρι σε άρθρο του ΑΠΕ: Ο αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής επαινεί την Ελλάδα για την απόφασή της να συμφωνήσει στις μεταρρυθμίσεις και τονίζει ότι η οικονομική βοήθεια θα παρέχεται στην Αθήνα ανάλογα με την εξέλιξη των μεταρρυθμίσεων και από το αν υπάρχει πραγματική πρόεδρος στον τομέα αυτό.

Επειδή η «πραγματική πρόεδρος» εδώ δεν βγάζει νόημα (λέτε να εννοούν τη Ζωή; ), υποθέτω πως ο συντάκτης είπε «πραγματική πρόοδος» και το μηχανάκι άκουσε «πρόεδρος».

* Η σχιζολεξία της εβδομάδας προέρχεται από εντελώς αναξιόπιστον ιστότοπο, αλλά είναι πρωτότυπη: ο αστυνομικός τον οποίο κατ’ονομάζει ο κ. Καμμένος…

Περιττό να πω ότι… κατά-δικάζω τέτοιες ενέργειες (ή εν-έργειες)!

* Σε άρθρο της Lifo για την κατάσταση των προσφύγων στην Ειδομένη διαβάζουμε ότι: Οι χιλιάδες πρόσφυγες που συρρέουν καθημερινά προκειμένου να περάσουν στη γειτονική χώρα, αφήνουν πίσω τους πολλά σκουπίδια και εφόσον δεν υπάρχουν συχνές διακομιδές, ο χώρος μετατρέπεται σε έναν απέραντο σκουπιδότοπο.

Πάμε πάλι γιατί τις… κομιδές τις μπερδεύουν πολλοί: Όταν μεταφέρουμε ασθενείς, εχουμε διακομιδή. Όταν μεταφέρουμε οστά σε άλλο τάφο ή σε άλλο τόπο έχουμε ανακομιδή. Όταν απομακρύνουμε απορρίμματα, έχουμε αποκομιδή.

Και βέβαια, υποψιάζομαι ότι ο τίτλος «ΟΗΕ: Οι πρόσφυγες μετέτρεψαν την Ειδομένη σε έναν απέραντο σκουπιδότοπο» είναι λαθροχειρία της εφημερίδας -αποκλείω την άποψη αυτή να την εξέφρασε κάποιο στέλεχος του ΟΗΕ και να εκφράζει τον Οργανισμό. Κρίμα για τη Lifo, που κάποτε πρόσεχε περισσότερο και δεν έπεφτε σε τέτοια ατοπήματα.